Morgunblaðið - 05.10.1989, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B
226. tbl. 77. árg.
FIMMTUDAGUR 5. OKTÓBER 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Flóttamannalestin irá Prag:
Austur-þýska lög-
reglan stendur vörð
um brautarteinana
Prag. Ilof. Austur-Berlín. Reuter.
BYRJAÐ var síðdegis í gær að flytja um það bil 12.000 Austur-
Þjóðverja frá sendiráði Vestur-Þýskalands í Prag vestur á bóginn.
Brottfórin tafðist um tæpan sólarhring því austur-þýsk yfirvöld vildu
gera ráðstafanir til að koma í veg fyrir að fleira fólk stykki um
borð þegar lestirnar færu um austur-þýskt landsvæði. Þarlend yfir-
völd reyna nú að loka öllum flóttaleiðum úr landinu og staðinn var
vörður um vestræn sendiráð í Austur-Berlín í gær, einkum hið banda-
ríska þar sem 18 manns leituðu hælis á þriðjudag. Fólkið yfirgaf
sendiráðið í gærkvöldi eftir að hafa fengið loforð um ferðafrelsi til
Vestur-Þýskalands.
Ferðalangar, sem komu frá Aust-
ur-Þýskalandi með venjulegum
hætti til Vestur-Þýskalands í fyrri-
nótt, sögðu að hvarvetna á áætl-
aðri leið flóttamannalestanna hefði
ungt fólk með bakpoka safnast
saman þegar tilkynnt var að flótta-
mennirnir 12.000 í Prag fengju far-
arleyfi en vegabréfsáritun þyrfti
framvegis til Tékkóslóvakíu. Aust-
ur-þýsk lögregla er sögð hafa
góðan árangur sósíalismans og
sagði ríkið hafa fært íbúum sínum
sælu síðan það var stofnað fyrir
40 árum. Helmut Kohi, kanslari
Vestur-Þýskalands, hét austur-
þýskum stjórnvöldum aukinni efna-
hagsaðstoð í gær, kæmu þau á
umbótum.
Sjá ennfremur: „Liklegur arf-
taki . . .“ á bls. 25.
Kampakátir Austur-Þjóðverjar í járnbrautarlest á leið frá Prag til
lesta átti að flytja allt að 12.000 flóttamenn á brott.
Keuter
Vestur-Þýskalands í nótt. Tugur
brugðist hart við. Meðal annars
voru 3.000 manns fjarlægðir frá
brautarstöðinni í Dresden í gær.
Yfii-völd virtust ekki ætla að láta
atburði helgarinnar endurtaka sig
en hluti af þeim 6.300 flóttamönn-
um, sem komu á sunnudag til bæj-
arins Hofs í Vestur-Þýskalandi,
hafði stokkið um borð á leið lest-
anna um Austur-Þýskaland. Vest-
ur-þýskir fjölmiðlar sögðu að lest-
unum y.rði valin önnut' leið en um
helgina til að koma í veg fyrir at-
burði af þessu tagi. Þær myndu
einungis fara nokkurra km leið um
austur-þýskt land.
Þjóðernisólgan í Kákasuslöndum Sovétríkjanna:
Uppreisnarmenn vígbú-
ast í Nagomo-Karabakh
Erich Honecker, leiðtogi austur-
þýska kommúnistaflokksins, hélt
ræðu í gær á hátíðarsamkomu en
minntist ekki einu orði á flótta-
mannastrauminn. Hann ijallaði um
Moskvu. Reuter.
HOPAR vopnaðra uppreisnar- I
manna eru á ferli í héraðinu Nag-
orno-Karabakh í Sovétlýðveldinu
Azerbajdzhan, að því er segir i
nýjasta liefti vikuritsins Moskvu- \
frétta sem út kom í gær. Deilu
Azera og Arrnena uni yfirráð yfír
héraðinu hefúr verið líkt við átök
á stríðstímum og tala fallinna er
sögð hækka á degi hverjum.
I frétt vikuritsins kemur ekki fram
hvot't það eru Azerar eða Armenar
sem hafa vígbúist. Sagt er að þorps-
búar í Nagorno-Karabakh séu teknir
að mynda herflokka og ráði sumir
þeit'ra yfir sjálfvirkum rifflum og
heimatilbúnu sprengjuefni. Flug-
menn hafi komið auga á búðit- í fjall-
lendinu og gild ástæða sé til að
ætla að þar fari fram þjálfun upp-
reisnarmanna. „Tala fallinna, bæði
hermanna og óbreyttra borgara,
hækkar á hvetjum degi,“ segir í
greininni en heimildir herma að rúm-
lega 100 manns hafi fallið frá því
átök Armena og Azera blossuðu upp
í febrúar á síðasta ari. Armenar eru
í miklum meirihluta í Nagorno-
Karabakh en héraðið tilheyrði Az-
erbajdzhan þar til í janúar á þessu
ári að það var fært undir beina stjórn
yfityalda í Moskvu.
Á þriðjudag samþykktu sovéskir
þingmenn að veita ríkisstjórn Sov-
étríkjanna heimild til að senda herlið
til Kákasuslýðveldanna ef nauðsyn
krefði. Sökunt verkfalls Azera hafa
járnbrautarsamgöngur legið niðri og
hefur því ekki verið unnt að koma
nauðsynjum til Armeníu og Nag-
orno-Karabakh um Azerbajdzhan.
Talsmaður Þjóðfylkingarinnat', rót-
tækrar hreyfingar þjóðernissinna í
Azerbajdzhan, lýsti yfir því að það
yrði ekki liðið að stjórn járnbrauta
yrði færð í hendur hersins og boðaði
allshetjarverkfall í lýðveldinu yrði
raunin sú.
Algjört neyðarástand ríkir í Arm-
eníu sökum aðgerða íjenda þeirra í
nágrannalýðveldinu. Iðnframleiðsla
liggur að mestu niðri sökum hrá-
efnaskorts, nauðsynjavörur eru af
skornum skammti og eldsneyti er
ófáanlegt. Talsmaður armenska ut-
anríkisráðuneytisins sagði á mið-
vikudag að fersk matvæli hefðu enn
ekki borist um Azerbajdzhan þrátt
fyrir ítrekaðar viðvaranir stjórnvalda
í Moskvu. Nauðsynjavörur væru
fluttar til lýðveldisins frá Georgíu.
„Hingað koma járnbrautarlestir full-
ar af rotnandi mat. Fólk notar gas-
grímur við að losa vagnana." Hann
bætti við að Azerar hefðu unnið
skemmdarverk á byggingarefni sem
sent hefði verið til Armeníu til að
flýta fyrir uppbyggingarstarfi þar
eftir landskjálftann ógurlega í des-
ember á síðasta ári.
Stalín gerir
stuttan stans
íBúdapest
Búdapestbúar ráku marg-
ir upp stór augu í gær
þegar þeir sáu, að verið
var að koma fyrir styttu
af Jósef Stalín, þeirri sömu
og þeir steyptu af stalli í
uppreisninni 1956. Þessar
framkvæmdir voru þó ekki
til marks um skyndilega
hugarfarsbreytingu
stjórnvalda, heldur voru
það kvikmyndagerðar-
menn, sem þurftu að nota
hana. Styttan verður síðan
fjarlægð eftir fáeina daga,
um sama leyti og lands-
þing ungverska stjórnar-
flokksins hefst. Þar er
búist við að flokkurinn segi
skilið við kommúnismann
í nýrri stefnuskrá sinni.
Reuter
Sáttmáli norsku borgaraflokkanna:
Skattalækkanir o g
minni ríkisútgjöld
Osló. Frá Rune Timberlid, fréttaritara Morgunblaðsins. Reuter.
Borgaraflokkarnir þrír, sem ætla að inynda saman stjórn í Noregi,
kynntu í gær málcfnasáttinála sinn en þar er meðal annars kveðið á
um skattalækkanir, niðurskurð ríkisútgjalda og nokkra einkavæðingu.
Orðalagið þykir þó almennt og ágreiningi tveggja flokkanna um afstöð-
una til Evrópubandalagsins (EB) heftir í raun aðeins verið skotið á frest.
væntanlegri stjórn.
Ekki er minnst á hugmyndina um
tollabandalag Fríverslunarbandalags
Evrópu (EFTA) og EB. Miðflokkur-
inn hefur fengið því framgengt, að
ekki verður rætt við EB um sameig-
inlega landbúnaðarstefnu og niður-
greiðslur í þeim atvinnuvegi verða
óbreyttar. Nýja stjórnin verður í
minnihluta á þingi og hlýtur því að
reiða sig á stuðning Framfaraflokks
Carls I. Hagens. Hann sagðist í gær
sæmilega ánægður með sáttmálann.
„Hægriflokkurinn er enn sem fyrr
hlynntur aðild að EB,“ sagði Jan P.
Syse, formaður Hægriflokksins og
væntanlegur forsætisráðherra, „en
við verðum að horfast í augu við
staðreyndir. Það er ekki meirihluti
fyrir aðild í Stórþinginu sem stend-
ur.“ Sagði Syse að tekjuskattar og
skattar á fyrirtæki og fjárfestingu
yrðu lækkaðir og einnig, að reynt
yrði að draga úr fjárframlögum til
ríkisfyrirtækja. Auk Hægriflokksins
eru það Miðflokkurinn og Kristilegi
þjóðarflokkurinn, sem standa að