Morgunblaðið - 09.08.1992, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. ÁGÚST 1992
eftir Guðna Einarsson
SIGURÐUR Þorsteinsson skip-
stjóri á að baki 50 ár á sjó og
hefur löngum siglt um ókunn höf
og haldið á ný mið. Hann var
skipstjóri á tank- og birgðaskip-
unum Þyrli og Haferninum þegar
íslenski síldarflotinn fór að
stunda veiðar ailt norður að Sval-
barða. Sigurður stóð í brúnni á
Hvítanesinu þegar það sigldi fyrst
íslenskra skipa um fjarlægar slóð-
ir, meira að segja upp Amazon-
fljótið inn í myrkviði Brasilíu. Það
vakti mikla athygli þegar Sigurð-
ur lagði í haf á Sæbjörgu með
konu sína og sex böm til að ferð-
ast um heiminn. Ferðalagið stóð
hátt á þriðja ár þar til Sigurður
kastaði landfestum í Bandaríkjun-
um og hefur hann búið þar að
mestu síðan. Hann hefur meðal
annars verið skipstjóri á stórum
olíuskipum og kornflutningaskip-
um ásamt því að stunda útgerð
með sonum sínum. Nú gera þeir
feðgar út rannsóknaskipið E.T.,
sem þessa dagana er í þjónustu
Alþjóðlegu símamálastofnunar-
innar við undirbúning lagningar
ljósleiðara yfir Atlantshafið. Sig-
urður er nýkominn heim til Is-
lands til að hvíla sig og safna
kröftum eftir enn eitt ævintýrið.
í vetur var hann leiðangurssljóri
mikils flota sem stundaði fiskveið-
ar á alþjóðlegu hafsvæði í Ok-
hotskahafi við Síberíu
Iársbyijun var Sigurður að ná sér
eftir veikindi og langaði að fara
að vinna. Hann kom til kunn-
ingja og skipeiganda í Reykjavík
og lýsti áhuga á að fá eitthvað
að gera. Daginn eftir kom mað-
ur til kunningjans og spurði hvort
sá vissi hvar Sigurð væri að fínna
í Ameríku, því hann væri með at-
vinnutilboð. Tilboðið fólst í því að
Sigurður tæki að sér leiðangurs-
stjórn fyrir bandarískt fyrirtæki sem
ætlaði að senda pólska togara á
ufsaveiðar í Okhotskahafi. Vegna
reynslu Sigurðar af Hafeminum,
þegar veiðiskip losuðu afla og lest-
uðu olíu og vistir úti á miðunum,
þótti hann kjörinn til að stjóma leið-
angrinum. Sigurður sló til og þremur
dögum síðar var hann kominn til
Seattle á vesturströnd Bandaríkj-
anna að undirbúa leiðangurinn.
„í flotanum voru 40 stórir togar-
ar, frá 95 upp í 115 metra langir,
allt verksmiðjuskip og veiddu í flot-
troll. Aflinn var mjög góður, yfirleitt
dugði að taka tvö höl á dag og þá
voru þeir með 50 tonn á dekki. Það
gat tekið á annan sólarhring að
vinna úr þeim afla. Um borð í hveiju
skipi em frystigræjur og tvær fiski-
mjölsverksmiðjur. Fjögur frystiskip
fluttu aflann frá togurunum til Jap-
ans. Ég var um borð í rússnesku
skipi, „Berezovo", sem leigt var til
birgðaflutninga og hlutverk mitt var
að sjá um að ekki skorti olíu, vatn
eða vistir. Þetta skip er tankskip og
ísbijótur í senn og hefur mikið verið
notað á heimskautasvæðum," segir
Sigurður. „Mér líkaði vel við Rúss-
ana, en gekk heldur verr með Pól-
veijana. Þeir voru óvanir því að geta
Togararnir mokveiddu, yfirleitt dugði að taka tvö höl á dag til að
fullnægja vinnslugetu skipanna.
Veiðiskipin tóku olíu og vistir í hafi þá sjö mánuði sem leiðangurinn
stóð. Hér er togarinn „Aquarius" lagstur upp að birgðaskipinu.
Sigurður í brú „Berezovo" á siglingu í hafísnum á Okhotskahafi.
skemmtilegu atviki í sambandi við
þessar ferðir. Við komum til Kóreu
að morgni 23. mars, en það er af-
mælisdagurinn minn. Rússarnir
héldu mér stórkostlega veislu og það
var drukkið og drallað allan daginn.
Um kvöldið steig ég upp í flugvél
og flaug um nóttina til Seattle. Þeg-
ar ég steig þar frá borði var 23.
mars að renna upp svo ég átti af-
mæli tvo daga í röð og gat haldið
upp á seinni afmælisdaginn með
konu minni og syni.“
íslenskan flota á úthafið
Sigurður telur það löngu tíma-
bært að íslendingar gefi gaum þeim
möguleikum sem felast í veiðum á
alþjóðlegum hafsvæðum og sér eng-
in meiri háttar vandkvæði á því.
„Við einblínum um of á landhelg-
ina. Mér finnst oft að menn haldi
að hafið endi við 200 mílurnar! ís-
lendingar hafa alveg eins möguleika
til veiða á úthafinu eins og aðrir.
Ég sá ekki neitt hjá Pólveijunum
sem við ekki eigum eða getum. Pól-
veijar eiga engin heimamið sem
ekki haft neitt ,samneyti við land.
Það byggðist allt á þjónustu frá skipi
til skips.“
Engu hent í sjóinn
Okhotskahaf er innhaf í Síberíu
austanverðri, Kamtsjatkaskaginn
skilur það frá Beringshafí. Kúrileyj-
ar liggja milli Okhotskahafs og
Kyrrahafsins. Sakhalineyja er við
strönd Síberíu, en hún komst í frétt-
ir þegar Sovétmenn skutu þar niður
kóreska farþegaþotu haustið 1983.
í Okhotskahafi er alþjóðlegt haf-
svæði þar sem öllum er heimilt að
veiða. Þegar Sigurður var á þessum
slóðum var það helst hafís sem haml-
aði veiðum.
„Þegar ég var á Hafeminum fékk
ég mig fullsaddan á ísnum. Ég hét
því þegar ég hætti þar um borð að
koma ekki nálægt ís framar, nema
þá svona rétt til að kæla drykk í
glasi. En það var nú öðru nær. í
Okhotskahafínu börðumst við allan
tímann við hafís. Sjórinn þama er
mjög kaldur og litlir straumar. í
vetur náði landfastur ís um 100
sjómflur út frá ströndinni. Þegar ég
fór heim nú í júníbyrjun var enn ís.
Á vissum árstíma gengur þarna inn
ógrynni af fremur smáum ufsa,
meðallengdin um 50 sentímetrar.
Hann er frábrugðinn ufsanum hér
að því leyti að hann er fituminni og
bragðbetri. Aflinn var flakaður um
borð og það sem af gekk fór í fiski-
mjöl. Það var engu
hent í sjóinn."
Áhafnimar á
verksmiðjuskipunum
eru fjölmennar, allt
að 75 menn. Togar-
amir komu aldrei í
land frá því í desem-
ber og fram í endað-
an júní. Sömu áhafn-
ir vora um borð allan
tímann, enda ill-
mögulegt að skipta
um mannskap vegna
þess hve fjarlægðirn-
ar era miklar.
Birgðaskipið þurfti
að sigla alla leið til Pusan í Suður-
Kóreu til að sækja olíu, vatn og vist-
ir. Það er ekkert að hafa í Síberíu,
Japanir veita erlendum flskiskipum
ekki þjónustu og ekki heldur Norður-
út fyrir 201 nrilmnar.
sod skipstjóri, nýkominn
við vorum að afgreiða skipin vakti
ég mestallan sólarhringinn. To'gar-
amir tóku frá 600 og upp í 1.000
tonn af olíu á fimm vikna fresti.
Jafnhliða því sem við dældum olíu
og vatni um borð varð að losa fisk-
inn úr skipunum til
að halda hleðslu-
jafnvægi. Þetta var
vandasamt verk úti
á opnu hafi en sem
betur fer urðu aldr-
ei óhöpp. Fjárhags-
lega kom þetta
mjög vel út. Einn
af aðalmönnunum
sagði mér að hagn-
aðurinn á hvert
skip væri um millj-
ón dollarar á mán-
uði. Olíueyðslan er
lítil, það fer ekkert
í stím og mikið látið
reka. Kaupið hjá mannskapnum er
líka mun lægra en við eigum að
venjast. Við vorum svona 25 daga
að fara á milli allra skipanna og svo
liðu um þijár vikur þar til við komum
Kóreumenn.
„Það tók rúma fimm sólarhringa
að sigla frá Kóreu á miðin. Meðan
aftur á miðin. Milli ferða fékk ég
vikufrí og skrapp þá heim til Íslands
eða Flórída. Ég get sagt frá
gagn er i svo þeir hafa ekki um
neitt að velja. Það era mörg alþjóð-
leg veiðisvæði sem koma til greina.
Beringshafið, við Afríku, i Kyrrahafi
og svo til dæmis í Karíbahafinu fyr-
ir strönd Kólumbíu. Þar era mjög
gjöful mið og ég heyrði af íslendingi
sem bjó þarna og reyndi að fá menn
héðan til að koma niðureftir og veiða
fisk sem heitir delfínn. Það sýndi
enginn áhuga á að koma. Hér liggja
fískiskip bundin við bryggju og hafa
ekkert að gera. Við eigum lika heppi-
leg tankskip sem geta sinnt birgða-
flutningum og frystiskip til að fara
með aflann á markað. Það er vel
hægt að fara með íslenskan flota
hvert sem er á nýjar veiðislóðir.“
- Það er ekki ýkja langt síðan
íslendingar gerðu tilraun til útgerðar
við vesturströnd Bandaríkjanna og
varð sú ferð ekki til fjár. Era þetta
ekkþ bara bjartsýnisgrillur?
„Ég held að við höfum verið held-
ur of fljót á okkur að dæma útgerð
Andra sem ómögulega. Það var góð
hugsun á bak við þetta og ég held
að þetta hafi verið vel framkvæman-
legt. Ég veit ekki hvort skipið var
nógu vel útbúið og hvort rétt var
staðið að þessu á allan hátt. Það
4
í
4
I
4
€
y
t
t
1
e