Morgunblaðið - 07.11.1992, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 19S2
________________________________i-------
15
~n
Starfsþjálf-
un fatlaðra
eftir Margréti
Margeirsdóttur
Um þessar mundir eru liðin fimm
ár frá því að Starfsþjálfun fatlaðra
tók til starfa samkvæmt starfsregl-
um sem voru samþykktar í félags-
málaráðuneytinu 1987. Upphaf og
þróun Starfsþjálfunarinnar á sér
þó lengri aðdraganda sem rétt er
að greina frá í stuttu máli.
Það var árið 1983 að Rauði kross
íslands, í samvinnu við Öryrkja-
bandalag íslands og Samtök endur-
hæfðra mænuskaddaðra, kom á fót
kennslu í tölvufræðum og fleiri
greinum fyrir hreyfihamlaða undir
heitinu Skóli fatlaðra og var starf-
semin til húsa í Iðnskólanum í
Reykjavík. Rekstur og stjómun var
á vegum Rauða krossins sem einn-
ig lagði fram fjármagn ásamt fleiri
félagasamtökum. Hér var um
merkilegt brautryðjendastarf að
ræða, sem var borið upp af eld-
móði forsvarsmanna, en margir
lögðu fram sirin skerf án endur-
gjalds nema ef vera kynni ánægjan
af því að geta orðið öðrum að liði.
Þegar í upphafi var ljóst að mik-
il þörf var á starfsemi af þessu
tagi og árangurinn sýndi að marg-
ir fatlaðir sem þarna fengu þjálfun
urðu færir um að hasla sér völl á
vinnumarkaðnum eða hefja fram-
haldsnám í öðrum skólum.
En jafnframt var einnig ljóst að
styrkja þyrfti grundvöllinn til að
þessi starfsemi ætti framtíð fyrir
sér og leituðu því forsvarsmenn
Skóla fatlaðra til félagsmálaráðu-
neytisins á árinu 1985 með ein-
dregin tilmæli um að starfsemin
yrði felld undir lög um málefni fatl-
aðra og rekstrargrundvöllur
tryggður með fjárframlagi frá rík-
inu. Um þetta leyti var nafninu
breytt í Starfsþjálfun fatlaðra. Fé-
lagsmálaráðuneytið veitti starf-
seminni þá þegar nokkurn rekstrar-
styrk en hún var þó á vegum Rauða
krossins þangað til í maí 1986 en
lagðist þá af um skeið.
Af þessu tilefni var skipaður
starfshópur sem fékk það verkefni
að semja tillögur um stjórnun og
framtíðarskipulag fyrir Starfsþjálf-
un fatlaðra og voru tillögurnar
staðfestar í félagsmálaráðuneytinu
í júní 1987.
Samkvæmt þeim er Starfsþjálf-
un fatlaðra sjálfstæð stofnun og
fer félagsmálaráðuneytið með fjár-
hagslega ábyrgð en Öryrkjabanda-
lag Islands ber rekstrarlega
ábyrgð, og hefur tekist vel til með
þetta fyrirkomulag.
Stjóm Starfsþjálfunar fatlaðra
er skipuð þremur aðalmönnum og
jafnmörgum varamönnum, en auk
þess er 15 manna fulltrúaráð þar
sem eiga sæti fulltrúar ýmissa fé-
lagasamtaka fatlaðra, opinberra
stofnana og aðila vinnumarkaðar-
ins.
Starfsþjálfun fatlaðra tók til
starfa í október 1987 í húsnæði
að Hátúni 10 A sem Öryrkjabanda-
lag íslands lét innrétta sérstaklega
Margrét Margeirsdóttir
„Starfsþjálfun fatlaðra
er einkum ætluð fólki
17 ára og eldra sem
hefur fatlast vegna
slysa eða sjúkdóma og
er markmiðið að búa
það undir störf á vinnu-
markaðnum eða nám í
framhaldsskólum.“
Ennfremur er lögð áhersla á ís-
lensku, ensku, samfélagsfræði og
fleiri atriði má nefna svo sem fjöl-
miðlun.
Námið spannar yfir þrjár annir
og eru 24-26 nemendur á hverri
önn sem kennt er í tveimur hópum
\ senn, 4-8 kennslustundir á dag.
Á síðustu önn er stefnt að því
marki sem nemandi hefur sett sér
þegar náminu lýkur og er það gert
með starfsfræðslu, kynningu á
námsleiðum, tengslum við atvinnu-
lífíð og einstaklingsráðgjöf.
Aðeins einn kennari er í fullu
starfi auk forstöðumanns en að
jafnaði kenna 6 kennarar við skól-
ann i stundakennslu. Skólagjöld eru
engin og öll helstu námsgögn eur
lögð til, nemendum að kostnaðar-
lausu.
Umsóknir um skólavist eru
langtum fleiri en hægt er að verða
við. Ein meginástæðan er pláss-
leysi en ennfremur getur verið um
að ræða umsækjendur sem myndu
ekki ráða við námsefnið sem er á
boðstólum.
Þá berast einnig umsóknir frá
fólki sem gæti án undirbúnings
nýtt sér nám i öðrum framhalds-
skólum og er þá reynt að vísa því
þangað og leiðbeina því við að kom-
ast á rétta braut.
Auk hins reglubundna náms hef-
ur Starfsþjálfunin staðið fyrir
tveggja vikna tölvunámskeiðum að
sumrinu eftir að skólanum lýkur á
vorin og hafa þau verið afar vel
sótt því að alls hafa 130-140
manns tekið þátt í slíkum nám-
skeiðum.
Margir nemendanna í Starfs-
þjálfun fatlaðra eiga við námsörð-
ugleika að stríða sem oftast stafa
af fötlun, andlegri eða líkamlegri,
en einnig getur verið um að ræða
mikla vanmáttarkennd sem oft og
tíðum tengist reynslu af fyrri skóla-
göngu og hefur hamlað frekara
námi. Markmiðið er því ekki aðeins
að miðla fróðleik og þekkingu held-
ur jafnframt að efla sjálfstraust
nemendanna og styrkja þá til að
öðlast trú á eigin getu og hæfileik-
um. Eins og gefur að skilja getur
verið mikið átak að hefja nám og
störf að nýju eftir langt hlé, ekki
síst þegar einstaklingurinn hefur
fatlast alvarlega á þessu tímabili
og þarf að endurhæfast til nýrra
starfa alls ólíkum þeim sem hann
stundaði áður.
Á þessum fimm árum í sögu
Starfsþjálfunarinnar hafa 114
nemendur stundað þar nám og þar
af hafa 58 lokið þriggja anna námi
sem tekur eitt og hálft ár. Við nám
eru nú 26.
Samkvæmt athugunum sem
hafa verið gerðar nýlega, íeiða nið-
urstöður í ljós að milli 60-70 pró-
sent útskrifaðra nemenda fá störf
á almennum vinnumarkaði eða fara
í frekara nám í öðrum skólum. Um
þriðjungur leitar í störf á vernduð-
um vinnustöðum eða hefur ekki
fengið störf við hæfi.
A síðari árum hefur komið í ljós
að mikil þörf er fyrir aukna ráðgjöf
og meiri aðstoð við nemendur sem
hafa lokið námi og eru í atvinnu-
leit eða eru að hefja störf á vinnu-
markaðnum en þarfnast stuðnings
og eftirfylgdar.
Með hliðsjón af þessari þörf var
ráðinn á sl. ári, starfsmaður í hluta-
starf sem annast kynningu og ráð-
gjöf varðandi atvinnu og fram-
haldsnám og er megináherslan Iögð
á einstaklingsráðgjöf þó að einnig
sé um hópvinnu að ræða fyrir nem-
endur í námi.
Mikið og öflugt félagslíf er með-
al nemenda og eru bæði fyrrver-
andi og núverandi nemendur virkir
í nemendasambandi Starfsþjálfun-
arinnar, Takmarki, sem var stofnað
fyrir fjórum árum.
I tilefni af þessum tímamótum
Starfsþjá'lfunar fatlaðra mun hún
standa fyrir sýningu á tölvubún-
aði, jaðartækjum og hugbúnaði
sem nýst getur fötluðum í sam-
skiptum, námi og starfi og er sýn-
ingin haldin í samvinnu við Tölvum-
iðstöð fatlaðra.
Sérstök ástæða er til að vekja
athygli á íslenskum talbúnaði fyrir
tölvur sem hefur verið í prófun hjá
Starfsþjálfuninni undanfarin miss-
eri og verður nú kynntur í fyrsta
sinn fyrir almenningi.
í tengslum við sýninguna verður
námstefna og opið hús í Hátúni
10 A dagana 9-10 nóvember nk.
Sérstakur gestur námstefnunnar
verður Jens Tollefsen kand.mag.
frá Noregi sem hefur margra ára
reynslu af kennslu fatlaðra, en
starfar nú sjálfstætt við þróun hug-
búnaðar fyrir fatlaða og er ráðgef-
andi sérfræðingur á þessu sviði í
Noregi. Hann mun halda fyrirlestur
og kynna hugbúnað til notkunar í
sérkennslu svo og fyrir fatlaða með
skerta hreyfigetu.
Höfundur er deildarstjóri og
formnður Starfsþjálfunar
fatlaðra.
Bresk minnmgarathöfn
í F ossvogskirkjugarði
fyrir starfsemina. Ennfremur hefur
stofnunin fengið talsvert framlag
úr Framkvæmdasjóði fatlaðra á
undanfömum árum einkum til
tækjakaupa. Forstöðumaður
Starfsþjálfunarinnar, Guðrún
Hannesdóttir félagsfræðingur og
námsráðgjafi var ráðinn í ágúst
1987 og hefur hún gegnt starfinu
síðan.
Starfsþjálfun fatlaðra er einkum
ætluð fólki 17 ára og eldra sem
hefur fatlast vegna slysa eða sjúk-
dóma og er markmiðið að búa það
undir störf á vinnumarkaðnum eða
nám í framhaldsskólum.
Megináhersla er lögð á greinar
eins og ýmiss konar tölvunotkun,
verslunarreikning og bókfærslu.
HIN árlega minningarathöfn um
fallna hermenn Breska samveld-
isins verður haldinn sunnudag-
inn 9. nóvember við hermanna-
grafreitinn í Fossvogskirkju-
garði og hefst athöfnin að veryu
kl. 10.45.
Þama gefst fólki tækifæri til að
heiðra minningu þeirra milljóna
manna sem í gegnum árin hafa
látið lífið í þágu friðar og frelsis.
Séra Arngrímur Jónsson stjómar
minningarathöfninni og er öllum
velkomið að taka þátt í henni.
í hermannagrafreit Breska sam-
veldisins í Fossvogskirkjugarði em
grafir 128 breskra hermanna og
84 grafir hermanna frá öðrum
löndum. Þar á meðal 47 Kanada-
manna og 5 Ástrala.
(Préttatilkynning)
MEÐ STJÖRNUR ÍAUGUNUM
★ ★ ★
AVLUONIR
I HÆSTA
VINNING!
HAppAþRENNAN
heffuí rinmnpirui!