Morgunblaðið - 07.08.1991, Page 23

Vaxtahækkun bankanna
MORGyNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGÚST 1991
23
---
Verðbólga, samdráttur
og stöðnun í kjölfarið
-segir Guðmundur J. Guðmundsson
FORMAÐUR Dagsbrúnar segist
óttast verðbólguskriðu, samdrátt
og stöðnun í kjölfar vaxtahækk-
unar bankanna.
Guðmundur J. Guðmundsson for-
maður Dagsbrúnar sagði við Morg-
unblaðið, að sú kenning, að vextir
verði alltaf að elta verðbólgu hafi
verið viðtekin á íslandi með tilheyr-
andi afleiðingum, svo sem aukinni
verðbólgu og gengislækkunum.
„Lánsfé er tiltölulega hátt hlut-
fall í fyrirtækjum. Ég held að vaxta-
þátturinn eigi gífurlega sterkan þátt
í verðbóigu og verðlagi, og þessi
kenning, að háir vextir leiði til sparn-
aðar, er röng. Þeir leiða til verðbólgu
og í verðbólgu hefur hingað til ekki
myndast sparnaður heldur hið gagn-
stæða,“ sagði Guðmundur.
Hann sagði að bankarnir hefðu
staðið sig verst allra þeirra aðila sem
áttu þátt í kjarasamningnunum á
síðasta ári. Almennt verkafólk hefði
staðið fyllilega við þjóðarsáttar-
samningana, ýmis verkalýðsfélög
hefðu sett mikið fé í verðgæslu, og
með hjálp margra aðila hefði tekist
að koma verðbólgunni niður.
„Þegar nú virðist blasa við betri
tíð, þá kemur á 18. mánuði [kjara-
samninganna] vaxtahækkun, og
mér sýnist margt eiga eftir að fylgja
í kjölfarið. Ég spái því að ágúst verði
svona, nema alvarlega verði tekið í
taumana. Nú segir forstjóri Vinnu-
veitendasambandsins að hver sæmi-
lega kýrskýr maður hljóti að sjá að
það séu ekki möguleikar á hækkun
kaups. Ég verð ekkert var við ríkis-
stjórnina, að hún þrýsti á banka að
halda niður kostnaði og svo fram-
vegis. Allir stjórnmálaflokkar lofuðu
fólki að skattleysismörk myndu
lækka. Fólkið man þessar ræður.
Vilja þeir ekki spila þessar ræður
aftur,“ sagði Guðmundur.
„Ég horfi ekkert brosandi fram á
veginn: Ég er hræddur að það verði
erfitt að mæta dagsbrúnarmönnum
og segja þeim að nú þýði ekkert að
hrópa á kjarabætur. Nú hljóti hver
kýrgreindur maður að sjá að það
verði að lifa af sömu laununum
áfram, jafnvel þótt vinna eigi eftir
að dragast saman,“ sagði Guðmund-
ur J. Guðmundsson.
Þórólfur Þórlindsson
Ólafur Arnarson
Menntamálaráðherra:
Olafur Arnarson ráð
inn aðstoðarmaður
A
Þórarinn V. Þórarinsson framkvæmdastjóri VSI:
Þórólfur Þórlindsson ráðinn til sér-
stakra verkefna
ÓLAFUR Arnarson rekstrarhagfræðingur hefur verið ráðinn að-
stoðarmaður Ólafs G. Einarssonar menntamálaráðherra. Mennta-
málaráðherra hefur jafnframt ráðið Þórólf Þórlindsson prófessor
til sérstakra verkefna í ráðuneytinu.
Olafur Arnarson er 28 ára að
aldri, sonur Arnar Clausen hrl. og
Guðrúnar Erlendsdóttur forseta
Hæstaréttar. Hann lauk stúdents-
prófi frá Menntaskólanum í
Reykjavík 1983 og BBA-prófi í
rekstrarhagfræði frá Baruch Col-
lege, City University of New York
árið 1989. Hann hefur starfað sem
blaðamaður á Dagblaðinu Vísi og
sem fréttamaður hjá ríkissjónvarp-
inu. Ólafur hefur undanfarið eitt
og hálft ár starfað sem fram-
kvæmdastjóri þingflokks Sjálf-
stæðisflokksins.
Sambýliskona Ólafs er Sólveig
Sif Hreiðarsdóttir og eiga þau eitt
barn.
Þá hefur menntamálaráðherra
ráðið Þórólf Þórlindsson prófessor
til sérstakra verkefna í ráðuneyt-
inu, einkum á sviði rannsókna og
þróunarstarfs í skóla- og uppeldis-
málum. Um er að ræða hlutastarf,
þar sem Þórólfur mun halda stöðu
sinni sem forstöðumaður Rann-
sóknastofnunar uppeldis- og
menntamála. Hann mun hins vegar
fá lausn frá stöðu prófessors við
félagsvísindadeild Háskóla íslands,
meðan hann sinnirþessum verkefn-
um.
Þórólfur er sonur Þórlinds Magn-
ússonar fyrrum skipstjóra frá Eski-
firði og Guðrúnar Þórólfsdóttur.
Kona Þórólfs er Jóna Siggeirsdóttir
og eiga þau tvö börn.
Heimilistæki hf
Tæknideild. Sætúni 8 SÍMI 69 15 00
i SOMJUttíJtíM,
RUMGOÐUR Á GÓÐU VERÐI
Lada Station er kjörinn bíll fyrirþá sem þurfa
burdarþolinn, rúmgóöan og sparneytinn bíl á vægu
verði. Afturhurðin erstór og auðveldar það aðgang
að rúmgóðu farangursrými sem stækka má um
helming efaftursæti er velt fram. Lada Station er 5
manna og er framleiddur með 1500 cnf vél. Hann
er fáanlegur með fjögurra og fimm gíra skiptingu.
2 LABA STATION
BIFREIÐAR & LANDBUNAÐARVELAR HF.
Ármúla 13108 Reykjavik Símar 68 12 00 & 312 36
Borga lánþegar mistök við
stjórnun bankakerfisins?
ÞÓRARINN V. Þórarinsson fram-
kvæmdasljóri Vinnuveitendasam-
bands Islands, segir að vaxta-
hækkun bankanna komi aðallega
á rekstrarlán fyrirtækjanna og
yrði til að innsigla þá þróun að
dregið hafi verulega úr fjárfest-
ingum I atvinnulífinu. Þórarinn,
segir að spyija megi hvort verið
sé að senda reikning fyrir mistök
í stjórnun bankakerfisins til lán-
takenda.
„Það verður að líta á, að þessir
óverðtryggðu vextir, sem þarna er
verið að hækka, eru fyrst á fremst
á rekstrarlánum fyrirtækja, þannig
að þetta snýr frekar að fyrirtækjum
en launþegunum. Hins vegar hafa
innlánseigendur, sem eru aðallega
launafólkið í landinu, notið mjög
góðra kjara á þessu ári. Vandinn í
þessu er hins vegar gríðarleg eftir-
spurn ríkissjóðs og ríkistryggðra
aðila eftir lánsfé, sem hefur haldið
uppi afar óheppilegri vaxtapennu,“
sagði Þórarinn V. Þórarinsson við
Morgunblaðið.
Þegar Þórarinn var spurður, hvort
hann væri með þessu að segja, að
vaxtahækkunin drægi úr möguleik-
um fyrirtækja til að hækka laun,
svaraði hann að megináhyggjuefnið
núna væri, að engar fjárfestingar
sem heitið gæti, væru á ferðinni í
atvinnulífinu og það yrði því ekki
vísað á arð af þeim á næstu árum.
„Hækkun vaxta verður til að inn-
sigla þetta og það er mjög hættuleg
þróun. Því er mikilvægt að skilyrði
skapist á lánsíjármarkaðnum al-
mennt til að raunvextir geti lækk-
að,“ sagði Þórarinn.
Þórarinn sagði einnig að menn
hlytu að spyija sig, hvort ekki væri
um að ræða mistök í stýringu banka-
kerfisins, að bankarnir hefðu kosið
að verðtryggja innlán með allt niður
í 3 mánaða binditíma, á meðan þeir
mættu ekki verðtryggja útlán.
„Eru það ásættanleg rök, að gerv-
allt bankakerfíð fái þá hugdettu,
einn tiltekinn góðan veðurdag, að
núna sé brýn nauðsyn á að leiðrétta
fyrir mistökum í stjórnun á samsetn-
ingu eða hlutföllum milli verð-
tryggðra inn- og útlána á liðnum
tíma? Þetta hlýtur að koma upp í
hugann, því ef litið er fram á við
þá sé ég ekki að það séu efni til að
miða við þetta vaxtastig sem bank-
arnir hafa lagt þarna til grundvall-
ar,“ sagði Þórarinn Þórarinsson.