Morgunblaðið - 05.04.1992, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. APRIL 1992
11
Á uppieið
I greinargerð með þingsályktun-
artillögunni segir m.a.: „Mælingar
vísindamanna á ástandi fiskstofna
í Barentshafi benda til að þorsk-
stofnar í hafinu séu á örri uppleið
og gert er ráð fyrir að veiðiheimild-
ir margfaldist á þessum áratug.
Nú þegar hafa bæði Færeyingar
og Grænlendingar náð samningum
um heimildir til þorskveiða í Bar-
entshafi. Ljóst er af mælingum á
ástandi stofna við ísland að illa
horfir um viðgang þorsks í ís-
lenskri fiskveiðilögsögu á allra
næstu árum. Með hliðsjón af því
er rökrétt að Islendingar leiti hóf-
anna um heimildir til veiða á þorski
í Barentshafi og feti þannig í fót-
spor granna okkar.
Jafnframt er ljóst að miklir van-
nýttir fiskstofnar eru fyrir strönd-
um margra ríkja í Suður-Ameríku,
Afríku og Asíu, auk ríkja sem áður
tilheyrðu Sovétríkjunum. Til
skamms tíma hefur erlendum þjóð-
um að langmestu leyti verið meinað
að veiða í landhelgi þessara ríkja.
Á síðustu árum hafa hins vegar
viðhorf til veiða erlendra aðila
breyst þar verulega. Ráðamenn
þeirra gera sér í vaxandi mæli grein
fyrir að með því að heimila erlend-
um þjóðum veiðar, annaðhvort gegn
gjaldi eða gegn því að aflinn verði
lagður upp í viðkomandi landi, er
verið að flytja inn atvinnú, fjármagn
og dýrmæta tækniþekkingu. Til
dæmis um þetta má nefna lönd á
borð við Kólumbíu í Suður-Amer-
íku, Angólu og Namibíu í Afríku,
Burma og Oman í Asíu og Kamt-
sjatka í Rússneska sambandslýð-
veldinu. í flestum þessum löndum
eru nú útgerðarfyrirtæki frá Norð-
ur-Evrópu að leita hófanna með
veiðiheimildir.
Hér á landi er þróun í útgerð
með þeim hætti að veiðiheimildir
safnast á færri skip en áður. Sífellt
fleiri skip, sem ekki hafa neinar
heimildir til veiða, falla til af þeim
sökum. Markaður fyrir þau er nær
enginn. Það þjónar því augljóslega
hagsmunum íslensku þjóðarinnar
ef í öðrum heimsálfum er hægt að
finna þeim hlutverk sem skila tekj-
um heim. Enn fremur er líklegt að
í kjölfar sigldi sala á alhliða tækni-
þekkingu úr íslenskum sjávarút-
vegi. Þannig væri enn frekar stuðl-
að að því að nýta innlend tæki og
þekkingu til að afla okkur gjaldeyr-
is.
Rétt er að minna á að með þjóð-
um þriðja heimsins njóta íslending-
ar víða mikillar vildar og sjávarút-
vegur okkar er þar talinn eftir-
breytni verður. Að líkindum myndi
okkur því ekki ganga verr en öðrum
þjóðum að afla þar veiðiheimilda.
Jafnframt myndi sala til þjóða
þriðja heimsins á þekkingu okkar á
veiðum og vinnslu ekki aðeins skapa
íslendingum tekjur heldur líka efla
atvinnu með viðkomandi þjóðum,
stuðla þar að uppbyggingu innlends
sjávarútvegs og þar með efla sjálfs-
hjálp og verðmætasköpun."
Aðrar ástæður
„Auknir möguleikar hafa orðið á
verkefnaútflutningi í sjávarútvegi á
síðustu áratugum, einkum vegna
almennrar útfærslu strandríkja á
fiskveiðilögsögu sinni í 200 mílur.
Mörg þróunarríki hafa í kjölfar þess
lagt aukna áherslu á að byggja upp
sjávarútveg sinn. Hefur það bæði
aukið fiskneyslu þessara ríkja og
aukið fiskútflutning þeirra,“ sagði
Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegsráð-
herra, á ráðstefnu ekki alls fyrir
löngu sem bar yfirskriftina „Ný
tækifæri í útgerð".
Ráðherrann sagði ennfremur:
„Utflutningur sjávarafurða frá þró-
unarríkjum hefur þrefaldast síðasta
áratuginn og er hann sífellt mikil-
vægari uppspretta erlends gjaldeyr-
is fyrir þessi ríki. Er nú svo komið
að sjávarafurðir eru mikilvægari en
útflutningur þróunarríkja á hefð-
bundnum afurðum, s.s. kaffi, sykri,
timbri og gúmmíi. Þessi þróun ætti
að styrkja markaðinn fyrir verk-
efnaútflutning í sjávarútvegi.
Offramboð á fiskiskipum er víðar
en á íslandi, en ástæðurnar eru
yfirleitt aðrar. Víða hefur sóknar-
markskerfi stuðlað að offramboði
fiskiskipa sem leitað hefur verið
verkefna fyrir í lögsögu annarra
ríkja og oft á tíðum er miklu opin-
beru fjármagni varið til kaupa á
veiðiheimildum fyrir þessi skip.
Evrópubandalagið hefur t.d. aukið
mjög útgjöld sín vegna sjávarút-
vegssamninga við önnur ríki. Árið
1983 varði það rúmum 700 milljón-
um króna til þessa, en árið 1990
var upphæðin rúmlega 13 milljarðar
króna.“
Samvinnu skortir
Í nýlegri skýrslu, sem unnin var
á vegum Útflutningsráðs Íslands
um hugsanleg verkefni í Namibíu
og Suður-Afríku, segir að þar sé
mikil uppbygging sjávarútvegs
framundan. „Þar ' verða byggðar
nýjar fiskvinnslustöðvar og gamlar
endurnýjaðar. Einnig verða keypt
skip, bæði notuð og ný, erlendis
frá. Þörf er á erlendri tækniþekk-
ingu í sjávarútvegi, jafnt í veiðum,
vinnslu, fiskveiðistjórn og markaðs-
setningu afurða. Islensk fyrirtæki
hafa góða möguleika á að nýta sér
þessa möguleika til jafns við aðrar
þjóðir, enda eru Islendingar þegar
að störfum í Namibíu við uppbygg-
ingu sjávarútvegs. Við höfum þá
þekkingu sem til þarf, enda eru
Islendingar jafnan taldir meðal
fremstu fiskveiðiþjóða heims. Það
sem hinsvegar skortir hér á landi
er samvinna. Skilningur er ekki
fyrir hendi á kostum samvinnu í
verkefnum sem þessum. Hér er al-
mennt álitið, að hægt sé að vinna
að verkefnaútflutningi sem ein-
hvetju „hlutastarfi" og að einungis
sé nóg að gera átak endrum og
* I 1.™» I **»wr*^.l»^.l,»*^t»^Mrl.:«?^l:.^^ I »- *
I
TflHTU FQRSKQT fl SUMflRIÐ
VORSOLIN ER R BETRfl VERfll
Vorferðir til Portúgals og Spánar eru á
mun lægra verði en sumarferðir. Samt
segja margir að vorið sé besti tíminn
til að ferðast til Suður-Evrópu.
Ferðamannastraumurinn er í rólegra
lagi, sólin komin hátt á loft og þjón-
usta við ferðamenn vöknuð eftir
vetrardvala.
ÉHHinnin

Pn!r92
Heimssýningin í Sevilla hefst
20. apríl og þangað er aðeins
spölkorn frá Torremolinos og
Algarve. Misstu ekki af
þessari stórkostlegu
menningar- og
skemmtiveislu.
FRRBERIR GOLFVELLIR
Á Algarve eru margir af bestu golfvöllum Evrópu.
Algengt vallargjald er á bilinu 2.500-3.000 kr. fyrir 18
holur. Náðu tökum á golfsveiflunni fyrir sumarið við
frábærar aðstæður.
ELORI BORGRRRR ATHUGIO
Vegna forfalla eru örfá sæti laus í eldri borgara ferð-
irnartil Portúgals og Mallorca á tilboðsverði FEB-félaga.
FLUGLEIÐIR^
sssna
« MÚRVALÚTSÝN
VERÐLAUN FYRIR MG!
*Föst aukagjöld kr. 3.450 á mann ekki
innifalin.
M.v. 2 fullorðna og tvö börn 2-15 ára.
M.v. brottför 28. april og 12. maí.
/ Mjódd: sími 699 300; við AusturvSU: st'mi 2 69 00; íHafnarftrði: st'mi 65 23 66; við Rdð/iiístorg á Akureyri: st'mi 2 50 00 - og hjá ttmboðsmönnum utn /and allt.
I
lEE^E
EE
:,l. zrr„l -
lE
•l~~T—I—T—I-
lE
iTErEF
lL:

lE