Morgunblaðið - 29.08.1992, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. ÁGÚST 1992
Kúba
„Fídel litli“ verður
Kastró tíl skammar
RÚSSNESKA dagblaðið Nezavísímaja. Gazeta hefur skýrt frá því
að Fídel Kastró Diaz-Balart, sonur Fídels Kastrós Kúbuleiðtoga,
sé nú í stofufangelsi og eigi yfir höfði sér réttarhöld og hugsan-
Iega dauðadóm vegna fjárdráttar.
frá
er á Kúbu
„Fídel litli“,
föðumum.
Fídel Kastró yngri
kallaður „Fidelito", eða
til aðgreiningar
Hann er kjameðl-
isfræðingur,
menntaður í Sov-
étríkjunum fyrr-
verandi. Málgagn
Kúbustjórnar,
Granma, greindi
frá því 17. júní að
„Fídel litla“ hefði
verið vikið frá sem
yfirmanni kúbver-
skrar kjarnorku- Fídel Kastró
stofnunar, sem Kúbuleiðtogi
Sovétríkin fjár-
mögnuðu áður en þau liðu undir
lok. Þetta er það eina sem fjölmiðl-
ar á Kúbu hafa haft um málið að
segja til þessa.
Síðan hefur ekkert sést til „Fíd-
els litla“, hvorki í heimalandinu né
á Spáni þar sem hann mun hafa
verið í nánu sambandi við dóttur
iðnjöfurs. Fídel Kastró eldri stað-
festi frétt Granma -þegar hann
heimsótti fæðingarstað föður síns
í Galiciu í norðvesturhluta Spánar
í síðasta mánuði. Hann sagði að
syni sínum hefði verið vikið frá
vegna „getuleysis“ en fékkst ekki
til að ræða málið frekar við
spænska blaðamenn.
Nezavísímaja Gazeta skýrði hins
vegar frá því á dögunum að „Fídel
litli“ væri nú í stofufangelsi og
yrði líklega sóttur til saka. Hann
hefði dregið sér 5 milljónir dala,
270 milljónir ÍSK, sem áttu að
renna til kjamorkustofnunarinnar.
Blaðið telur að aðeins tvennt geti
skýrt handtöku „Fídels litla“: ann-
aðhvort hafí Kúbúleiðtoginn fyllst
örvæntinu og talið sig neyddan til
að „fórna“ eigin syni vegna pólití-
skrar og efnahagslegrar einangr-
unar Kúbustjómar, eða að hann
hafi ekki vitað af handtökunni, sem
hafi þá verið liður í samsæri um
að neyða hann til að segja af sér.
Hugsanlegt er talið að bróðir Kúbu-
leiðtogans, Raul Kastró vamar-
málaráðherra, hafí átt aðild að
samsærinu.
Að sögn breska dagblaðsins The
Independent hefur orðrómur verið
á kreiki á meðal stjórnarerindreka
í Madrid um að forsætisráðherra
Galiciu, Manuel Fraga, hafi boðið
Kastró þangað til að fá hann til
að setjast þar í helgan stein.
„Vissulega hefur spænska stjómin
sagt að hann sé velkominn hingað
og Galicia er land foreldra hans,“
sagði Fraga aðspurður um þetta.
Milan Panic á
blaðamanna-
fundinum eftir
að friðarráð-
stefnunni í
Lundúnum lauk
en þar sagðist
hann myndu
krefjast afsagn-
ar Slobodans
Milosevics for-
seta færi hann
ekki eftir sam-
þykktum Lund-
únaráðstefn-
Lundúnaráðstefnan um frið í Júgóslavíu
Reuter
Panic býður Milosevic
forseta Serbíu birginn
Lundúnum. Frá Önnu Bjamadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
MILAN Panic, forsætisráðherra hinnar nýju Júgóslavíu, Serbíu og
Svartfjallalands, kom fundarmönnum á Lundúnaráðstefnunni um
málefni fyrrum lýðvelda sambandsrfldsins rækilega á óvart á fimmtu-
dag er hann þaggaði á ódiplómatískan hátt niður í Slobodan Mi-
losevic, forseta Serbíu. Milosevic hugðist tjá sig um Kosovo-hérað í
Serbíu en Panic tilkynnti honum að hann einn hefði umboð til að
tala fyrir hönd Serbíu og Svartfjallalands.
JUGOSLANESKIR FLOTTAMENN
Milosevic þagnaði en muldraði
svo viðstaddir heyrðu að Panic ætti
ekki að verða sér til skammar.
Klaus Kinkel, utanríkisráðherra
Þýskalands, sagðist aldrei hafa orð-
ið vitni að öðrum eins orðaskiptum
á fjölþjóðlegri ráðstefnu.
Panic tók við embætti forsætis-
ráðherra hinnar nýju Júgóslavíu í
sumar og hefur hingað til verið
talinn handgenginn Milosevic en
hann er það sýnilega ekki lengur.
Hann kom fundarmönnum á óvart
í gær þegar hann boðaði stefnu-
breytingu stjómvalda í Belgrad
undir sinni forystu og sagðist sjálf-
ur ætla að leiða baráttuna gegn
þeim sem kynnu að brjóta í bága
við samþykktir Lundúnaráðstefn-
unnar en þeim er ætlað að stuðla
að friði í Bosníu-Herzegóvínu. Panic
var svo bjartsýnn og stórorður um
frið, lýðræði og framtíðarsamvinnu
ríkjanna sem áður mynduðu Júgó-
slavíu að blaðamenn sem hlýddu á
mál hans flissuðu. Hann sagði þjóð-
arrembing aðeins eiga heima á
knattspymuvöllum og í kokkabók-
um og kvað viðskiptafrelsi eina
sanna frelsið, án þess væm allir
heftir. Sjónvarpskona frá Belgrad
hristi höfuðið eftir yfírlýsingar
Panics og sagði daga hans í emb-
ætti talda. „Hann er alltof mikill
lýðræðissinni fyrir afturhaldsöflin í
Serbiu," sagði hún.
Hörð valdabarátta bíður Panic í
Belgrad. Hann hefur mikið fylgi
samkvæmt skoðanakönnunum en
Milosevic og fylgismenn hans hafa
völdin. Forseti Serbíu virtist langt
niðri á fimmtudagskvöld og hótaði
að segja af sér en fáír búast við
að hann gefíst upp og láti í minni
pokann fyrir Panic, auðmanninum
sem sneri heim til föðurlandsins frá
Þýskaland 200.000 Flót
Austurríki 50.000 heft
Ungverjaland 50.000 allrc
Svíþjóð 44.167 fyrir
Sviss 17.573 Iýgv
ítalia 7.000 y
Tyrkland 7.000 /
Holland 6.300 /
Noregur 2.331 /•
Danmörk 1.637 /
Samveldið 1.500 r
Pólland 1.500 /V
Frakkland 1.108 U
Bretland 1.100 / *
Lúxemborg 1.000 Lf
Rnnland 982 /f;
Belgía 870 m.
Spánn 120 /
Tékkóslóvakía 97 .
Grikkland 7
Önnur lönd 30.000 sp
SAMTALS 424.292
Heimild: UNHCR
Kalifomíu. Aðspurður Panic gerði
lítið úr tali um valdabaráttu. Hann
sagði valdabaráttu aðeins geta átt
sér stað milli jafningja og gerði þar
með lítið úr Milosevic forseta. Panic
sagði almenning langþreyttan á
stríði og efnahagsþrengingum og
kvaðst sannfærður um að stefna
hans og stjóm yrði ofan á hinni
nýju Júgóslavíu.
Uppeldisstofnun í Austur-Þýskalandi kommúnismans
Mannvonska og grimmd í
„þrælabúðum fyrir böm“
Torgau. Reuter.
LITLAR sögur fóru Iengstum af uppeldisstofnuninni, sem rekin
var í Torgau í Austur-Þýskalandi, sem áður var, én með hruni
kommúnismans var hulunni svipt af starfseminni. Hún einkennd-
ist af grimmd og mannvonsku og um stofnunina er nú talað sem
„þrælabúðir fyrir börn“. Það var Margot Honecker, eiginkona
Erichs Honeckers, leiðtoga austur-þýskra kommúnista, sem kom
stofnuninni á fót, en ólíklegt þykir, að hún verði Iátin svara til
saka. Hún býr nú hjá dóttur sinni í Chile.
Börnin og unglingarnir, sem nefndar frá 1990 um ástandið á
haldið var á stofnuninni, gerðu
allt til að vera flutt í burtu,
gleyptu málningu, brutu ljósaper-
ur uppi í sér og kveiktu í rúmföt-
unum en allt kom fyrir ekki. Þeim
var þá bara refsað, lokuð inni í
dimmum og þröngum kjallara-
klefum í nokkra daga eða send út
í frostið hálfber og skipað að leika
knattspymu tímunum saman.
Meðalið var ofbeldi
í skýrslu óháðrar rannsóknar-
stofnuninni segir, að aðstæður þar
hafi í mörgu verið verri en í fang-
elsunum þótt unglingamir hafí
aldrei verið formlega ákærðir eða
dæmdir. „Tilgangurinn var sagð-
ur endurhæfing og uppeldi en
meðalið var ékki félagsleg og sál-
fræðileg hjálp, heldur ofbeldi. Það
var reynt að brjóta unglingana
niður andlega," segja skýrsluhöf-
undar.
Wolfgang Geppert, bæjarfull-
trúi í Torgau, vonast til, að unnt
verði að kalla Margot Honecker
fyrir dóm en presturinn og bæjar-
fulltrúinn Matthias Grimm er van-
trúaður á það. Segir hann ólík-
legt, að nokkur skjöl muni fínnast,
sem sanni á hana sök.
„Hjálpaöu mér, mamma“
Mannvonskan tók á móti ungl-
ingunum sama dag og þeir komu
í skólann, sem kallaður var.
Fyrsta verkið var að setja þá í
þriggja daga einangrun og klefa-
veggimir era útkrassaðir í neyð-
arópum unga fólksins. „Hjálpaðu
mér, mamma“ hefur stúlka að
nafni Nicole krotað á einn vegginn
og annars staðar stendur „Gráttu
ekki, mamma".
„Skólinn" minnir um margt á
sögu eftir Charles Diekens. Ungl-
ingamir vora lokaðir inni á ömur-
legum verkstæðum þar sem þeir
unnu við að smíða lampa eða lukt-
ir fyrir kafbátaflota Varsjár-
bandalagsins og á kvöldin var
þeim vísað inn í yfirfullan svefn-
sal. Strangur heragi gilti um allt
og sá, sem gerði sig sekan um
að kvarta yfír lélegum mat, var
neyddur til að éta þrefaldan
skammt. Aðeins augnagotur milli
stúlkna og drengja vora næg
ástæða fyrir margra daga ein-
angrun í klefum, sem flæddu þeg-
ar mikið var í Saxelfi.
Flóttatilraunir og sjálfsmorð
„Unglingamir reyndu oft án
árangurs að flýja að næturlagi,"
segir Geppert og hann telur, að
einu sinni þegar hliðið stóð opið
hafi einn drengurinn fómað lífi
sínu til að hjálpa félögum sínum
Margot og Erich Honecker.
við flóttann. Margir skáru sig og
meiddu í þeirri von, að þá yrðu
þeir fluttir á sjúkradeildina þar
sem flóttaaðstæður væru ef til
vill eitthvað betri. Allt var þetta
þó vonlaust enda rimlar fyrir öll-
um gluggum, dyrnar sérstaklega
styrktar og varðmenn með hunda
úti fyrir.
Vonleysið og örvæntingin ollu
því, að margir sviptu sig lífi og
einna mest sumarið 1989 þegar
fréttist af flótta hundruða og þús-
unda Austur-Þjóðverja til vesturs.
„Unglingamir vissu hvað um var
að vera en sjálfum vora þeim all-
ar bjargir bannaðar," segir Gep-
pert.