Morgunblaðið - 17.05.1990, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. MAI 1990 .
Skólamál í
brennidepli
eftirRagnar
Júlíusson
Skólamál hafa í síauknum mæli
blandast þjóðfélagsumræðunni hin
síðari ár. Kemur þar margt til en
fyrst og fremst sú staðreynd að
skólinn hefur aldrei áður skipt
jafnmiklu máli fyrir daglegt líf
fjölskyldunnar og einmitt nú á
dögum.
A síðustu 15 árum hefur þjóðfé-
lagið breyst verulega sem m.a.
hefur leitt það af sér að nú þurfa
yfirleitt báðir foreldrar að vinna
utan heimilis til að afla heimilis-
tekna. Þessari samfélagsþróun
hafa stjómvöld menntamála hér-
lendis ekki fylgt eftir sem skyldi.
Fækkun kennslustunda
Á sama tíma og lenging
skólatíma grunnskólanemenda
hefur orðið æ brýnni hafa mennta-
málaráðherrar Alþýðubandalags-
ins ekki fyrr tekið við embætti en
þeir hafa gefíð út tilskipun um
fækkun kennslustunda — og þar
með velt vandanum yfir á heimilin
og sveitarfélögin.
Ragnar Amalds sat eitt ár í
embætti menntamálaráðherra
1978-79 en honum vannst samt
tími til að skerða viðmiðunar-
-stundaskrána. Og 24. apríl 1989
gaf núverandi menntamálaráð-
herra, Svavar Gestsson, út tilskip-
un um „að fella stundir til sund-
kennslu inn í viðmiðunartöfluna
undir íþróttir" og stytta þannig
kennslutíma hverrar bekkjardeild-
ar gmnnskólans um eina viku-
stund. Að vísu ákvað ráðherra með
tilskipun frá 18. f.m. að skila 7 ’
og 8 ára nemendum aftur þessari
kennslustund á hausti komanda
og verður vikulegur kennslutími
þeirra og 6 ára bama skv. því 23
stundir. Hér er stigið fet til hins
nauðsynlega og sjálfsagða — en
betur má ef duga skal. Og auðvit-
að hefði ráðherrann átt að sjá
sóma sinn í því að skila öllum
tímunum til baka.
Til að bjarga fjölmörgum heim-
ilum úr bráðum vanda vegna stytt-
ingar ráðuneytis á kennslutíma
nemenda í stað þess að lengja
hann hafa sveitarfélögin gripið til
þess ráðs að bjóða upp á gæslu í
skólanum fyrir yngstu börnin svo
að dagleg skóladvöl þeirra geti
a.m.k. orðið sem svarar 5 kennslu-
stundum og þannig fallið betur
að vinnutíma foreldra en ella.
Þessi þjónusta hófst í Foldaskóla
1985 og er nú veitt í velflestum
grannskólum borgarinnar. Fyrir
þessa þjónustu greiða foreldrar í
Reykjavík 60 kr. á klukkustund
eða að lágmarki kr. 1.200 á mán-
uði. Borgarsjóður hefur síðan
greitt það sem á vantar til að
halda þjónustunni uppi. Þótt fram-
tak þetta hafi mælst vel fyrir og
leyst vanda margra foreldra verð-
ur að líta á það sem bráðalausn
Ragnar Júlíusson
„Naumast hafði Alþingi
samþykkt frumvarp til
laga um breytta verka-
skiptingu ríkis og sveit-
arfélaga nú í vetur og
þar með skyldað sveit-
arfélögin til að standa
ein straum af kostnaði
við skólabyggingar
þegar menntamálaráð-
herra lagði fram firum-
varp til nýrra grunn-
skólalaga.“
meðan ríkisvaldið þráast við að
lengja daglegan skólatíma yngstu
nemenda í a.m.k. 5 kennslustundir
og skapa nemendum þannig sjálf-
sögð uppeldisskilyrði í skólunum.
Hvers er hvað
Löngum hefur verið þráttað um
verkaskiptingu ríkis og sveitarfé-
laga og ekki síst á sviði skóla-
mála. Það var því mörgum fagnað-
arefni er Alþingi samþykkti á ný-
afstöðnu löggjafarþingi lög um
breytta verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga er fyrst og fremst
var ætlað að skýra og einfalda
verkaskiptingu þessara aðila og
draga eins og frekast er unnt úr
samaðild þeirra að ákveðnum
málaflokkum. Með þetta í huga
var m.a. lögfest að sveitarfélögin
skyldu framvegis annast byggingu
og rekstur grannskólanna að und-
anskildum kennslulaunum en ríkið
annaðist rekstur fræðsluskrifstöfa
og alfarið byggingu og rekstur
framhaldsskólanna.
Með þessari lagasetningu var
stigið sjálfsagt skref fram á við —
en spyija má hvort ekki sé rétt
að ganga enn lengra og fela sveit-
arfélögunum að annast allan
rekstrarkostnað grunnskólans,
þ.m.t. kennslulaun. Verður það
ekki að teljast órökrétt að sveitar-
félögunum skuli falinn rekstur
grannskólanna en þau hafi þó
ekkert verkstjórnarvald yfir því
fólki sem þar vinnur, kennurum
og skólastjórnendum?
í þessu sambandi er rétt að
hafa í huga að allt skólastarfið
mótast að verulegu leyti af þeim
tímafjölda sem menntamálaráðu-
neytið úthlutar til kennslu hveiju
sinni og þannig hefur ríkið raun-
veralega rekstur grannskólanna í
greip sinni þótt rekstur þeirra sé
lögformlega falinn sveitarfélögun-
um. Sú spurning hlýtur því að
teljast eðlileg hvort ekki eigi að
fela sveitarfélögunum alfarið
rekstur grunnskólanna — en fag-
legt eftirlit og úrskurðarmál i sum-
um tilfellum verði í höndum ráðu-
neytis. Þetta er því áleitnari spurn-
ing sem miðstýringaráráttunni vex
ásmegin í ráðuneyti menntamála
nú um stundir og ekki er lengur
hægt að treysta því að viðmiðunar-
stundaskrá grunnskólalaga fái að
vera í friði fyrir niðurskurðarhnifi
menntamálaráðherra — eins og
dæmin sanna.
Yfírklór í frumvarpsformi
Naumast hafði Alþingi sam-
þykkt frumvarp til laga um breytta
verkaskiptingu ríkis og sveitarfé-
laga nú í vetur og þar með skyl-
dað sveitarfélögin til að standa ein
straum af kostnaði við skólabygg-
ingar þegar menntamálaráðherra
lagði fram frumvarp til nýrra
grunnskólalaga. Þar er m.a. kveð-
ið á um það hvað er sveitarfélögum
fyrir bestu á sviði skólamála,
hvernig þau eiga að stjórna sínum
málum, t.d. að skipta eigi sveitar-
félagi með 10 þúsund íbúa eða
fleiri í skólahverfi svo að íbúar
hvers skólahverfis verði ekki fleiri
en 15 þúsund að jafnaði. Þau eiga
ekki að hafa fleiri nemendur en
650 í hveijum skóla og leita heim-
ildar hins háa ráðuneytis þurfi þau
að reisa sér skólahús. Stóri bróðir
vísar veginn í þessu frumvarpi og
valddreifingarhugmyndir þær sem
endurspeglast í verkaskiptingar-
lögunum drukkna hér algjörlega í
miðstýringar- og forræðishug-
myndum Svavars Gestssonar.
í 3. gr. frumvarps síns býður
menntamálaráðherra upp á einset-
inn skóla — en að vísu á kostnað
sveitarfélaganna. Hann hefur ekki
einu sinni fyrir því að láta reikn-
inginn fylgja með svo að sveitarfé-
lögin viti hvað þau eigi að borga.
Það verða að teljast harla undarleg
vinnubrögð og kaldar kveðjur til
sveitarfélaganna að slengja fram
slíku frumvarpi í kjölfar staðfest-
ingar verkaskiptingarlaganna og
það án alls samráðs við samtök
sveitarfélaga og án tillagna um
Ij ármögnunarleiðir.
Einsetning skóla er æskilegt
stefnumark en~dýrt. Telja má víst
að einsetning skóla í Reykjavík
einni kosti á núvirði hátt á þriðja
Davíð
Oddsson
borgarstjóri
svarar
spurningum
lesenda
SPURT OG SVARAÐ
UM BORGARMÁL
LESENDAÞJÓNUSTA MORGUNBL7\ÐSINS
Davíð Oddsson, borgarstjóri i Reykjavík og efsti maður á framboðslista
sjálfstæðisfólks i borgarstjórnarkosningum, sem fram fara 26. maí næstkom-
andi, svarar spurningum i Morgunblaðinu um borgarmál i tilefni kosning-
anna. Lesendur Morgunblaðsins geta hringt til ritstjórnar blaðsins í síma
691187 á milli kl. 11 og 12 árdegis, frá mánudegi til föstudags, og lagt
spurningar fyriri borgarstjóra sem blaðið kemur á framfæri við hann. Svörin
birtast siðan í þættinum Spurt og svarað um borgarmál. Einnig má senda
spurningar í bréfi til blaðsins. Utan á bréf skal rita: Spurt og svarað um
borgarmál, ritstjórn Morgunblaðsins, pósthólf 1555, 121 Reykjavík. Nauðsyn-
legt er að nafn og heimilisfang spyrjanda komi fram.
Bann við hundahaldi í
Öskjuhlíð
Jóhanna Jónsdóttir, Stóra-
gerði 11, spyr:
„Borgaryfirvöld lofuðu því
að banna hundahald í
Öskjuhlíð og að sett yrðu upp
skilti sem bönnuðu hundahald.
Hundaeigendur virðast vita að
bannað er að vera með hunda
þarna en þeir fara ekki eftir
því. Mikill óþrifiiaður fylgir
hundunum. Ætla borgaryfir-
völd að standa við gefin loforð
og fylgja eftir banni við hunda-
haldi í Öskjuhlíð?“
Svar:
Það er nokkuð ljóst að fjölga
þarf skiltum, þar sem bannað
er að fara um með hunda og
verður það gert á næstu vikum.
Öskjuhlíðin er eitt þessara svæða
og verður eftirlit þar hert sér-
staklega.
Tilkynnt verði um
götusópun '
Kristbjörg Gunnarsdóttir
spyr:
„Eg tel að hægt sé að skipu-
leggja götusópun betur en
gert er með því að auglýsa í
skjáauglýsingum sjónvarps að
kvöldi hvaða götur eigi að
sópa næsta dag. Með þessu
móti yrði unnt að fjarlægja
bíla sem oft eru fyrir þegar
sópa á götur. Það þarf að
skipuleggja þetta mun betur.“
Svar:
Síðari hluta sumars 1989 var
fyrirhuguð götusópun í nokkram
tilfellum auglýst með því að setja
upp skilti í enda viðkomandi götu
daginn áður en hreinsun skyldi
fara fram. Hér var um tilraun
að ræða sem gaf góða raun og
verður fram haldið í auknum
mæli nú í sumar. Þessi auglýs-
ingaaðferð er bæði einföld og
ódýr, og skilaði auk þess góðum
árangri. Því hefur ekki verið tal-
in ástæða til að auglýsa í blöðum
eða sjónvarpi.
Akstur á barnaleikvelli
Sigurður Magnússon,
Grýtubakka 18, spyr:
„Opinn barnaleikvöll gegnt
Eyjabakka 18-32 og Grýtu-
bakka 18-32 hafa sumir bíla-
eigendur valið sem stæði fyrir
bíla sína, (þetta er ekki líkam-
lega fatlað fólk). Allt hugsandi
fólk sér hve stórhættulegt slíkt
er. Fyrir mörgum árum varð
barn undir bíl frá Rafmagn-
sveitunni á þessum leikvelli.
Jaftiframt er jarðvegur þarna
mjög gljúpur svo djúp hjólfþr
myndast þegar bleyta er. Ég
hef haft samband við starfs-
menn borgarinnar og lögreglu
en þeir hafa ekki gert þær
ráðstafanir sem hafa dugað.
Getur borgarstjórinn ekki séð
til þess að akstur þarna heyri
sögunni til?“
Svar:
Ég hef komið þeim fyrirmæl-
um til starfsmanna í hverfis-
bækistöð gatnamálastjóra við
Jafnasel að þeir setji upp skilti
sem banna innakstur við helstu
aðkomuleiðir inn á svæðið. Dugi
skiltin ekki til að hindra bifreiða-
stöður verður akstursleiðum inn
á það lokað.
Göngustígur við Snæland
Katrín Gísladóttir, Snæ-
landi 7, spyr:
„Hvers vegna er ekki geng-
ið frá göngustígum frá Snæ-
landi upp að Bústaðavegi? Hef
búið hér í 11 ár og við höfum
lagað stíginn við okkar hús
en frá Snælandi og að Bú-
staðavegi hefúr ekkert verið
gert.“
Svar:
Gatnamálastjóra hefur verið
falið að ljúka gerð stígsins frá
Seljalandi að Bústaðavegi.
Viðarás-Þingás
Hörður Zophaniasson, Við-
arási, spyr:
„Stendur til að loka Viðar-
ási við Þingás? Flestar götur
hér eru botnlangar en við Við-
arás er hringakstur og óskap-
lega mikil og óþörf umferð.
Kæmi það niður á siyóruðn-
ingsþjónustu við íbúa þessarar
götu ef henni yrði lokað og
hún gerð að botnlanga? Þá vil
ég minnast á það að börn sem
eiga leið héðan i Selásskóla
þurfa að ganga á götunum
vegna þess að engir gangstíg-
ar hafa verið gerðir. Er gangs-
tígagerð á framkvæmdaáætl-
un?
Svar:
Þegar íbúðargötum, sem sam-
kvæmt skipulagi leyfa gegnum-
akstur, er lokað gerist slíkt oft-
ast vegna óska íbúa við götuna.
Tilmælum, gjarnan undirskrif-
talistum, er beint til skipulags-
nefndar sem tekur ákvörðun um
hvort hægt sé að verða við erind-
inu. Engin slik tilmæli hafa bor-
ist vegna Viðaráss og er því
ekki á dagskrá að loka götunni.
Lokun götunnar hefði engin
áhrif á tíðni snjóraðnings.
í sumar verður lagður
göngustígur frá Viðarási að Sel-
ásskóla.
Kögursel-Kleifarsel
Kristín Auðunsdóttir, Kleif-
arseli 31, spyr:
„Er á áætlun að ljúka við frá-
gang á opnu svæði sem er á
milli Kögursels og Kleifarsels?“
Svar:
Já, það er á framkvæmdaáætl-
un garðyrkjustjóra í sumar.
Leikvöllur á Rauðarárstíg
Guðrún Fanney Helgadótt-
ir, Rauðarárstíg 3, spyr:
„Leikvöllurinn sem er á
milli Laugavegs, Skúlagötu og
Rauðarárstigs, sem er búið að
taka að hluta til undir bíla-
stæði, er í niðurníðslu og hefúr
algjörlega gleymst á fram-
kvæmdaáætlun hjá borginni.
Á þessu svæði eru mörg börn
sem ekkert hafa við að vera,
öll tæki sem eru á vellinum
eru ónýt. Spurningin er: Verð-
ur þessi völlur endurnýjaður
i sumar og er búið að veita
fiármagni til þess?“
Svar:
Borgarskipulag er að vinna
að deiliskipulagi á öllum reitnum
milli Laugavegs, Rauðarárstígs
og Skúlagötu. Um leið og því
er lokið er ætlunin að endurgera
leiksvæðin í reitnum.