Morgunblaðið - 30.12.1989, Qupperneq 19

19
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. DESEMBER 1989
Ríkisendurskoðun:
Morgunblaðið/PPJ
Hjónin Jytte Marcher og Helgi Jónsson framan við nýju Jetstream-
vélina „Þund“ á Reykjavíkurflugvelli.
Odin Air kaup-
ir skrúfiiþotu
NY farþegaflugvél bættist í flugflota Islendinga að kvöldi aðfanga-
dags jóla þegar Helgi Jónsson flugsljóri lenti á Reykjavíkurflugvelli
á Handley Page Jetstream skrúfuþotu sem flugfélag Helga og fjöl-
skyldu hans, Odin Air, hefur keypt vestur í Bandaríkjunum.
Vélin hefur fengið nafnið „Þund-
ur“ sem er gamalt Oðinsheiti úr
ásatrú og ber hún einkennisstafina
TF-ODI. Nýja vélin er sú fyrsta af
þremur sams konar flugvélum sem
Odin Air hefur fest kaup á, en hin-
ar vélarnar tvær eru væntanlegar
þegar líður á veturinn. Með Helga
í flugferðinni voru Jóns sonur hans
flugmaður og Guðjón Sigurgeirsson
f lugvirki en hann hafði umsjón með
breytingum og endurnýjun tækja-
búnaðar vélanna þriggja.
Jetstream-vélar Odin Air eru
búnar sætum fýrir 18 farþegá og
eru fyrstu flugvélarnar í sínum
stærðarflokki á íslandi sem bún'ar
eru jafnþrýstibúnaði í farþegaklefa.
Skipt hefur verið um öll siglinga-
og fjarskiptatæki vélanna, sett í
þær ný farþegainnrétting og þær
málaðar í litum Odin Air. Þær eru
knúnar tveimur 913 hestafla
Turbomeca Astazou-skrúfuhverfl-
um og er farf lugshraði vélanna um
450 km/klst. Jetstream flugvélar
Odin Air munu leysa af hólmi
Mitsubishi MU-2-skrúfuþotur bæði
á áætlunarleið félagsins milli
Reykjavíkur og Kulusuk á austur-
strönd Grænlands og í leiguflugi
hér innanlands og milli landa.
- PPJ
Deilt um skiptakjör
á frystitogurunum
ítrekað að reglugerð-
ir hafi skort lagastoð
Ríkisendurskoðun hefur sent Alþingi greinargerð, þar sem ítrekað
er það álit stofiiunarinnar, að reglugerðir sem Jón Helgason þáver-
andi landbúnaðarráðherra gaf út árið 1987 á grundvelli búvörulaga
og búvörusamnings, hafi ekki haft lagastoð.
Ríkisendurskoðun sendi í apríl
frá sér skýrslu um framkvæmd
búvörulaganna. Samkvæmt lögun-
um gerir ráðherra samning við
Stéttasamband bænda um að ríkið
ábyrgist fullt verð til bænda fyrir
landbúnaðarafurðir upp að ákveðnu
marki. Ríkisendurskoðun komst að
þeirri niðurstöðu að með setningu
tveggja reglugerða árið 1987, sem
juku þessa verðábyrgð ríkisins um-
fram- búvörusamninginn sem þá var
í gildi, hafi landbúnaðarráðherra
gengið lengra en búvörulögin heim-
iluðu. Dregið var í efa að ríkisvald-
ið væri bundið greiðsluskyldu vegna
hluta þess fullvirðisréttar sem út-
hlutað hefði verið með þessum
hætti.
Nokkrir hagsmunaðilar í land-
búnaði óskuðu þá eftir því við lög-
fræðingana Tiyggva Gunnarsson
og Þorgeir Örlygsson að þeir segðu
álit sitt á skýrslu ríkisendurskoðun-
ar, og í álitsgerð þeirra var niður-
stöðum ríkisendurskoðunar alger-
lega hafnað.
í greinargerð, sem Ríkisendur-
skoðun hefur nú sent frá sér vegna
álitsgerðar lögfræðinganna, kemur
fram að landbúnaðarráðherra hafi
ótvírætt haft heimildir til að gefa
út reglugerðir á grundvelli búvöru-
laganna. Hins vegar geri búvöru-
lögin ekki ráð fyrir því að land-
búnaðarráðherra geti með reglu-
gerð breytt magntölum búvöru-
samninga. Umsamið magn í bú-
vörusamningum marki þvert á móti
þann ramma sem ráðherra verði
að taka tillit til.
Ríkisendurskoðun telur einnig,
að þótt ekki sé að finna klárt
ákvæði í búvörulögunum, sem
mæli fyrir um hvaða búvörumagn
landbúnaðarráðherra sé heimilt að
semja um við Stéttasambandið,
megi engu að síður ráða af ýmsu
að honum sé óheimilt að fara fram
úr tilteknum mörkum' í því sam-
bandi. Þannig geti ráðherra til
dæmis ekki samið um að auka það
magn búvöru sem ríkissjóður
ábyrgist fullt verð fyrir þegar
neysla sé bersýnilega að dragast
saman.
Ríkisendurskoðun telur síðan, að
ríkissjóður hafi ekki getað gert
beinar endurkröfur á hendur bænd-
um, á grundvelli þess að umræddar
reglugerðir hafi ekki lagastoð. Hins
vegar telur stofnunin að ríkissjóður
hefði getað gert kröfu um að það
magn umfram búvörusamninginn,
sem hann ábyrgðist og greiddi á
grundvelli reglugerðanna, kæmi til
frádráttar því magni sem ekki var
hafin framleiðsla á og falla myndi
til að síðari hluta samningstímans.
„VIÐ HÖFUM upplýsingar um að Iqarasamningar hafí ekki alls
staðar verið virtir hvað varðar skiptakjör á frystitogurum og við
erum að athuga hversu víðtækt þetta getur verið,“ sagði Benedikt
Valsson, hagfræðingur Farmanna- og fískimannasambands Islands,
í samtali við Morgunblaðið. „Verð til sjómanna fer eftir verðmæti
afurðanna, sem eru ýmist seldar á fob-verði eða cif-verði. Sumar
útgerðir gera hins vegar upp samkvæmt fob-verði, enda þótt varan
sé seld samkvæmt cif-verði, sem er fob-verð að viðbættri frakt og
tryggingum," sagði Benedikt Valsson.
Olíufélögin verða alltaf að
skila ver ðj öftiunargj aldi
segir Vilhjálmur Jónsson forstjóri Olíufélagsins
Sveinn Hjörtur Hjartarson, hag-
fræðingur Landssambands
íslenskra útvegsmanna, sagði að
kjarasamningar segðu að ef varan
væri seld á cif-verði eigi að gera
upp samkvæmt því verði. Sveinn
Hjörtur sagði að þegar samningar
um kjör sjómanna á frystitogurum
hefðu upphaflega verið gerðir, árið
1984, hefði skilningur manna þó
verið sá að ekki ætti að skipta
meginmáli hvort gert væri upp
samkvæmt cif- eða fob-verði. Af-
urðir frystitogaranna hefðu aðal-
lega verið seldar til Evrópu og
Bandaríkjanna og reiknað hefði
verið með flutningskostnaði þang-
að.
„Nú eru afurðir frystitogaranna
hins vegar einnig seldar til Japans
og Kóreu og það er hrein ósann-
girniskrafa, sem við getum ekki
með nokkru móti fallist á, að
mönnum sé greiddur hlutur sam-
kvæmt rándýrum flutningum
þangað. Þar fást ef til vill 800
Bandaríkjadalir fyrir tonnið af
karfa en þar af er fraktin 300
dalir, þannig að fob-verðið er 500
dalir. í þessu tilfelli kæmu 544
dalir til skipta samkvæmt cif-verði
en 367,5 dalir samkvæmt fob-
verði, þar sem skiptaverðmætis-
hlutfallið er 68% af cif-verði frysts
bolfisks en 73,5% af fob-verði
hans, samkvæmt samningi frá 1.
desember síðastliðnum,“ sagði
Sveinn Hjörtur Hjartarson.
VILHJÁLMUR Jónsson forstjóri Olíufélagsins hf vísar á bug ásökun-
um Krisljáns Ragnarssonar framkvæmdastjóra Landssambands
íslenskra útvegsmanna, sem fram komu hér í blaðinu í gær, þess
efhis að olíufélögin láti íslenskar útgerðir greiða verðjölhun af olíu
sem seld er ódýrara í erlend skip. „Olíufélögin verða alltaf að skila
verðjöftiunargjaldi af allri þeirri olíu sem þau seíja, alveg sama hverj-
um þau selja og hvar,“ segir Villyálmur.
Vilhjálmur kvaðst ekkert hafa
um það að segja, hvort olíufélögin
selji útlendingum olíu á lægra verði
en til íslenskra útgerða og vildi
hvorki staðfesta það né neita.
Kristján Ragnarsson sagði olíu-
verð vera undarlega hátt hér á
landi, á sama tíma og verð er í
hámarki á heimsmarkaði kostaði
gasolíulítrinn minna í Þýskalandi
en hér á landi fyrir hækkun. „Fyrir
um mánuði síðan athugaði ég þetta
svolítið,“ segir Vilhjálmur. „Þá vor-
um við með einna ódýrasta olíu
hér. Við vorum með miklu lægra
verð heldur en í Færeyjum og á
Norðurlöndunum." Þetta segir Vil-
hjálmur vera vegna þess að verð-
lagningarkerfi hér sé með öðru
sniði en ytra, hér sé tekið tillit til
verðs þeirra birgða sem til eru í
landinu, en til dæmis á Norðurlönd-
unum sé hækkað verð á olíu um
leið og dýrari innkaup komi, á sama
hátt lækkað um leið og ódýrari inn-
kaup komi í birgðimar.
„Það vita allir að það kostar þó
nokkuð að flytja olíu til íslands og
það er auðvitað ekkert óeðlilegt við
það að hún sé eitthvað dýrari hér
heldur en til dæmis í Hamborg eða
Rotterdam,“ sagði Vilhjálmur Jóns-
son.
29A30.2)£S.
SlORSÖNGKONAN
ÁSAMT HUOMSVEITINNI
EINSDÆMI
OPIDKL.22-3.
MIDAV.750
MlMISBAR
OPINN FRA KL.19
mS&T/V AW/SMGA/Æ)/
HOTELSAGA, S. 29900