Morgunblaðið - 22.10.1989, Blaðsíða 36

tfgnnUUifrtfr
FLORIDA/*
einmitt núna
MORGUNBLAÐIÐ, ADALSTRÆTI 6, 101JŒYKJA VÍK
TELEX 2127. PÓSTFAX 681811,
iLF 1555 / AKUREYRI: IIAFNARSTRÆTI 85
S UNNUDA G UR 22. OKTOBER
VERÐ I LAUSASOLU 90 KR.
Verktakasambandið um virðisaukaskatt:
Verð á íbúðum
&
hækkar um 5-8%
Lækkar verð atvinnuhúsnæðis um 12-15%
MARKAÐSVERÐ á atvinnuhúsnæði mun lækka um 12-15%, þegar
virðisaukaskatturinn gengur í gildi um næstu áramót. Ibúðarhús-
næði mun aftur á móti hækka um 5-8%. Kemur þetta álit fram í
greinargerð um áhrif virðisaukaskatts á mannvirkjagerð, verk-
samninga o.fl. frá Verktakasambandi Islands.
Þetta er rök- \ muni hafa neikvæð áhrif á trygg-
í
I etta er rök-
stutt með því,
að sala allra fast-
eigna sé undan-
þegin virðisauka-
skatti. A atvinnu-
húsnæði hvíli þegar greiddur sölu-
s'kattur af aðföngum. Því sé fyrir-
sjáanlegt, að markaðsverð atvinnu-
húsnæðis muni lækka sem skattin-
um nemur vegna lækkunar nýbygg-
ingakostnaðar. Fasteignamat at-
vinnuhúsnæðis mun því væntanlega
lækka í takt við þetta og þá um
leið eiginfjárstaða margra fyrir-
tækja, einkum þeirra sem eiga hlut-
fallslega miklar eignir bundnar í
slíku húsnæði.
I greinargerðinni segir ennfrem-
ur, að ljóst sé, að þessar breytingar
Sovétmenn
vilja kaupa
héðanloðnu
tilreykingar
SOVÉTMENN hafa lýst áhuga
sínum á auknu samstarfí við
Islendinga, einkum hvað varð-
ar sameiginlegan atvinnurekst-
r af einhverju tagi. Þá hafa
þeir sýnt áhuga á kaupum á
loðnu héðan til reykingar í
verksmiðju eystra.
Halldór Ás-
grímsson,
sjávarútvegsráð-
herra, var fyrir
skömmu í opin-
berri heimsókn í
Sovétríkjunum og fundaði þar með
ýmsum ráðamönnum og skoðaði
auk þess fiskiðnað við Múrmansk.
„Sovétmenn hafa undanfarið lýst
áhuga sínum á auknu samstarfi við
okkur íslendinga, meðal annars
með stofnun einhvers konar sam-
-AÍ3ginlegs atvinnurekstrar," sagði
sjávarútvegsráðherra. „Þeir hafa
verið að breyta ýmsu í grundvallar-
skipulagi þjóðfélagsins, meðal ann-
ars með auknu samstarfi við aðrar
þjóðir. Þar má meðal annars nefna
að mörg sovézk fiskiskip verða send
í breytingar og búin nýtízku tækjum
og búnaði í Vestur-Þýzkalandi og
á móti landa sovézk fiskiskip fryst-
um fiski í Þýzkalandi.
Ég ræddi við þá um ýmsa mögu-
leika. Þar má nefna samvinnu í fisk-
eldi og framleiðslu fiskrétta. Þegar
loðnuveiðin var sem mest í Barents-
hafinu byggðu Sovétmenn mikla
verksmiðju til reykingar á loðnu.
Nú fæst engin loðna á þessum slóð-
um og þeir hafa lýst yfir áhuga
sínum á kaupum á loðnu til reyking-
ar. í framhaldi þessara viðræðna
hef ég skipað nefnd fulltrúa úr at-
vinnulífinu undir forsæti Jóns B.
Jónassonar, skrifstofustjóra í sjáv-
arútvegsráðuneytinu," sagði Hall-
dór Ásgrímsson.
ingar lánastofnana vegna minm
veðhæfni fasteigna. Á sama tíma
megi búast við verulegri hækkun
vísitalna og þar með hækkun fjár-
magnskostnaðar. Greiðslubyrði og
skuldir margra fyrirtækja munu því
væntanlega aukast nokkuð á sama
tíma og eignir þeirra munu rýrna
í byijun næsta árs.
Samkvæmt lögunum um virðis-
aukaskatt verður bygging íbúðar-
húsnæðis að fullu skattskyld og
innskattur af öllum byggingar-
kostnaði nýtur ekki frádráttar-
heimildar. Þetta þýðir, að nýjar
íbúðir munu bera fullan virðisauka-
skatt við sölu ólíkt því, sem gilda
mun um atvinnuhúsnæði. Því má
einnig búast við einhveijum verð-
hækkunum á notuðum íbúðum eftir
skattkerfisbreytinguna vegna
hækkunar á byggingarkostnaði
íbúða, en hún er talin verða um
10-13%. Áætla megi, að verð-
hækkun notaðra íbúða verði á bilinu
5-8% vegna skattkerfisbreytingar-
innar.
Þessu til viðbótar má gera ráð
fyrir einhvetjum verðhækkunum á
notuðum íbúðum í byijun næsta árs
vegna áhrifa húsbréfakerfisins, sem
taka á gildi 15. nóvember nk. Segir
í greinargerðinni, að varlega megi
áætla, að raunhækkun á verði not-
aðra íbúða verði um 10% í byijun
næsta árs vegna samverkandi
áhrifa skattkerfisbreytingarinnar
og húsbréfakerfisins.
Morgunblaðið/RAX
Aflraunir á Hornafírði
Fríhöfnin í
Keflavík sú
65. söluhæsta
FRÍHÖFNIN í Flugstöð Leifs
Eiríkssonar var sú 65. söluhæsta
I heimi á síðasta ári, samkvæmt
lista sem birtur er í bandaríska
tímaritinu Time. Heildarsala
Fríhafnarinnar er þar sögð vera
25,5 milljónir Bandaríkjadala
eða í kring uin 1.570 milljónir
íslenzkra króna.
Fríhafnarverzlanirnar í Toronto
í Kanada og hjá Alitalia á ít-
alíu eru með álíka sölu og Fríhöfn-
in í Keflavík, en á toppi listans eru
fríhafnirnar í Honolulu, Lundúnum,
Hong Kong og Amsterdam.
Þegar litið er á sölu til hvers
farþega er Fríhöfnin í 13. sæti,
selur hveijum farþega vörur fyrir
tæplega 35 Bandaríkjadali, eða
2.135 krónur. í Honolulu á Hawaii
verzlar hver farþegi hins vegar fyr-
ir 204 dali að meðaltali, eða um sex
sinnum meira en í Keflavík.
Tennumar
þoldu ekki
veginn
Núpi.
„VEGURINN var svo holóttur
að ég varð hreinlega að taka
út úr mér fólsku tennurnar,
þær glömruðu svo mikið,"
sagði Gunnar Sigurðsson
kaupmaður á Þingeyri er
hann stóð tannlaus á hlaðinu
á Núpi, eftir akstur fyrir
Dýrafjiirð.
Vegurinn fyrir fjörðinn hefur
verið mjög slæmur að und-
anförnu en segja má að langt
sé gengið þegar menn verða að
aka hann tannlausir.
Kári.
Fjárlagafrumvarp gerir ráð fyrir að HHÍ fjármagni Þjóðarbókhlöðu:
Ráðagerðin í senn lögbrot og
lítilsvirðing við landsmenn
Verður ekki við unáð án andspymu, sagði háskólarektor við brottskráningu kandídata í gær
„ÞESSI atlaga að tekjustofui Þjóðarbókhlöðu og tekjustofni Ilá-
skóla íslands er í senn lögbrot og lítilsvirðing við landsmenn. Með
slíku gerræði er bygging Bókhlöðunnar tafin fram yfir aldamót og
frekari þróun og uppbygging Háskólans stöðvuð. Við það verður
ekki unað án andspyrnu," sagði dr. Sigmundur Guðbjarnason há-
skólarektor við brottskráningu kandídata frá Háskóla íslands í
gær. Rektor gerðist þar harðorður i garð fjármálaráðherra fyrir
þá ráðagerð að ætla Happdrætti Háskólans að greiða 60 milljónir
króna til byggingar Þjóðarbókhlöðu á næsta ári, en Iáta hluta af
sérstökum eignarskatti vegna byggingarinnar renna annað.
Sigmundur
sagði að Há-
skólinn myndi
leggja sitt af
mörkum til þess
að spara og skera
niður, þar sem
þjóðin byggi við
efnahagsvanda.
Við slíka érfið-
leika vöknuðu á
ný hugmyndir um að krefja nem-
endur um raunveruleg skólagjöld
eða taka upp fjöldatakmarkanir ;
fleiri greinum, en leitað yrði ann-
arra leiða. „Það er ekki stefna
Háskóla Islands að takmarka að-
gang nemenda að Háskólanum,
það má ekki verða þrátt fyrir
þrengri fjárhag," sagði rektor.
Hann sagði að stórum alvarlegri
væri hins vegar fyrirætlan fjár-
málaráðherra. Eina framkvæmdafé
Háskólans væri nú tekjur af happ-
drættinu, sem í meira en hálfa öld
hefði fjármagnað nær alla upp-
byggingu skólans. Islendingar
hefðu fúsir keypt happdrættismiða
og þannig byggt skólann með ein-
stæðum hætti, í raun með ftjálsum
framlögum. „Því væri það reiðar-
slag ef svipta á Háskóla íslands
ráðstöfunarrétti á eigin tekjum,
svipta hann þessu fjárhagslega
sjálfræði. Háskóli íslands bíður,
eins og raunar öll þjóðin, eftir því
að byggingu Þjóðarbókhlöðu ljúki,“
sagði Sigmundur. Hann sagði að
þótt vissulega væri ávinningur af
aðstöðu Háskólabókasafns í bók-
hlöðunni mikill, þá væru jafnvel
brýnni þarfir fyrir framkvæmdaféð
við uppbyggingu á annarri starfs-
aðstöðu kennara og nemenda, sem
væri allsendis ófullnægjandi. Brýn-
ustu verkefnin væru að ljúka
Læknadeildarhúsi og hugvísinda-
húsinu Odda. „Verkefnin eru mörg
og brýn og tekur meir en 10 ár
að ná settu marki með fjármögnun
af happdrættishagnaði einum sam-
an,“ sagði rektor.
Hann sagði að samkvæmt lögum
bæri að veija hagnaði af Háskóla-
happdrættinu til bygginga á vegum
skólans, viðhalds og tækjakaupa.
Varla fyrirfyndist annar ríkisrek-
inn háskóli, sem með sama hætti
reisti sjálfur byggingar, greiddi við-
hald og fjármagnaði tækjakaup.
Öll þróun og uppbygging skólans
væri háð þessari fjármögnun.
Auknar tekjur happdrættisins á
síðustu árum hefðu komið til vegna
eigin frumkvæðis og nýmæla, ekki
að frumkvæði ríkisvaldsins. Rektor
kallaði það skammsýni að ætla að
stöðva uppbyggir.gu og þróun Há-
skólans með þeim hætti sem ríkis-
stjórnin hygðist fyrir. „Ríkisstjórnir
koma og ríkisstjórnir fara en sum-
ar þeirra lifa í minningu þjóðarinn-
ar fyrir sérstök heilla- og fram-
faraspor. Við verðum að treysta
því að Alþingi láti ekki fótum troða
Háskóla Islands og Þjóðarbókhlöð-
una og lítilsvirði þjóðina með þess-
um hætti,“ sagði rektor og bætti
því við að skólinn þyrfti stuðning
kandídata og landsmanna allra,
sem gerðu sér grein fyrir mikil-
vægi öflugs Háskóla.