Morgunblaðið - 07.06.1992, Qupperneq 47

MORGUNBLAÐIÐ
ÚTVARP/SIÓIMVARP
WHl BKUUSH JOIIOK
SUNNUDAGUR 7. JÚNÍ 1992
47
Rás 1:
Tónmenntir -
blítt og strítt
■■■ í Tónmenntaþætti R ísar 1, sem endurtekinn er frá laugar-
91 00 degi í kvöld klukkan 21.00, ætlar Ríkharður Öm Pálsson
^ að velta vöngum yfir sambúð andstæðna á táknmáli tilfinn-
inga. Hann hyggst koma víða við. Pátt er honum heilagt eða vanheil-
agt i tóndæmavali. Nú þegar fer að styttast í Jónsmessu: Létt og
alvarlegt, fornt og nýtt, er hlið við hlið - í samræmi við léttúð og
gáska árstímans.
Oftar en ætla mætti reynast andhverfar tvær hliðar á sama skildingn-
um. Barátta og/eða samvinna andstæðra afla - svarts og hvíts, hlát-
urs og gráts, mýktar og hörku, æðis og yfirvegunar - er snar þáttur
í mannlegu eðli. Þetta lýsir sér að sama skapi í tónlist, hvort sem
er nýrri eða fomri, í heimahögum eða hinum megin á hnettinum.
Óvíst er um niðurstöður. Þetta er ferð á fýrirheits. En kenna mun
margra grasa, lítilla sanda jafnt 'sem stórra, og einstaka jurt á tón-
listarsögu Ríkharðs og hlustenda um heima og geima mun - ef til viil
- koma á óvart.
SIODEGISUTVARP KL. 16.00 - 19.00
16.00 Fréttir.
16.05 Sumargaman. Umsjón: Inga Karlsdóttir.
16.15 Veðurfregnir.
16.20 Hljóðmynd.
16.30 í dagsins önn - Um konur. Umsjón: Jórunn
Sigurðardóttir.
17.00 Fréttir.
17.03 Sólstatir. Tónlist á síðdegi.
17.40 Hér og nú. Fréttaskýringaþáttur Fréttastofu.
(Samsending með Rás 2.)
18.00 Fréttir.
18.03 Þjóðarþel. Guðrún S. Gísladóttir les Laxdælu
(7) Anna Margrét Sigurðardóttir rýnir í textann
og veltir fyrir sér forvitnilegum atriðum.
18.30 Auglýsingar. Dánarfregnir.
18.45 Veðurfregnir. Auglýsingar.
KVOLDUTVARP KL. 19.00 - 01.00
19.00 Kvöldfréttir.
19.32 Kviksjá.
19.55 Daglegt mál. Endurtekinn þáttur frá morgni
sem Ari Páll Kristinsson flytur.
20.00 íslensk tónlist.
— Þrjú píanóstykki ópus 5 eftir Pál Isólfsson.
Örn Magnússon leikur.
- Solitude eftir Magnús Blöndal Jóhannsson.
Manuela Wiesler leikur á flautu.
— Tilbrigði við íslenskt þjóðlag eftir Jórunni Við-
ar. Lovisa Fjeldsted leikur á selló og höfundur á
pianó.
20.30 Jafnrétti. Fyrsti þáttur af þremur. Umsjón:
Ása Richardsdóttir. (Áður útvarpað í þáttaröðinni
i dagsins önn 12. mai sl.)
21.00 Tónmenntir — Blítt og strítt. Fyrri þáttur.
Umsjón: Ríkarður Öm Pálsson.
22.00 Fréttir. Dagskrá morgundagsins.
22.00 Fréttir. Heimsbyggð, endurtekin úr Morgun-
þætti.
22.15 Veðurfregnir. Orð Kvöldsins. Dagskrá morg-
undagsins.
22.20 Laxdæla saga. Lestrar liðinnar viku endur-
teknir i heild, Guðrún S. Gisladóttir les.
23.15 Djassþáttur. Umsjón: Jón Múli Árnason.
(Einnig útvarpað á laugardagskvöldi kl. 19.30.)
24.00 Fréttir.
0.10 Sólstafir. Endurtekinn þáttur frá siðdegi.
1.00 Veðurfregnir.
1.10 Næturútvarp á báðum rásum til morguns.
RÁS2
FM90.1
7.03 Morgunútvarpið — Vaknað til lifsins. Leifur
Hauksson og Eirikur Hjélmarsson.
8.00 Morgunfréttir. - Morgunútvarpið heldur
áfram. - Margrét Rún Guðmundsdóttir hringir fré
Þýskalandi.
9.03 9 - fjögur. Ekki bara undirspil i amstri dags-
ins. Umsjón: Þorgeir Ástvaldsson, Magnús R.
Einarsson, Margrét Blöndal og Snorri Sturluson.
Sagan á bak við lagið. Furðufregnir utan úr hin-
um stóra heimi. Limra dagsins. Afmæliskveðjur.
12.00 Fréttayfirfit og veður.
12.20 Hádegisfréttir.
12.45 9 — fjögur heldur áfram. Umsjón: Margrét
Blöndal, Magnús R. Einarsson, Snorri Sturluson
og Þorgeir AÆtvaldsson.
12.45 Fréttahaukur dagsins spurður út úr.
16.00 Fréttir.
16.03 Dagskrá: Dægurmálaútvarp og fréttir. Starfs-
menn dægurmálaútvarpsins og fréttaritarar
heima og erlendis rekja stór og smá mál dagsins.
17.00 Fréttir. Dagskrá heldur áfram.
17.40 Hér og nú. Fréttaskýringaþáttur Fréttastofu.
(Samsending með Rás t.) Dagskrá heldur áfram.
18.00 Fréttir.
18.03 Þjóðarsálin - Þjóðfundur i beinni útsend-
ingu. Sigurður G. Tómasson og Stefán Jón Haf-
stein sitja við simann.
19.00 Kvöldfréttir.
19/30 Ekki fréttir. Haukur Hauksson endurtekur
fréttimar sínar frá þvi fyrr um daginn.
19.32 Út um alltl Kvölddagskrá Rásar 2 fyrir ferða-
menn og útiverufólk sem vill fylgjast með. Fjörug
tónlist, íþróttalýsingar og spjall. Meðal annars
fylgst með leik KR og Breiðabliks á Islandsmót-
inu í knattspyrnu, t. deild karta. Umsjón: Andrea
Jónsdóttir, Gyða Dröfn Tryggvadóttir og Darri
Ólason.
22.10 Blítt og létt. íslensk tónlist við allra hæfi.
0.10 í háttinn. Gyða Dröfn Tryggvadóttir leikur Ijúfa
kvöldtónlist.
1.00 Næturútvarp á báðum rásum til morguns.
Fréttir kl. 7.00, 7.30, 8.00, 8.30, 9.00, 10.00,
11.00, 12.00, 12.20, 14.00, 15.00, 16.00,
17.00, 18.00, 19.00, 22.00 og 24.00.
NÆTURÚTVARPIÐ
1.00 Næturtónar.
2.00 Fréttir. Næturtónar.
3.00 í dagsins önn. Um konur. Umsjón: Jórunn
Sigurðardóttir.
3.30 Glefsur. Úr dægurmálaútvarpi þriðjudagsins.
4.00 Næturlög.
4.30 Veðurfregnir. Næturlögin halda áfram.
5.00 Fréttir af veðri, færð og flugsamgöngum.
5.05 Blítt og létt. islensk tónlist við allra hæfi.
6.00 Fréttir af veðri, færð og tlugsamgöngum.
6.01 Morguntónar. Ljúf lög í morgunsárið.
LANDSHLUTAÚTVARP ÁRÁS2
8.10-8.30 og 18.35-19.00 Útvarp Norðurland.
AÐALSTÖÐIN
FM 90,9/ 103,2
7.05 Morgunútvarpið. Umsjón Guðmundur Bene-
diktsson og Ólafur Þórðarson.
12.30 Aðalportið. Flóamarkaður.
13.00 Hjólin snúast. Umsjón Jón Atli Jónasson og
Sigmar Guðmundsson.
18.00 íslandsdeildin. Dægurlög frá ýmsum timum.
19.00 Kvöldverðartónar.
20.00 ísæluvímu á sumarkvöldi. Óskalög, kveðjur.
22.00 Úr heimi kvikmyndanna. Umsjón Kolbrún
Bergþórsdýttir.
Fréttirkl.8,9,10.11.12,13,14,15,16 og 17.
STJARNAN
FM 102,2
7.00 Morgunútvarp. Umsjón Ásgeir Páll. Morgun-
korn kl. 7.45-8.45 i umsjón sr. Halldórs S. Grön-
dal.
9.00 Kristbjörg Jónsdóttir.
11.00 „Á góðumd egi". Kristbjörg, Óli og Gummi
bregða á leik.
13.00 Ásgeir Páll.
17.00 Morgunkorn i umsjón sr. Halldórs S. Grön-
dal (endurtekið).
17.05 Ólafur Haukur.
19.00 Bryndís Rut Stefánsdóttir.
22.00 Eva Sigþórsdóttir.
24.00 Dagskrárlok.
Bænastund kl. 9.30, 13.30,17.30 og 23.50. Bæna-
línan er opin kl. 7 - 24.
BYLGJAN
FM 98,9
7.00 Morgunútvarp Bylgjunnar. Eiríkur Jónsson,
Guðrún Þóra. Fréttir kl. 7, 8 og 9.
9.05 Tveir með öllu. Jón Axel Ólafsson og Gunn-
laugur Helgason. Fréttir kl. 10, 11 og 12.
12.15 Rokk og rólegheit. Anna Björk Birgisdóttir.
íþróttafréttir kl. 13, tónlist, Bibba o.fl. Fréttir kl.
14, 15 og 16.
16.05 Reykjavík síðdegis. HallgrimurThorsteinsson
og Steingrimur Ólafsson. Fréttir kl. 17.
18.05 Landssiminn. Bjarni Dagur Jónsson ræöirvið
hlustendur o.fl.
19.00 Flóamarkaður Bylgjunnar.
19.19 Fréttir.
20.00 Kristófer Helgason. Óskalög.
22.00 Góðgangur. Umsjón Júlíus Brjánsson.
22.30 Kristófer Helgason. Óskalög.
23.00 Bjartar nætur.
EFFEMM
FM 95,7
7.00 í morgunsárið. Sverrir Hreiðarsson.
9.00 Morgunþáttur. Ágúst Héðinsson.
12.00 Hádegisfréttir.
12.10 Valdis Gunnarsdóttir. Tónlist og getraunir.
15.00 ívar Guðmundsson. Stafaruglið.
18.00 Kvöldfréttir.
18.10 Gullsafnið. Ragnar Bjarnason.
19.00 Halldór Backman. Kvöldmatartónlistin.
22.00 Ragnar Már Vilhjálmsson.
1.05 Haraldur Jóhannsson.
5.00 Náttfari.
HUÓÐBYLGJAN
Akureyri
FM 101,8
17.00-19.00 Pálmi Guðmundsson með vandaða
tónlist úr öllum áttum. Fréttir frá fréttastofu Bylgj-
unnar/Stöð 2 kl. 18.00. Óskalög og afmælis-
kveðjur.
HITTNÍU SEX
FM96.6
07.00 Morgunþáttur. Umsjón Arnar Albertsson.
10.00 Klemens Amarson. Tónlist.
13.00 Amar Bjamason. Tónlist.
16.00 Páll Sævar Guðjónsson.
19.00 Jóhann Jóhannesson.
22.00 Haraldur Gíslason.
1.00 Næturvaktin.
SÓLIN
FM 100,6
8.00 Morgunþáttur. Umsjón Haraldur Kristjáns-
son.
10.00 Jóna de Groot. Fyrirtækjaleikur o.fl.
13.00 Bjöm Markús.
17.00 Steinn Kári.
19.00 Hvað er að gerast?
21.00 Ólafur Birgisson.
1.00 Næturdagskrá.
ÚTRÁS
97,7
16.00 MR.
18.00 Framhaldsskólafréttir.
18.15 FB. Alda og Kristrún.
20.00 Saumastofan.
22.00 Rokkþáttur blandaður óháðu rokki frá MS.
1.00 Dagskrárlok.
Sjónvarpið:
Leyniborgin
22 —
í þessari bresku heimildamynd er fjallað um borg sem stend-
10 ur í skugga Úralfjalla, iokuð af frá umheiminum. Þessi
borg hefur opinberlega ekki verið til, hún hefur ekkert
nafn og hana hefur ekki verið að fínna á landakortum hingað til.
Ástæðan er sú að þar reistu Sovétmenn sína fyrstu og stærstu kjam-
orkuvopnaverksmiðju og frá henni var gífurleg geislamengun. Þeir
gættu leyndarmálsins vel á tímum kalda stríðsins og þessi mynd er
afrakstur þess er vestrænum sjónvarpsmönnum var í fyrsta skipti
hleypt inn í borgina og svæðið umhverfis hana. Sovétmenn losuðu
geislavirkan úrgang meðal annars í ár og vötn og Karatsjívatn, sem
er í nágrenni borgarinnar, er talið vera geislavirkasti staður á jörð-
inni. í vatninu er tvisvar og hálfu sinnum meiri geislun en slapp út
í Tsjernóbyl-slysinu og er talið að það yrði mönnum að fjörtjóni stæðu
þeir á vatnsbakkanum í eina klukkustund. Þýðandi myndarinnar er
Jón 0. Edwald.
ið 2:
Djöfull í mannsmynd
■■■■ í kvöld sýnir Stöð 2 fyrri hluta vandaðrar, breskrar fram-
Ol 15 haldsmyndar sem ber heitið Djöfull í mannsmynd (Prime
“A Suspect). Seinni hlutinn er á dagskrá annað kvöld. Aðal-
söguhetjan er Jane Tennison, rannsóknarlögreglukona, sem hefur
lítið fengið að njóta sín í starfi vegna kynferðis síns. Þegar tilkynnt
er um morð á ungri konu er Jane á vakt en þrátt fyrir það er sam-
starfsmaður hennar, John Shefford, kallaður til. Rannsókn málsins
hefst, kennsl borin á líkið, sem sagt er vera af Della Mornay vændis-
konu. Nú fær Shefford hjartaslag og verður að hætta rannsókn
málsins. Tennison áttar sig á því að þama er stóra tækifærið henn-
ar og leggur hún hart að yfirmönnum sínum að fá að taka rannsókn
málsins yfir, sem hún og loks fær. Þegar hún fer að kanna öll gögn
sér hún strax að margar villur eru í rannsókn málsins og sumar
hveijar beinlínis gerðar með vilja. Þegar öll kurl eru komin til graf-
ar hefur rannsóknin teygt sig 10 ár aftur í tímann og leitt ýmislegt
í ljós sem margur hefði viljað láta kyrrt liggja. Það er leikkonan
Helen Mirren sem fer með hlutverk Jane Tennison. Helen segir um
þetta nýjasta hlutverk sitt að „hún sé afsk'aplega einbeitt, frama-
gjörn, hæfileikarík og óbilgjöm. Þess vegna á hún erfítt með að
sætta sig við að kyn hennar skuli hamla því að hún komist til frek-
ari metorða“. Helen lagði snemma fyrir sig leiklistina. Hingað til
hefur hún einbeitt sér að kvikmynda- og sviðsleik þannig að sjón-
varpsmyndin Djöfull í mannsmynd markar nokkur tímamót \ ferli
hennar.
Gárur
eftir Elínu Pálmadóttur
SMÁTTER
LÍKA NOTHÆFT
Atta stiga hiti, tilkynnti flug-
stjórinn um leið og Aldís
renndi sér á regnvegginn yfír ís-
landi. Fullur flugvélarfarmur að
koma frá Svíþjóð. Þar var 27 stiga
hiti og búinn að vera lengi. Eins
og annars staðar á Norðurlöndum.
Allir í stuttbuxum og bómullarbol-
um að fara í frí. Krakkamir búnir
í skólanum. Bátarnir komnir á flot
á öllum þessum vötnum. Sumarið
komið. Ekki hér. Glyttir í hvítan
snjó í Esjunni.
Grasstráin í vindin-
um á Keflavíkur-
flugvelli gul. í blað-
inu mínu hafði ég á
leiðinni verið að
lesa frétt um að
verð hafi hækkað
um 18% á ferðum
innanlands á ís-
landi og ferðaþjón-
usta bænda um
10%. Enda lítur út
fyrir samdrátt í far-
þegafjölda frá Evr-
ópu. Kannski ekki
skrýtið. Samkeppn-
in um férðamenn
er orðin æði hörð.
Hugsunarháttur
okkar líklega í átt-
ina við ummæli
Hermanns Manki-
ewitz í skeyti til
Bens Hechts á
þriðja áratugnum
þegar kvikmynd-
irnar í Hollywood
voru að taka ham-
skiptum úr þöglum
myndum yfir í talmyndir og hungr-
aði í orðsins list: „Hér má grípa
upp milljónagróða og einasta sam-
keppnin er frá idíótum. Láttu þetta
ekki spyijast út.“ Við ætlum bara
að grípa upp gróðann, sem sífellt
liggur fyrir fótum okkar i nýju
formi, og samkeppnisaðilarnir ein-
tómir bjánar. Ófáar fréttir hefur
þessi blaðamaður skrifað á baksíðu
Morgunblaðsins um allan þann
gróða, sem tiltekin framleiðsla,
fyrirtæki eða hugmynd myndi færa
í þjóðarbúið á skömmum tíma,
þegar hún sé komin í hvern bæ
og fé veitt til stóruppbyggingar.
Ég var að koma frá Álandseyj-
um, þar sem þeir binda líka miklar
vonir við ferðamennsku. Eru býsna
hugmyndaríkir í að finna upp á
ýmsu handa þeim að dunda við,
til að nýta þá. I smáum stíl. Ég
kom á tvo bóndabæi, sem sjálfír
höfðu af hugviti sínu fengið sér
aukabúgrein í hverfandi kúa- og
fjárbúskap. Hugo Anderson ákvað
að samnýta heima á bænum þessa
fínu skeijagarðsull og ferðanienn-
ina. Keypti sjálfur með handsali
gamla spunavél í Svíþjóð og kom
fyrir í útihúsi. Þetta skyldi veita
allri fjölskyldunni vinnu. Ullar-
vinnsla átti að vísu ekki að geta
borið sig. Og þriggja ára nám
þyrfti til að læra að vinna ullina.
Það yrði of mikill stofnkostnaður.
Þau létu því nægja að sonurinn
og dóttirm færu í kynnisferð í tvo
daga. Svo tóku þau að prófa sig
áfram til að fá fína og fallega ull
sem yrði eftirsótt til að pijóna úr,
t.d. barnafatnað, því ferðafólk
ptjónar mikið í sumarhúsunum og
bátunum. Gamla húsið var gert
að gamaldags búð, þar sem ferða-
fólk kemur til að kaupa ull og
annað. Þau lærðu fljótt að fín,
hrein sumarull ein dugar. Vetrar-
ullin fer bara beint og óunnin í
stopp á flugvélasætum. Svo keypti
bóndinn þvottavél, sem tekur 50
kg og lætur ull aldrei í plast held-
ur pappír, annars fer hún illa.
Þannig verður þetta litla magn,
5-10 tonn á ári, að eftirsóttri sér-
stakri pijónavöru. Fyrst notaði
hann að hætti íslendinga sauða-
liti, en nú hefur hann vegna tísk-
unnar keypt litla litunarvél. Fjöl-
skyldan tekur á móti fólki heima
á bænum á sumrin. Afgangurinn
af þessari fínu ull, sem unnin er
af slíkri natni, fer í tvær pijóna-
búðir í Finnlandi og Svíþjóð. En
engum dettur í hug að hafa svona
ullarsölu á hveijum bæ.
Önnur ung hjón létu sér fyrst
detta í hug krabbarækt, en komu
sér svo upp „sniglasafaríi“ á bæn-
um sínum, þar sem fjáreignin var
orðin of lítil. .Lásu um sniglana í
blaði. Nám í listinni reyndist of
dýrt, svo bóndinn fór einn á
tveggja daga námskeið, og kom
þaðan með þá vitneskju að í þetta
þyrfti hálf tíma vinnu á viku og
svo kæmi miHjónin innan árs. Allt
reyndist rangt sem hann lærði. Þau
prófuðu sig því áfram með snigl-
ana sem þau keyptu í Frakklandi.
Milljónin enn ókomin og frekar
hálftíma frí á viku, sögðu þau og
hlógu, en þetta er skemmtileg og
ágæt búbót. Skólahópar koma á
vorin og ferðahópar á sumrin,
skoða hegðun þessara skrýtnu
dýra, sem eru tvíkynja. Bæði kyn-
in verpa eggjum eftir mökun. Ast-
arleikirnir langvinnir og kúnstugir.
Hvítu eggin raunar svo fínn og
dýr matur að þau kosta 65 þúsund
krónur kg. En mestu af þeim er
ungað út í húsinu hjá þeim. Á
vorin eru litlu sniglarnir settir út
í gerði og tíndir þroskaðir í mat-
inn. Hreinsaðir út þarmarnir með
svelti. Þá sest maður fyrir utan
litla bæinn og fær fyrirlestur um
matreiðslu og hvemig eigi að borða
snigla. Bragðar í forrétt á sniglum
með hvítvíni og fær svo snigla-
súpu, sem bóndinn lagar inni í bæ
meðan húsfreyja talar við gestina
úti í sólinni. Súpuseyði kemur úr
7 fiskitegunum, sem hann fær í
netin sín. Og sjálf ræktar hún timi-
an og fleira krydd í réttina. Engin
aðskotaefni notuð. Allt hreint og
nýtt. Með matnum kostar þetta
sniglasafari 38 mörk á mann eða
um 500 kr. og þau hafa gott upp
úr því. Þetta er eini sniglabúgarð-
urinn á Norðurlöndum. Væri svo-
sem hægt að eyðileggja hann með
því að allir aðrir færu að reyna.
Eflaust koma einhveijir á eftir,
þegar við emm búin að prófa okk-
ur áfram. En þetta þykir skemmti-
legt og aðsóknin mikil, segir hann
og ýtir undir baskahúfuna sína,
sem hann ber til heiðurs frönsku
sniglunum sínum.