Morgunblaðið - 07.04.1989, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/C
78. tbl. 77, árg.
FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Lögmaður Færeyja:
Vald land-
stjórnar-
innaraukíð
DANSKA dagblaðið Jyllands-
Posten skýrði nýlega frá þvi að
Jogvan Sundstein, lögrnaður Fær-
eyja, hefði farið fram á viðræður
við Poul SchlUter, forsætisráð-
herra Dana, í því skyni að ræða
róttækar breytingar á lögum um
samband landanna tveggja. í fyr-
irsögn fréttar blaðsins segir að
Færeyingar vilji sambandsslit.
Blaðið hefur eft-
ir Pauli Ellefsen,
formanni Sam-
bandsflokksins, er
vill óbreytt sam-
band við Dan-
mörku, að ríkja-
sambandið sé „því
miður í hættu“,
sambandsslit muni
verða framkvæmd
smám saman og
því muni það skipta litlu hvenær þau
verði formlega tilkynnt.
í síðustu viku bárust fréttir af því
að utanríkisráðherra Svía, Sten And-
ersson, sem staddur var í Þórshöfn
á fundi utanríkisráðherra Norður-
landa, hefði sagt að hann vonaði að
Færeyingar slitu sambandinu við
Dani innan fárra ára og hlytu fullt
sjálfstæði. Er Morgunblaðið ræddi
við Jogvan Sundstein lögmann sagð-
ist hann vilja leiðrétta hjákátlegan
misskilning. Sænski utanríkisráð-
herrann hefði sest við hliðina á sér
í miðdegisverðarboði, sem haldið var
ráðherrunum til heiðurs, klappað sér
á öxlina og sagt brosandi að þetta
væri stuðningur hans við sjálfstæðis-
baráttu Færeyinga. Danskur út-
varpsfréttamaður hefði rokið í
símann og sent heim grafalvarlega
„frétt" þar sem gamansemi ráðher-
rans var túlkuð sem afskipti af fær-
eyskum málefnum! Sundstein þótti
hlægilegt að þessi fréttaflutningur
skyldi hafa borist íslendingum fyrir
tilstuðlan Ríkisútvarpsins.
Sjá ennfremur bls. 20: „Vi\jum
aukna ábyrgð ...“
Jogvan
Sundstein.
Lýðræðislegar umbætur í Póllandi;
Sairniingnum fagn-
að á Vesturlöndum
Walesa vill eiga viðræður við sovéska ráðamenn
Brussel, Varsjá. Reuter.
GEORGE Bush Bandarikjaforseti og talsmenn Evrópubandalagsins
fognuðu í gær samkomulagi pólskra stjórnvalda og stjórnarandstöðunn-
ar og hétu að vinna að aukinni efhahagssamvinnu og viðskiptum við
Pólland. Lech Walesa, leiðtogi Samstöðu, óháðu verkalýðsfélaganna,
sagði í gær í Varsjá, að hann hefði áhuga á að fara til Moskvu og
ræða þar við ráðamenn um umbæturnar.
Pólska stjórnin og stjórnarand-
staðan gerðu með sér sögulegt sam-
komulag í fyrradag, sem felur í sér,
að komið verði á auknu lýðræði í
landinu, að Samstaða verði leyfð með
lögum og stjómarandstaðan taki-
höndum saman við stjómina í barátt-
unni við kreppuna í efnahagslífinu.
Fær stjómarandstaðan 35 þingmenn
á móti 65 í neðri deildinni en til efrí
deildarinnar eða öldungadeildarinnar
verður kosið í lýðræðislegum kosn-
Míkhaíl S. Gorbatsjov Sovétleiðtogi og Margaret Thatcher, forsætis-
ráðherra Bretlands, fyrir utan embættisbústað breska ráðherrans,
Downing-stræti 10. Heimsókn Sovétleiðtogans til Bretlands Iýkur i
dag, föstudag.
Thatcher á fundi með Gorbatsjov:
Kjamavopn tryggja
frið í Evrópulöndum
London, Washington. Reuter. Daily Telegraph.
MARGARET Thatcher, forsætisráðherra Bretlands, líkti í gær umbóta-
tilraun Míkhaíls Gorbatsjovs Sovétleiðtoga við „friðsamlega byltingu"
og sagði Breta eiga þá ósk heitasta að hún bæri árangur. Hún sagði
Breta dást að þeirri „framsýni og djörfung" sem beitt hefði verið til
að hrinda umbótastefhunni af stað. Þetta kom fram í ræðu ráðherrans
er hún hélt kvöldverðarboð til heiðurs Sovétleiðtoganum og eiginkonu
hans, Raísu.
Breskir embættismenn sögðu að
fjögurra stunda viðræður leiðtog-
anna í gær hefðu verið vinsamlegar
og sovéski leiðtoginn hefði verið afar
hreinskilinn er hann lýsti þeim
vandamálum sem stuðningsmenn
umbótastefnunnar, perestrojku, ættu
við að glíma í Sovétríkjunum.
Helstu umræðuefni leiðtoganna
voru takmörkun vígbúnaðar og sam-
skipti austurs og vesturs. Breski for-
Danmörk:
Náttúruvemd
á tímamótum
NÝ umhverfisverndarlög, rígur milli einstakra félaga og síðast
en ekki síst myndin „Lífsbjörg í norðurhöfúm" hafa valdið
því, að dönsk umhverfisverndarsamtök standa nú á nokkrum
timamótum.
Sýning myndarinnar
„Lífsbjörg í norðurhöfum" hefur
augljóslega snúið almennings-
álitinu gegn grænfriðungum og
það bitnar einnig á öðrum um-
hverfísvemdarsamtökum, jafn-
vel þeim, sem kunn eru fyrir
vönduð vinnubrögð og hafa ekki
verið sátt við baráttuaðferðir
Greenpeace. Af þessu hafa for-
svarsmenn þeirra miklar áhyggj-
ur. Umhverfisvemdarmenn hafa
verið í stöðugri sókn í heilan
áratug en nú virðist ætla að
verða nokkur uppstytta í þeim
efnum. Þá kemur einnig til, að
töluverð samkeppni er milli ein-
stakra félaga auk þess sem í
nýrri umhverfísmálalöggjöf em
í raun gerðar meiri kröfur en
áður til náttúruvemdarmanna og
málflutnings þeirra. Um þessi
nýju viðhorf hefur allmikið verið
fjallað í sumum dönsku fjölmiðl-
anna.
Sjá „Gagnrýnin á grænfrið-
unga ...“ á bls. 20.
sætisráðherrann gagnrýndi Sovét-
menn vegna þeirra gífurlegu birgða
er þeir hafa komið sér upp af efna-
vopnum og þá ákvörðun Sovétstjóm-
arinnar að selja Líbýumönnum full-
komnar sprengjuþotur. Thatcher
hvikaði í engu frá þeirri stefnu sinni
að endumýja bæri skammdræg
kjarnavopn Atlantshafsbandalagsins
í Evrópu. Sovéski leiðtoginn endur-
tók fyrri tillögur sínar um að eyða
bæri öllum kjamavopnum í Evrópu
en Thatcher sagði að fælingarmáttur
slíkra vopna væri einmitt það sem
tryggt hefði frið í álfunni.
Gennadíj Gerasimov, talsmaður
sovéska utanríkisráðuneytisins, við-
urkenndi í sjónvarpsviðtali að Sovét-
menn hefðu selt Líbýustjóm sex
sprengjuþotur með búnaði til 500 km
flugs og hefði verið gengið frá þess-
um samningum 1986. Gaf talsmað-
urinn í skyn að Bandaríkjastjórn
hefði ákveðið að hrinda af stað um-
ræðu um málið nú til að reyna að
spilla fyrir bættum samskiptum
Breta og Sovétmanna. Stjóm Gadd-
afís í Líbýu er talin hafa stutt hermd-
arverkamenn írska lýðveldishersins,
IRA, með fé og vopnum.
ingum. Fær öldungadeildin einnig
takmarkað neitunarvald gagnvart
lagasetningum.
Marlin Fitzwater, talsmaður Hvíta
hússins, sagði, að Bandaríkjaforseti
hefði innilega fagnað þeim áfanga,
sem náðst hefði í Póllandi á leið til
lýðræðislegra stjómarhátta, og vildi
gera sitt til að aðstoða við efnahags-
lega uppbyggingu í landinu. Á svip-
aða strengi var slegið i yfirlýsingu
framkvæmdanefndar EB og er búist
við, að fátt sé nú í vegi fyrir samning-
um bandalagsins og pólskra stjóm-
valda.
Walesa, leiðtogi Samstöðu, sagði
í gær, að honum léki hugur á að
ræða við sovéska ráðamenn um
umbætumar í Póllandi. „Það vakir
ekki fyrir mér að ergja einn eða
neinn, aðeins að auka mönnum skiln-
ing á þvi, sem við erum að gera.
Við viljum leysa okkar eigin vanda-
mál en ekki valda ókyrrð... umfram
allt, ekki valda ókyrrð," sagði Walesa
og er litið á þessi orð hans sem hálf-
gert loforð um, að Samstaða muni
fara sér hægar en á árunum
1980-81.
Náinn aðstoðarmaður Walesa
sagði í gær, að líklega færi Walesa
til Moskvu en sovéskir embættis-
menn hefðu hins vegar viljað fá
tryggingu fyrir því að hann forðaðist
pólitísk upphlaup áður en hann fengi
slíkt boð.
Reuter
Aðflutningsleiðum til Nepal lokað
Mikill skortur er á nauðsynjavörum í Nepal en tvær vikur eru síðan
indversk stjórnvöld hófu að beita Nepalbúa viðskiptaþvingunum.
Samskipti ríkjanna versnuðu skyndilega á síðasta ári þegar Nepalbú-
ar keyptu 70 loftvarnabyssur af Kínverjum og seint í síðasta mán-
uði neituðu Indverjar að endurnýja viðskiptasamning þjóðanna. Ind-
veijar lokuðu öllum fimmtán aðflutningsleiðum inn i landið að undan-
skildum tveimur en þar leyfðu þeir takmarkaða umferð. Myndin er
frá mótmælum Nepalbúa i Nýju Delhí á miðvikudag.
Sovéskir kettir:
Matvand-
ir eða bara
lífhræddir?
Moskvu. Daily Telegraph.
NÍU AF hverjum tíu köttum
í Sovétríkjunum eru þeirrar
skoðunar að vepjulegar pylsur
séu óhæfar til katteldis — og
þá líklega einnig manneldis.
Þetta kom fram í tilraun sem
dagblaðið Liternatúmaja Gaz-
eta gerði nýlega til stuðnings
gagnrýni sinni á þarlenda
pylsugerðarmenn.
Yfirstétt landsins getur keypt
gæðapylsur í sérverslunum, en
það er útbreidd skoðun að venju-
legar pylsur séu afar ógeðfelldar
og þefy hryllilega. Blaðið heldur
því fram að hvers kyns óþverra
sé umsvifalaust bætt í hráefnið
og fólk hafi fundið neglur, sand
og glerbrot í afurðunum.
Lesendur segjast hafa reynt
að bjóða heimilisköttum sínum
óhroðann. „í hvert sinn sem við
bjóðum Lísu okkar pylsu þýtur
hún burt,“ skrifar einn. Annar
reyndi að bjóða flækingsketti
pylsu. „Hann tók þessu í fyrstu
mjög kurteislega, fór með hana
út í hom, horfði síðan á hana
með viðbjóði, leit ásökunaraug-
um til okkar og gekk á brott."