Morgunblaðið - 06.05.1990, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. MAI 1990
D 11
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
llse Frick og frænka hennar Úrsúla Becker. Ljósmynd/Benedikt Jónsson
Foreldrar llse Frick. Hún situr í fangi föður síns en bróðir henn-
ar stendur á milli foreldra sinna.
Hún hefur ekki gifst aftur en verið
um árabil í sambúð. Ilse var ógift
þegar bróðir hennar dó. Hún vann
þá hjá útlendingaeftirlitinu á lög-
reglustöðinni í Hagen. Þar hafði
hún umsjón með útlendingum, svo
Sautján þýskir flugmenn voru
árið 1958 f ærðir f rá upphaf leg^
um legstað sínum í sameigin-
legan grafreit í Fossvogs-
kirkjugarði. Myndin var tekin
við þá athöfn og sýnir Hans
Richard Hirchfeid sendiherra
Vestur Þjóðverja leggja blóm-
sveig á leiði flugmannanna.
sem ítölum, Pólveijum og Frökkum.
Einnig með Austur-Evrópufólki
sem var oftar en ekki ríkisfangs-
laust. Þegar á stríðið leið bættust
stríðsfangar í hópinn. Ilse útdeildi
dvalarleyfum og atvinnuleyfum og
aðstoðaði skjólstæðinga sína á ýms-
an hátt. Sumt af þessu fólki hefur
haldið tryggð við hana fram á þenn-
an dag. Borgin Hagen varð fyrir
miklum loftárásum í stríðinu og lá
í rúst í stríðslok. Meðal þess sem
gjöreyðilagðist var einstaklega fal-
legt ráðhús sem verið hafði stolt
borgarinnar í langan tíma. Æsku-
og manndómsár Ilse voru því að
ýmsu leyti mörkuð dapurleika þess-
ara erfiðu kringumstæðna og hins
mikla missis sem hún varð fyrir
eins og svo margir af hennar kyn-
slóð.
En smám saman rofaði til í ýms-
um skilningi. Erfiðleikar eftirstríðs-
áranna í Þýskalandi gengu yfir. Sár
styijaldarinnar greru þó örin sem
þau létu eftir sig hverfi aldrei. Og
ástin sótti Ilse Durfeld heim að lok-
um. Hún giftist árið 1960 Albert
Frick, háttsettum opinberum starfs-
manni í Hagen. Hann átti íbúð þeg-
ar þau giftust og í þeirri íbúð sit
ég nú-og drekk te og borða sætar
kökur. Iise Frick er búin að vera
ekkja í hátt á annan tug ára en
hefur gott samband við systurböm
sín. Frænka hennar, Úrsúla Beck-
er, hefur verið hjá Ilse meðan á
samtali okkar stóð, henni til halds
og trausts. Saman stilla þær frænk-
ur sér upp til myndatöku. Þegar
við kveðjumst lætur Use þess getið
hve þakklát hún sé þeirri stofnun
sem hafi hirt vel um gröf bróður
hennar öll þessi ár. Þegar ég geng
burt frá húsi Ilse, þar sem þýsk
snyrtimennska ræður ríkjum, finn
ég augnaráð hennar fylgja mér á'
leið. Mér finnst ég finna hvernig'
ég vefst inn í minningu bróður'
hennar. Komin frá landinu þar sem
hann átti sína síðustu stund og þar
sem hann liggur gi-afinn. Framandi
gestur í ókunnri mold, fjarri þeim
sem grétu hann sárast. ■
þessum tíma. Ég hefði ekki getað
unnið hefði samstarfsfólk mitt ekki
sýnt mér einstakan skilning og
hlýju. Ég vildi ekki trúa að bróðir
minn væri dáinn. Ég hélt að hann
myndi koma aftur. Ég skrifaði strax
yfirvöldunum bréf. Það hófst svona:
Þar sem við systkinin urðum að
fórna föður okkar í fyrri heimsstyij-
öldinni árið 1916 bið ég ykkur um
að svara strax bréfi mínu og segja
mér hvert ég eigi að snúa mér til
þess að grafast fyrir um örlög bróð-
ur míns.
Síðan skrifaði ég til Englands til
skrifstofu sem hafði á sinni könnu
málefni stríðsfanga, ég skrifaði bréf
til páfans, sem ég fékk þýtt á ítölsku
og ég skrifaði á marga aðra staði.
Ég hélt lengi í vonina um að fréttin
um lát bróður míns á Islandi væri
röng. Kannski átti ég svona erfitt
með að taka þessu af því að við
systkinin höfðum, auk þess að
missa föður okkar í orustu við
Somme árið 1916, einnig misst
móður okkar árið 1921 úr tæringu.
Hún hefur ekki þolað hin kröppu
kjör sem við bjuggum við eftir að
faðir okkar dó. Eftir lát hennar var
okkur systkinunum tvístrað. Ég var
yngst en bróðir minn ári eldri, fædd-
ur árið 1910. Mér var komið til
fósturforeldra en bróðir minn fór
til ömmu okkar. Eldri systur mínar
tvær fóru í vist. Eftir að amma dó
fór bróðir minn til frænku okkar.
En þegar hann var nítján ára gekk
hann í herinn. Þá var mikið atvinnu-
leysi og kreppa í Þýskalandi og ég
man að hann sagði: „Þá er ég ör-
uggur í tólf ár að eiga kartöflur í
kjallaranum." Þannig tökum við
stundum til orða í Þýskalandi um
örugga lífsafkomu. Bróðir minn
átti eftir tæpt ár í hernum þegar
hann lést í flugslysinu. Hann hefði
átt rétt á að hætta að þessum tólf
árum loknum. Líklega hefði hann
gert það því hann var ekki nasisti
fremur en við systurnar.
Fyrstu Ijögur ár sín í hernum var
hann í flotanum en svo tók hann
flugpróf og var eftir það í flughern-
um. Á þessum árum í hernum hafði
hann verið í Spánarstyijöldinni og
hafði hlotið Spánarkross Francos
sem afhentur var með mikilli við-
höfn í Deutschlandhalle í Berlín.
Hann hlaut einnig þýska járnkross-
inn, bæði af annarri og fyrstu
gráðu, fyrir góða frammistöðu í
hernum. Eftir dauða sinn var hann
gerður að yfirlautinant."
Hans Jóakim Durfeld kvæntist í
október 1939 í Warnemúnde í
Þýskalandi. Kona hans, Leonóra,
tók fráfall hans ákaflega nærri sér.
TILBOÐ ÓSKAST
í G.M.C. Vandura Hartland 2500 árgerð ’89, (ekinn 10 þús. mílur), Ford
Bronco IIXLT 4x4 tjónabifreið árgerð ’87, og aðrar bifreiðar
er verða sýndar á Grensásvegi 9 þriðjudaginn
8. maí kl. 12-15. Tilboðin verða opnuð á sama stað kl. 16.00.
Sala varnarliðseigna.