Morgunblaðið - 06.05.1990, Blaðsíða 16

16 D
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. MAI 1990
Norémennirnir
Katalína-fluguélin Óðinn.
Vin URDUMAÐ

GRIPA TTL VOPNA
Egil D. Johansen var í norskríflugsveit á Islandi á stytjaldarárunum
eftir Ronnveigu M. Níelsdóttur
ÞETTA VORU annasamir tímar. Við höfðum fengið
verkefni, flugvélar og vopn. Það var allt önnur til-
finning en að sitja máttvana heima. Okkur fannst
við gera eitthvert gagn, þótt við værum bara lítill hluti
af stórri heild,“ segir Egil D. Johansen fi-á SandeQord í
Noregi. Johansen var um þriggja mánaða skeið liðsmaður
norskrar flugsveitar, flugsveitar 330, sem var staðsett Hér-
lendis frá árinu 1941 til ársins 1943. Flugsveit 330 (330
skvadronen) er elsta flugsveit Norðmanna og var stofhuð
í Reykjavík 25. aprfl 1941.
ER SEINNI heimsstyijöldin
hófst sáu Norðmenn sig knúna til
að endurnýja vopna- og tækjabúnað
sinn. í því skyni pöntuðu þeir 24
flugvélar frá Northrop-verksmiðj-
unni í Hawthorne fyrir utan Los
Angeles og voru vélamar hannaðar
að ósk Norðmanna og fyrir norskar
aðstæður. Flugvélar þessar, sem
voru eins hreyfils sjóflugvélar, voru
kallaðar Northrop 3PB, þ.e.a.s.
þriggja manna vélar með bensín-
sprengjur. Vélarnar höfðu einnig
byssur til varnar árásum annarra
flugvéla.
Aður en smíði vélanna lauk her-
tóku Þjóðveijar Noreg. Norðmenn
héldu samt fast við pöntun sína og
komu upp æfingabúðum í Toronto
í Kanada. Til „Little Norway", eins
og búðirnar voru kallaðar, komu
Norðmenn og fengu þar þjálfun í
flughemaði á Northrop-vélunum.
Vorið 1941 ákvað yfírstjóm
norska hersins, sem þá var staðsett
í London, að fyrsta flugsveit Norð-
manna á erlendri grund skyldi
stofnuð í Reykjavík og skyldi vera
undir yfírstjórn breska hersins þar.
Sveitin fékk nafnið 330 (N) og var
formlega stofnuð í Nauthólsvík 25.
apríl 1941. Ástæða þess að yfír-
stjórn hersins staðsetti flugsveitina
á íslandi var þörfín á því að Bretar
fengju aðstoð við að vemda hinar
mikilvægu skipalestir sem sigldu
frá Bandaríkjunum tii Murmansk í
Sovétríkjunum með nauðsynjar
handa bandamönnum.
Egil D. Johansen.
Tæpum mánuði eftir stofnun
flugsveitarinnar voru 210 Norð-
menn komnir til Nauthólsvíkur og
í lok maí kom 21 Northrop-flugvél
á höfnina í Reykjavík með skipinu
Fjordheim (3 flugvélar höfðu eyði-
lagst við æfíngaflug).
Bækistöð sína í Nauthólsvík köll-
uðu Norðmenn Corbett Camp og
höfðu m.a. til umráða hús róðrar-
klúbbs Reykjavíkur. Síðar var flug-
sveitinni skipt í þijá hluta, A-flight
hafði áfram aðsetur í Nauthólsvík;
B-flight hélt til Akureyrar og hafði
bækistöðvar sínar, Valhall Camp,
Egil D. Johansen við
flugvélina Óðin.
Egil D. Johansen (f remstur á myndinni) á leið í
Katalínaflugvél í flugsveit 333 í Skotlandi.
Markmið þessarar ferðar var að setja njósnara
á land í Noregi.
þar sem nú er kallað Eiðsvöllur;
C-flight hafði aðsetur á Búðareyri.
Árið 1942 var ákveðið að flug-
sveit 330 skyldi fá nýja tegund flug-
véla og eftir nokkra umræðu var
ákveðið að það skyldu vera PBY
Katalína-sjóflugvélar sem höfðu níu
manna áhöfn. Tvær slíkar vélar
komu frá Skotlandi til Reykjavíkur
í júní 1942 og síðar komu þtjár til
viðbótar.
„Ég tilheyrði annarri norskri
flugsveit er hér var komið sögu,
flugsveit 333 sem hafði aðsetur í
Woodhaven í Skotlandi," segir Egil
D. Johansen er blaðamaður Morg-
unblaðsins hitti hann að máli í
Stríðsminjasafni Noregs í Ósló.
„Flugsveit 333 var stofnuð skömmu