Morgunblaðið - 21.04.1991, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. APRIL 1991
Dr. Þóra Ellen Þórhallsdóttir grasafræðingnr. í bakgrunni eru Ölfusforir nærri Kröggólfsstöðum.
Viðtal við Þóru Ellen Þórhallsdóttur, líffræðing
Morgunblaðið/RAX/Jóhann Óli Hilmarsson
lrss°5'-
H HVERFA

Aðeins eftír 2,4%
áSuðurlandi
Viðtal: Elín Pólmadóttir
ÍSLAND verður fá tæklegra ef votlendið hverfur. Þá er ekki aðeins
horfið mýrlendi, sem var stór þáttur í íslenskri náttúru, heldur hverfa
með því gróður- og jarðvegstegundir og búsvæði margra fuglateg-
unda. Nú er þó svo komið að ekki eru eftir nema um 2,4% af þeim
mýrum á Suðurlandi sem þar voru um 1930 og þó var ekki farið
að ræsa fram og þurrka þær upp fyrr en eftir stríð og ekki í stórum
stíl fyrr en eftir 1950. Þetta er hin dapurlega niðurstaða í úttekt,"
sem dr. Þóra Ellen Þórhallsdóttir grasafræðingur hefur verið að
vinna með samstarfsfólki sínu á undanförnum þremur árum á Suðurl-
andi. En við þá rannsókn koma ekki til skila nema 26 ferkílómetrar
af óröskuðu votlendi. Og ein tegundin, hallamýrarnar sem eru einna
fjölbreyttastar að gróðurfari, eru alveg að hverfa.
ilefni þess að gengið var
á Þóru Ellen um viðtal
um þessar rannsóknir
hennar, þótt þeim sé
ekki alveg lokið, voru
ummæli forustumanns
um skógrækt sem sagði
í fjölmiðli að verið væri
að leita að landi til að
setja niður plöntur í
stórum stíl í vor, helst
mýrlendi. En Þóra Ellen
hefur í rannsóknum sín-
um tekið fyrir votlendi á öllu svæðinu
frá Ölfusi austur að Markarfljótsbrú.
Er búið að skoða 35 svæði, sem sum
eru mjög lítil. Er úttektinni á Suðurl-
andi að mestu lokið. Þó eru eftir lít-
il svæði, einkum austast í Landeyjun-
ura, sem á að ljúka könnun á í sumar.
Þóra Ellen byijaði þessa úttekt á
votlendi á Suðurlandi sumarið 1988.
Hún var þá í Náttúruverndarráði og
hafði kynnst því hve sárlega vantaði
upplýsingar um votlendi þegar þar
voru uppi áform um að reyna að friða
einhveija mýri á þessum slóðum fyr-
ir náttúruvemdarþing 1987. Nátt-
úruvemdarráð sótti um og fékk svo-
lítinn styrk úr Þjóðhátíðarsjóði í
þessu skyni og Þóra Ellen vann að
þessu ein fyrsta árið. Þótt hún vissi
að gengið hefði verið freklega á
mýrlendið, þá grunaði hana ekki þá
hve sáralítið væri í rauninni eftir af
því.
Aðeins 26 ferkm af
óröskuðum mýrum
Byijað var á að skoða loftmyndir
hjá Landmælingum ríkisins, og hún
segir að starfsmenn Landmælinga
hafí verið einstaklega hjálplegir allan
tímann. Voru fyrst skoðuð kort og
loftmyndir til að reyna að meta hvar
væri óraskað land eða land með
skurðum sem virtist ekki hafa verið
ræktað frekar. Þegar Christian Roth,
forstjóri Isals, bauð styrk til verkefn-
isins á árinu 1989, var hægt að ráða
tvo starfsmenn og greiða rekstur við
útivinnuna í tvö sumur. Réð Þóra
Ellen tvo líffræðinga í útivinnuna,
þau Jóhann Þórsson og Svöfu Sigurð-
ardóttur. Hafa þau tvö undanfarin
sumur unnið við að kortleggja svæð-
in. Þau hafa farið á staðinn með loft-
myndir í mælikvarðanum 1:36000
og teiknað inn mörk votlendisins og
skurði, bæði þétta og dreifða. Þau
lýsa líka gróðurfari á hveijum stað
og hafa gert tegundaskrá fyrir allar
háplöntur. „Þetta er nákvæmt og
hefur verið tímafrekt, en það gefur
gífurlega miklar upplýsingar," segir
Þóra Ellen. Ur þessum upplýsingum
var svo unnið. Var hún svo lánsöm
að geta fengið lánað hjá manni sín-
um, Helga Björnssyni jöklafræðingi,
tæki til að mæla flatarmál í tölvu-
tæku formi, en með því er einfalt
og fljótlegt að reikna flatarmál hvers
svæðis. Þetta verk unnu tveir ungir
líffræðingar, Kristín Svavarsdóttir
og Magnús H. Jóhannsson.
„Þessi þáttur er búinn, en eftir er
að vinna úr gróðurgögnunum. Ég
ætla að taka sérstaklega út votlend-
issvæði, þar sem eru sjaldgæfar