Morgunblaðið - 02.06.1990, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B/LESBOK
123. tbl. 78. árg.
LAUGARDAGUR 2. JÚNÍ 1990
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Noregur:
Brundtland
vill náið sam-
starf við EB
Ósló. F rá Helge Sorensen, fréttaritara
Morgunblaðsins.
„VIÐ verðum að tengjast Evr-
ópubandalaginu sterkum bönd-
um, einnig treysta mjög stjórn-
málalegu tengslin," sagði Gro
Harlem Brundtland, leiðtogi
norska Verkamannaflokksins, í
þingumræðum í gær. Brundtland
lét í ljós áhyggjur af því að fyrir-
hugaðir samningar Príverslunar-
bandalags Evrópu (EFTA) og
Evrópubandalagsins (EB) myndu
eingöngu fjalla um viðskiptamál.
Kaci Kullmann Five verslunar-
málaráðherra, úr Hægriflokkn-
um, varaði við því að gera samn-
inga bandalaganna að leiksoppi
í norskum innanlandsstjórnmál-
um.
Það vakti mikla athygli st.jórn-
málaskýrenda jafnt sem þingmanna
við utanríkismálaumræður Stór-
þingsins er Brundtland bað stjórn-
arflokkana þijá að horfa ekki fram
hjá æ meiri stjórnmálasamvinnu
EB-ríkjanna. Stjórnarflokkana
greinir á um afstöðuna til EB;
Hægrimenn Jans P. Syse forsætis-
ráðherra vilja aðild, Miðflokkurinn
er á móti en afstaða Kristilega þjóð-
arflokksins er óljós. Ræða Brundt-
lands um þróun Evrópumálanna var
löng og áköf hvatning í þá átt að
Norðmenn tengdist EB eins náið
og framast væri unnt. Er nú enginn
talinn efast um að forsætisráð-
herrann fyrrverandi álíti aðild Nor-
egs að Evrópubandalaginu eitt mik-
ilvægasta markmiðið í utanríkis-
stefnu landsins.
Kullmann Five sagðist telja að
EFTA-ríkin yrðu reiðubúin að heíja
samningaviðræður við EB innan
þriggja vikna þótt skýrslur frá aðal-
stöðvum EI'TA í Genf sýndu að
erfiðlega gengi að búa til sameigin-
legan viðræðugrundvöll ríkjanna
sex. Hún hvatti til þess að þing-
menn sýndu stillingu ogþolinmæði.
Sjá einnig frétt á bls. 22.
Til luiíhar í Reykja vík eítir siglingu umhverfís jörðina
Hjónin Dóra Jónsdóttir og Magnús Magnússon áætla að sigla skútunni Dóru til hafnar í Reykjavík
milli klukkan 8 og 9 árdegis í dag eftir að hafa siglt um öll heimsins höf. Þau lögðu úr höfn í nóvember 1984
og luku við að sigla umhverfis jörðina þann 20. apríl síðastliðinn þegar þau sigldu út Gíbraltarsund. Dóra
mun vera önnur íslenskra skipa til að sigla umhverfis jörðina, aðeins flutningaskipið Akranes hafði gert
það áður. Myndin var tekin skammt undan Sandgerði síðdegis í gær. Eftir hina löngu útivist heilsaði föður-
landið ferðalöngunum með fágætu blíðviðri og blankalogni. Þau þurftu því að fella seglin og sigla fyrir
afli hjálparvélarinnar fyrir Garðskaga.
Leiðtogafundurinn í Bandaríkjunum:
Samkomulag um fækkun
langdrægra kjamavopna
Gorbatsjov segir bandarískt herlið treysta stöðugleika í Evrópu
Washington. Reuter, dpa.
GEORGE Bush Bandarikjaforseti
og Míkhaíl S. Gorbatsjov Sovét-
leiðtogi undirrituðu í gærkvöldi
að íslenskum tíma drög að samn-
ingi um allt að þriðjungs fækkun
langdrægra kjarnorkuvopna
ásamt samkoinulagi um að minnka
birgðir efnavopna. Að auki var
samið um reglur varðandi eftirlit
með kjarnavopnatilraunum og
ítrekaðar viljayfirlýsingar risa-
veldanna uin að ljúka skuli samn-
ingum um fækkun hefðbundinna
vopna og hermanna i Evrópu á
þessu ári. Vonir standa til að síðar
á árinu takist að fullgera START-
samninginn svonefnda um lang-
drægu vopnin.
Á óvart kom að leiðtogarnir undir-
rituðu einnig samninga um 'kornsölu
til Sovétríkjanna og stóraukin við-
skipti ríkjanna. Gorbatsjov segist
skilja áherslu Bandaríkjastjórnar á
aðild sameinaðs Þýskalands að At-
lantshafsbandalaginu (NATO) og
mikilvægi bandaríska herliðsins í
Evrópu. „Ég sagði forsetanum að
við deildum ekki um.dvöl Bandaríkja-
herliðs í álfunni. Hún er nauðsynleg
sem stendur ... Við viljum að jafn-
vægi og stöðugleiki ríki,“ sagði Gorb-
atsjov á fundi með bandarískum
þingleiðtogum í sovéska sendiráðinu.
Bandarískir embættismenn töldu
lítt hafa þokast varðandi kröfu Sov-
étmanna um hlutleysi sameinaðs
Þyskalands þótt Bush og Gorbatsjov
lýstu báðir bjartsýni um að málamiðl-
un yrði senn fundin. Vestuiveldin
vilja að landið verði í Atlantshafs-
bandalaginu.
Á fundinum með þingleiðtogunum
gagmýndi Gorbatsjov Bandaríkja-
stjórn og þingið fyrir að veita Sovét-
mönnum ekki bestu viðskiptakjör.
Bush forseti endurnýjaði fyrir
skömmu samning um slík kjör til
handa Kínveijum enda þótt Peking-
stjórnin hafi verið harðlega gagnrýnd
um allan heim fyrir blóðbaðið á Torgi
hins himneska friðar sl. sumar.
„Ilvað eigum við að gera til að þið
veitið okkur þessi kjör?“ spurði Gorb-
atsjov. „Kannski við ættum að setja
Litháen undir beina stjórn forseta
Sovétríkjanna og skjóta nokkrum
sinnum af byssu í Eystrasaltsríkjun-
um,“ bætti hann við.
Sjá ennfremur frétt á bls. 22.
A-Þýskaiand:
Loka Greifs-
waldverinu
Austur-Berlín. Reuter.
AUSTUR-þýsk stjórnvöld hafa
ákveðið að loka kjarnorkuverinu
í Greifswald.
Að sögn Karl-Hermanns Stein-
bergs, umhverfismálaráðherra
Austur-Þýskalands, leiddi ítarleg
rannsókn á öryggi kjarnorkuversins
í ljós að ekki væri ráðlegt að starf-
rækja það öllu lengur. Eftir mánuð
verður allri starfsemi hætt í verinu.
Fyrir nokkru var greint frá því í
vestur-þýskum fjölmiðlum að legið
hefði við kjarnorkuslysi á borð við
Tsjernobyl-slysið í Greifswald fyrir
nokkrum árum.
Svíþjóð:
Andúð vex
áinnfluttum
Stokkhólmi. Reuter.
Bensínsprengjum var í
gær kastað að búðum inn-
flytjenda í Svíþjóð. Þetta
gerðist aðeins nokkrum
klukkustundum áður en eitt
dagblaðanna bii-ti skoðana-
könnun þar sem fram kemur,
að raunverulegnr meirihluti
Svía er andvígur frjálsræðinu
í innflytjendamálum.
Á síðustu dögum hafa verið
gerðar margar árásir á búðir
innflytjenda í Svíþjóð og sumir
hafa jafnvel brennt krossa og
flaggað öðrum táknum Ku Klux
Klan-hreyfingarinnar í Banda-
ríkjunum. Það kemur svo fram
í skoðanakönnun, sem Dagens
Nyheter birti í gær, að helming-
ur þjóðarinnar er andvígur inn-
flytjendunum en fyrir ári átti
það aðeins við um tæpan fjórð-
ung. Búist er við, að á þessu
ári komi um 40.000 innflytjend-
ur til Sviþjóðar eða helmingi
fleiri en í fyrra. Koma þeir flest-
ir frá Miðausturlöndum og
Afríku. Eftir er að afgreiða
umsóknir um landvistarleyfi frá
22.000 af 29.000 manns í
bráðabirgðabúðum.
Árásin í gær var gerð í bæn-
um Flen, á búðir, sem aðallega
hýsa araba, en eldinn tókst að
slökkva áður en hann ylli tjóni.
Hefur lögreglunni jafnan geng-
ið illa að hafa uppi á sökudólg-
unum og virðist sem bæjarbú-
ar, í Flen og annars staðar,
sameinist um að veita hver öðr-
um fjarvistarsönnun. „Flótta-
mennirnir hérna eru mjög á
verði vegna endurtekinna árása
og þess vegna tóku þeir fljótt
eftir eldinum,“ sagði embættis-
maður er annast málefni flótta-
manna í Flen sem eru 400.
Sænska þingið hefur for-
dæmt þessar árásir á innflytj-
endurna. „Dimmir skuggar
hafa lagst yfir landið," sagði
Thage Peterson þingforseti.
„Bensínsprengjurnar eru
hneisa fyrir Svíþjóð . . . Þetta
eru skelfilegar árásir gegn
flóttamönnunum, gegn lýðræði
og öllum hér í landi sem vilja
mannúð.“