Morgunblaðið - 21.11.1992, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1992
Sæstrengsathugun samþykkt í borgarstjóm
V erðmætur afrakstur hver
sem niðurstaðan verður
- sagði Markús Óm Antonsson borgarstjóri
BORGARSTJÓRN samþykkti í fyrrakvöld að hefja hagkvæmni-
athugun á framleiðslu, flutningi og dreifingu raforku um sæ-
streng til Evrópu ásamt þremur hollenskum fyrirtækjum. Óvissa
ríkti um afgreiðslu málsins fyrir fundinn þar sem deilt hafði ver-
ið um samninginn innan borgarstjórnarflokks Sjálfstæðisflokks-
ins. Samningurinn var samþykktur með 13 samhyóða atkvæðum
meirihluta sjálfstæðismanna og fulltrúa allra minnihlutaflokk-
anna. Tveir borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins, þær Katrín
Fjeldsted og Guðrún Zoega, sátu hjá.
Við umræður um málið í borgar-
stjóm vakti Markús Öm Antonsson,
borgarstjóri, athygli borgarfulltrúa
á því að hollensku fyrirtækin, EPON,
PGEM og NKF væm öll traust og
fjárhagslega vel stæð. Til marks um
það sagði hann að velta EPON væri
55 miltjarðar og fyrirtækið hefði
1.320 starfsmenn, velta PGEM væri
45 milljarðar og hefði það 2.200
starfsmenn og velta NKF væri 15
milljarðar og hefði fyrirtækið 1.600
starfsmenn.
Athugunin tekur 18 mánuði
Borgarstjóri sagði að samningur-
inn kvæði á um að aðilar gætu
ákveðið að hætta við hagkvæmniat-
hugunina, ef þeir mætu aðstæður
þannig meðan á athuguninni stæði,
en eftir 6 mánuði yrðu forsendur
hennar sérstaklega endurmetnar.
Einnig gæti hver aðili hætt við þátt-
töku í heildarverkefninu, að hag-
kvæmniathuguninni lokinni, en
henni væri ætlað að taka 18 mán-
uði. Markús Öm sagði að samnings-
aðilar hefðu lagt sig mjög fram um
að ná sem bestu sambandi við Lands-
virkjun og hefði það tekist með mikl-
um ágætum.
„Vegna hins mikla framlags hol-
lensku fyrirtækjanna, um 80 milljón-
ir króna auk mikils framlags eigin
starfsliðs, munum við, með því að
ganga til þessa samstarfs, eignast
mjög verðmætan afrakstur og mikla
reynslu af þessari könnun, hver svo
sem niðurstaða hennar kann að
verða,“ sagði Markús Öm. Hann
sagði að ef könnunin yrði jákvæð
og leiddi til byggingar umræddrar
strengjaverksmiðju, yrði um að ræða
að minnsta kosti 300 árstörf í u.þ.b.
15 ár, lengur ef viðbótarverkefni
kæmu til, auk ýmis konar hliðar-
áhrifa til örvunar atvinnulífs í borg-
inni.
Hollendingar óska eftir tílboði
í farmiða og uppihald
Ámi Sigfússon, Sjálfstæðisflokki,
sagði að þær 20 milljónir króna sem
Reylqavíkurborg legði fram á móti
80 milijón króna framlagi Hollend-
inga framkallaði um 65 til 70
milljónir króna beint inn í störf Reyk-
víkinga á næstu 18 mánuðum. Enn
Athugasemd við leið
ara Morgunblaðsins
MORGUNBLAÐINU hefur bor-
ist eftirfarandi athugasemd frá
tveimur borgarfulltrúum Sjálf-
stæðisflokksins, þeim Guðrúnu
Zoega og Katrínu Fjeldsted:
í leiðara Morgunblaðsins sl.
fímmtudag, um sæstreng og hags-
muni Reykvíkinga, er fjallað um
afstöðu sem nokkrir borgarfulltrú-
ar lýstu til málsins á fundi í
borgarstjómarflokki Sjálfstæðis-
manna. Undirrituðum borgarfull-
trúum em þar gerð upp annarleg
sjónarmið, þó að þeir hafi lýst af-
stöðu sinni til málsins með rökst-
uðningi og efnislegri umfjöllun á
lokuðum flokksfundi.
Fundir þessir em til þess ætlað-
ir að ræða málin hreinskilnislega
á málefnalegan hátt, skiptast á
skoðunum, færa rök fyrir sínu
máli og reyna að komast að sam-
eiginlegri niðurstöðu. Ætlast er til
að trúnaður ríki um það sem þar
fer fram, en því miður virðist ekki
vera hægt að treysta því lengur,
sbr. frétt Morgunblaðsins sl. mið-
vikudag, þar sem sagt er frá at-
kvæðagreiðslu á umræddum
fundi. Enda þótt langoftast takist
að komast að sameiginlegri niður-
stöðu um mál, kemur fyrir að
borgarfulltrúar hafí aðra skoðun
á hlutunum en meirihluti hópsins
og er hefð fyrir því að virða slík
sjónarmið, ef þau era vel rök-
studd. Um þetta mætti nefna
nokkur dæmi og er óþarfí að gera
meira úr því en efni standa til.
Ekki hefði verið óeðlilegt að leið-
arahöfundur hefði reynt að kynna
sér viðhorf okkar til umrædds
máls og þau efnislegu rök, sem
við höfum fram að færa, áður en
hann gerir þau að umtalsefni í
leiðara með fyrrgreindum hætti.
Við undirritaðar sátum hjá við
atkvæðagreiðslu um samning um
hagkvæmnisathugun um, að
kanna og rannsaka hagkvæmni
þess að framleiða raforku á ís-
landi, allt að 9 TWh/ár; eða 1000
MW með vatnsafli, flytja hana um
sæstreng til Hollands og selja hana
þar og stofna strengjaverksmiðju
í Reylqavík á íslandi. Fyrir hjásetu
okkar vom m.a. eftirfarandi rök,
sem við gerðum grein fyrir í bókun
á fundinum.
1. Virkjun á orku fallvatns til
útflutnings er hvorki á valdi né á
verksviði Reylrjavíkurborgar.
2. Borgin á rúmlega 45% í
Landsvirkjun og á vegum Lands-
virkjunar og markaðsskrifstofu
hennar og iðnaðarráðuneytisins er
nú verið að vinna að hagkvæmn-
isathugunum um þetta efni. í
stjóm Landsvirkjunar er vettvang-
ur fyrir fulltrúa borgarinnar til að
beita sér fyrir hagsmunum Reyk-
víkinga á þessu sviði.
3. Talið er að verkefni þetta
muni kosta 200-300 milljarða
króna. Mál af slíkri stærðargráðu
heyrir jafnframt undir Alþingi og
ríkisstjóm.
4. Akvörðun um byggingu eða
staðsetningu kapalverksmiðju,
áður en tæknilegar, fjárhagslegar,
umhverfíslegar og markaðslegar
forsendur hafa verið kannaðar til
hlítar, er ekki tímabær.
í samningnum stendur að
ákvörðun um framhald athug-
unarinnar verði tekin eftir sex
mánuði. í vissu þess að málið verði
þá tekið aftur upp í borgarstjóm
sátum við hjá.
í máli okkar á borgarstjómar-
fundinum komu enn fremur fram
margvísleg önnur efnisleg rök,
sem ekki er hægt að rekja í stuttri
athugasemd.
Það er full ástæða til að hvetja
til þess að varlega verði farið, þar
sem hér er um afar stórt mál og
gífurlega áhættu að ræða. í slíku
máli ber að gaumgæfa hvert spor
sem stigið er og stíga þau í réttri
röð, því annars er hætt við að menn
hrasi á sprettinum.
ánægjulegri væri sú staðreynd að
af þessari tölu hyggðust Hollending-
ar leggja um 50 milljónir króna til
íslenskra ráðgjafa, sem fara myndu
í beinar rannsóknir. Auk þess sagði
Ámi að sér væri kunnugt um að
Hollendingar hefðu óskað eftir til-
boði í 150 farmiða til og frá landi
ásamt hótelgistingu og uppihaldi
næstu 18 mánuði. Hér væri um að
ræða kostnað upp á 15 til 20 milljón-
ir króna sem kæmu inn í störf hér
utan umrædds samnings.
„Ekki verksvið
Reykjavíkurborgar
Guðrún Zoéga og Katrín
Fjeldsted, Sjálfstæðisflokki, sátu hjá
við atkvæðagreiðsluna. í sameigin-
legri bókun sem þær lögðu fram
vegna málsins kemur fram að þær
telji að virkjun á orku fallvatna til
útflutnings sé hvorki á valdi né á
verksviði Reykjavíkurborgar. Borgin
eigi hins vegar rúmlega 45% í Lands-
virkjun og á vegum Landsvirkjunar
ásamt markaðsskrifstofu hennar og
iðnaðarráðuneytis sé nú verið að
vinna að hagkvæmniathugunum um
þetta efni. I stjóm Landsvirkjunar
sé vettvangur fýrir fulltrúa borgar-
innar til að beita sér fyrir hagsmun-
um Reykvíkinga um þetta efni.
Jafnframt segir í bókuninni að
mál af slíkri stærðargráðu, sem tal-
ið sé að muni kosta 200 til 300
milljarða króna, heyri jafnframt undi
Alþingi og ríkisstjóm. „Ákvörðun
um byggingu eða staðsetningu
kapalverksmiðju, áður en tæknileg-
ar, fjárhagslegar, umhverfislegar og
markaðslegar forsendur hafa verið
kannaðar til hlítar, er ekki tíma-
bær,“ segir í bókuninni.
Övissa var um afstöðu Júlíusar
Hafstein, Sjálfstæðisflokki, fyrir
fundinn en hann greiddi atkvæði
með samningnum. Hann sagði að
hjáseta sín á flokksfundi borgarfull-
trúa Sjálfstæðisflokksins hefði ekki
mótast af andstöðu hans við málið
heldur að hann hefði talið skynsam-
legast í stöðunni að fresta málinu í
sex til átta vikur og bíða niðurstöðu
þeirrar hagkvæmniathugunar sem
nú færi fram á vegum Landsvirkjun-
ar um sambærilegt mál. Hann sagð-
ist aldrei hafa lýst andstöðu við
málið þó hann teldi ákveðna van-
kanta vera á samningsaðilum borg-
arinnar þar sem hollenska kapalfyr-
irtækið sem um væri rætt í samning-
um hefði ekki þekkingu og reynslu
á því sviði að framleiða sæstreng
og hefði það verið staðfest af þeim
sjálfum. „Öllum er ljóst að hér er
um stórkostlegt framtíðarhags-
munamál íslendinga að ræða og því
meiri er ástæðan til að skoða val-
kosti af gaumgæfni," sagði Júlíus.
Hann sagði að vegna þessa væri
ekki skynsamlegt að slá hendi á
móti boði hollensku fyrirtækjanna
þriggja um frumathugun málsins,
þrátt fyrir ákveðna vankanta og því
styddi hann málið.
Gagnrýni á umfjöllun
Morgunblaðsins
Júlíus, Guðrún og Katrín gagn-
rýndu umfjöllun Morgunblaðsins um
deilur innan borgarstjómarflokks
Sjálfstæðisflokksins. Þau sögðu það
áhyggjuefni fyrir borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokks að Morgunblaðið
skyldi hafa fengið upplýsingar um
atkvæðagreiðslu sem fram fór á
trúnaðarfundi borgarstjómarflokks-
ins, þar sem aðeins borgarfulltrúar
og varaborgarfulltrúar hefðu setið.
Blaðið hefði einnig átt að kynna sér
afstöðu þeirra aðila sem ekki greiddu
atkvæði með samningnum og þær
ástæður sem að baki hefðu legið. í
stað þess að vinna þannig faglega
að málinu hefði Morgunblaðið í leið-
ara sínum sagt að borgarfulltrúar
hefðu engin efnislög rök gegn mál-
inu. Þau efnislegu rök væm hins
vegar öll komin fram í umræðum í
borgarstjóm. Júlíus Hafstein sagði
að jafn gott og virðulegt blað og
Morgunblaðið hefði því átt að vinna
heimavinnu sína betur.
Fulltrúar minnihluta fylgjandi
Þrátt fyrir ýmsar athugasemdir
fulltrúa minnihlutaflokkanna við
efnisleg atriði samningsins og máls-
meðferðina greiddu allir atkvæði
með honum. Sigrún Magnúsdóttir
sagðist telja útilokað að samningsað-
ilamir gætu framkvæmt athugunina
án þátttöku Landsvirkjunar í verk-
efninu. Þá hefðu hollensku fyrirtæk-
in hvorki framleitt né lagt jafn-
straumssæstrengi og byggju því
ekki yfír sérþekkingu á því sviði
heldur þyrftu að kaupa hana að.
Hún sagði hins vegar að þar sem
væntingar hefðu skapast um at-
vinnutækifæri, í því svartnætti sem
ríkti í atvinnumálum þjóðarinnar, ef
af byggingu verksmiðjunnar yrði,
samþykkti hún samninginn. Olína
Þorvarðardóttir, Nýjum vettvangi,
sagði að trúlega gætu Reykvíkingar
ekki með neinu nióti tapað á þátt-
töku í þessari hagkvæmnikönnun.
Um 100 milljónir króna myndu koma
inn í íslenskt atvinnulíf í formi verk-
efna sem könnuninni tengdust og
Hollendingar hefðu gefíð vilyrði fyr-
ir því að leitað yrði til íslenskra aðila
í tengslum við verkefnið eins og frek-
ast væri kostur.
Fulltrúar minnihlutaflokkanna
gerðu fyrirvara við trúnaðarákvæði
7. greinar samningins. Þeir lögðu
fram sameiginlega tillögu um að
borgarstjóm samþykkti að skilning-
ur hennar á þessu ákvæði væri sá
að borgarstjóra væri skylt að veita
borgarráði eða borgarstjórn þær
upplýsingar sem nauðsyn krefði
hveiju sinni í samráði við aðra samn-
ingsaðila. Tillagan var samþykkt sam-
Hjóða.
Gunnar Gunnarsson sendiherra.
Gunnar Gunn-
arsson fasta-
fulltrái hjá RÖSE
GUNNAR Gunnarsson sendiherra
hefur tekið við embætti fastafull-
trúa íslands hjá Ráðstefnunni um
öryggi og samvinnu í Evrópu
(ROSE) í Vínarborg í Austurríki.
Gunnar var áður skrifstofustjóri
alþjóðaskrifstofu utanríkisráðuneyt-
isins. Fyrrverandi fastafulltrúi hjá
RÖSE, Gunnar Pálsson, hefur tekið
við því starfí.
Gunnar Gunnarsson hefur starfað
mtanríkisráðuneytinu undanfarin ár.
Áður var hann framkvæmdastjóri
öryggismálanefndar og seinna lektor
í alþjóðastjómmálum við félagsvís-
indadeild Háskóla íslands. Hann mun
hafa fasta búsetu í Vínarborg. .
♦ ♦ ♦-------
Dagsbrún
Kjaraskerð-
ingu mótmælt
FÉLAGSFUNDUR var haldinn
í Verkamannafélaginu Dags-
brún í gær til að fjalla um at-
vinnu- og efnahagsmál verka-
fólks. Guðmundur J. Guðmunds-
son, formaður Dagsbrúnar, var
frummælandi og í máli hans
kom fram andstaða við hug-
myndir um skerðingu á launum
verkafólks. Það var einnig inn-
tak aðalályktunar fundarins.
Guðmundur lýsti ástæðunum
fyrir því að hann hætti í atvinnu-
málanefnd. Hann mótmælti harð-
lega öllum hugmyndum um launa-
skerðingu og sagði meðal annars
að verkafólk væri ekki spurt um
ráð í góðæri en þegar erfiðleikar
steðjuðu að væri beðið um fómir.
Hann sagði að það þýddi ekkert
að tala um skattahækkanir eða
launaskerðingar til tveggja ára því
það hefði sýnt sig að tímabundnir
skattar væru aldrei felldir niður
einu sinni þegar þeir væra komnir
á.
Þó nokkrir félagsmenn tóku til
máls á eftir Guðmundi og vom
þeir allir sammála Guðmundi í
meginatriðum.
Ný verslun Leðuriðjunnar
Morgunblaðið/Ámi Sæbcrg
Leðuriðjan opnaði verslun sína að Hverfísgötu 52 að nýju í fyrradag, eftir miklar breytingar. Arkitektamir
Guðrún Margrét og Oddgeir hafa m.a. hannað nýjar innréttingar, þar sem léttsteypa er notuð í hillur ofl. í
versluninni er bæði að fínna vömr, sem Leðuriðjan framleiðir sjálf, sem og vömr frá Ítalíu, Hollandi og Dan-
mörku. Á myndinni em þær Nanna Maja Norðdahl, starfsmaður verslunarinnar, Nanna Mjöll Atladóttir, fram-
kvæmdastjóri Leðuriðjunnar og Berglind Ólafsdóttir, markaðsstjóri, í nýendurgerðri versluninni.