Morgunblaðið - 07.04.1989, Side 40

40
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1989
tfcsAAnn
„pú crt mehmjög þurrnn hársrör&."
Ertu ekki að verða búinn
með sunnudagsblaðið —?
Með
morgunkaffínu
Hvað er þetta. Þú ert bú-
inn að eyða öllum farar-
eyrinum í fatakaup ...?
HÖGNI HREKKVÍSI
„ E'KK.I QEI2A þAP,
högni !"
Kartöflur, kaup-
menn og prófessor
Til Velvakanda.
„Kaupmenn hafa sagst mundu
geta boðið kartöflur fyrir 35 krónur
hvert kíló ef innflutningur erlendra
kartaflna væri gefinn ftjáls."
Svo stendur í Morgunblaðinu 15.
mars sl. í grein eftir Þorvald Gylfa-
son prófessor. Það er maður sem
hefur virst tiltölulega hófsamur í
riti og málefnalegur jafnan. En hér
held ég að auðtryggni hans hafi
verið um of.
Prófessorinn virðist trúa kaup-
mönnum í blindni. Þá kemur í hug-
ann það sem sr. Stefán í Vallanesi
segir í Oddsbrog:
„Aðra heldur eins og sig
sá aldrei gengur vélastig."
Þessi saga kaupmanna um 35
krónumar er við fyrstu sýn svo
tortryggíleg að enginn ætti að
hlaupa með hana að óathuguðu
máli. Við höfum að vísu heyrt að
hægt sé að fá kartöflur í Hollandi
fyrir 10 kr. kg. Ekki vitum við hvort
þær eiga þá að vera komnár um
borð í skip en hvað sem um það
er gerum við ráð fyrir að eftir sé
að borga flutning og uppskipun hér
á landi.
Ólíklegt þykir mér að þessar 10
króna kartöflur séu pakkaðar í
neytendaumbúðir en eitthvað
myndu þær kosta og sömuleiðis
vinnan við pökkunina. Einhvers
staðar þyrfti líka húsaskjól til þeirr-
ar vinnu.
Hvað skyldu nú kaupmenn telja
hæfilega greiðslu fyrir að selja kart-
öflur? Nú em þeim færðar kartöflur
í búðimar eftir því sem þeir biðja
um og oft er þeim raðað í hillur
hjá þeim án þess að þeir greiði
nokkuð fyrir þá vinnu. Komi fram
einhveijar skemmdir kemur það til
frádráttar. Þetta em því áhættulítil
viðskipti fyrir kaupmenn. Fyrir
þessa verslun þykir þeim hæfa að
taka 20-40 krónur á kíló.
Sumir kaupmenn telja sig þurfa
40 krónur fyrir að selja hvert kíló
af kartöflum þó að þeim væm gefn-
ar þær í neytendaumbúðum í hillur
þeirra. Aðrir láta sér nægja minna,
allt niður í 20 krónur. En þó að sú
tala sé notuð em litlar líkur til þess
að 35 króna verðið standist. Það
hlýtur að vera skröksaga. En það
er ekki fallegt að skrökva að hrekk-
lausu fólki.
Prófessorinn trúir því í sakleysi sínu
aðkaupmenn seldu kartöflurnar um
allt land á 35 krónur hvert kílío.
Með því móti sér hann að ársneysla
þjóðarinnar lækkar í verði um 800
milljónir króna.
í því sambandi segir hann:
„Það væri með öðmm orðum
hægt að tvöfalda fjárveitingu ríkis-
ins til gmnnskólanna eða því sem
næst með því einu að afnema kart-
öfluflutningsbannið."
Hér er prófessorinn farinn að
álykta sjálfur. En spamaður í mat-
arkaupum er ekki skattskyldur. Það
sem þar sparast kemur ekki allt í
ríkissjóðinn af sjálfu sér. Það ætti
prófessor í hagfræði helst að vita.
„Með því einu að afnema kartöflu-
innflutningsbannið" fær hann ekki
ríkistekjur til að tvöfalda framlög
til gmnnskólanna í Reykjavík. Þar
með er ekki veirð að rengja reikn-
ing hans að 13.000 króna sparnað-
ur á heimili sé 800 milljónir. En sá
spamaður færi sennilega að hálfu
í sólarlandaferðir og áfengi. Sjálf-
sagt að hluta til í kaup og rekstur
bifreiða.
Eflaust er hægt að fá útlendar
kartöflur á lægra verði en íslensk-
ar. En umrædd grein prófessorsins
segir okkur alls ekki sannleikann
um þau efni. Betur þarf að reikna
og á fleira að líta áður en hægt er
að taka rökrétta ályktun um að
leggja niður alla kartöfluræktun á
íslandi.
Halldór Kristjánsson
Og hann hneigði
höfiiðið o g gaf
upp andann
Til Velvakanda.
Þessi mynd er gerð eftir bolla-
lestri og sýnir krossfestingu Jesú
Krists. Hann var settur á kvalastaur
og krossfestur. Það mun hafa verið
hið upphaflega letur um krossfest-
inguna á grísku. Skaparinn uppvakti
Jesús. Jesús gaf postulunum og hin-
um sjötíu og sjö vald til að uppvekja
dána. Að uppvekja dána var allt að
því daglegur viðburður um þessar
mundir. Postulamir og hinir sjötíu
og sjö gátu því vakið Jesús eftir
krossfestinguna. Jesús sagði að fað-
irinn mundi uppvekja hann. Um þetta
leyti deyr keisaramóðirin af völdum
sonar síns keisarans. Postularair og
hinir sjötíu og sjö gátu vakið hana
til lífsins. Keisarinn kom í veg fyrir
það og brenndi Róm. Jarðneskar leif-
ar keisarans hafa bmnnið og keisara-
ættarinnar.
Eftir krossfestinguna og uppris-
una komu nokkrir af varðmönnun-
um. Þeir vom saman komnir ásamt
öldungunum og héldu þeir ráðstefnu,
gáfu hermönnunum mikið fé og
mæltu: „Segið þér. Lærisveinar hans
komu að næturþeli og stálu honum
meðan vér sváfum. Og berið þetta
landshöfðingjanum til eyma, skulum
vér friða hann. Og yður munum vér
gjöra áhyggjulausa. En þeir tóku féð
og gjörðu sem þeim hafði kennt ver-
ið. Og þessi orðrómur hefir verið
borinn út meðal gyðinga allt til þessa
dags.
Kær kveðja,
Valdimar Bjarnfreðsson.
Víkverji skrifar
Lítilsvirðing löggjafans við neyt-
endur eða fólkið í landinu ríður
ekki við einteyming. Allt frá því er
sala áfengs öls hófst í landinu hinn
1. marz síðastliðinn hefur verið inn-
heimt skilagjald á bjórdósum og
nýlega hækkaði gos um 20% í sjálf-
sölum, þar sem innifalið er þetta
sama skiiagjald. A hverri dós er
gjaldið 5 krónur, en lög um fyrir-
tækið, sem á að endurgreiða gjald-
ið, hafa enn ekki verið samþykkt á
Alþingi.
Á meðan svo er getur fyrirtækið
ekki tekið til starfa og því getur
það ekki endurgreitt skilagjaldið.
Skilagjaldið er því eins konar rán
og enginn virðist segja neitt. Víst
er að stæði ríkisvaldið ekki að baki
þessu ráni, hefði einhvers staðar
heyrzt hljóð úr horni. Seldar hafa
verið milljónir dósa og innheimt
skilagjald, án þess að unnt sé að
skila dósunum og fá skilagjaldið
endurgreitt.
Skilagjaldið er sett á til þess að
hvetja fójk til þess að henda ekki
dósunum á víðavangi. Þetta er því
hluti af náttúruvemd sem ætlað er
að koma í veg fyrir að dósir verði
út um hvippinn og hvappinn. Þær
eiga ekki að vera verðlaust hráviði,
sem fólki er sama um hvar liggur.
Með slíku háttalagi, sem nú við-
gengst, hefur skilagjaldið ekkert
að segja og fólk er aðeins rænt
þeim fjármunum, sem ætlaðir em
til þess að stuðla að því að landinu
sé haldið hreinu.
Segja má því, að allt þetta mál
sé af versta toga, því að það stuðl-
ar að því að fólk beri ekki virðingu
fyrir lögum og er þar Alþingi um
að kenna. Það á eftir að hnýta enda-
hnútinn á þetta mál með því að
stofna félagið, sem endurgreiðir
skilagjaldið.
xxx
Annað dæmi um náttúmvernd,
sem einnig er meira en lítið
vafasöm, er sala plastpokanna, sem
fræg varð í vetur, er Verðlagsstofn-
un bannaði sölu þeirra vegna verð-
stöðvunar. Salan hófst svo sama
dag og bjórsalan hófst. Þessir plast-
pokar, sem áður voru innifaldir í
verðlagi varanna, urðu allt í einu
verzlunarvara og helmingur and-
virðisins átti að renna til Land-
vemdar, sem er fyrirtæki, sem
stuðlar að náttúmvernd. Ekki lækk-
aði vömverð, þótt kaupmenn teldu
mikinn kostnað við pokana. En pok-
amir voru á hvetju einasta heimili
notaðir sem sorppokar og stuðluðu
þannig að hreinlæti, þar sem sorpi
var þar með öllu pakkað í plast.
Raunar er það víða húsregla í sam-
býlishúsum að svo skuli gert. En
þessi sala pokanna stuðlar ekki að
minni notkun plastpoka, menn telja
sig áfram þurfa á þeim að halda og
í hverri einustu verzlun fást tiltölu-
lega ódýrir sorppokar úr plasti, sem
menn keyptu ekki áður, en kaupa
nú í ríkari mæli en áður, þegar inn-
kaupapokarnir em orðnir þetta dýr-
ir. Þannig er víst að sala plast-
pokanna dregur ekki úr notkun
plastpoka.
Víða erlendis, einkum í Banda-
ríkjunum, er bannað að nota inn-
kaupapoka úr plasti. Þegar menn
kaupa þar inn, fá þeir sterka
pappírspoka undir vömrnar og
þessir pokar, sem oft eru úr endur-
unnum pappír, eru úr lífrænu efni,
sem eyðist á tiltölulega stuttum
tíma í náttúrunni og verður að
mold. Ef raunverulegur náttúm-
verndaráhugi hefði fylgt þessum
aðgerðum um plastpokasölu í verzl-
unum, hefðu kaupmenn skipt yfir
í pappírspokana og hefði það verið
markvissari og betri aðgerð til nátt-
úmverndar. Raunar kom það strax
heldur spánskt fyrir sjónir, er kaup-
menn gerðust skyndilega sjálf-
boðaliðar í innheimtu fjár fyrir
Landvernd, sömu mennirnir og tal-
að hafa um og kvartað undan því
í áraraðir, að þeir væru ólaunaðir
innheimtumenn ríkissjóðs í sam-
bandi við söluskatt.,