Morgunblaðið - 10.02.1993, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. FEBRÚAR 1993
33
Minning
Sigurður Þ. Björnsson
klæðskerameistari
kennum Magnúsar að glíma við
úrlausnir og uppfinningar, sem aðr-
ir komu ekki auga á. Flest af því
sem hann prófaði og gerði tilraunir
með var í tengslum við sjó og skip
og þangað mun hugur hans hafa
leitað mest og lengst um dagana.
Hann smíðaði sér trillu á Akra-
nesárunum og eitt vorið átti ég
þess kost að vera með honum á
handfæraveiðum í Faxaflóanum.
Það er ógleymanlegur tími, en
ákaflega var það heppilegt fyrir
landkrabbann að þetta vorið var
veðrablítt og fagurt.
Á kvöldin þurftum við að fara
með aflann til Reykjavíkur, því að
af einhveijum ástæðum var ekki
hægt að losna við hann á Akra-
nesi. Heim var svo siglt undir þönd-
um seglum þegar byr leyfði. Áf því
hafði hann sérstakt yndi og hefði
þá verið kjörið tækifæri til þess að
nema af honum mikinn fróðleik og
reynslu um sjó, skip og veiðar, ef
betri móttakari hefði verið fyrir sjó-
mennskuna en sveitamannseyru
mín.
Magnús og Laufey bjuggu á
ýmsum stöðum hér suðvestanlands
eftir því hvernig atvinnuskilyrðin
voru á hveijum stað.
Nú síðast hafa þau lengi búið við
Gijótagötuna í Reykjavík. Þar hefur
Magnús haft vinnuaðstöðu í kjallar-
anum til þess að fá útrás fyrir hag-
leik sinn og hugkvæmni.
Þær eru orðnar óteljandi jóla- og
tækifærisgjafirnar sem eiga upp-
runa sinn í kjallaranum hjá Magn-
úsi, einnig frá síðustu jólum, þrátt
fyrir að heilsu færi hrakandi. Og
samskonar gjafir er hvergi að finna
annarsstaðar í veröldinni. Þar var
einnig vettvangur fyrir tilraunir og
prófanir, sem hugur hans snerist
mikið um.
Meðal margs annars sem hann
fékkst við af því tagi mætti nefna
áður óþekkta gervibeitu á fískilínu
og tilraunir með að ná upp olíu sem
tapast hefur í sjó. Hann smíðaði
einnig líkan af skuttogara löngu
áður en nokkur hafði heyrt skuttog-
ara nefndan á nafn hér á landi og
lét gera tilraunir með haffærni hans
og fleiri gerðir skipa, sem hann
gerði líkön af og áður voru óþekkt.
Fátt eitt er nefnt af því sem
hann fékkst við uppgötvanir á og
margt af því hefur vakið athygli
kunnáttumanna. Ekki er minnsti
vafi á því að mörgum hugmyndum
hans til hagsbóta og framfara, hefði
mátt hrinda í framkvæmd, ef ekki
hefði verið skilnings- og fjárskortur
í vegi.
En hann Magnús var ekki einn
í Gijótagötunni, né annarsstaðar.
Þar stóð ávallt Laufey þétt við hlið
og vék sér ekki undan að bera ríku-
legan hluta af byrðunum.
Hún bauð byrginn og sigraðist,
ásamt honum, á öllum þeim vanda-
málum, sem þessari stóru fjölskyldu
óhjákvæmilega hlutu að mæta á
lífsleiðinni, með alþekktum dugnaði
og krafti. Hún er einnig þekkt fyr-
ir að hafa stutt og veitt skjól þeim
unglingum, sem af ýmsum ástæð-
um hafa staðið skjóllítil í næðingi
lífsins.
í Gijótagötu 12 er hvorki hátt
til lofts né vítt til veggja, en inni
stærra hjartarúm en finna má 'í
stærstu sölum.
Það vissu þeir best, sem sóttu
þau heim og þeir voru margir, enda
stendur á dyraskiltinu útskorna,
sem Erlendur sonur þeirra gerði:
Laufey, Magnús og gestir.
Það var mikil gæfa að hafa
tengst Magnúsi Finnbogasyni þeim
ættarböndum, sem leitt geta mann-
kosti hans og lífssýn til afkomend-
anna.
Hafðu þökk okkar fyrir allt.
Páll Jónsson.
Elskulegur afi minn er dáinn.
Við minnumst hans með hlýhug.
Við dáðum hann; öll börnin hans.
Oftast sáum við hann í krakkahóp.
Hann tók okkur í fang sér eða á
hné og sagði okkur sögur. Öll mun-
um við afa með skeggið sitt, sem
var svo vinsælt hjá okkur krökkun-
um að fá að taka í. Það er alveg
sama hvem við hittum úr barna-
hópnum hans, afi kemur alltaf upp
í huga okkar.
Hvert sinn sem komið var til afa
og ömmu fundum við ást og hlýju
hjá þeim. Megi Guð styrkja ömmu
mína og alla í íjölskyldunni okkar
á þessum sorgardögum.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja
og allt er gott, sem Guði er frá.
(Höf. Valdemar Briem)
Þorbjörg Pálsdóttir og fjöl-
skylda.
Fæddur 3. ágúst 1927
Dáinn 4. febrúar 1993
Þann 4. febrúar síðastliðinn lést
tengdafaðir minn Sigurður Þ.
Björnsson klæðskerameistari eftir
baráttu við illkynja krabbamein.
Hann varð 65 ára gamall 3. ágúst sl.
Ég kunni vel við Sigurð alla tíð,
alveg frá því dóttir hans kynnti okk-
ur fyrir rúmum 14 árum. Ég tók
fljótlega eftir því hvað hann hafði
mikið og gott jafnaðargeð sem
greinilega fleytti honum langt í bar-
áttunni við veikindi og langar sjúkra-
húslegur sem hann varð að þola út
af mjöðminni á sér, en mjaðmaliður
hafði verið tekinn úr honum á yngri
árum. Varð hann því að þola vissa
hreyfihömlun alla tíð. Til marks um
það hversu þolinmóður og sterkur
hann var þá heyrði ég hann aldrei
kvarta eða barma sér, ekki einu sinni
þegar ég spurði hann út í krabba-
meinsveikindin. Eina svarið sem ég
fékk var að það lægi nú einu sinni
fyrir okkur öílum að deyja og þessu
væri nú bara að taka eins og öllu
öðru.
Ef mjöðmin hefði ekki angrað
hann í lífinu hefði hann líklega orðið
smiður, því að mikill hagleiksmaður
var hann í höndum og hafði gaman
af því að smíða, eins og húsið í
Löngufit í Garðabæ ber með sér sem
hann byggði fyrir 30 árum. Hann
var eljusamur og harðduglegur sem
sést vel á þeim íbúðum sem þau
hjónin hafa átt og búið í um ævina,
því hann var alltaf að bæta og laga.
Þægilegur var Sigurður í lund og
var alltaf gaman að aðstoða hann,
því hann hafði þann eiginleika að
geta tekið öllu og öllum ávallt vel.
Hann lærði til klæðskera á sínum
tíma og rak Siggabúð, fataverslun
á Skólavörðustíg í mörg ár og saum-
aði mikið sjálfur. Síðustu fimmtán
árin ráku þau hjónin matvöruverslun
og síðar söluturn sem hann seldi
fyrir 2 árum.
Sigurður var barngóður með af-
brigðum og féll alltaf kylliflatur fyr-
ir þeim allra yngstu, þau gátu brætt
hann heldur betur. Sigurður er einn
af þeim mönnum sem maður hefur
að fyrirmynd í lífinu vegna þess
mikla mannkærleiks og þolinmæði
sem ég virði svo mikils og þessi
heiðursmaður var svo ríkur að.
Ég mun ætíð minnast Sigurðar
sem eins míns besta vinar og er ekki
í vafa um að núna situr hann hjá
Guði í heiðurssæti.
Mig langar að votta eftirlifandi
eiginkonu, dætrum og fimm barna-
börnum mína dýpstu samúð.
Elfs Hreiðarsson.
Þegar daginn tekur örlítið að
iengja og örlitlar vonir vakna um
betri tíð, þá klappar dauðinn á dyr.
Og vegna þess, að enginn veit fyrir,
stund sína eða stað, þá kemur hann
okkur ávallt að óvörum.
Stund Sigurðar Þ. Bjömssonar,
mágs míns og vinar, var að morgni
4. febrúar og staðurinn heimili hans,
einmitt við hlið konu hans, en ann-
ars hefði hann áreiðanlega ekki ósk-
að sér.
Kynni mín af Sigurði hófust er
hann kvæntist systur minni, Sigur-
laugu Eðvaldsdóttur, 30. janúar
1954.
Hann er ættaður úr Skagafirði,
fæddist 3. ágúst 1927 og fluttist
ungur til Hafnarfjarðar með móður
sinni og systkinum. Þar lærði hann
klæðskeraiðn og vann jafnan við þá
iðn sína, utan síðustu árin, er hann
fékkst við verslunarrekstur. Þau Sig-
urður og Sigurlaug settust að í
Garðabæ, byggðu sér fljótlega hús
á Breiðásnum og seinna annað í
Löngufitinni. Þó að Sigurður mágur
minn gengi sjaldnast alheill til skóg-
ar, varð þess aldrei vart í störfum
hans, slík var eljan og þrautseigjan.
Og þessi hús sín byggði hann að
miklu leyti einn. Á Breiðásnum og
í Löngufítinni eignuðust þau fimm
dætur, Kolbrúnu, tvíburana Mar-
gréti og Guðrúnu, Ernu og loks
Guðnýju. Ég og fjölskylda mín telj-
um það viss forréttindi að hafa átt
þeta fólk að vinum öll þessi ár. Aldr-
ei var annríki þeirra slíkt, að því er
virtist, að ekki væri tími til að bjóða
upp á kaffi og spjalla, og dætur
Kristmundur Guð-
mundsson — Minning
Fæddur 6. febrúar 1908
Dáinn 2. febrúar 1993
í dag verður lagður til hinstu
hvíldar Kristmundur Guðmundsson,
föðurbróðir minn, fyrrum kjallara-
vörður og bifreiðastjóri á Hótel
Borg, en Kristmundur lést á Elli-
heimilinu Grund í Reykjavík 2. febr-
úar sl. Með þessum ljúfa og
skemmtilega dreng er fallinn frá
einn af uppáhalds frændum mínum,
sem ég dáði mjög í æsku vegna
þeirrar glaðværðar sem honum
fylgdi.
Kristmundur var fæddur í Jaðar-
koti í Villingaholtshreppi 6. febrúar
1908 og vantaði því aðeins 4 daga
í 85 árin þegar hann lést.
Kristmundur var einn af sjö börn-
um þeirra Jaðarkotshjóna Guð-
mundar Þorvaldssonar og Kristínar
Stefánsdóttur, þijú systkini hans
létust í barnæsku, en bræður hans
þrír komust til fullorðinsára og eru
nú látnir fyrir nokkrum árum. Þeir
voru: Þorvaldur, f. 1900, Andrés,
f. 1907, og Erlendur, f. 1910.
Föður sinn missti Kristmundur
þegar hann var aðeins 6 ára gam-
all, og þegar hann var 10 ára varð
móðir hans mjög alvarlega veik af
berklum og varð þá að leysa heimil-
ið upp.
Kristmundur fór þá að Gýgjar-
hólskoti í Biskupstungum til föður-
bróður síns og nafna Kristmundar
Þorvaldssonar og ólst þar upp við
gott atlæti til 17 ára aldurs. I upp-
vextinum í Gýgjarhólskoti naut
Kristmundur hinna hæfustu barna-
kennara, þeirra á meðal var hinn
landsþekkti fræðari og félagsmála-
maður Aðalsteinn Sigmundsson,
skólastjóri á Eyrarbakka.
Aðalsteinn heitinn hreifst mjög
af þessum unga sveitadreng og
bauð honum til vetursetu hjá sér á
Eyrarbakka 12 ára gömlum. Krist-
mundur bjó hjá skólastjóranum og
minntist veru sinnar þar og upp-
fræðslu alla tíð.
Eins og gerðist með unga menn
á þessum árum réð Kristmundur
sig til vinnumennsku og skepnu-
hirðinga, auk þess sem hann fór tvö
sumur á síldarvertíð norður í land
til vinnu á síldarplönum. Sumarið
1933 vann Kristmundur á stórri
söltunarstöð á Siglufírði þar sem
unnu 114 stúlkur og 20 strákar og
mun þá oft hafa verið líf í tuskunum
ef að líkum lætur.
Kristmundur minntist oft veru
sinnar í Skipholti í Hrunamanna-
hreppi þar sem hann var samfellt
vinnumaður í 7 ár, lengst af hjá
Stefáni Guðmundssyni. Á þessum
árum þótti Kristmundur um margt
bera af ungum mönnum fyrir glæsi-
leika, glaðværð og góða mann-
kosti. Þá átti hann góða hesta sem
sögur fóru af. Eitt sinn þegar Krist-
mundur kom af balli frá Flúðum
ásamt fleiru ungu fólki úr uppsveit-
inni og reið brúnum fjörhesti sem
hann átti missti hann klárinn í fyjör-
ugri samreið og hugðist stoppa
hann með því að stefna honum á
fjárhús sem voru að hluta til í jörð.
Sá brúni lyfti sér þá bara yfír fjár-
húsin með knapa og öllu saman og
sáust hófförin á veggjunum beggja
vegna þegar að var gáð.
Kristmundur eignaðist marga
góða vini í Hreppnum og uppsveit-
um Árnessýslu á þessum tíma sem
minnast hans æ síðan enda hvers
manns hugljúfi og gaman með hon-
um að vera bæði í leik og starfí,
suma réð hann raunar til sín á
Borgina mörgum árum síðar.
Árið 1941 urðu veruleg þáttaskil
í starfssögu Kristmundar er hann
réð sig til Jóhannesar Jósefssonar
á Hótel Borg, fyrst sem kjallara-
vörð og síðar sem sendi- og einka-
bílstjóra þessa lands og jafnvel
heimsfræga manns. Með þeim
Kristmundi og Jóhannesi tókst ein-
læg vinátta og trúnaður, en Jóhann-
es var ekki allra eins og sagt er.
Jóhannes og Kristmundur urðu
frægir vítt um land sökum ferða-
laga í sambandi við veiðiskap hótel-
eigandans, bæði til gæsaveiða og
laxveiða.
Sérútbúin bifreið sem Krist-
mundur ók og allur búnaður annar
var nýtt og framandi sveitafólki á
þessum tíma. Og glæsilegur var litli
pallbíllinn rauði sem Jóhannes
keypti undir frænda minn og merkti
á báðar framhurðir með hinu glæsi-
lega merki hótelsins. Kristmundur
var líka traustsins verður og hugs-
aði vel um bílana og allt sem honum
var trúað fyrir hjá fyrirtækinu. Man
ég margar sögur sem hann sagði
mér af ferðum þeirra og samskipt-
um við fólk, bæði í byggðum Borg-
arfjarðar hér austanfjalls og síðast
en ekki síst frá veru þeirra og
ýmissa góðra gesta við Hítará þar
sem þeir dvöldust oft langdvölum á
sumrum við laxveiðar.
Kristmundur var kominn nærri
fertugu þegar hann kvæntist tví-
tugri heimasætu frá Vegatungu í
Biskupstungum, Þórhöllu Guð-
laugsdóttur.
Þórhalla var glæsileg kona og
mörgum góðum kostum gædd, en
lést um aldur fram og höfðu þau
Kristmundur þá slitið samvistir.
Þau Kristmundur og Þórhalla
eignuðust fimm börn, en þau eru:
Kristín, Guðlaugur, Halla Olöf, Sig-
ríður og Hugrún Álda.
Eftir 33 ára samfellt starf á
Hótel Borg hjá Jóhannesi og svo
síðari eigendum, réðst Kristmundur
til starfa á næsta bæ, þ.e.a.s. í
Hressingarskálanum í Austur-
stræti. Eigendur þessa virta veit-
ingastaðar reyndust honum vel þeg-
ar hausta tók um heilsufar hans
og aldur færðist yfir, enda höfðu
okkar gengu þar út og inn svo að
ókunnir vissu varla, hver átti hvað.
Og eftir á að hyggja, finnst mér,
að við höfum jafnan sótt til þeirra,
en ekki öfugt. Svo undarlega margt
kemur upp í hugann. Ferðalög og
útilegur þegar stelpumar vom litlar,
ótal ógleymanlegar kvöldstundir og
nærri fjömtíu áramót, sem talin voru
mislukkuð, ef ekki var litið inn til
Sigga og Sigurlaugar, já einhvern
veginn er örðugt að hugsa sér annað
þeirra án hins, slík var samheldnin.
Og á þennan vinskap finnst mér
aldrei hafa borið neinn skugga. Sig-
urður var skemmtilegur maður og
talaði tæpitungulaust um menn og
málefni og á því varð ekki breyting,
þótt vitað væri að hveiju dró. Þrátt
fyrir erfíð veikindi, bæði fyrr á
ævinni og eins síðustu mánuðina,
var hann jafnan reifur og viðræðu-
góður, en aldrei margmáll um veik-
indi sín. Þvert á móti taldi hann sig
gæfumann að hafa átt góðan lífs-
fömnaut og indælar og myndarlegar
dætur, samheldni þeirra systra og
ræktarsemi við foreldra sína er ein-
stök og sannast þar enn einu sinni,
að eplið fellur sjaldan langt frá eik-
inni.
Það er gott að hafa átt Sigurð
að vini og hans verður gott að minn-
ast og við kveðjum hann og þökkum
vináttuna og samfylgdina og óskum
þess að hinn látni öðlist ró og við
hin líkn sem lifum.
Mágur.
þeir kynnst hæfni hans og trúnaði
um langt ára bil.
Þegar heilsa þraut vistaðist
Kristmundur hjá hinum virta heið-
ursmanni Gísla Sigurbjömssyni á
Gmnd, og var fyrst í Hveragerði í
nokkur ár, en nú undir það síðasta
á Gmnd. Gísli vinur minn kunni sem
fleiri að meta mannkosti Krist-
mundar og fylgdist ég nokkuð með
honum í gegnum okkar kynni. Ég
sakna þess nú að hafa ekki gefíð
mér meiri tíma hin síðari ár til að
heimsækja hann, svo marga
ánægjustund veitti hann mér í
æsku, með kærkomnum heimsókn-
um til foreldra minna í Hafnarfirði,
Lambhúskoti og Syðri-Gróf. Krist-
mundur var mikill söngmaður og
hafði einstaka hæfileika til frásagn-
ar og var frábær eftirherma. Aldrei
féll honum verk úr hendi þegar
hann heimsótti okkur í sveitina og
man ég það sérstaklega hversu lip-
ur milliferðamaður hann var þegar
engjaheyskapurinn var allur reiddur
heim á hestum.
Þegar ég var bam að alast upp
í Hafnarfirði beið ég oft eftir því
um helgar að Kristmundur kæmi
til þess að taka lagið með pabba
og fleiri vinum og kunningjum. Þá
var mikið sungið á Austurgötunni
og stundum svo að hópur fólks nam
staðar utan við húsið til að hlusta.
Við leiðarlok vil ég þakka þessum
ágæta frænda mínum góðar minn-
ingar um ánægjuleg kynni og sam- •
veru sem um margt hafði mótandi
áhrif á mig í æsku og ég hygg að
það sama megi segja um marga
samferðamenn hans og vini. Börn-
um hans, barnabörnum og öllum
aðstandendum bið ég blessunar.
Minningin mun lifa um góðan
dreng.
Hafsteinn Þorvaldsson.