Morgunblaðið - 31.01.1990, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. JANÚAR 1990
Hætt við sýningu Manon Lescaut
VEGNA ummæla Kristjáns Jóhannssonar óperusöngvara í
viðtali í sunnudagsblaði Morgunblaðsins leitaði blaðið eftir
áliti nokkurra aðila. Sumir kusu að senda blaðinu athuga-
semd vegna viðtalsins. Athugasemdirnar og viðtölin fara
hér a eftir:
Stjórn íslensku óperunnar:
Stjórn Listahátíðar;
Óráðlegt að setja upp óperuna
Manon Lescaut að svo stöddu
Hús Islensku óper-
unnar Kristjáni opið
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
eftirfarandi yfírlýsing frá stjórn
Islensku óperunnar:
„í viðtali við Kristján Jóhannsson
óperusöngvara sem birtist í Morg-
unblaðinu 28. janúar sl. kom fram
misskilningur Kristjáns um afstöðu
íslensku óperunnar til fyrirhugaðr-
ar óperusýningar á næstu Lista-
hátíð. Stjóm íslensku óperunnar er
bæði ljúft og skylt að leiðrétta þann
misskilning hans að íslenska óperan
hafi dregið sig úr samstarfi við
Listahátíð um þá sýningu.
Glæsileg frammistaða Kristjáns
á erlendum óperusviðum hefur ekki
farið fram hjá íslenskum óperuunn-
endum. Allt of sjaldan hefur okkur
þó gefist kostur á að sjá hann og
heyra áj'slensku óperusviði. Ráða-
menn íslensku óperunnar hafa
nokkmm sinnum rætt við hann um
þann möguleika að hann komi fram
í sýningum Öpemnnar. Af ýmsum
ástæðum hefur ekki orðið af því
og þá ekki síst af þeirri ástæðu,
að Kristján hefur verið ófáanlegur
til að syngja í húsi Óperunnar.
Það varð stjórn íslensku óper-
unnar mikið ánægjuefni þegar for-
ráðamenn Listahátíðar leituðu eftir
samstarfi hennar við uppsetningu á
óperunni Manon Lescaut með
Kristjáni í einu aðalhlutverka.
Reyndar var hugmyndin að þessari
óperusýningu mnnin undan rifjum
eins af aðstandendum íslensku
óperunnar. Málefni þessa samstarfs
vom enn á viðræðustigi þegar for-
maður Listahátíðar tilkynnti ís-
lensku óperonni að ekki gæti orðið
af ópemsýningunni þar sem ráða-
menn Borgarleikhússins hefðu
dregið þátttöku sína til baka, en
fyrirhugað var að sýningar fæm
fram í því húsi. Stjórn íslensku
óperunnar hafði áður boðið Lista-
hátíð að lána hús sitt endurgjalds-
laust fyrir sýningamar og var það
boð enn ítrekað enda var þá ekki
lengur um önnur hús að ræða.
Formlegt svar Listahátíðar hefur
enn ekki borist og er stjórn íslensku
óperunnar því ekki ljóst hvort það
var Kristján sjálfur eða stjórn Lista-
hátíðar sem ekki vildi skoða þann
möguleika.
Um leið og stjórn íslensku óper-
unnar harmar það að ekki verði af
fyrirhugaðri ópérusýningu á næstu
Listahátíð vill hún leggja áherslu á
það, að hús hennar hefur staðið
Kristjáni Jóhannssyni opið og mun
verða það áfram. Það yrði stjórn
Óperunnar sem öðram íslenskum
óperuunnendum fagnaðarefni ef
Kristján sæi sér fært að taka þátt
í sýningum hennar“.
Ólafur sagði að Sinfóníuhljóm-
sveitin hafi athugað hvað hún gæti
lagt fram vegna uppsetningu ópe-
rannar. Ekki var um að ræða að
hún gæti tekið tónlistarflutninginn
á sína fjárhagsáætlun, þar sem
ekki voru til peningar til þess. En
upplýsingar um kostnað vegna
EFTIRFARANDI athugasemd
barst Morgunblaðinu frá Val-
garði Egilssyni, formanni síjórn-
ar Listahátíðar í Reykjavík:
„í Morgunblaðinu sl. sunnudag er
þess getið að horfið hafi verið frá
að sýna ópemna Manon Lescaut
eftir Puccini á Listahátíð nú í vor.
Má ég rekja söguþráð þessarar
hugmyndar nánar, það glöggvar
Kstunnendur.
Uppástungan var fyrst rædd
undir mánaðamótin október-nóv-
ember 1989, og um miðjan desem-
ber var horfið frá henni, þ.e. sex
vikum síðar. í stað þess mun Krist-
ján Jóhannsson, okkar glæsilegi
tenórsöngvari, syngja óperatón-
leika með Sinfóníuhljómsveit ís-
lands í lok Listahátíðar og mun
Cesare Alfieri frá Scala stjórna
þeim, 16. júní.
Þessi hugmynd um uppfærslu
óperunnar varð til í framhaldi af
því, að sl. sumar réðum við Kristján
Jóhannsson til að syngja lokatón-
leika Listahátíðar, þar sem fluttur
yrði 4. þáttur óperunnar Manon
Lescaut, en óákveðið var hver syngi
vinnu hljóðfæraleikara hljómsveit-
arinnar voru gefnar.
„ Annar fundur var aldrei boðaður •
og það næsta sem ég vissi var að
búið var að blása þetta af. Okkar
afskipti af þessu máli voru ekki
önnur,“ sagði Ólafur.
Annar fiindur var
aldrei boðaður
-segir Ólafur B. Thors formaður
stj órnar Sinfóníuhlj óms veitarinnar
„Ég sat einn fiind þar sem farið var yfír þetta mál. Við gerðum siðan
lauslega kostnaðaráætlun, en ég fylgdist ekki með framgangi máls-
ins eftirþað," sagði Ólafur B. Thors formaður stjórnar Sinfóníuhljóm-
sveitar Islands.
Leikfélag Reykjavíkur:
Listahátíð hefiir vilyrði
fyrir báðum sviðunum
„Ifleðslan“ er því á valdi stjórnenda hátíðarinnar
MORGUNBLAÐINU hefiir borizt eftirfarandi „athugasemd við frétt
og viðtal um alþjóðlegan óperuflutning, íslenska menningarmafíu
og Borgarleikhúsið“ frá Sigurði Karlsson fyrir hönd Leikfélags
Reykjavíkur.
„í frétt í Morgunblaðinu sunnu-
daginn 28. janúar og viðtali við
Kristján Jóhannsson óperasöngvara
er fjallað um ástæður þess að fram-
kvæmdastjóm Listahátíðar hefur
„hætt við alþjóðlega óperuuppsetn-
ingu á Listahátíð" á þann hátt að
valdið getur misskilningi sem hér
skal reynt að leiðrétta.
í fréttinni er vitnað í Valgarð
Egilsson, formann framkvæmda-
stjómar Listahátíðar: „Valgarður
sagði að ástæðan hefði verið sú að
þegar á átti að herða sáu nokkrar
stofnanir sér ekki fært að taka
þátt. Þá hafí verið fyrirsjáanlegt
að mikil hleðsla yrði á sviði Borgar-
leikhússins á þessum tíma og ljóst
að óperauppfærslan hefði orðið
■mjög erfíð."
Til að forðast þann misskilning
sem þessi orð gætu valdið verður
að taka fram að Listahátíð hefur
óskað eftir og fengið vilyrði fyrir
báðum leiksviðum Borgarleikhúss-
ins þann tíma sem hátíðin stendur
og því aðeins á valdi stjómenda
hátíðarinnar hvort svo „mikil
hleðsla“ er á sviði Borgarleikhúss-
ins að ekki sé pláss fyrir þessa
óperuuppfærslu.
í viðtalinu segist Kristján hafa
setið fund í haust „með öllum sem
þama áttu. hlut að máli, sem voru
Islenska óperan, Sjónvarpið, Sin-
fóníuhljómsveit íslands, Leikfélag
Reykjavíkur, Þjóðleikhúsið og
Listahátíð." Hér hlýtur Kristján að
misminna vegna þess að Leikfélag
Reykjavíkur kom ekki inn í þetta
mál fyrr en nokkuð var liðið á vet-
ur og enginn á vegum þess sat fund
eins og þann sem hann lýsir.
Þegar framkvæmdastjórn Lista-
hátíðar síðan ákvað að hætta við
uppfærsluna var málið til athugun-
ar hjá leikhúsráði Leikfélags
Reykjavíkur en engin afstaða hafði
verið tekin til þess þar sem ýmsar
mikilvægar forsendur, einkum fjár-
hagslegar, vora mjög á huldu. Hins
vegar var vilji til að skoða það með
jákvæðu hugarfari einkum vegna
þess að hér þótti um að ræða stór-
merkilegan menningarviðburð ef af
hefði orðið.
Því er það á engum rökum reist
sem segir í viðtalinu: „En það tók
tæknimenn þar (í Borgarleikhúsinu
— innsk. s.k.) þijá eða fjóra mán-
uði að uppgötva að þeir treystu sér
ekki í dæmið vegna þess að hlutur-
inn hét ópera. En það er enginn
munur á því hvort um er að ræða
leikstykki eða óperu þannig að þetta
var bara fyrirsláttur. En mér skild-
ist að þeim þætti tíminn of stuttur
til að undirbúa sýninguna."
Sem fyrr segir var málið rétt
komið til umræðu hjá Leikfélagi
Reykjavíkur þegar það datt upp
fyrir og því ekki komið á það stig
að ástæða þætti til að leggja málið
fyrir tæknimenn Leikfélagsins í
Borgarleikhúsinu. Enda engin
ástæða til að ætla annað en að
þeir réðu við verkefnið ef það hefði
reynst framkvæmanlegt að öðru
leyti.
Það er því alrangt ef einhver les
það út úr fréttinni og viðtalinu að
Leikfélag Reykjavíkur sé í þeirri
meintu „menningarmafíu" sem
Kristján telur vinna gegn sér. Og
algjör fjarstæða að þessi óperuupp-
færsla hafí farist fyrir vegna þess
að tæknimenn í Borgarleikhúsinu
hafi ekki treyst sér í hana.“
sópran (önnur hlutverk eru ekki í
4. þætti).
I októberlok var svo hreyft þeirri
uppástungu að færa óperuna í heild
á svið, verkefni sem er* dýrt en
hugmyndin metnaðarfull. Góðir
menn komu saman og ræddu hvort
hinar ýmsu menningarstofnanir í
landinu gætu lagt saman krafta
sína að verkefninu. Undirritaður
leiddi þessa aðila saman, Kristján
Jóhannsson var þar með í ráðum.
Og svo virtist sem þetta tækist,
enda þótti mönnum mikið til þess
vinnandi að fá Kristján til að syngja
í ópera hér heima og með honum
góða listamenn.
Hin fjárhagslega hlið var skoðuð,
og kannað hvaða listamenn væra
til taks, fyrst og fremst sópran og
leikstjóri, einnig hljómsveitarstjóri,
en þar höfðum við augastað á Ces-
are Alfieri, sem mun stjórna áður-
nefndum tónleikum. Þreifingar
þessar voru stöðugt með þeim fyrir-
vara að ákvörðun væri enn ekki
tekin. Fyrstu viku desembermánað-
ar var fallist á tilboð umboðsskrif-
stofu í New York, sem Kristján
vísaði til, vegna leikstjóra og sópr-
ans. Fáeinum dögum síðar var það
afturkallað. Nefndur sópran var
Natalia Rom, en hún söng í Há-
skólabíói í maí sl., en leikstjóri Ren-
ata Scotto og þarf hvoraga að
kynna frekar. Hafði Kristján Jó-
hannsson áður rætt hugmynd okkar
við þær.
Þegar á skyldi herða, varð ljóst
að ekki gætu nægilega margar
stofnanir lagt lið verkefni þessu og
olli margt. Að samanlögðu var því
talið óráðlagt að fara fram með
verkefnið að svo stöddu.
Því var aftur horfið til okkar
fyrstu samninga við Kristján Jó-
hannsson og með þeirri breytingu
að Kristján syngi þá Puccini óperu-
tónleika með Sinfóníuhljömsveit Is-
lands og Cesare Alfieri stjórnaði.
Það stendur.
Það náðist ekki sú samstaða sem
þurfti um sýningu á óperunni, það
kynni að nást næst. Það er algengt
að listastofnanir skoði hugmyndir —
þær ná ekki allar fram. Uppfærsla
á þessari óperu — 15 milljóna kr.
verkefni, varlega áætlað — bíður
næsta tækifæris. Listahátíð ein
hefur ekki bolmagn til slíks verk-
efnis.
Hugmyndin var metnaðarfull.
Gerum hana að veruleika, þar eru
margir sem bíða þess að heyra
Kristján Jóhannsson í óperu hér
heima.“
K Wl Gwi(ðnsv)n
SIS, BIS. — EndurUklð, endurUkið,- hrópuðu hrifnir áheyr-
ídur i Aperuhúninu I Palrrmo á Sikiley »íða»lliðið þriðjudagn-
vðld þegar Kristján Jóhamnsnon óperusöngvari hafði sungið
kaariuna i I-t Fanriulla Ih-I Wesl eftir Purrini. Þetta var
umsýningarkvðldið og fólkið lét I (jós hrifnin|{u sina mrð
lappi og hrópum. Kristján fer með(Urnta tenórhlutvcrkið,
lutverk Dirk Johnson. og varað vonum sarll og Rlaður eftir
ininiruna enda hefur hann trrna ásUeðu til. Mðro- «nwin«iiHI
I um suður i Sikiley og 1
norður I Milano. á Srala!
„Nei, ég held að það sé ekki. Á
þessari frumsýninKU. eins og á
frumsýningum alls slaðar I heimin-
um. var fólk nem er margl I góöum
efnum eðs lelur sig I hópi mennU-
. manna og listunnenda. ÞetU fólk
daemis I Gavaaxeni og þegar maður
I fenpð sllkan undirhúning á c.
að geta koinið I veg fyrir af
gangi. Ég aðng þessa óperu I
Nice I Krakklandi I hitteðfyrra
lisUmenn breyUst alluf ár fi
og ég syng ððruvisi nú en ég
þá og ég er þakklátur fyrir '
Mikíl vonbrigði fyrir
alla óperuunnendur
- segir Gísli Alfreðsson þjóðleikhússtjóri
GÍSLI Alfreðsson þjóðleikhússtjóri segir að sér þyki afskaplega leitt
að hætt hafi verið við að setja upp óperuna Manon Lescaut ellir
Puccini á Listahátíð. Þetta séu mikil vonbrigði fyrir alla óperuunn-
endur, enda hefði uppsetning þessarar óperu með heimsfrægu lista-
fólki verið mikill fengiir fyrir listalifið á íslandi. Hann segist skilja
mjög vel viðbrögð Kristjáns Jóhannssonar sem komu fram í viðtali
i Sunnudagsblaði Morgunblaðsins.
Gísli segir að Þjóðleikhúsið hafí
ekki dregið sig út úr umræðunni
um að þessi ópera yrði sett upp og
enn væri fullur áhugi á málinu af
hálfu þess.
„Þegar ég frétti að til stæði að
hætta við þetta fór ég fram á að
kallaður yrði saman fundur með
þeim sem höfðu með málið að gera
og þar yrði formlega skýrt frá
ástæðunum fyrir því að hætt var
við setja óperuna upp. Ég hef aldr-
ei fengið nema óljósar upplýsingar
um ástæðuna fyrir því. En ég hef
ennþá ekki verið boðaður á neinn
fund.
Vegna viðgerðar á Þjóðleikhús-
inu kom ekki til greina að óperan
yrði sett upp þar, en við buðumst
til að smíða leikmynd’og sjá um
gerð búninga. Auk þess lýsti ég
strax yfir áhuga á að fá sýninguna
í Þjóðleikhúsið þegar' það opnar
aftur að lokinni viðgerð," sagði
Gísli.