Morgunblaðið - 09.10.1992, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. OKTÓBER 1992
19
Þing breska Ihaldsflokksins
Lamont segir vaxta-
lækkun ekki líklega
Brighton. Reuter.
NORMAN Lamont, fjármálaráðherra Bretlands, segir að ekki verði
hvikað frá þeirri stefnu að hafa hemil á verðbólgu með öllum ráðum.
Frekari vaxtalækkun virðist ólíkleg, Lamont segir reyndar að til greina
komi að hækka vexti verði það talið nauðsynlegt en hann hvetur bresk
fyrirtæki til að notfæra sér lágt gengi pundsins og sækja fram á út-
flutningsmörkuðum. Fyrstu viðbrögð við yfirlýsingum Lamonts í gær
voru ekki uppörvandi; pundið féll lítillega gagnvart þýska markinu.
Dollarinn hækkaði hins vegar nokkuð, er talið að kaupahéðnar telji
líkur á að munur á vöxtum í Bandaríkjunum og Þýskalandi minnki á
næstunni.
Stefna Lamonts kom fram í opnu
bréfi sem hann sendi sérstakri þing-
nefnd er fjallar um ríkisfjármál. Þar
segir að ekki komi til greina að
Bretar hefji á ný þátttöku í Gengis-
samstarfi Evrópu (ERM) fyrr en
óróleikinn á alþjóðlegum gjaldeyris-
mörkuðum verði úr sögunni. Mun-
urinn á vöxtum í Bandaríkjunum
og Þýskalandi verði einnig að
minnka.
Lamont segir stjórnina hafa sett
sér það markmið að árleg verðbólga
verði 1-4% næstu árin en langtíma-
markmiðið sé að hún verði 2% eða
lægri. Kjarni peningastefnunnar
ætti að vera barátta gegn verð-
bólgu. Ljóst sé að breytingar á verði
pundsins og annarra gjaldmiðla
gagnvart þýska markinu hljóti að
hafa áhrif á efnahagsstefnuna en
hann segist ekki hafa sett pundinu
ákveðið verðtakmark sem keppa
beri að.
Fjölmiðlar hafa fullyrt að Lamont
verði senn að víkja úr embætti eft-
ir hrellingarnar sem pundið hefur
lent í og var jafnvel talið að ræða
hans á þinginu í gær gæti ráðið
úrslitum um feril hans. Hann sagði
að vaxtalækkunin nýverið hefði
verið réttlætanleg vegna þess að
dregið hefði mjög úr verðbólgu síð-
ustu árin. Margaret Thatcher, fyrr-
verandi forsætisráðherra, hefur
gagnrýnt stjórnina harðlega og sagt
að mun fyrr hefði átt að hætta
þátttöku í ERM en ákveðið var.
Thatcher var í salnum er Lamont
flutti tölu sína og hvessti á hann
augun er ráðherrann mótmælti öll-
um hugmyndum um deilt Evrópu-
bandalag (EB) þar sem sum ríkin
gengju hraðar fram í einingarmál-
um en önnur. Lamont sagði Breta
vilja vera í bandalagi 12 ríkja eins
og það væri núna og taka fullan
þátt í því. Ráðherrann sagði að
árin tvö sem Bretar hefðu tekið
þátt í ERM hefðu ekki verið til
einskis því að verðbólgan hefði
minnkað úr nær 1% niður í 3,6% á
tímabilinu. „Það er ekki til sárs-
aukalaus aðferð til að draga úr
verðbólgu. Við urðum að gera það
sem við gerðum og nú höfum við
afbragðs grundvöll til að byggja á“.
Thatcher gagnrýnd
Thatcher, sem nú er orðin baró-
nessa og situr í lávarðadeild þings-
ins, var ákaft fagnað er hún heim-
sótti flokksþingið í gær. „Við þörfn-
umst þín, Maggie" stóð á spjöldum
sem sumir þingfulltrúa veifuðu.
Fréttaskýrendur segja þó að fagn-
aðarlætin hafi verið mun minni en
á síðasta ári. Thatcher er í farar-
broddi þeirra íhaldsmanna sem eru
andvígir frekari samruna Evrópu-
bandalagsríkja og vill hún að Ma-
astricht-samkomulaginu verði vísað
út í ystu • myrkur. Thatcher telur
að með samningnum sé allt of mik-
ið vald selt í hendur skriffinna í
Brussel, vald sem eigi að vera í
höndum þjóðþinga aðildarríkjanna.
Grein eftir Thatcher um samning-
inn birtist í blaðinu The European
í gær og ræðst hún þar harkalega
á stefnu ríkisstjómar Johns Majors
í Maastricht-málinu.
Sumir af dyggustu stuðnings-
mönnum Thatcher telja að árásir
hennar á Major verði aðeins til þess
að breikka enn gjána milli deiluað-
ila en íhaldsmenn eru klofnir í af-
stöðunni til samrunaferlisins í EB.
Whitelaw lávarður, er var einn af
virtustu ráðherrum Thatcher, ritaði
grein í blaðið Daily Mail í gær og
hvatti Thatcher til að slíðra sverðið.
„Eg get aðeins vonað að áður en
allt verði um seinan muni lafði
Thatcher, sem vann svo mikil afrek
fyrir landið okkar og heiminn allan
þegar hún var forsætisráðherra,
ekki verða talin reyna að grafa
undan arftaka sínum,“ segir Whit-
elaw. Edward Heath, sem Thatcher
velti úr sæti flokksleiðtoga á átt-
unda áratugnum, var ómyrkur í
máli. „Hún hatar Evrópu," sagði
hann en þess skal getið að sam-
kvæmt breskri málvenju tilheyra
Bretlandseyjar ekki Evrópu, orðið
er aðeins notað um meginlandsrík-
in.
-----» ♦ 4----
Mengele
var sleppt
JOSEF Mengele, hinn illræmdi
fangabúðalæknir nasista, var í haldi
hjá Bandaríkjamönnum í tvennum
stríðsfangabúðum á árinu 1946, en
var sleppt fyrir mistök, samkvæmt
skýrslu sem bandaríska dómsmála-
ráðuneytið sendi frá sér í gær. Meng-
ele, sem gekk undir auknefnunum
„Engill dauðans" og „Slátrarinn frá
Auschwitz", var sakaður um að gera
viðbjóðslegar læknisfræðitilraunir á
föngum í útrýmingarbúðum og eiga
aðild að morðum á 400.000 manns,
aðallega gyðingum, í seinni heims-
styijöldinni. „Líklegt þykir, að hann
hafi sloppið út sem almennur her-
maður í ringulreiðinni sem ríkti sum-
arið 1945,“ sagði í skýrslunni.
Spasskí biður
um frestun
BORIS Spasskí fór í gær fram á
frestun í skákeinvíginu við Bobby
Fischer í Belgrad, að sögn skipu-
leggjenda einvígisins, og er það í
annað skiptið sem hann gerir það.
Læknar hans segja að hann þjáist
af ofþreytu og streitu. Hann tapaði
síðustu skákinni á miðvikudag og
hefur Fischer nú yfir, sex vinninga
á móti þremur vinningum Spasskís.
Spasskí hefur einnig átt við erfiðleika
að stríða vegna bólgu í blöðruhál-
skirtli og hefur það dregið úr einbeit-
ingarhæfni hans. Tefla á sautjándu
skákina á laugardaginn, 10. október.
Ljóðskáld frá Trinidad
hlýtur Nóbelsverðlaunin
Stokkhólmi, Boston. Rcuter.
SÆNSKA bokmenntaakademian
tilkynnti í gær að Ijóðskáldið
Derek Walcott frá Trinidad
hefði hlotið bókmenntaverðlaun
Nóbels í ár. Hann hefði orðið
fyrir valinu fyrir ljóðræn verk,
sem einkenndust af miklum
skýrleika og sögulegu innsæi,
auk þess sem þau bæru þess
glögg merki að hann hefði bund-
ist ólíkum menningarheimum.
Walcott fæddist árið 1930 á St.
Luciu, einni Kulborðaeyjanna í
Litlu-Antillaeyjum í Karíbahafí.
Hann flutti búferlum til Trinidad
árið 1953, sem hann lítur á sem
heimaland sitt þótt hann búi nú í
Bandaríkjunum. Þar kennir hann
bókmenntir og skapandi skriftir við
Boston-háskóla.
í greinargerð bókmenntaaka-
demíunnar segir að Walcott hafi
bæði afrískt og evrópskt blóð í
æðum. „I honum hefur menningar-
heimur Vestur-Indía fundið sitt
mikla skáld.“ Nýjasta ljóðabók
Walcotts heitir „Omeros" og var
gefin út árið 1990. Henni lýsir
akademían sem „stórbrotnu sögu-
Derek Walcott
ljóði frá Karíbahafi í 64 köflum".
Þótt Walcott sé fyrst og fremst
ljóðskáld hefur hann einnig skrifað
leikrit, svo. sem „Draum á Apa-
ljalli“ (1970), „Ti-Jean og bræður
hans“ (1958) og „Síðasta kjöt-
kveðjuhátíðin“ (1986).
„Mikilvægast er að umheimurinn
hefur viðurkennt bókmenntir Vest-
ur-Indía og það er af hinu góða,“
sagði Walcott eftir að val akadem-
Reuter
íunnar var gert opinbert. Hann
kvað það mikinn heiður að hljóta
verðlaunin en bætti við að verð-
launaféð, 6,5 milljónir sænskra
króna, um 66 milljónir ÍSK, myndi
þó ekkert auðvelda honum skrift-
irnar. „Ég hafði líka vonað og búist
við að annaðhvort V.S. Naipaul
[einnig frá Trinidad] eða Seamus
Heaney [írskt skáld] fengi verð-
launin."

ÞAÐ VAR ANNAÐWORT AÐ LENGJA
ERMARNAR EÐA STYTTA VETURINN
LACOSTE
Kemur upp um
þinn góða smekk!

117*11 IP" glæsibæ
W f ESmSM F SIMI812922
\>s\ r\ si 1 '1 ri ri 1 T
1 dUid Ub >JÍI
1
y
>s\
d
-F-'i! jjíiíj jjjj j
Pana Pocket kx - 9000
■ Tónval
■ 900 MHz, 40 rásir
■ 10 skammvalsminni (20 tölustafir)
■ Langdrægni 4Ö0 m. utanhúss
■ Langdrægni 200 m. innanhúss
■ Handtæki vegur 390 gr.
■ Móðurstöð vegur 500 gr.
■ Samþykktur af Fjarskiptaeftirlitinu
Verð kr. 30.329,- stgr.
HEKLA
LAUGAVEGI174
S 695500/695550