Morgunblaðið - 17.02.1990, Blaðsíða 44

LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 1990
VERÐ í LAUSASÖLU 90 KR.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Brúarsmíði á Arnarneshæð
Slegið hefur verið upp undirstöðum undir brúargólfið fyrir brúna svæðið en framkvæmdaáætlun gerir ráð fyrir að verkinu verði
á HaínarJjarðarvegi á Arnarneshæð. Meðan á framkvæmdum lokið í september á þessu ári.
stendur verða vegfarendur að taka á sig krók þegar nálgast vinnu-
Hoogovens og Granges fagna ákvörðun Alumax:
Straiunsvíkursvæðið líklegast
fyrir staðsetningn nýs álvers
„Brýnt að ákveða frekari virkjunarframkvæmdir á íslandi,“ segir forstjóri Gránges
Greiðslur ríkissjóðs:
Hver Islend-
ingur greiðir
40 þúsund í
vexti á árinu
VAXTAGREIÐSLUR ríkissjóðs
í ár eru áætlaðar nálægt 10%
fjárlaga, eða um 10 milljarðar
króna, en voru 5,3% fjárlaganna
árið 1980. Þetta jaftigildir því
að hvert mannsbarn á íslandi
þurfl I ár að greiða sem svarar
40 þúsund krónum eingöngu í
vexti af lánum rikissjóðs. Áætl-
aður hallarekstur ríkissjóðs fyr-
___ij* síðastliðið ár og árið í ár er
á milli 10 og 12 milljarðar
króna. Þessar upplýsingar og
fleiri koma fram í fréttaskýr-
ingu sem birtist í Morgunblað-
inu í dag og er m.a. byggð á
gögnum frá Þjóðhagsstoftiun og
OECD.
Aukin vaxtaútgjöld ríkissjóðs
frá ári til árs, svo og þensla ríkisút-
gjalda, gera það að verkum að
^stöðugt minna fjármagn er fyrir
■Sttkndi í ríkissjóð, til framkvæmda.
í ár verður t.d. minna fjármagni
varið til framkvæmda á vegum
ríkisins, heldur en fer í vaxta-
greiðslur.
í samanburði við önnur lönd,
samkvæmt OECD, hefur ísland
nokkra sérstöðu hvað varðar
aukningu samneyslu (útgjöld ríkis
og sveitarfélaga, að fjárfestingum
undanskildum).
Á árunum 1980 til 1987 jókst
samneysla hér á landi um 43,2%,
en landsframleiðslan jókst á sama
tíma aðeins um 24,1%.
_ Einkaneysla hér á landi jókst á
^ðama tíma um 39,4%. Samneysla
jókst á þessum árum meira en
landsframleiðsla í löndum eins og
Spáni, Noregi, Finnlandi, Ítalíu og
Grikklandi.
En í löndum eins og Japan,
Kanada, Danmörku og Svíþjóð var
aukning landsframleiðslunnar á
þessu tímabili meiri en aukning
sam- og einkaneyslu.
Sjá „Er draumur ráðherrans
martröð skattborgarans?“ á
bls. 18-19.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins er gert ráð fyrir því að
laun sjómanna hækki í samræmi
við laun annarra launþega. Líklegt
er að niðurstaðan verði sú að fisk-
verð hækki í þrepum á heimalönd-
uðum afla. Hlutfallið verði nokkum
PER Olaf Aronson, forsljóri
sænska fyrirtækisins Granges,
og Hans Van der Ros, fram-
kvæmdastjóri hollenska fyrir-
tækisins Hoogovens, fagna báðir
þeirri ákvörðun bandaríska ál-
fyrirtækisins að gerast formleg-
ur aðili að Atlantalhópnum, með
það fyrir augum að reisa nýtt 200
þúsund tonna álver á Islandi.
Aronson sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær: „í minum huga
kemur engin staðsetning önnur
til greina fyrir nýtt álver en
veginn það sama og nam löndun á
mörkuðum innanlands og utan
síðastliðið ár en það var nálægt
29%. Morgunblaðið hefur upplýs-
ingar um að við heimalöndun verði
ákveðið 0,4% álag á hvert prósentu-
stig umfram 70%. Þannig fái þeir
Straumsvíkursvæðið, þótt aðrir
möguleikar hafi vissulega verið
ræddir." Rætt hefði verið um
möguleikann á að Alumax ætti
stærstan hlut í nýju álveri, eða
um 40%, en Hoogovens og Gráng-
es séu 30% hvorir. Aronson og
Van der Ros segjast báðir vænta
þess að ákveðin viljayfirlýsing
fyrirtækjanna þriggja um sam-
starf um byggingu nýs álvers hér
á landi verði gefin út í kjölfar
formlegs ftindar þeirra hér á
landi í byijun næsta mánaðar.
sem landa 100% aflans heima 12%
álag ofan á fiskverð.
Þeir sem standa að fiskverðs-
ákvörðun munu vera sammála um
að takmarka beri útflutning á
þorski og ýsu. Jafnframt eru þeir
sammála um að aflamiðlun muni
stuðla að hinu sama. Auk þess eru
aðilar sammála um að fiskverðs-
breytingar skuli fylgja almennum
launabreytingum á vinnumarkaðin-
um.
Samkvæmt upplýsingum Morg-
„Ég tel brýnast fyrir íslendinga
nú að taka stefnumarkandi ákvörð-
un um auknar virkjunarfram-
kvæmdir, því það tekur lengri tíma
að byggja nýtt orkuver en að reisa
nýja álbræðslu. Ég er sannfærður
um að þegar nýtt orkuver hefur
verið reist á íslandi, mun ný ál-
bræðsla bíða þess að straumnum
verði hleypt á,“ sagði Aronson.
Hann sagði að vegna þessa væri
tímasetningin mesti óvissuþáttur-
inn, ef endanleg niðurstaða fengist
um byggingu nýs álvers, en vissu-
unblaðsins óttast ákveðnir fulltrúar
í verðlagsráðinu þó að ofangreind
tilhögun geti stofnað markmiðum
kjarasamninganna í hættu. Þeir
sem eru á öndverðum meiði telja
að eðli málsins samkvæmt verði
ekki komist hjá tilfærslu til þeirra
sjómanna sem landa megninu eða
öllum afla sínum heima. A milli ein-
stakra útgerða geti orðið um ein-
hveija breytingu að ræða til hækk-
unar eða lækkunar en markmiðið
sé, og fyrirsjáanlegt að það geti
náðst, að heildaráhrifin verði þau
sömu og hjá öðrum launþegum.
lega væru mjög miklir möguleikar
á jákvæðri niðurstöðu.
„Við höfum ekki rætt til hlítar
hvernig eignaprósentan gæti skipst
á milli fyrirtækjanna, en einn mögu-
leikinn er að Alumax eigi 40% og
Gránges og Hoogovens eigi 30%
hvort fyrirtæki," sagði Aronson.
Hann kvaðst fagna mjög jákvæðum
viðbrögðum Alumax og kvaðst telja
að þau fælu það í sér að Alumax
yrði þriðji þátttakandinn í byggingu
nýs álvers á íslandi. „Alumax er í
okkar huga mjög góður samstarfs-
aðili og þeir búa yfir meiri þekkingu
og reynslu á sviði álbræðslu en
Gránges og Hoogovens. Auk þess
hafa okkar fyrstu samskipti við
fýrirtækið verið afar ánægjuleg,
sem lofar góðu um samstarf í
framtíðinni,“ sagði Aronson, og
bætti við því að samsetning og
markaðssetning bandaríska fyrir-
tækisins Alumax væri með þeim
hætti, að ekki væru fýrirsjáanlegir
hagsmunaárekstrar fyrirtækjanna
þriggja, þótt af samstarfi um nýja
álbræðslu á íslandi yrði.
„Þessi jákvæðu viðbrögð eru okk-
ur fagnaðarefni og við bindum mikl-
ar vonir við samstarf við Alumax,"
sagði Van der Ros í samtali við
Morgunblaðið. Hann sagði að
reynsla Alumax og þekking í ál-
bræðslu og áliðnaði væri mjög dýr-
mæt. „Það er enn ótímabært að
segja til um það hvenær fyrirtækin
þijú geta komist að lokasamkomu-
lagi, en ég er vissulega bjartsýnn
á að það geti orðið á þessu ári,“
sagði Van der Ros.
Hækkiui fískverðs í samræmi
við nýgerða kjarasamninga
Líklegt að hækkun heimalandaðs afla verði allt að 12%
ÁKVÖRÐUN um fiskverð sem nú er í burðarliðnum gerir ráð fyrir
jþví að launahækkanir sjómanna verði þær sömu og hjá almennum
íaunþegum. Líklegt er, samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins, að
verðlagsráð sjávarútvegsins taki ákvörðun um fiskverð í dag, en til
fúndar hefiir verið boðað klukkan 15.30.