Morgunblaðið - 17.02.1990, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 1990
i—! ri '■ i—rr—rr—rrTT
Alnæmi

':r$£
1. Eralnœmi mikið randamál?
Yfir 200.000 tilfelli alnæmis á lokastigi
hafa verió tilkynnt til Alþjóðahcilbrigðis-
stofnunarinnar frá meira en 145 löndum.
vegna þess að alnæmisveiran (HIV), sem
að á milli 5 og 10 milljónir manna séu nú
þegar smitaðir af alnæmisveirunni.

wm

2. Iívern i(/ sm itast alnœm i:
Sem betur fer, þá er alnæmi alls ekki
bráðsmitandi sjúkdómur og við þekkjum
smitleiðirnar sem eru þrjár:
★ Við samfarir
' ★ Meðbióði > : , :-;vr'
★ Frá sýktri móður til barns í móðurkviði
eða í fæðingu.
2. III 'ern ig er Jnugt að verjast
smiti?
m
......

5. Getursmit borist með blóði?
Til allrar hamingju er hægt í þeim ríkjum,
scm búa við gott heilbrigðiskerfi, að athuga
blóð í blóðbönktim fyrir alnæmisveirunni
og fjarlægja allt sýkt blóð þannig að sýkt
blóð sé aldrei gefið. Nálar og önnur húð-
< • Á , , ■■ 'L”l J i I 1 ' * ij • A, *
8. Upplijsingar ogfrœðsla eru
bráðn a uðsgn tcgar
Einhvern tíma munu rannsóknir uppgötva
lyf, sem iæknar alnæmi, eða bóluefni, sem
ættu að liætta sinni fíkniefnanotkun. En cf næmis. IJpplýsingar og fræðsla cr þess

6. Það ereinnig nauðsynlegt að
rita h rern ig alnœm i sm itast ekki
■
Alnæmisveiran (HIV) getur smitast við
sarafarir, frá karlmanni til karlmanns, frá
karlmanni til konu og frá konu til karl-
manns. Alnæmisveiran getur einnig smitast
með bióði, aðallega með tvennu móti, þ.e.
ef nálar og önnur stunguáhöld eru notuð
fyrir fleiri en einn án þess að sótthrcinsa
an smitast frá sýktri móður til barns í með-
göngu, í fæðingu og einnig með brjósta-
Jt. Erliœgt aðkomast lijá smiti
rið kyn mök?
Áhrifamesta leiðin til þess að forðast smit-
un með kynmökum er að vera trúr einum
maka eða kærasta/kærustu, sem er ósýktur
manna á milli í vinnunni eða í skólanum,
ekki með handabandi, með faðmlögum eða
hvers konar snertingu. Alnæmi smitast
hvorki með mat né vatni, ckki með matar
flátum eða hnífapörum. Alnæmi smitast
ekki með hósta eða hnerra, ekki með skor-
um. Með því að vita hvernig alnæmi srait-
ast
hætta er á að smitast af alnæmi í daglegum
samskiptum.

7. Alnœmi hefur áhrif á tíf
okkar attra
Það er engin ástæða að óttast einstaklinga
sem eru smitaöir af alnæmisveirunni eða
hafa einkenni um ainæmi. Fordóraar mega
ekki bitna á þessum aðilum. Þeir þarfnast
stuðnings og hjálpar við líkamlegum, félags-
legum og jafnvel andlegum vandamálum
sem upp koma.
9. Alheims riðbrögð rið
sameiginlegt• i ógn!
Öflugar alnæmisvarnir eru lykilatriði í öll-
um ríkjum. Alnæmisvarnir hafa að mark-
miði að upplýsa og fræða almenning um
sjúkdóminn alnæmi, hvernig megi forðast
smit og hvernig eigi að verja aðra smiti.
Þessar varnir eru tengdar alheimsáætiun í
alnæmisvörnum hjá Alþjóðaheilbrigðis-
stofnuninni, sem stýrir og samliæfir al-
heimsmarkmiðin. Þar sera alnæmi er al-
heimsvandamál, þá getum við einungis
an er jafnframt stöðvuð í öllum öðruni
ríkjum heims.
10. Saman getum rið stöðvað
útbreiðstu alnœm is
alnæmis með því að vera viss um, að þú
þekkir heistu staðreyndir um sjúkdóminn
við að læra þær. Hættan á smiti er ekki háð
því hver þú ert eða hvar þú ert. Áhættan
er tengd þvi hvað þú gerir. Við eigum að
nota öll tækifæri til að tala um alnæmi,
læra að þekkja ainæmi og kenna öðrum.
Þannig tekur þú virkan þátt í alheims-
baráttunni gegn alnæmi.
fæsta. Smithætta eykst við kynmök við
vændiskonur eða vændiskarla og einstakl-
inga sem eiga sér marga bólfélaga. Ætíð
ivern ■•■ * -
1 v va « ‘3.VIF
f aíns&jfri
Vi:!rétt frá upphafi kyninaka til enda..

15