Morgunblaðið - 20.06.1991, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. JUNI 1991
13
Það gefi guð vors lands
Ur ræðu herra Sigurbjörns Einars-
sonar biskups á Hrafnseyri 17. júní
BISKUPINN bað þess að íslensk
þjóð mætti lúta fordæmi Jóns Sig-
urðssonar forseta og með því öðl-
ast virðingu forfeðra sinna og
þakkir niðja sinna. Sigurbjörn
ræddi mikilvægi þess að tengsl
nútíðar við fortíðina rofnuðu ekki
og dvaldi við undirstöðu lífsstarfs
Jóns Sigurðssonar sem hann sagði
hafa verið manngildishugsjónir
vestrænnar, kristinnar menning-
ar.
í upphafi máls síns minntist biskup
forsetahjónanna frú Dóru Þórhalls-
dóttur og herra Ásgeirs Ásgeirssonar
og ræktarsemi þeirra við Hrafns-
eyri. Hann kvaðst vera svo til ára
kominn að hann myndi þá tíð að
engin þjóðhátíð hefði verið haldin á
íslandi. Síðan sagði hann að það að
sjá lýðveldið fæðast, renna upp eins
og langþráðan morgun, væri ugg-
laust önnur tilfinning en að alast upp
við þjóðhátíð sem sjálfsagða. Þess
bað biskup að aldrei yrði hugsað til
þjóðhátíðar á íslandi með tómlæti.
„Þjóðarvitund byggist á minni“,
sagði Sigurbjörn. „Minnislaust, sögu-
laust fólk er ekki þjóð“. Hann sagði
að enginn íslendingur gengi ósnort-
inn í garð á Hrafnseyri. Þar hefði
fæðst og vaxið úr grasi einn mesti
gæfumaður íslensku þjóðarinnar,
gæfumaður í þeim skilningi íslensk-
um að sá sé gæfumaður sem aðrir
hljóta gæfu af.
Biskupinn sagði að elska Jóns Sig-
urðssonar til lands og þjóðar hefði
verið vakin á Hrafnseyri. Þar hefðu
töfrar og atlot landsins greipt sig í
vitund hans sem barns. Bernsku-
heimili Jóns hefði verið fremur fá-
tækt og eins og aðrir íslendingar
þess tíma hefði hann snemma geng-
ið að vinnu og þannig kynnst dagleg-
um kjörum þjóðarinnar. Af þessu
hefði Jón lært að geta látið sér þykja
vænt um mennina þrátt fyrir galla
þeirra og bresti, eða kannski vegna
þeirra.
Menntunarinnar í föðurgarði Jóns
væri og skylt að geta. Frá foreldrum
sínum ,maddömmu Þórdísi og séra
Sigurði, hefði hann farið fullbúinn
til inngöngu í háskóla. íslensku hefði
hann lært til þeirrar hlítar í foreldra-
húsum að hann tjáði sig vandræða-
laust í ræðu og riti eftir það. Þeim
undirbúningi gæti hvaða mennta-
stofnun nútímans sem væri verið
fullsæmd af.
Biskupinn sagði að sú íslenska
alþýðumenning sem Jón Sigurðsson
óx upp úr hefði verið grundvölluð á
vestrænni, kristinni manngildishug-
sjón. Nú væri hart sótt að þessari
hugsjón og hættan mest stafaði af
alþjóðlegu auðmagni sem vildi
þurrka út öll sérkenni menningarinn-
ar og sæi það eitt gildi í manninum
hvernig hann gæti orðið að mestri
féþúfu. „Þær viðjar eru verstar sem
menn leiða sjálfír yfir sig í dansinum
kringum gullna kálfinn", sagði Sig-
urbjörn biskup. „Megi íslensk þjóð
lúta fordæmi Jóns Sigurðssonar og
afla sér þannig virðingar forfeðranna
og þakkir niðjanna. Það gefi guð
vors lands.“
Hallgrímur Sveinsson á Hrafnseyri:
Endurvelgiim tengslin
við Jón Signrðsson og
sjálfstæðisbaráttuna
HUSBÆNDUR á Hrafnseyri hafa
frá árinu 1964 verið hjónin Guð-
rún Stefánsdóttir og Hallgrímur
Sveinsson. Þau sitja staðinn fyrir
hönd Hrafnseyrarnefndar og sjá
þar um vörslu og umhirðu. Hall-
grímur álítur að þjóðinni sé það
ákaflega mikilvægt að nálgast
Jón Sigurðsson meira.
Starf þeirra hjónanna á Hrafns-
eyri er ólaunað en fyrir það hafa
þau afnot af jörðinni og reka þar
fjárbú með 260 fjár. Hallgrímur
kveðst reyndar vera léttadrengur
hjá konu sinni við búskapinn, en
sjálfur er hann skólastjóri grunn-
skólans á Þingeyri og hefur verið
það frá árinu 1978. Þar sem lengst
af vetrinum er ófært yfir Hrafns-
eyrarheiði flytja þau hjónin búferl-
um vor og haust og hafa vetrar-
mann á Hrafnseyri.
Hallgrímur segir að Hrafnseyri
sé ofarlega í hugum margra íslend-
inga, sérstaklega miðaldra og eldra
fólks. Hins vegar segir hann að
tengsl yngri kynslóðarinnar við Jón
Sigurðsson og sjálfstæðisbaráttuna
hafí rofnað í upplausn síðustu ára.
Það sé mjög miður og ákaflega
brýnt fyrir þjóðina að endurvekja
og styrkja þau tengsl. Með þessu
segist Hallgrímur alls ekki eiga við
að það eigi að upphefja Jón á nokk-
urn hátt, heldur þurfi að rifja upp
sögu hans og frelsisbaráttu Islend-
inga með eftirminnilegum hætti,
þjóðarinnar vegna. Unga fólkið á
Islandi þurfi að vita hvemig við
erum til komin í þessu landi.
Hallgrímur sagði að margar hug-
myndir hefðu komið fram um hvem-
ig leggja mætti meiri rækt við sögu
Jóns. Fyrir skömmu hefði til dæmis
bankaráð og bankastjórn Seðla-
bankans fundað á Hrafnseyri. Þá
hefði hann beitt húsbóndavaldi sínu
á staðnum og skotið á málstefnu
um Jón Sigurðsson. Þar hefði sú
hugmynd komið fram að gera vand-
aða, leikna heimildamynd um Jón
og sjálfstæðisbaráttuna. Þetta væri
vandaverk og þess yrði að gæta að
vefja Jón ekki í dýrðarljóma, heldur
rekja sögu hans sem mannsins sem
barðist fyrir frelsi þjóðar sinnar með
orðsins brandi. Dramatíska stíg-
andi, sagði Hallgrímur að ekki þyrfti
að skorta í mynd sem þessari og
nefndi hann Þjóðfundinn 1851 sem
dæmi um það.
Rósa Gunnarsdóttir safnvörður:
Saga Jóns Sigurðssonar
rakin í máli og myndum
SAPN Jóns Sigurðssonar á
Hrafnseyri er opið alnienningi
frá 17. júní til 1. september ár
hvert. Þar er saga Jóns Sigurðs-
sonar rakin í máli og myndum,
bæði persónusaga hans og stjórn-
málasaga. Rósa Gunnarsdóttir er
nú safnvörður á safninu annað
sumarið í röð.
Rósa sagði að safnið væri opið
nánast allan sólarhringinn. Hún
fylgdist með því þegar bílar kæmu
í hlaðið og sýndi safnið þeim gestum
sem um það bæðu. Um aðsóknina
sagði Rósa að í fyrra hefði verið
metár. Þá hefðu komið á safnið
2.300 manns og þá hefðu útlending-
ar verið mun fjölmennari en nokk-
urn tímann áður. Þessa auknu að-
sókn taldi Rósa standa í beinu sam-
bandi við það að fleiri ferðamenn
legðu nú leið sína um Vestfirði en
áður hefði verið.
Gott grillsumar
með Knorr!
Kryddaðu grillmatinn með Knorr og njóttu
þess. Sjö kryddtegundir fyrir óteljandi tilefni.
Þú færð Knorr gæðakryddið úr sérstökum
tilboðsstöndum í næstu verslun.