Morgunblaðið - 20.06.1991, Blaðsíða 29

MORGUNBLÁÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. JÚNÍ 1991
29
Minning’:
Una Jónsdóttir
Fædd 16. júní 1903
Dáin 10. júní 1991
Seint mér vilja um sefa garð
sjatna hin fomu kynni.
Það liðna, sem fyrir löngu varð,
líður síst úr minni.
(Ólafur Davíðsson)
Það var sífellt stutt í brosið og
kátínuna hjá ömmu Unu. Þegar
barnabörnin og langöinmubörnin
komu í heimsókn lék hún venjulega
við hvern sinn fingur. Hún var allt-
af með nýlagað á könnunni og um
leið og gesti og gangandi bar að
garði töfraði hún fram allskonar
krásir með kaffinu. Mér eru sér-
staklega minnisstæðar þær stundir
þegar fjölskyldan sameinaðist öll
hjá ömmu og afa á Signýjarstöðum,
á laugardagseftirmiðdögum. Þá var
mikið hlegið og rabbað. Jólin urðu
einnig að allsheijar jólatrésskemmt-
un á þeim bæ, þar sem börn og
barnabörn voru saman komin og
má með sanni segja að oft hafi
verið mikill handagangur í öskjunni.
Amma var sístarfandi, henni féll
bókstaflega aldrei verk úr hendi á
meðan heilsan leyfði. Hun var afar
listræn kona, saumaði út, heklaði
og málaði myndir sem prýddu heim-
ili hennar og annarra. Hun hafði
einnig afar græna fingur og
blómstruðu framandi rósir og runn-
ar í blómapottunum hennar. Amma
flíkaði ekki með tilfinningar sínar,
en hún var hlý og næm kona. Hún
vildi gefa öðrum góð ráð og klappa
á vanga, fremur en að tala um
sjálfa sig. Ég minnist hennar fyrst
og fremst sem góðrar konu sem
notalegt var að sækja heim. Síðustu
árin átti hún við mikið heilsuleysi
að stríða, en hún var afar ung í
anda og alltaf var stutt í glaðværð-
ina hjá henni.
Ég kveð hér góða ömmu mína
Unu JÓnsdóttur og megi guð og
blessun fylgja ættmennum hennar
öilum.
Ef vitkast sá, er verður aldrei hryggur,
hvert viskubam á sorgarbijóstum liggur.
A sorgarhafs botni sannleikans perlan skín.
Þann sjóinn máttu kafa, af hún skal verða þín.
(Steingrímur Thorsteinsson)
Guðlaug Gísladóttir
Þegar mér var tilkynnt lát Unu
Jónsdóttur frá Signýjarstöðum
fannst mér eins og nú hefði einn
þátturinn slitnað, er ofinn var í
byijun, með sterkum vináttu- og
tryggðarböndum, milli foreldra
minna í Eyvík, og þeirra Hermanns
og Unu á Signýjarstöðum.
Það var svo margt sem tengdi
þessi heimili, heimilisfeðurnir báðir
á sjónum, konurnar heima að hugsa
um börn og bú.
Á þessum árum frumbýlanna á
Grímsstaðaholtinu var viljinn til
sjálfsbjargar ofar öllu.
Þær Una og mamma voru svo
líkar í mörgu að þær hlutu að lað-
ast hvor að annarri. Báðar gæddar
metnaði og kappi við störf og sama
létta lundin.
Allt lék í höndum þeirra, hvort
sem var fíngerð handavinna, fata-
saumur, matargerð, eða hin grófu
útiverk.
Öll störf unnin af áhuga fyrir
velferð heimilanna, og að skapa
börnum sínum sem best skilyrði í
framtíðinni.
Þær ræktuðu garðinn sinn í orðs-
ins fyllstu merkingu, unnu fögrum
blómum og prýddu heimili sín af
smekkvísi, úti sem inni.
Una Jónsdóttir og Hermann
Björnsson gengu í hjónaband þann
12. júní 1926 og eignuðust þau 5
dætur, Signýju, Sigfríði Jónu, Kol-
brúnu, en hún lést langt um aldur
fram aðeins 48 ára að aldri, þá
misstu þau óskírt stúlkubarn í
frumbernsku og yngst er Auður
Hrefna.
Ég held að okkur í Eyvík hafi
aldrei fundist sem Gunnar bróðir
væri fluttur í burtu frá okkur, er
hann giftist Signýju, elstu dóttur-
inni á Signýjarstöðum, svo náin
tengsl voru á milli heimilanna.
Mamma sagði eitt sinn um tengda-
dætur sínar, að sér fyndist hún
hafa eignast tvær dætur í viðbót.
Eins held ég að Unu og Hermanni
hafi verið innanbrjósts við að fá
Gunnar fyrir tengdason, þá hafi þau
eignast son.
Þeir tengdafeðgar, Gunnar og
Hermann, höfðu þá byggt myndar-
legt hús við Nesveg 66 og þar hófu
ungu hjónin búskap og Una og
Hermann fluttu á aðra hæðina.
Signýjarstaðirnir gömlu stóðu þá
enn, en voru leigðir út. Seinna þeg-
ar búið var að skipuleggja Haga-
hverfið, stóð húsið í miðri götu. Þá
var hafíst handa, gamla húsið rifíð
og nýtt glæsilegt hús byggt í stað-
inn. Má þar sjá Signýjarstaðanafnið
greypt á framhlið þess, á Hjarðar-
haga 33.
I þetta hús fluttu þau síðan, Una
og Hermann á efri hæðina en Gunn-
ar og Signý á þá neðri. Þegar svo
Sigfríður giftist fékk hún íbúð í
kjallaranum, sem er rúmgóð og
björt.
í þessu húsi hefur ríkt sú eining
sem fátíð er.
Þegar tekið var upp að gefa böm-
um brauð og mjólk í skólum, var
það Una, sem smurði brauðið í okk-
ur krakkana í Skildinganesskólan-
um. Ég heyrði þess getið löngu
seinna, að margan aukabitann hafí
hún rétt að strákum, sem seinna
urðu þekktir þingmenn, stórsöngv-
arar og læknar.
Seinna vann hún ýmis störf, og
var eftirsóttur vinnukraftur, sökum
dugnaðar. Síðustu tíu árin á vinnu-
markaðnum vann hún við ræstingar
í Menntaskólanum í Reykjavík.
Hermann sagði ekki skilið við
sjóinn þó hann hætti á togurum.
Hann átti bát ásamt Eyvindi Árna-
syni á Grímsstöðum. Stunduðu þeir
hrognkelsaveiðar í mörg ár saman.
Hann vann sem handlangari hjá
múrurum, seinast við byggingu
Kennaraháskólans nýja, og vann
síðustu árin að dyravörslu við þann
skóla.
Ég sé vefinn fyrir mér þéttast
með hveiju ári, hvergi snurða,
hvergi hnökri, litirnir bjartari og
fallegri eftir því sem fleiri þræðir
bætast við. Aðeins á færi hins
slynga sláttumanns, sem engu eirir,
að slíta einn og einn streng í senn.
Saga Unu og Hermanns væri
sannarlega þess virði að vera skráð,
fremur en margar þær ævisögur,
sem gefnar hafa verið út undanfar-
in ár. Það er saga alþýðufólks, sem
með elju og dugnaði komst í góðar
álnir, án styrkja eða fyrirgreiðslu
frá hinu opinbera. Ég vona að Una
fái nú tækifæri til að mála eilífðar-
blómin eins listilega og hún málaði
blómamyndirnar sínar í þessu lífi.
Svo bið ég öllum niðjum hennar
guðsblessunar um alia framtíð.
Inga
Þann 10. júní síðastliðinn lést á
Bprgarspítalanum í Reykjavík Una
Jonsdóttir húsfreyja, Hjarðarhaga
33, tæpra 89 ára að aldri. En fædd
var hún í Hausastaðakoti á Álfta-
nesi 16. júní 1902 dóttir hjónanna
Sigfríðar Gunrilaugsdóttur og Jóns
Jónssonar sjómanns er þar bjuggu
þá. Una ólst upp með foreldrum
sínum í hópi 10 systkina, af þeim
eru nú 2 á lífi. Þann 12. júní 1926
urðu þáttaskil í lífi Unu, er hún
giftist Hermanni Björnssyni sjó-
manni, Signýjarstöðum á
Grímsstaðarholti og þar bjuggu þau
mesta allan sinn búskap á sömu
lóðinni. Fyrst í litlu húsi sem þau
byggðu. Þar fæddust þeim 5 dæt-
ur, elst er Signý gift Gunnari Jóns-
syni og býr á Hjarðarhaga 33,
Sigfríður Jóna gift Magnúsi Jóns-
syni, býr einnig á Hjarðarhaga 33,
Soffía Kolbrún var gift Gísla Sessel-
íussyni, eru bæði látin en þau
bjuggu í Skaftahlíð 29 í Reykjavík,
dóttir sem lést í frumbernsku og
Auður Hrefna gift undirrituðum og
býr á Lágafelli. Barnabörnin eru 9
og barnabarnabörnin 12.
Árið 1954 byggðu þau Una og
Hermann ásamt Signýju dóttur
sinni og Gunnari tengdasyni húsið
Hjarðarhaga 33 á lóð gömlu Signýj-
arstaða og ber húsið hið gamla
nafn múrað yfír innganginn.
Nokkni síðar komu þau Sigfríður
og Magnús sér upp íbúð í kjallara
hússins. Þannig hefur þessi Ijöl-
skylda búið síðan, hver í sinni íbúð
í miklu nábýli en þó hver út af fyr-
ir sig. Ég hef oft litið þannig á að
þetta sé nútíma afbrigði gömlu stór-
fjölskyldunnar. Una naut þess að
hafa börnin og síðar bamabörnin
svo nærri sér, geta litið til með
þeim í æsku. Þegar aldur færðist
yfír naut hún Iíka nýbýlis við dætur
sínar sem fylgdust með heilsunni
og þörfum þeirra hjóna þegar elli
gerðist ágeng. Mann sinn misti Una
árið 1984.
Fyrir mér voru þessi hjón glæsi-
legir fulltrúar þess fólks sem átti
sér vöggu um síðustu aldamót. Það
var uppalið við þau lífssannindi að
vinnan væri uppspretta auðsins og
jafnaðafstefnan sem kom í kjölfar
ungmennafélagshreyfíngainnar átti
rík ítök í hugum -þeirra og lífsvið-
horfi. Þau voru alla tíð traustir fylg-
ismenn jafnaðarstefnunnar. Enda
skilst mér að á Grímsstaðarholti og
í nágrenni hafí á þessum árum þró-
ast sérstakt samfélags fólks sem
var að bijótast áfram úr örbirgð til
bjargálna utan hinna hefðbundnu
borgarmarka og borgarlífs. Það
stundaði þá vinnu sem gafst, hafði
smá búskap og útræði, til fram-
færslu og sem kjölfestu fæðuöflun-
ar. Það stofnaði pöntunarfélag og
hafði einn skóla, þetta var samfélag
sjálfstæðra einstaklinga sem þó
kunnu að vinna saman, samkennd
og samhjálp þessa fólks var rík
þegar á bjátaði.
Una stundaði á yngri árum þau
störf sem buðust, flest voru störfín
erfíð tengd fískvinnslu og verkun
sem kröfðust mikils dugnaðar og
úthalds. Einnig fór hún í kaupa-
vinnu nokkur sumur. Una var mik-
il húsmóðir og þó hún ynni oft utan
heimilis átti hún fallegt heimili. Hún
var hög í höndum og svalaði list-
rænni þörf sinni með myndmáli.
Ýmist með nál og tvinna eða máln-
ingu og pensli og var það undra-
vert hvað henni tókst að þroska
þessa hæfileika með sjálfsnámi.
Una var glæsileg kona sem bar
aldurinn einstaklega vel, átti létta
lund og ljúfa framgöngu, þó engum
sem til þekkti dyldist að undir niðri
var ólgandi skap. Hun hélt tiltölu-
lega góðri heilsu til síðasta dags,
þó oft yrði hún fyrir áföllum vegna
sjúkdóms, sérstaklega hjartabilunar
sem hijáði hana hin síðari ár.
Hún átti því láni að fagna að
geta dvalist heima og hugsað um
sig sjálf að mestu leyti til síðusSr
stundar, þar naut hún nábýlis dætr-
anna sem vöktu fyrir velferð henn-
ar.
Ég vil nú við þessi vegamót
þakka Unu allt það sem hún var
mér og minni fjölskyldu.
Far þú í friði, friður guðs þig
blessi.
Magnús Finnbogason
Það er sárt að missa svona góða
langömmu eins og hún var. Það var
alltaf svo gott að fara á Hjarðar-
hagann og fá kökur og meðlæti hjá
henni og hún tók alltaf svo vel á
móti manni. Ég sá hana aldrei í
vondu skapi.
Þó hún kveðji þennan heim veit
ég að henni á eftir að 'líða mjög
vel, kannski var það bara best fyrir
hana að fá að hvíla og vera laus
við allan sársaukann.
Ég bið Guð að vera með henni.
„Jesús, bróðir vor og frelsari, þú
þekkir dánarheiminn. Fylgdu vini
vorum þegar vér getum ekki fylgst
með honum lengur. Miskunnsami
faðir, tak á móti honum (henni).
Heilagi andi, huggarinn, vertu með
oss. Amen.“
Rakel Garðarsdóttir m
Minning:
Ingibjörg Þorsteins
dóttirfrá Aðalbóli
Fædd 25. mars 1902
Dáin 10. júní 1992
í dag verður jarðsungin frá Foss-
vogskapellu Ingibjörg Þorsteins-
dóttir frá Aðalbóli, er Iést 10. júní
sl. Mig langar til að minnast þessar-
ar merku konu sem fyrir utan að
vera mér mikil vinkona var einnig
sú fyrirmynd sem ég hefði viljað
líkjast.
Ég var ung að árum er ég kynnt-
ist Ingibjörgu sem á þeim árum var
komin á miðjan aldur og orðin
ekkja. Nokkrum árum eftir að kynni
okkar hófust missti ég móður mína.
Þótt sá söknuður hafi verið sár og
verði seint bættur reyndist Ingi-
björg mér þá sem og alla tíð síðan,
sem besta móðir. Börnum mínum
fjórum sem hvorki kynntust móður-
né föðurömmu sinni reyndist hún
einnig hin besta amma og verður
henni seint fullþakkað það hlutverk.
Að Ingibjörgu látinni lifir eftir í
hugskoti mínu minning um konu
sem kunni þá list að lifa og gefa.
Hún gaf af mildi sinni og kærleik
það sem seint verður metið til fjár;
vináttu og traust. Ingibjörg var
ekki efnuð á veraldlega vísu en var
þess ríkari af andlegum styrk sem
við, sem henni kynntumst, fengum
ríkulega notið. Ingibjörg missti eig-
inmann sinn árið 1950 eftir skamm-
an hjúskap og var þeim hjónum
ekki barna auðið. Þegar ég kynntist
henni bjó hún ein í Reykjavík og
starfaði við ýmis verkakvennastörf.
í hennar huga voru öll störf jafn
merkileg og kröfðust þess að þau
væru vel leyst af hendi. Sagt hefur
verið að eiginleg menning sé í því
fólgin að leysa öll störf vel af hendi,
einnig þau smáu. Það má með sanni
segja að í slíkum skilningi hafi hún
verið mikil menningarkona. Hvað-
eina sem hún tók sér fyrir hendur
var vel af hendi leyst, af natni og
einlægni.
Á mínum ygri árum undraðist
ég stundum live einveran veittist
Ingibjörgu létt. Hún kvartaði aldr-
ei, hafði ævilega næg verkefni fyrir
stafni og lífsgleði virtist henni
ásköpuð. Seinna skildist mér þó að
æðruleysi hennar var áunninn
þroski þess sem hefur kynnst lífinu,
. sorgum þess og gleði. Ingibjörg var
sátt við sjálfa sig og lífið og þess
vegna gat hún miðlað svo ríkulega
af kærleik sínum.
Ingibjörg var alla tíð sjálfstæð
kona, öllum óháð og sjálfri sér nóg.
Hin síðustu æviár fór hún þó ekki
varhluta af þeim sjúkleika sem oft
fylgir ellinni. Það var aðdáunarvert
að fylgjast með því á hvern hátt
hún reyndi að halda lífskrafti sínum
og reisn. Á sama hátt var það átak-
anlegt að sjá þegar hún að lokum
varð að lúta lægra haldi og fá lítið
að gert til að létta henni þjáninguna
og biðina eftir líknsömum dauða.
Síðustu æviárin dvaldi Ingibjörg
á Droplaugarstöðum og vil ég nota
þetta tækifæri til að færa starfs-
fólki þar, bæði á 2. og 3. hæð,
mínar bestu þakkir fyrir sérstak-
lega mikla og góða umönnun. Mér
fanns aðdáunarvert hversu vel var
um hana hugsað allt fram á síðasta
dag.
Ég kveð nú þessa ágætu konu
með söknuði og þakklæti, þess full-
viss að góður Guð mun geyma hana
vel.
Erna Marteinsdóttir
í dag er til moldar borin móður-
systir mín Ingibjörg Þorsteinsdóttir
frá Aðalbóli í Hrafnkelsdal, en við
þann bæ kenndi hún sig að jafn-
aði. Ingibjörg lést á Hjúkrunar-
heimilinu Droplaugarstöðum 10.
júní sl.’l nítugasta aldursári, en á
Droplaugarstöðum dvaldi hún
síðustu æviárin.
Ingibjörg fæddist á Mýrum í
Skriðdal 25. mars 1902. Hún var
önnur í röð níu alsystkina en auk
þess átti hún tvö hálfsystkini frá
fyrra hjónabandi föður síns. Fjögur
systkini Ingibjargar eru enn á lífi.
Foreldrar Ingibjargar voru Þor-
steinn Jónsson og Soffía Péturs-
dóttir. Þau hófu sinn búskap að
Mýrum en fluttust að Aðalbóli í
Hrafnkelsdal þegar Ingibjörg var á
sjötta aldursári. Að Aðalbóli dvaldi
Ingibjörg fram yfír tvítugsaldur en
fluttist þá til Reykjavíkur. Á
stríðsárunum flutti hún á ný til
Austurlands og þar kynntist hún
Björgvini Hallssyni frá Bessastaða-
gerði. Þau giftu sig árið 1945 og
flutti Ingibjörg þá að Bessastaða-
gerði. Sambúð hennar og Björgvins
varð þó fremur stutt því hann lést
árið 1950. Skömmu eftir fráfall
Björgvins brá Ingibjörg búi og flutt-
ist alfarin til Reykjavíkur.
Það er margs að minnast þegar
litið er yfír ævidaga Ingibjargar en
efst í huga mér er góðsemi hennar
og einlæg vinátta sem mér hlotnað-
ist af kynnum mínum við hana. Ég
held ég megi fullyrða að allir þeir
sem kynntust henni hafí sömu sögu
að segja.
Ingibjörg eignaðist engin börn
en sýndi móðurhug sinn í verki með
sérstöku ástfóstri við systkinabörn
sín.
Nú þegar Ingibjörg er öll bið ég
góðan Guð að búa henni bústað við
hennar hæfí, sem ég er sannfærður
um að verður glæsilegur. Eftiriif-
andi systkinum votta ég mína
dýpstu samúð og bið Guð að blessa
þau og niðja þeirra.
Þorsteinn Kristinsson
Vandaðar vörur á
betra verði
Nýborg-cg)
Skútuvogi 4, sími 812470
f