Morgunblaðið - 12.01.1992, Blaðsíða 8

8 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. JANÚAR 1992
Richmond Hill gistihúsið er á frábærum útsýnisstað yfir Montego Bay.
Bloðsugur,
Þegar gengi
Islensku krónunnar
forðaði frá líkams-
árás á Jamaica
halleluja on amen
eftir Oddnýju Sv. Björgvins
Hvílíkt mannlíf! Þarna niðri var ailt í einni bendu;
hundar og- kettir, allsber börn og grísir, og hvítur
þvottur til þerris milli kofahreysa í miðju rykskýi.
Skyldi hann halda hreinleika sínum fremur en annað
í þessum ólgandi suðupotti? Ég fann til sektarkennd-
ar, þar sem ég stóð ofan við fátækrahverfið í Mont-
ego Bay. Hjá óðalssetrinu á hæðinni. Vildi ekki standa
utan við hjartslátt þjóðfélagsins, í sporum þrælaeig-
anda fyrri tíma. Langaði til að komast í tengsl við
þetta villta mannlíf. Olíkustu reggí-tónar kölluðu til
mín. Segulbandið var stillt í botn í hverjum kofa.
Ótrúleg hljómkviða barst upp á hæðina.
Ilessuð góða gættu þín! Láttu
ekki bros þeirra blekkja þig.
Þeir virða ekki eignarétt eins
eða neins. Láttu mig þekkja
þá. Er búin að reyna að fá
þá til að vinna um áraraðir.
Þetta er blóðlatt lið sem vill
bara flatmaga í sólinni og
dansa reggí. Svei mér, ef ég
held ekki að þeir séu alltaf að versna,
og austurríska hótelstýran andvarp-
ar mæðulega.
En ég afgreiði orð hennar sem
kynþáttahatur. Kannski er hún íyrr-
verandi nasisti, ein af þeim sem flúðu
til Suður-Ameríku eftir stríð. Hvern-
ig getur hún, hótel- og óðalseigand-
inn sjálfur, þekkt þetta fólk? Hún
sem býr á hæðinni ofan við allt. En
það var svo margt sem ég vissi ekki!
Húsið það ama býr yfir mikilli
sögu. Á yfirráðatíma Breta var hér
sykurrækt í hlíðum og ótal þrælar
við störf. Þá var útsýnið yfir plan-
tekruhlíðarnar mikilvægt fyrir
manninn með hnúðasvipuna. Eftir
að Bretar hrökkluðust frá Montego-
flóa, fór herrasetrið í niðurníðslu.
Fátæklingar leituðu hér skjóls. Her-
rasetur varð fátækrahús. Miklu síðar
kom þessi myndarlega Austurríkis-
kona og endurvakti allt, hús og hús-
búnað í fyrri nýlendustíl, breytti fyrr-
um þrælabúgarði í gistiheimili fyrir
ferðamenn. Nú ganga ferðamenn í
fótspor þrælahaldara og fátæklinga
og ímynda sér að þeir geti kafað
ofan í mannlíf á Jamaica í stuttri
heimsókn.
Við erum á eigin vegum í Jam-
aica. Að baki hvöss orðaskipti við
flugvallarlið sem vill helst ekki sleppa
ferðamönnum einum út í stórborgina
nema í skipulagðri dagskrá. Höfðum
villst upp á hæðina í leit að gisti-
rými. Látið heillast af stórkostlegu
útsýni yfir Montego-flóann, tilboðs-
verði á lúxussvítu og frábærum sjáv-
arréttum. En ennþá innilokuð í
vernduðu umhverfi fyrir ferðamenn.
Ég rumska á sunnudagsmorgni
við ólíkan tón. Hvaða rödd kallar til
okkar yfir allt reggí-ið? Sönglandi
röddin rís úr undirdjúpum borgarinn-
ar og hljómar jafnt yfir herrasetur í
hæðabyggð sem fátækrahverfi.
Hljómfallið minnir fýrst á rímnakveð-
skap, eins og íslenskur fræðaþulur
sé að prédika um syndabyrði mann-
anna. En hún sækir í sig veðrið og
rís upp í hæðir með ógnandi raddblæ.
Ég verð að sjá andlitið á bak við
þessa rödd.
Fólk streymir út og inn í opna
kirkju rétt hjá fátækrahverfinu. Og
„Búið ykkur undir heimsendi,“ segir
hún.
þarna stendur hann framan við alt-
arið, raddmikli, svarti presturinn og
skekur vísifingur ógnandi til himins.
Eins og hann vilji segja: Þið farið
öll beint niður til helvítis, ef...! Söfn-
uðurinn sýnist kikna undan augnatil-
liti hans.
Allt í einu finnst mér ég vera í
íslenskri torfkirkju, fyrr á öldum,
innan um fátæklega búinn almúga.
Trúlega hefur trúarhitinn og guðs-
óttinn verið jafnmikill í íslensku torf-
kirkjunni. En forfeður okkar sungu
ekki hallelúja við dillandi reggí-tónl-
ist í miðri prédikun! Ég hrekk við,
þegar svarti presturinn segir hátt og
skýrt AMEN. Sterk samúðarkennd
með fólkinu blossar upp sem ég ber
með mér út á strætið.
Hvenær skyldu ÞEIR fyrst hafa
séð okkur? Þar sem við stóðum gagn-
tekin af trúarhitanum í kirkjunni?
Eða þar sem við göngum um miðbæ-
inn með augljós einkenni ferðamanns
í fasi? ÞEIR koma óneitanlega vel
fyrir sjónir, þessir tveir hávöxnu,
velklæddu Jamaica-búar sem koma
brosandi á móti okkur, fyrst!
Annar er mjög sterklega vaxinn.
Gæti hafa stundað lyftingar. Andlits-
drættir grófir. Síðar sjáum við, að
bros hans nær aldrei til augnanna.
Ákveðið leiðtogafas einkennir mann-
inn. Greinilega maður sem er ekki
vanur því, að honum sé mótmælt.
Hinn er liðlegur, tágrannur og stígur
kattmjúkt til jarðar. Minnir á hlé-
barða eða eins og allur líkami hans
gangi eftir reggí-tónfalli. Og stima-
mjúkt brosið hverfur aldrei af andliti
hans.
„Nei, halló,“ segir sá sterklegi.
„Munið þið ekki eftir mér? Ég er
þjónn á hóteiinu ykkar.“ Við lítum
spyijandi hvort á annað. Persónuleiki
mannsins er það eftirtektarverður,
að við ættum að muna eftir honum.
En eitthvað í fasi hans varnar því,
að við dirfumst að mótmæla fyrst í
stað!
„Hvert eruð þið að fara? Við höfum
ekkert að gera núna. Okkur er
ánægja að ganga með ykkur, sýna
ykkur gömlu kirkjuna og staðinn þar
sem Kólumbus kom að landi.“ ÞEIR
tala góða ensku, eru kurteisir, í
stuttu máli koma vel fyrir. Tækifær-
ið til að kynnast innfæddum virðist
blasa við okkur. Og við sláumst í för
með ÞEIM!
Ég þaulspyr þann kattmjúka: Ertu
nýkominn frá Kingston? Ertu at-
vinnulaus? Er ekki erfitt að fá vinnu?
Hann ypptir öxlum kæruleysislega
og segir: „Ég leita þá bara á næsta
mann. Athuga hvað hann getur gef-
ið mér. Ég stend ekki einn uppi. Það
er alltaf fullt af fólki í kringum
mann.“ Svarið fær mig til að horfa
nánar á hann. Hvernig er með sníkju-
dýrin, blóðsugurnar sem hengja sig
utan á næsta mann? Ég fer að ókyr-
rast og maðurinn minn gefur mér
líka merki. Við erum bæði búin að
sjá í hverskonar félagsskap við erum!
Ég lít í kringum mig. Horfurnar
eru allt annað en góðar. Farið að
kvölda. Við komin á hliðargötu á
leið út úr miðbænum. Hvergi ferða-
mann né Evrópubúa að sjá. Er það
ímyndun hjá mér, að þeir innfæddu
gefí okkur hornauga og sneiði hjá
okkur? Og nú tek ég eftir að þriðji
maðurinn hefur bæst í hópinn. Sá
er smávaxinn, með þjónslegt „hunds-
andlit“ og vappar brosleitur á eftir
okkur. „Forystusauðurinn" dregur
hina „sauðina" til sín, þegar hann
gengur um strætin! Við erum greini-
lega umkringd. Nú eru góð ráð dýr!
Við verðum að spila þessa „plötu“
á enda. Megum ekki sýna nein merki
um ótta. Og ég segi hlæjandi:
„Hvernig er með kirkjuna sem þið
ætluðuð að sýna okkur? Ég nenni
ekki að ganga hér í allan dag.“ ÞEIR
líta hver á annað. Jú, ÞEIR gátu svo
sem sýnt okkur kirkjuna, en hún er
bara læst á þessum tíma. „Ég skal
hlaupa og sækja kirkjuvörðinn,“ seg-
ir sá nýkomni.
Hvort það var hinn raunverulegi
kirkjuvörður sem hann sótti, eða
hvort kirkjuvörðurinn var meðlimur
í þessum „blóðsugu-samtökum,“
fæst aldrei svarað. Hver sem hann
var, virtist hann ekki skilja eða ekki
þora að skilja merkjasendingar okk-
ar.
Já, inn í kirkjuna komumst við.
Og víst var hún gömul og sjálfsagt
merkileg. En ég held, að við gætum