Morgunblaðið - 30.10.1992, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 1992
17
K.G.M. og Ó.K.P. 1989).
Magn sjálfráns á mánuði í tonnum
hefur verið metið á grundvelli gagna
frá marsmánuði annarsvegar og
haustmánuðum hinsvegar, með
sömu aðferðum og annað afrán
þorsks, þ.e. út frá meltingarhraða
og magainnihaldi og stærð þorsk-
stofnsins, og hafa niðurstöður frá
árunum 1979-86 verið birtar (sbr.
K.G.M. og Ó.K.P. 1989). Sjálfrán
þorskstofnsins í mars var á bilinu
I, 21 til 7,1 þúsund tonn á mánuði
eða að meðaltali 3,1 þúsund tonn.
Sjálfrán að hausti var á bilinu 1,88
til 38,19 þúsund tonn á mánuði, eða
II, 2 þúsund tonn að jafnaði. Heild-
arsjálfrán þorskstofnsins á ári í
tonnum eða fjölda fiska hefur ekki
verið metið. Sá þáttur í fæðuvist-
kerfí stofnsins er allrar athygli verð-
ur og er einn þeirra þátta sem skoð-
aðir verða sérstaklega í tengslum
við fjölstofnarannsóknir Hafrann-
sóknastofnunarinnar sem hófust á
þessu ári.
Eins og fram hefur komið beinist
sjáifrán þorsks einkum að yngstu
aldursflokkum þorsksins. Rannsókn-
ir á fæðu sela hafa leitt hliðstæða
niðurstöðu í ljós varðandi át þeirra
á þorski. Tölulegt mat á áhrifum
þessa afráns á þorskstofninn er
miklum erfiðleikum háð vegna tak-
markaðrar þekkingar á náttúrlegum
dauðsföllum þorskungviðis. í þessu
efni, eins og raunar í mörgum öðrum
greinum, eru útreikningar á fjöl-
stofnatengslum því háðir frekari
undirstöðurannsóknum í sjávarvist-
fræði.
Fullyrðingar eða getgátur um að
eldri þorskur éti svo mikið af yngri
þorski að til lítils sé að reyna að
byggja upp stofninn verða auk þess
að taka tillit til annarra þátta en
áts stofnsins. Meðal annars er ljóst
að þegar margir stórir þorskar eru
í sjónum verður hrygningin líka
stærri. Þess vegna er ekki nóg að
reikna hve mikið stórþorskarnir éta,
heldur þarf einnig að reikna hversu
miklu meiri hryningin verður, til að
komast að niðurstöðu um hvor þess-
ara þátta vegur þyngra. í ljósi þess
að stór þorskstofn framleiðir fleiri
þriggja ára nýliða en lítill þorskstofn
hlýtur ályktunin að verða sú, að við-
bótin vegna aukningar í hrygningu
sé meiri en sem nemur auknu sjálfr-
áni.
Málið er samt ekki svona einfalt
því yngri, ókynþroska þors"kur er líka
fær um að éta smáþorsk. Þessir ald-
ursflokkar taka hins vegar ekki þátt
í hrygningunni. Hér þarf því að
reikna, en þá kemur eftirfarandi í
ljós: Ef dregið er úr sókn eykst
hrygningarstofninn meira en sem
nemur aukningu í smáfiski. Munur-
inn er það mikill, að aukinn fjöldi
nýliða gerir meira en vega upp á
móti auknu sjálfráni, þó svo að hluti
uppbyggingarinnar fari í að fjölga
fiskum í aldursflokkum sem éta sér
yngri þorska en hrygna ekki.
Þetta á raunar að vera nokkuð
augljóst þegar litið er á söguna.
Þorskstofninn hefur oft verið miklu
stærri en nú er. Á þeim tíma hefur
þorskurinn líka étið eigin afkvæmi,
en samt fékkst að jafnaði betri nýlið-
un og meiri afli en nú.
Tilvitnanir: Kjartan G. Magnússon og Ólafur
K. Pálsson 1989. Trophic ecological relations-
hips of Icelandic cod. Rapp. P.-v. Reun. Cons.
int. Explor. Mer, 188:206-224. (Rit gefið út
af Alþjóða hafrannsóknaráðinu.)
ðlafur K. Pálsson 1985. Fæða botnlægra fiska
við ísland. Náttúrufræðingurinn, 55:101-118.
Höfundar eru starfsmenn
Hafrannsóknastofnunar.
Myndir af úrinu sendar
Sotheby’s o g verksmiðjunni
TEKNAR hafa verið ljósmyndir
af kvenvasaúri Jóns Bragasonar,
sem talið er vera verðmætt hand-
smíðað úr frá árinu 1857. Ljós-
myndirnar verða sendar Sotheby’s
uppboðshaldaranum í London og
til Pateq Philippe úraverksmiðj-
unnar í Genf í Sviss, sem smíðaði
úrið á sínum tíma.
Jón Bragason sagði í samtali við
Morgunblaðið að upplýsingar sem
fram kæmu á uppruna- og ábyrgð-
arskírteini úrsins stemmdu við mæl-
ingar sem gerðar hefðu verið á því.
Framleiðslunúmer úrsins, sem væri
skráð á úrlokið utan- og innanvert,
stemmdi einnig við númerið sem
skráð væri á skírteinið.
í upptalningu á eigendum úrsins
í frétt blaðsins sl. þriðjudag var rang-
hermt að fyrsti eigandinn hefði verið
langalangafi Jóns. Axel Erdmann var
langalangalangafi Jóns og Gréta
Bjömsson, sem seinna eignaðist úrið
var langamma Jóns.
-----» ♦ ♦
Kolaportið
Kári selur hún-
vetnskt kjöt
KARI Þorgrímsson í Garði heldur
áfram að selja lambakjöt í Kola-
portinu á sunnudaginn, og að
þessu sinni mun hann selja tvö
tonn af lambakjöti úr Húnavatns-
sýslu.
Að sögn Kára er um að ræða kjöt
sem hann keypti á heildsöluverði hjá
Ferskum afurðum á Hvammstanga.
Hann vildi ekki gefa upp hvert smá-
söluverðið yrði, en sagði það vera
lægra en hægt væri að fá sambæri-
lega vöru keypta á í flestum verslun-
um.
pony
.stóri smdbtllinn, sem hcefir öllum
• 3 og 5 dyra hlaðbakur.
• 4 dyra stallbakur.
• 84 nestafla vél.
• 5 RÍra beinskipting eða 4 þrepa
tölvustýrð sjálískipting.
• Rafdrifnar rúður og
samlæsing á hurðum á GLS og GS.
• Hvarfakútur.
HYunoni
...til framtíðar
Verð
frá
734.000, kr.
829-l2P6>0ínV