Morgunblaðið - 19.10.1989, Síða 40

MÖHC^ÍNtólAiBlÐÍFrMMTÍJIDXÖCRrfgníIKílGaíERÍIflfSöt
»____
Minning;
Haraldur Hannes-
son hagíræðingiir
Fæddur 24. ágúst 1912
Dáinn 9. október 1989
Ég þekkti lítið til Haralds Hann-
essonar, þegar Baidvin Jónsson
færði það í tal við mig á árinu 1962,
að Haraldur væri fús til þess að
taka að sér að komu reglu á gömul
skjöl Landsbankans, en þau lágu
dreifð í skúmaskotúm og á hana-
bjálkum hingað og þangað í bygg-
ingum bankans. Hefði Haraldur
tjáð sig reiðubúinn til þess að taka
að sér að vinna að þessum málum,
þótt honum byðust fyrir það miklu
lægri laun en hann þá naut sem
skrifstofustjóri borgarverkfræð-
ings. Fyrir honum vekti fyrst og
fremst að fá að starfa að hugðar-
efni sínu, sem væri bókfræði og
varðveizla sögulegra minja. Varð
úr ráði, að Haraldur tók að sér
skjala- og bókavörzlu fyrir Lands-
bankann og Seðlabankann sameig-
inlega, og hafði það starf með hönd-
um allt til ársins 1980, en eftir það
fyrir Seðlabankann einan.
Það kom brátt í Ijós, hve brenn-
andi áhuga Haraldur hafði á þessu
nýja verkefni sínu. Einn og hjálpar-
laus kom hann skipulagi á skjöl
bankanna, gömul og ný, hófst
handa um bókasöfnun á sviði efna-
hagsmála, og lagði drög að því að
koma á fót fullkomnu safni um
seðla- og mjmtútgáfu. Ég mun ekki
reyna að gera hér grein fyrir því
mikla starfi, sem Haraldur vann á
þessu sviði, enda munu það aðrir
gera, sem til þess eru betur færir.
Þó vil ég fullyrða, að með söfnunar-
starfi sínu fyrir bankana tvo hafi
hann unnið varðveizlu- og söfnun-
arstarf, sem seint verður fullmetið.
Það sem mér er þó hugstæðast
af löngum kynnum mínum af Har-
aldi var elja hans og lifandi áhugi
á því að efla og bæta þau söfn, sem
hann hafði umsjón með. Hann var
eins og fagnandi bam í hvert skipti,
sem honum bárust merkilegir hlutir
í hendur eða hann fékk bjargað
gömlum verðmætum frá eyðilegg-
ingu. Hann var líka boðinn og búinn
til þess að miðla hveijum sem var
af fróðleik sínum og aðstoða og
leggja á ráð um skráningu og með-
ferð gamalla hluta. Ég er einn
þeirra mörgu, sem á Haraldi Hann-
essyni mikið að þakka í þessum
efnum, þótt ég hafi því miður ekki
haft tíma til þess að njóta þekking-
ar hans og leiðsagnar, eins og ég
hefði kosið.
Með Haraldi Hannessyni er horf-
inn af sviðinu einn þeirra manna,
sem bezt og af heilustum huga
hafa unnið að varðveizlu þjóðlegra
minja á okkar tímum, og fyrir það
munu eftirkomendur hans þakka
honum. Sjálfur veit ég, að hann var
líka þakklátur fyrir að fá að beita
kröftum sínum að viðfangsefnum,
sem honum voru hjartfólgin og
gáfu honum óteljandi gleðistundir.
Þess vegna var Haraldur mikill
gæfumaður og heílsteyptur í lífí
sínu og starfi. Er slíkra manna
gott að minnast.
Fjölskyldu hans sendi ég innileg-
ar samúðarkveðjur okkar hjónanna,
svo og bankastjómar og bankaráðs
Seðlabankans.
Jóhannes Nordal
Mér er í fersku minni, er við
Haraldur Hannesson hagfræðingur
tókum tal saman fyrsta sinni. Það
var sumarið 1965 á skrifstofu Flug-
félags íslands í Kaupmannahöfn, þar
sem íslenzkir ferðalangar í borginni
bmgðu sér einatt inn til að líta í
blöð að heiman. Við höfðum haft
nánar spumir hvor af öðmm, unnum
skyld störf og áttum sameiginleg
hugðarefni, en höfðum ekki haft
tækifæri til þess að kynnast. Þá kom
það líkt og af sjálfu sér, er við litum
upp úr blöðunum, að við tókum tal
saman eins og gamlir kunningjar.
Það var sem báðir hefðu beðið þessa
færis, enda fór svo, að við hittumst
daglega það sem eftir var dvalar
okkar beggja í Höfn að því sinni,
réðumst saman í ferð út á Fjón til
að leiða augum minningarsafn H.C.
Andersens í Óðinsvéum og komum
við á slóðum Jónasar Hallgrímssonar
í Sórey. Þessara björtu sumardaga
minntumst við oft. Síðan er fast að
fjórðungi aldar, og mér er nær að
halda, að þann tíma hafi sjaldan lið-
ið svo margir dagar í senn, ef við
vorum í kallfæri, að við segðum
ekki hvor öðrum hug okkar um em-
hver efni, annaðhvort í símtali eða
heimsókn. Það voru mikil sólskin-
skynni, en nú hafa dagamir brugðið
lit. Á síðustu árum hafði Haratdur
kennt hjartabilunar, sem dró öðru
hveiju úr starfsþreki hans, en hann
virtist rísa upp nær jafnréttur hveiju
sinni, enda hefði kararlega sízt af
öllu átt við svo lífsglaðan mann.
Hann lézt í svefni á heimili sínu
aðfaranótt 9. október. Það er mikil
náð að mega ljúka árangursríkum
starfsferli og gæfusamri ævi með
þeim hætti.
Haraldur Hannesson fæddist í
Reylq'avík 24. ágúst 1912, sonur
hjónanna Hannesar Magnússonar
vélstjóra og Helgu Snæbjamardótt-
ur. Hann varð stúdent frá Mennta-
skólanum í Reykjavík 1933, stund-
aði háskólanám í Þýzkalandi og
Bretlandi og lauk prófi í hagfræði
frá Kölnarháskóla 1939. Lokaprófs-
ritgerð hans fjallaði um sögu Lands-
banka íslands. Það var því eðlílegt,
að hann hæfi störf við þá stofnun,
er námi lauk. Hugur hans stóð þá
til þess að fást frekar við sögu bank-
ans, en ekki mun honum hafa fundizt
nægilegt færi bjóðast til þess að því
sinni. Arið 1947 réðst Haraldur til
starfa á skrifstofu Reykjavíkurbæjar
og vann þar í full fímmtán ár. Þá
tók hánn 1962 aftur upp starf í
Landsbankanum sem skjalavörður
bankans og nýstofnaðs Seðlabanka
Islands, sem hafði aðsetur í sama
húsi. Þetta bar að með þeim hætti,
að á 75 ára afmæli Landsbankans
1961 flutti Haraldur útvarpserindi
um sögu bankans, sem vöktu slíka
athygli, að honum var boðið að koma
þar til starfa að nýju og sinna skjala-
gögnum stofnunarinnar frá eldri tíð,
einmitt því verkefni sem hann hefði
fyrr víljað taka til við. Nokkur þess-
ara gagna voru þá geymd í kjallara
bankahússins við Austurstræti, þar
sem stundum gætti q'ávarfalla eins
og í fleiri húsum í Kvosinni. Harald-
ur hófst handa um að færa söguleg
skjöl bankans til betri varðveizlu og
fá þeim vandaðan umbúnað. Er
skemmst frá því að segja, að þetta
gerði hann af þvílíkri natni og
smekkvísi, að þegar fór orð af. Har-
aldur var gæddur ýmsum afburða-
hæfíleikum til starfa í varðveiz-
lusafni. Þau verkefni, sem hann valdi
sér að fást við, tóku hug hans ein-
att svo fanginn, að hann unni sér
engrar hvíldar fyrr en náð var full-
komnustu lausn, sem hann gat hugs-
að sér. Og til þess að leita þekking-
ar og ráða um beztu leiðir í hveiju
einu horfði hann hvorki í tíma né
fyrirhöfn, enda varð árangur e/tir
því. Haraldur byggði einnig upp
bókasafn bankanna um efnahagsleg
og söguleg efni, og loks átti hann
frumkvæði að því í samráði við dr.
Kristján Eldjárn og núverandi þjóð-
minjavörð, að Seðlabanki og tjóð-
minjasafn stofnuðu sameiginlega
myntsafn til að sinna sögu gjaldmið-
ils á íslandi. í því efni hafði Harald-
ur m.a. forgöngu um að fá hingað
til lands merkar heimildir og gögn
frá Danmörku og Bretlandi um gerð
íslenzks gjaldmiðils frá því að byijað
var að gefa hann út. Árið 1980 var
gerður aðskilnaður á safnrekstri
Landsbanka og Seðlabanka, og eftir
það var Haraldur starfsmaður Seðla-
bankans, unz hann lét af föstu starfi
vegna aldurs í árslok 1983.
Haraldur var feikilegur eljumað-
ur. Meðan ég þekkti til markaði
hann ekki dagslok á vinnustað sínum
á sama hátt og flestir aðrir, en sat
oft við fram undir kvöldmatartíma.
Þó kom hann ótrúlega miklu í verk
í hjástundum utan dagvinnu. Á
stríðsárunum vann hann aukastarf
á fréttastofu útvarps og naut þar
ágætrar málakunnáttu sinnar. Um
árabil vann hann bókhaldsstarf fyrir
St. Jósefsspítala í Landakoti og þó
miklu lengur fyrir St. Fransisk-
usspítala í Stykkishólmi.
Utan hins fasta starfs átti eitt
verkefni öðrum fremur hug Haralds,
en það var að fást við safn bóka,
handrita og annarra gagna úr fórum
rithöfundarins sr. Jóns Sveinssonar,
Nonna. Haraldur var tíu ára, þegar
íslenzkukennari hans í bamaskólan-
um í Landakoti, fröken Guðrún Jóns-
dóttir, gaf honum fyrstu Nonnabók-
ina, sem út kom á íslenzku í þýðingu
Freysteins Gunnarssonar. Það var
árið 1922. Hann minntist þess, hve
glaður hann hefði vakað á jólanótt
við lestur bókarinnar, enda varð
þetta upphaf langra kynna, sem
urðu snar þáttur í ævi Haralds.
Fundum hans og sr. Jóns Sveínsson-
ar bar fyrst saman, er sr. Jón kom
til íslands alþingishátíðarárið 1930.
Sumarið 1932 dvaldist Haraldur í
Þýzkalandi með íjölskyldu Meulen-
bergs biskups í Landakoti, og bar
þá fundum þeirra sr. Jóns aftur sam-
an og síðan alloft á námsárum Har-
alds í Þýzkalandi og síðast í Lundún-
um 1938. Þá hafði Haraldur árinu
áður skrifað langa grein um sr. Jón
í Eimreiðina, hið ítarlegasta sem til
þess tíma hafði verið ritað um hann
á íslenzku. Um sama leyti var hér
á ferð tékkneskur prestur, sr. Jan
Hruby, til að afla fanga í rit um sr.
Jón. Meulenberg biskup fékk þá
Harald til að aðstoða hann, einkum
með þýðingum. Fór svo, að þessi
tékkneski Nonnafræðingur bauð
Haraldi í heimsókn til Prag, og
dvaldist hann þar um hríð. Sr. Jón
Sveinsson lézt í Þýzkalandi árið
1944. Að lokinni styijöldinni fór
Haraldur fyrir atbeina Jóhannesar
Gunnarssonar Hólabiskups til Hol-
lands, Þýzkalands og Tékkóslóvakíu
til að hafa upp á eftirlátnum handrit-
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
viö öll tækifæri
blómaverkstæði
INNA^
Skólavörðustíg 12
á horni Bergstaðastrætis
sími 19090
t
Jarðarför móður minnar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
ANDREU KRISTJÁNSDÓTTUR,
Risabjörgum,
Hellissandi,
fer fram frá Ingjaldshólskirkju laugardaginn 21. október kl. 11.00.
Kristensa Andrésdóttir, Sigurður Þorkelsson,
Björgvin Andri Guðjónsson, Sigrún Júlíusdóttir,
Sveinbjörg Hrólfsdóttir,
Birgir Sigurðsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Sambýlismaður minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
BJARNE J. E. ELÍASSEN
járnsmiður,
Ásgarði 135,
er andaðist í Landspítalanum 13. október sl. verður jarðsunginn
frá Fossvogskirkju föstudaginn 20. október nk. kl. 15.00.
Hanne Gíslason,
Erling Bjarnason, Sigrún M. Jóelsdóttir,
Sigurgeir H. Bjarnason, \
Eyvin F. Elíassen, Dally Eliassen,
Kristjana H. Bragadóttir, Þórarinn Ö. Sigurðsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Útför föður míns, tengdaföður og afa,
MAGNÚSAR MAGNÚSSONAR
sérkennslufulltrúa,
Vesturbergi 74,
verður gerð frá Fossvogskirkju mánudaginn 23. október kl. 15.00.
Blóm og kransar afþakkaðir. Þeir sem vildu minnast hans, vinsam-
legast láti Styrktarfélag þroskaheftra njóta þess.
Orri Magnússon, Karen Magnússon
og dætur.
t
Við þökkum innilega samúð og vinarhug við andlát og útför
VIKTORÍU SIGURBJARGAR SIGURGEIRSDÓTTUR,
Sigmundur Guðmundsson, Unnur Sch. Thorsteinsson,
Sigríður Guðmundsdóttir, Snorri Karlsson,
Jón Þ. Guðmundsson, Anna Bjarnarson,
Guðrún Guðmundsdóttir, Ragnar Gunnarsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Þökkum af alhug öllum þeim sem sýndu samúð, vináttu og virð-
ingu við andlát og útför elskulegrar eiginkonu minnar, móður
okkar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
BJARGEYJAR GUÐJÓNSDÓTTUR,
Langholtsvegi 71,
Magnús Guðjónsson,
Margrét Magnúsdóttir, Guðmundur Sigurþórsson,
Guðjón V. Magnússon, Kolbrún Þorkelsdóttir,
María Ó. Magnúsdóttir, Karl A. Ágústsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför
GUÐMUNDU HARALDSDÓTTUR,
Sandhólum.
Kjartan Ólafsson,
Óla Friðmey Kjartansdóttir, Gunnar Sverrisson,
Ingvar Einar Kjartansson, Sigurður Óli Gunnarsson,
Gisli Kr. Kjartansson, Ingunn Helga Gunnarsdóttir.
t
Innilegar þakkir færum við öllum þeim er sýndu okkur samhug
og vináttu við andlát og útför móður okkar, tengdamóður, ömmu
og langömmu,
SIGFÚSÍNU HALLDÓRU BENEDIKTSDÓTTUR
frá Hesteyri.
Kristinn Gislason, Margrét Jakobsdóttir,
Hjálmar Gislason, Margrét Guðmundsdóttir,
Sigurrós Gisladóttir, Guðmundur Björnsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Hjartanlega þökkum við öllum, sem sýndu okkur samúð við and-
lát og útför eiginkonu, móður okkar, fósturmóður, tengdamóður,
ömmu og langömmu,
STEINUNNAR ÖGMUNDSDÓTTUR
fyrrv. hjúkrunarkonu,
Jökulgrunn 1b,
Reykjavik.
Ólafur Palsson,
Jóhanna Ólafsdóttir, Sigfús Thorarensen,
Helga Ólafsdóttir, Hilmar Skarphéðinsson,
Jón Ólafsson,
barnabörn og barnabarnabörn.