Morgunblaðið - 13.09.1991, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1991
Spenna magnast í Georgíu:
Vopnaðir stuðningsmenn for-
setans búast til að verja hann
Tbilisi. Reuter.
VOPNAÐIR stuðningsmenn Zviads Gamsakhurdia, forseta Georgíu,
komu í gær saman í miðborg Tbilisi, höfuðborgar lýðveldisins, og
sóru að veija hann fyrir stjórnarandstæðingum, sem saka hann um
einræðistilburði.
Stuðningsmenn og andstæðingar
Gamsakhurdia stóðu í hópum í mið-
borginni og hrópuðu vígorð. „Hann
hefur sýnt undanfarna tíu mánuði
að hann er engan veginn fær um
að stjórna landinu, hvorki á pólit-
íska sviðinu né því efnahagslega,“
sagði Irakly Tseretely, sem hefur
setið í fangelsi fyrir andóf gegn
Sovétstjórninni og var áður náinn
bandamaður Gamsakhurdia. „Hann
hefur valdið klofningi á meðal
landsmanna. Hann hefur hindrað
sjálfstæði Georgíu vegna þess að
allar lýðræðisþjóðir heims líta hann
hornauga."
Handan götunnar voru stuðn-
ingsmenn forsetans, sem höfðu lagt
strætisvögnum til að stöðva umferð
að þinghúsinu. „Skrifaðu þetta nið-
ur,“ sagði einn þeirra, ungur og
atvinnulaus maður. „Þeir hafa verið
að mótmæla í tíu daga. Við erum
reiðubúnir að veija forsetann í heilt
ár ef þörf krefur,“ sagði hann.
Þjóðvarðliðar, hollir forsetanum,
stóðu í hópum við þinghúsið, nokkr-
ir þeirra með byssur og hnífa.
Spennan í höfuðborginni hefur farið
sívaxandi frá því 2. september er
öryggisverðir beittu skotvopnum til
að dreifa stjórnarandstæðingum og
særðu tuttugu þeirra. Mótmæla-
fundir hafa verið haldnir í miðborg-
inni á hverjum degi upp frá því.
Gamsakhurdia vann yfirburða-
sigur í forsetakosningum í maí og
hefur lofað að fylgja sjálfstæðisyfir-
lýsingu georgíska þingsins frá því
í apríl eftir með því að stefna að
algjörum aðskilnaði frá Sovétríkj-
unum. Hann nýtur enn mikils
stuðnings í lýðveldinu þótt stjórnar-
andstæðingar saki hann um að
stjórna eins og einræðisherra og
taka hart á hvers konar gagnrýni.
■ MOSKVU - Sovéskir hers-
höfðingjar, sem hliðhollir reyndust
Míkhaíl Gorbatsjov forseta, ræddu
möguleikann á því að gera
sprengjuárás úr lofti á Kreml ef
valdaræningjarnir létu verða af því
að ráðast á rússneska þinghúsið þar
sem Borís Jeltsín Rússlandsforseti
stjórnaði andófinu. Þetta kom fram
í biaðaviðtali við nýjan vamarmála-
ráðherra Sovétríkjanna, flughers-
höfðingjann Jevgený' Sha-
posníkov. Að sögn hans var talið
óframkvæmanlegt að láta fallhlífa-
hermenn taka Kreml vegna þess
að hermenn öryggislögreglunnar
KGB hlytu að hafa búið rammbygg-
ilega um sig þar.
■ KAUPMANNAHÖFN -
Stefnt er að því að laða erlenda
Tvískiptir gallar, st. 3-6
kr. 5.795,-
Drengjaúlpa, st. 6-14
kr. 4.995,-
Síð úlpa, st. 8-16
kr. 4.995,-
Mittisúlpa, st. 6-14
kr. 4.995,-
Kuldabuxur, st. 6-14
kr. 2.960,-
Drengjaúlpa, st. 8-16
kr. 6.495,-
BARNAFATAVERSLUN
Glæsibæ, sími 33830,
Hamraborg, sími 45288.
Þeir segja hann einnig hafa þaggað
niður í fjölmiðlum. Sovésk dagblöð
á borð við Ízvestíu og Prövdu komu
ekki út í Georgíu í gær þar sem
prentarar í lýðveldinu telja umfjöll-
un þeirra um Gamsakhurdia hlut-
dræga.
í ráði er að þing lýðveldisins
komi saman á mánudag til að ræða
mótmælin og hvort gera eigi sov-
éskar eignir upptækar. Andstæð-
ingar forsetans hyggjast efna til
fjöldamótmæla sama dag til að
krefjast afsagnar hans.
*&"> -
swsig
Króatískir lögreglumenn fjarlægja jarðsprengjur af vegi til að hleypa
bílalest eftirlitsmanna á vegum EB framhjá. Þeir voru að koma frá
samningaviðræðum við Serba í króatiska bænum Tenja.
Rúmlega þriðjungur
Króatíu á valdi Serba
ferðamenn til Grænlands með því
að bjóða þeim að veiða sauðnaut.
Sveitarfélagið Ivigtut á nú 60 dýra
hjörð og ætlar í samvinnu við
danska ferðaskrifstofu að reyna að
fá japanska, þýska, bandaríska og
breska ferðamenn til að kynna sér
tilboðið.
■ BUENOS AIRES - Peroni-
staflokkur Carlosar Menems, for-
seta Argentínu, vann sigur í kosn-
ingum sem haldnar voru á miðju
kjörtímabili forseta um síðustu
helgi. Þegar ljóst var hver úrslitin
myndu verða lofaði Menem að
leggja aukna áherslu á að koma á
fijálsum markaðsbúskap í landinu
og hann sagði að^ úrslitin væru
stuðningsyfirlýsing við ríkisstjóm-
ina.
Belgrad. Reuter.
SERBNESKIR skæruliðar og sambandsher Júgóslavíu héldu árás-
um á bæi og þorp í Króatíu áfram í gær og einangruðu meira en
helming af strandlengju Króata við Adríahafið. Serbar hafa nú
náð á sitt vald rúmlega þriðjungi Króatíu og yfir 400 manns hafa
látið lífið í bardögum í Júgóslavíu frá því að Slóvenía og Króatía
lýstu yfir sjálfstæði í júní.
SKOLA ULPURNAR
KOMNAR
Að sögn króatískra fjölmiðla
geisuðu bardagar víðs vegar um
lýðveldið i gær, eftir að ein verstu
átök stríðsins áttu sér- stað í fyrri-
nótt. Útvarpið í Zagreb skýrði frá
því að serbneskir skæruliðar hefðu
varpað 144 sprengjum á borgina
Osijek í austurhluta Króatíu á jafn
mörgum mínútum. Eftirlitsmenn á
vegum Evrópubandalagsins (EB)
neyddust til að leita sér skjóls
vegna sprenginganna.
Vestrænir stjórnarerindrekar
telja að Serbar hafi áætlanir í
burðarliðnum sem miði að því að
ná valdi á landsvæði og þorpum
við jaðar Krajina-héraðsins, á milli
Zagreb og strandarinnar. Ef það
gengur eftir verða Serbar búnir
að ná valdi á því svæði sem þeir
hafa ásett sér áður en friðarvið-
ræður hefjast af alvöru, telja
stjórnarei'indrekarnir.
Skotið var á þyrlu Henri Wijna-
endts, sérstaks sendimanns EB
sem reyna á að stilla til friðar í
Króatíu, á miðvikudag. Þyrlan
þurfti að lenda hið snarasta en
engan sakaði. Wijnaendts sagði í
gær að vopnahléið væri brotið af
öllum aðilum en EB yrði að halda
ótrautt áfram friðarumleitunum
sínum. I gær mættust fulltrúar
stríðandi fylkinga í Haag og áttu
viðræður við embættismenn EB.
Varnarmálaráðherra Júgóslav-
íu, hershöfðinginn Veljko
Kadijevic, hunsaði fyrirskipun sem
Stipe Mesic, forseti Júgóslavíu, gaf
á miðvikudag um að herinn ætti
að snúa til búða sinna og láta þjóð-
erniseijumar afskiptalausar. Her-
inn hefur barist við hlið serbne-
skra skæruliða og á mikinn þátt
í því að þeir hafa náð valdi á svo
stórum hluta Króatíu sem raun
ber vitni. Að sögn Tanjug-frétta-
stofunnar sagði Kadijevic hreint
út við Mesic að hann ætti ekkert
með að skipa hemum fyrir verk-
um, það væri einungis í verkahring
forsætisráðsins. Mesic sagði í gær
að herinn væri stjómlaus og um-
heimurinn yrði e.t.v. að grípa í
taumana til að hemja hann.
ERLENT
Manfred Wörner, framkvæmdastjóri NATO;
Skammdræg kjarnorkuvopn
í Evrópu verða brátt upprætt
Bonn, Brussel. Reuter.
MANFRED Wörner, fram-
kvæmdastjóri Atlantshafsbanda-
Iagsins (NATO), sagði í gær að

Heimilistæki hf
Tækmdeild. Sætúni 8 SÍMI 69 15 00
i sawuKguM,
bandalagið myndi bráðlega taka
ákvörðun um að uppræta
skammdræg kjarnorkuvopn í
Evrópu.
Wörner sagði að varnarmálaráð-
herrar aðildarríkjanna sextán
myndu að öllum líkindum taka
formlega ákvörðun um þetta á fyrir-
huguðum fundi þeirra í Róm í nóv-
ember. „Það leikur enginn vafi á
því í mínum huga að skammdrægar
kjarnorkueldflaugar á landi eiga
eftir að heyra sögunni til í Evr-
ópu,“ sagði Wömer í samtali við
þýska útvarpsstöð. Framkvæmda-
stjórinn sagði að spurningin væri
aðeins sú hvort uppræta ætti eld-
flaugarnar einhliða eða semja form-
lega um það við stjómina í Moskvu.
Flestar af skammdrægum eld-
flaugum NATO eru í Þýskalandi
og þýsk stjómvöld hafa ítrekað
hvatt til þess að þær verði fluttar
þaðan og sagt að vegna hmns Sov-
étkommúnismans sé orðið tímabært
að uppræta þær.
Embættismenn NATO í Brussel
sögðust fyrr í vikunni þeirrar skoð-
------------—----------
Tiutancu
Hcílsuvörur
nútímafólks
unar að breytingamar í Sovétríkj-
unum að undanfömu hefðu gert það
að verkum að ekki væri nauðsyn-
legt lengur að gera formlega af-
vopnunarsamninga við Sovétmenn.
Stjórnin í Moskvu skýrði frá því í
síðustu viku að hún hefði látið flytja
öll sovésk kjarnorkuvopn frá aust-
urhluta Þýskalands. Áður höfðu slík
vopn verið flutt frá Ungveijalandi
og Tékkóslóvakíu. Skammdrægar
kjarnorkueldflaugar NATO draga
rúmlega 100 km, sem þýðir að að-
eins væri hægt að skjóta þeim á
landsvæði nýju lýðræðisríkjanna í
Austur-Evrópu.
Háttsettir embættismenn frá
NATO-ríkjunum komu saman í
Bmssel í gær I fyrsta sinn frá valda-
ránstilraun sovéskra harðlínu-
kommúnista í ágúst. Þeir hugðust
ræða hugsanlegar breytingar á
stefnu bandalagsins og undirbúa
þannig fund varnarmálaráðherr-
anna í nóvember. Að sögn heimild-
armanna í Bmssel ríkir djúpstæður
ágreiningur innan bandalagsins um
hvernig breyta eigi stefnunni.
Bandaríkjamenn vilji aðeins „fin-
stilla“ stefnuyfirlýsingu bandalags-
ins þar sem pólitísk og hernaðarleg
markmið þess em tíunduð. Frakkar
kreljast hins vegar stórfelldra
breytinga og Þjóðveijar vilja sleppa
þeim hluta yfírlýsingarinnar þar
sem sagt er að Vesturlöndum stafi
mest hætta af hernaðarmætti Sov-
étmanna.
í
i
1
E
l
B
I
S
1
I
\
)
I