Morgunblaðið - 09.08.1992, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. AGUST 1992
Steindór Steindórsson fró Hlöðum níræður ó miðvikudag
HEF HAFT
GAMAN
AF ÖLLU
sidan ég hætti i heyskap
— mér leiddist alltaf aó slá
Morgunblaðið/Eiríkur
STEINDÓR Steindórsson frá Hlöðum verður níræður á miðviku-
daginn. Hann fæddist 12. ágúst 1902 á Möðruvöllum í Hörgár-
dal, sonur Kristinar Jónsdóttur og Steindórs Jónassonar. Hann
varð gagnfræðingur á Akureyri 1922, stúdent í Reykjavík 1925
og var við nám í náttúrufræðum við Kaupmannahafnarháskóla
á árunum 1925-1930. Það haust hóf hann kennslu við Menntaskól-
ann á Akureyri og starfaði þar óslitið í 42 ár, síðustu 6 árin
sem skólameistari.
Steindór er einn fárra íbúa mið-
bæjar Akureyrar. Hann er em, fer
daglega í gönguferðir, en sjónin
er döpur. „Það eru fjögur ár núna
í haust síðan ég hætti að geta
gert nokkum hlut,“ segir hann.
„Ég les þó náttúralega talsvert,
ég hef þetta apparat þarna til
þess, en ég hef ekkert sem maður
getur kallað unnið þessi fjögur ár.“
Ritstörfin
Síðasta verk sem Steindór vann,
eins og hann kallar það, var að
þýða bók Orglands um Stefán frá
Hvítadal, segist hafa verið að
hreinskrifa hana í kapphlaupi við
sjóndeprana. En þýðingar Steind-
órs era miklar, að minnsta kosti
15 bækur og fáar þeirra smáar,
flestar stórar ferðabækur.
„Ég byijaði á að þýða Ferðabók
Eggerts 1942. Olavius þýddi ég
eiginlega um leið og lauk henni
skömmu síðar, en svo þýddi ég
ekki neitt að ráði fyrr en eftir að
ég hætti við skólann. Þá komu
Horrebow, Stanley, Daniel Braun
og fleiri."
En ritstörf Steindórs eru mun
GIVEIMCHY
Mánud. 10. ágúst kl. 14-18 Topptískan, Laugavegi 15.
Þriðjud. 11. ágúst kl. 14-18 Kaupstað Mjódd, snyrtivörud.
Miðvikud. 12. ágúst kl. 11-16 Clara, Austurstræti 7.
Fimmtud. 13. ágúst kl. 14 - 18 Clara, Kringlunni.
Föstud. 14. ágúst kl. 14 — 18 Bylgjan, Hamraborg, Kópavogi.
Trine Rode Kristiansen
kynnir og rádleggur GTVENCHY snyrtivörur
í eftirtöldum verslunum-.
meiri en þetta, einkum náttúra-
fræðileg og landfræðileg rit auk
æviminninga í tveimur bindum,
og þá var hann ritstjóri tímaritsins
Heima er best í 33 ár.
Ef maður vill eitthvað...
„Ég hafði enga tilhneigingu til
að fara í skóla fyrr en allt í einu,
en ég var mikill bókaormur frá
upphafí. Fyrsta bók sem ég varð
læs á voru tröllasögur í Þjóðsögum
Jóns Amasonar. Það má segja að
þær ásamt Egils sögu séu fyrstu
bækur sem ég las á eftir stafrófs-
kverinu. Ég átti aldrei erfitt með
að lesa þessar bækur þótt þær
væra með gamalli stafsetningu.
Ég get ekki skilið það þegar verið
er að matreiða þetta sérstaklega
handa bömum. Ég skal segja þér
það að leiðinlegustu bækur sem
ég hef lesið era danskar þýðingar
á íslendingasögunum og íslend-
ingasögur með nútímastafsetn-
ingu eru ekki hótinu betri.“
Steindór segir að nám sitt í
Kaupmannahöfn hafi miðast við
að hann færi til starfa við náttúru-
rannsóknir. Þess vegna megi segja
að hann hafí ekki haft annað til
að lifa af en kennsluna, enda hefðu
laun fyrir rannsóknastörfin verið
lág. Samt hefði hann verið mat-
vinnungur flest sumrin, hefði haft
ferðastyrki, óveraleg laun fyrir
rannsóknimar og aldrei neitt fyrir
úrvinnsluna. „Þess vegna blöskrar
mér hreinlega þegar allir era að
kvarta um að þeir geti ekki gert
neitt nema þeir fái peninga. Ef
maður vill gera eitthvað þá getur
maður það.“
Kennarinn og smalinn
Við Menntaskólann kenndi
Steindór aðallega náttúrafræði, en
hvað er honum eftirminnilegast
úr skólastarfinu? Hann segist
ævinlega hafa haft yndi af því að
kenna en trúlega sé skólameista-
rastarfið eftirminnilegast. Það hafi
að vissu leyti verið erfiðara en
kennslan og erfiðast þó að hafa
aldrei átt frí þau 6 ár sem hann
var skólameistari. En Steindór var
36 sumur við náttúrufræðirann-
sóknir á íslandi og síðar 5 sumur
á Suður-Grænlandi.
„Þegar Björn Jóhannsson lét sér
detta í hug að gera gróðurkort af
íslandi eftir loftmyndum varð ég
grasafræðiráðunautur hans og
hélt áfram eftir að Yngvi Þor-
steinsson tók við af Birni. Og þeg-
ar hann tók að sér að gera sams
konar rannsóknir á Grænlandi fór
ég með. Við þessar rannsóknir hef
ég komið í flestar byggðir á ís-
landi og mikið um óbyggðir.
í fyrstu snerust rannsóknir mín-
ar um gróðurbreytingar vegna
áveitunnar í Flóanum og út frá
því fór ég að hugsa aðallega um
rannsóknir á íslenskum gróðurfé-
lögum. Út frá Flóanum urðu mýr-
ar mitt eftirlæti, en svo komst ég
á fjöll og það leiddi til þess að ég
fór að fást við hálendisgróðurinn
í. heild. Svo náttúrlega leit ég eftir
því sem fyrir augu bar. Stærstu
náttúrafræðiritgerðir mínar era
tvær um hálendisgróður og ein um
mýragróður, hver um sig um 200
blaðsíður að lengd.“ — En eru
það ekki ólík viðfangsefni að rann-
saka gróður og kenna unglingum
í skóla? Ekki segir Steindór að svo
hafi verið, hann hafi kennt um
náttúrana á veturna og rannsakað
hana á sumrin. „En það er kannski
líkara að vera smali, eins og ég
var í mínu ungdæmi, og að fást
við unglinga sem kennari. Smala-
mennskunni og kennslunni fylgir
ákaflega lík ábyrgðartilfinning."
Fjarlægðirnar horfnar
„Þegar maður er búinn að lifa
alla þessa öld er eiginlega ótrúlegt
hvað maður er búinn að lifa marg-
breytilega tíma. Það er raunvera-
lega ekkert eftir eins og það var.
Atvinnuhættirnir hafa breyst. Við
höfum horfið úr bændaþjóðfélagi,
þar sem landbúnaðurinn var álit-
inn mun mikilvægari en sjávarút-
vegur, alla leið yfir í einhvers kon-
ar iðnaðar- og viðskiptaþjóðfélag.
Byggðin hefur raskast og allir lifn-
aðarhættir hafa breyst. Maður er
til dæmis helmingi fljótari núna
að skjótast með flugvél til Reykja-
víkur en að fara til Akureyrar úr
sveitinni forðum. Það var góð
tveggja tíma ferð en núna er mað-
ur innan við klukkutíma að fljúga
suður. Það er trúlega sú breyting
sem maður tekur mest eftir að
fjarlægðimar era horfnar.
Mér fínnst tíminn hafa liðið
hratt. Ég var að hugsa um það
um daginn þegar ég var að lesa
bók þar sem meðal annars var
minnst á Finn Jónsson og Valtý
Guðmundsson, hvað þetta er nærri
manni, að maður skuli hafa talað
við menn sem vora lærisveinar
Konráðs Gíslasonar. Það er svo
miklu styttra þegar maður horfir
til baka en þegar maður horfir
fram eftir.
Svo máttu bæta því við að ég
hef eiginlega haft gaman af öllu
sem ég hef gert. Eg hafði alltaf
gaman af að kenna, mér fannst
alltaf gaman í rannsóknarferðun-
um, ég hafði undir niðri dálítið
gaman af að skjótast aðeins á þing
og mjög gaman af því að vera í
bæjarstjórn. Síðan ég hætti í hey-
skap, mér leiddist nefnilega alltaf
dálítið að slá, þá held ég að ég
hafí haft gaman af öllu sem ég
hef gert.“
Steindór Steindórsson frá
Hlöðum tekur á móti gestum í
setustofu heimavistar Mennta-
skólans á Akureyri á afmælis-
daginn, miðvikudaginn 12. ág-
úst kiukkan 17 til 19.
Urvals þakrennur á góðu verði
Svartar, hvítarog ólitaðar.
G. HARALDSSON HF., SÍMI670840.
Þú svalar lestrait>örf dagsins
áRíöumMoggans!. *
KRINGLUNNI 8-12, SIMI 689260