Morgunblaðið - 15.09.1989, Qupperneq 1

56 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
209. tbl. 77. árg.
FOSTUDAGUR 15. SEPTEMBER 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Formaður pólska kommúnistaflokksins:
Umbótasinnar segi
skilið við flokkinn
Þeir sameinist í nýrri fylkingu vinstrimanna
Varsjá. Reuter.
MIECZYSLAW Rakowski, formaður pólska kommúnistaflokksins, hvatti
í fyrradag til stofnunar umbótasinnaðs vinstriflokks, sem laus væri við
stalínskt yfírbragð og leitt gæti sósíalismann til móts við þá nýju tíma,
sem upp eru að renna í Póllandi.
Heim eftir 30 ára útlegð
Reuter
Sam Nujoma, leiðtogi skæruliðasamtakanna
SWAPO í Namibíu, sem barist hafa gegn yfirráð-
um Suður-Afríkumanna, kom til landsins í gær
eftir 30 ára útlegð. Þúsundir manna fógnuðu
Nujoma innilega við komuna en það varpaði
skugga á fögnuðinn að hvítur maður í hópi leið-
toga SWAPO var myrtur í liöfúðborginni Wind-
hoek á þriðjudag. Fimmtugur íri hefur verið hand-
tekinn, grunaður um morðið en öfgasamtök minni-
hluta hvítra manna í Namíbíu hafa lýst víginu á
hendur sér. Namibía mun hljóta sjálfstæði á næsta
ári. Á myndinni sést Nujoma (t.h.) ásamt forseta
Angólu, Eduard dos Santos, ér Namibíumaðurinn
liélt af stað til heimalands síns. ?
I ávarpi, sem sjónvarpað var um
landið allt síðastliðinn miðvikudag,
sagði Rakowski, að umbótasinnaðir
kommúnistar ættu að slíta af sér
flokksböndin og stofna flokk, sem
væri þess umkominn að sigra í frjáls-
um kosningum. „Fyikjum saman
pólskum vinstrimönnum í nýjum
flokki og á öðrum og breiðari grund-
velii en fyrr,“ sagði hann daginn eft-
ir að þingið hafði staðfest skipan
nýrrar ríkisstjórnar undir forystu
Samstöðu.
Rakowski sagði, að nýi flokkurinn
ætti að beqast gegn „afturhaldi og
fordómafullum þjóðernisremb-
ingi... Flokkurinn verður að hrista
af sér dauðastjarfann, losa sig við
leifarnar af úreltu kenningakerfi".
Sagði hann, að nýi flokkurinn ætti
að halda á loft merki sósíalisma en
ekki þess stalínisma, sem kommún-
istaflokkurinn sjálfur gæti ekki flúið.
Hvatti hann einnig til samstarfs við
nýju stjórnina og sagði, að unnt
væri að leysa ágreininginn við Sam-
stöðu.
Rakowski varð formaður komm-
únistaflokksins fyrir tveimur mánuð-
um, skömmu eftir að flokkurinn hafði
beðið mikið afliroð í kosningum til
öldungadeildarinnar. Er talið, að
uppgjör umbótasinna og harðlínu-
manna verði á fiokksþinginu, sem
fyrirhugað er síðar á árinu.
Austur-Þjóðverjar flykkjast enn til Ungverjalands:
Ungveijar neita að stöðva
fólksstrauminn til vesturs
Boðaður stoftifiindur andófssamtaka í Austur-Þýskalandi
Búdapest, Austur-Berlín, Bonn, Moskvu. Reuter og DPA.
STJÓRN Ungverjalands hafiiaði
í gær kröfum stjórnvalda í
Austur- Þýskalandi sem heimta
að stöðvaður verði straumur
austur-þýskra fióttamanna um
Ungverjaland til Vestur-Þýska-
lands með því að loka landamær-
unum I vestri. Ungverska ut-
anríkisráðuneytið afhenti sendi-
herra Austur-Þjóðverja i Búda-
pest orðsendingu þessa efhis í
gær. „Ljóst er að sljórn Alþýðu-
lýðveldisins Þýskalands hefur
ekki tekist að bjóða fióttafólkinu
lausn sem það sættir sig við,“
sagði í henni. Æ fleiri Austur-
Þjóðveijar óttast nú að senn
verði tekið fyrir flöldaflóttann
með einhveijum ráðum.
Flóttamannafjöldinn jókst
skyndilega í gær er orðrómur komst
á kreik um að Ungveijar hygðust
loka landamærunum í byijun næsta
mánaðar. Rösklega 13.200 manns
Eystrasaltsríkin:
Gorbatsjov styður
aukið sjálfsforræði
Moskvu. Reuter.
MÍKHAÍL Gorbatsjov Sovétforseti styður eindregið viðleitni
Eystrasaltsríkjanna til aukins sjálfsforræðis, að sögn Vainos Valj-
as, leiðtoga eistneska kommúnistaflokksins. Hann segir þetta
hafa komið fram á á fundi sem Sovétforsetinn átti með ráðamönn-
um Eystrasaltsríkjanna þriggja í Kreml á miðvikudag.
Fundurinn er sagður hafa lægt
öldurnar eftir harðorða orðsend-
ingu sem Kreml-stjórnin sendi
Eystrasaltsþjóðunum í síðastliðn-
um mánuði þar sem þær voru
sakaðar um að fara offari í sjálf-
stæðisbaráttu sinni. Miðstjórn so-
véska kommúnistaflokksins kem-
ur saman í næstu viku til að ræða
aukið sjálfræði einstakra lýðvelda
Sovétríkjanna, einkum í' efna-
hagsmálum.
Haft er eftir Valjas að fulltrú-
arnir hafi komið brosandi og
harðánægðir af fundinum með
forsetanum; hann skildi vandamál
umræddra þjóða fullkomlega.
hafa flúið Austur-Þýskaland síðan
Ungveijar opnuðu landmærin til
vesturs á sunnudagskvöld. Stjórnin
í Austur-Berlín er talin eitt af helstu
vígjum harðlínumanna austantjalds
og Jegor Lígatsjov, sem talinn er
hættulegasti andstæðingur um-
bótastefnu Míkhaíls Gorbatsjovs
Sovétforseta, er nú í heimsókn í
landinu. Lígatsjov skýrði frá því að
Gorbatsjov kæmi í heimsókn er
fagnað yrði 40 ára afmæli Austur-
Þýskalands í næsta mánuði. Þótt
Lígatsjov gagmýndi Vestur-Þjóð-
veija fyrir „áróðursherferð“ gegn
Austur-Þýskalandi vakti það at-
hygli að hann minntist ekki á þátt
Ungveija í málinu.
Nokkrir hópar austur-þýskra
andófsmanna hyggjast halda sam-
eiginlega ráðstefnu í byijun október
i Austur-Berlín, að sögn Edelberts
Richters, talsmanns eins þeirra,
sem nýlega ræddi við fulltrúa jafn-
aðarmanna og græningja í Vestur-
Þýskalandi. Hyggjast hóparnir
samræma baráttu sína og stefna
að mótframboði gegn kommúnist-
um í kosningum sem fyrirhugaðai'
eru 1991. Richter sagðist telja að
yfiivöld myndu leyfa tilvist samtak-
anna og þau yrðu a.m.k. „hálf-
lögleg." Hann sagði þau styðja „só-
síalismann og Austur-Þýskaland“
og ekkert vilja hafa saman við and-
kommúnista að sælda en stjórnar-
flokkurinn hefði ekki einkarétt á
sannleikanum. Fjöldaflóttinn að
undanförnu hefði fengið marga for-
ystumenn kommúnista til að taka
undir kröfur um umbætur og það
gæti flýtt fyrir slíkri þróun ef Erich
Honecker, leiðtogi kommúnista-
flokksins, viki úr embætti. Hann
hefur verið á sjúkrahúsi í nokkrar
vikur en er sagður vera að braggast.
Suður-Afríka:
De Klerk kjör-
inn forseti
Höfðaborg. Reuter.
ÞING Suður-Afríku kaus í gær
F.W. de Klerk, leiðtoga Þjóðar-
flokksins, forseta landsins til
næstu fiinm ára. Flokkur hans
hélt meirihluta sínum í kosning-
um í síðustu viku en svertingjar
liafa ekki kosningarétt í landinu.
Talsmaður stjórnvalda sagði að
de Klerk myndi sveija embættiseið
sinn næstkomandi miðvikudag. De
Klerk hét því að hann yrði forseti
allra Suður-Afríkumanna „og ekki
aðeins þeirra sem fulltrúa eiga á
þingi. Við munum eins fljótt og
unnt er ná þeim áfanga að allir
Suður-Afríkumenn hljóti með rétt-
látum og sanngjörnum hætti rétt
til að eiga aðild að stjórn landsins,“
sagði de Klerk er honum var skýrt
frá kjörinu.

Fundinn 1
fjársjóður
Jarðfræðingurinn ' Jr; r" ^jj|
Bob Evans grann-
skoðar 30 kíló-
gramma gullstykki * j
um borð í skipinu vif83
Arctic Discoverer
(Heimskautakönn- ... .
uðurinn). Hópur
leitarmanna hefúr
fundið skipsflak á BBÍ|jgj||^Y I l jy
sjávarbotni í um WIlL - JH1
200 sjómílna fjar-
lægð frá strönd
Karólínu-ríkis á
austurströnd Hi
Bandaríkjanna. Ta- : ^ ^fc.
Iið er að þetta sé
inesti fjársjóðs-
fundur í sögu .
Bandaríkjanna. í
flaki skipsins, sem
liét Central Amer-
ica, er geysilegt
magn af gulli sem
talið er vera jafn-
virði nær 30 niillj-
óna Bandaríkja-
dollara (yfir 1.800 ||pi '^HHp
milljóna ísl.kr.).
Reuter