Morgunblaðið - 17.04.1993, Blaðsíða 2

2
MORGUNÉLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1993
Margar
útgerðir
að gef-
ast upp
- segir Kristján
Ragnarsson
KRISTJÁN Ragnarsson, formað-
ur Landssambands íslenskra út-
gerðarmanna, segir að mðrg út-
gerðarfyrirtæki séu að því komin
að gefast upp vegna kvótasam-
dráttar og lélegs fískverðs á er-
lendum mörkuðum. Hann segir
að afar brýnt sé að veiðiheimild-
um Hagræðingarsjóðs verði út-
hiutað á allra næstu dögum og
hann geri ráð fyrir að forsætis-
ráðherra standi við loforð sitt frá
síðastliðnu sumri.
Ríkisstjórnin hefur gert kjarasátt
á vinnumarkaði að skilyrði ýmissa
opinberra aðgerða, þar á meðal út-
deilingar kvóta Hagræðingarsjóðs
og tímabundinnar niðurfellingar
tryggingagjalds af útflutningsat-
vinnugreinum. Kristján var spurður
hvort samtök sjávarútvegsins hefðu
fengið tryggingu fyrir því að ráðizt
yrði í þessar aðgerðir, þótt samn-
ingar hefðu ekki náðst. „Það hvarfl-
ar ekki að mér að úthlutun veiði-
heimildanna muni ekki koma til,
hvort sem kjarasamningur verður
eða ekki,“ sagði Kristján. Hann
minnti á að forsætisráðherra hefði
í gær lýst yfir á Alþingi að verið
væri að efna loforð frá ágúst í fyrra.
„Loforð er eitthvað, sem menn
hljóta að ætla að standa við undir
öllum kringumstæðum og skilyrða
það ekki einhveiju öðru. Það atriði
hlýtur því að koma til framkvæmda
enda ber nauðsyn til að það gerist
nú á allra næstu dögum.“
10% tekjumissir
Hann sagði að þótt til þessara
ráða yrði gripið væri langt frá því
nóg að gert fyrir sjávarútveginn.
„Við höfum misst 10% af tekjunum
vegna verðlækkunar afurða frá því
um áramót. Ef við sitjum uppi með
það ofan á alla þá erfiðleika, sem
voru fyrir, rekur að því að menn
gefist upp og það getur verið nær
í tíma en margir halda á býsna
mörgum stöðum," sagði Kristján.
„Margir staðir hanga á blábrún-
inni. Það er ekki bara Bolungarvík
sem er fallin, heldur fleiri."
Sjá ennfremur bls. 26-27 og 31.
----»—♦—♦--
Lést í bílslysi
MAÐURINN sem lést er jeppi valt
ofan í gil í Jökuldal í fyrrinótt hét
Einar Jónsson, 42 ára, bóndi á Brú
í Jökuldal. Hann fæddist 4. júní
1950 og lætur eftir sig eiginkonu
og fimm böm, þau yngstu á ferm-
ingaraldri.
í dag
Öl_____________________________
Ölgerðin EgiII Skallagrímsson á 80
ára afmæli í dag 12
Verkfoll_______________________
Meirihluti íslendinga telur verkföll
ekki skila tilætluðum árangri sam-
kvæmt Gallup-könnun 20
Geisladiskar
Breskir tónlistarmenn segja að
álagning á geisladiska sé alltof há
24
Leiðari
Nato í þjónustu Sameinuðu þjóð-
anna 26
Umfangsmikil tveggja daga æfing Almannavarna

Morgunblaðið/Ragnar Axelssson
Flutningur úr Vík
BJÖRGUNARMENN þurfa
að hafa mörg svör á reiðum
höndum þegar flylja þarf
íbúa heilu þorpanna á milli
svæða. Þá er eins gott að
halda stillingu sinni og
gæta þess vel að enginn
verði eftir.
Morgunblaðið/Runólfur Guðbjömsson
Varnarliðið á Hvolsvelli
KRAKKAR fá ekki á hverjum degi að skoða þyrlu vamarliðsins. Það
fengu þó þessir snáðar sem búa á Hvolsvelli í gær, þegar þyrlan kom
þar við vegna almannavarnaæfinga.
vegna Kötlugoss
200 íbúar í
Vík fluttir
að heiman
IJMFANGSMIKHjM tveggja daga
almannavarnaæfíngum vegna
sviðsetts Kötlugoss, sem flestir
íbúar V-Skaftafelíssýslu utan
Skaftártungu og Síðu urðu varir
við á einn eða annan hátt, lauk í
gær með því m.a. að um 200 íbúar
í syðri hluta kauptúnsins í Vík
voru fluttir frá heimilum og vinnu-
stöðum og upp á bakkana þar sem
er nyrðri hluti kauptúnsins.
Meðal annarra atriða sem æfð
voru var brottflutningur íbúa í Álfta-
veri og Meðallandi. Að sögn Guðjóns
Petersens, framkvæmdastjóra Al-
mannavama ríkisins, tóku 5-600
manns virkan þátt í æfingunum og
alls tengdust þeim 1.000-1.200
manns.
20 ár frá síðustu æfingu
Við æfingamar var m.a. stuðst
við þyrlu Landhelgisgæslunnar og
tvær þyrlur frá varnarliðinu. M.a.
var æfður flutningur fólks af Mýr-
dalssandi og einnig flaug þyrla vam-
arliðsins frá Hvolsvelli meðfram jökl-
inum yfir svæði þar sem hugsanlegt
þótti að hlaup hefðu brotist fram eða
að ferðafólk væri í sjálfheldu. 20 ár
eru liðin síðan æfing af þessu tagi
var síðast haldin.
Versta rekstra rafkoma Landsvirkjunar eftír 8 ára hagnað
Gert ráð fyrir áfram-
haldandi hallarekstri
Tapið liðlega 2,1 milljarður króna og gert ráð fyrir 1,2 milljarða tapi í ár
AFKOMA Landsvirkj unar hefur aldrei
verið verri en á sl. ár þegar fyrirtækið
var rekið með tapi upp á liðlega 2,1 millj-
arð króna. Á þessu ári er gert ráð fyrir
að afkoman batni en þó verði halli upp á
tæplega 1,2 milljarða. Á ársfundi Lands-
virkjunar sem haldinn var í gær sagði
forstjóri fyrirtækisins, Halldór Jónatans-
son, að hér væri um að ræða mikil um-
skipti til hins verra í rekstrarafkomu
Landsvirkjunar í framhaldi af rekstrar-
hagnaði átta ár í röð. Dr. Jóhannes Nor-
dal, stjómarformaður Landsvirkjunar,
sagði að ætla mætti að orsakir hins mikla
halla væm að nokkm leyti tímabundnar,
svo sem óhagstæð gengisþróun og lágt
verð til álbræðslunnar vegna tengingar
orkuverðsins við hið lága álverð, sem nú
væri ríkjandi á erlendum mörkuðum.
„Mikil ónotuð afkastageta eftir gangsetn-
ingu Blönduvirkjunar hvílir einnig þungt á
rekstri fyrirtækisins, en úr þeim vanda mun
ekki rætast, nema með aukinni raforkusölu á
almennum markaði og til stóriðju," sagði Jó-
hannes Nordal jafnframt.
2,8% aukning
Árið 1992 námu rekstrartekjur Lánds-
virkjunar alls 5.966 milljónum króna. Þar af
námu tekjur af rafmagnssölu Landsvirkjunar
til almenningsrafveitna um 4.383 milljónum
króna og til stóriðju um 1.544 milljónum. Aðr-
ar tekjur námu rúmlega 39 milljónum króna.
Rekstrargjöld námu alls 8.085 milljónum
króna. Vextir og afskriftir voru sem fyrr
stærstu gjaldaliðirnir, alls 6.162 milljónir króna
eða 76,2% af gjöldunum í heild.
Rafmagnsframleiðsla Landsvirkjunar á ár-
inu nam um 4.197 GWst eða 92,4% af heildar-
framleiðslu landsins og jókst framleiðsla
Landsvirkjunar um 2,8% frá árinu á undan.
Einnig jókst rafmagnssala um 2,8% frá árinu
1991.
Ekki hækkún til almennings
Jóhannes lagði áherslu á þá stefnu Lands-
virkjunar að láta kostnað vegna tímabundinnar
umframafkastagetu ekki koma fram í hækkuðu
verði til almennings. Það væri réttanlegt af
tveiradr ástæðum:
í fyrsta lagi væri unnt að fara hóflega í
verðlagningu raforku vegna þess hve sterk flár-
hagsstaða Landsvirkjunar væri þrátt fyrir
erfiða rekstrarafkomu nú.
í öðru lagi benti allt til þess að samkeppnis-
staða íslenskra orkugjafa myndi ekki verða
síðri í framtíðinni en hingað til hefði verið talið.
Jóhannes sagðist vera þeirrar skoðunar að
áætlanir um orkufrekan iðnaðar hér á landi
myndu rætast að fáum árum liðnum, enda
væru skilyrði hér á landi og undirbúningur nú
betri en nokkru sinni fyrr.
Þá sagði hann að hægt væri að slá því föstu
að lagning sæstrengs til annarra Evrópulanda
væri að verða tæknilega framkvæmanleg og
yfírgnæfandi líkur væru fyrir því að orka frá
Islandi seld um slíkan sæstreng yrði samkeppn-
ishæf eftir einn eða tvo áratugi. í því fælust
gjörbreyttar forsendur varðandi framtíðarhorf-
ur um nýtingu íslenskra orkugjafa.
Yfirlýsing brennra sjómannasamtaka
Andstaða við fram-
sal á veiðiheimildum
FARMANNA- og fiskimannasamband íslands, Vélstjórafélag íslands
og Sjómannasamband íslands lýsa í sameiginlegri yfírlýsingu yfir fullri
andstöðu við framsal á veiðiheimildum, þ.e. sölu á óveiddum fiski inn-
an gildandi kerfis um stjórn fiskveiða.
Lesbók
► Erum við Herúlar að upp-
runa? - Stríðsminjar í Reykjavík
- Vistþorp á Jótlandi - Listiðnað-
ur Sama - Fiðlusnillingurinn
Basmet - Skáldið Gösta Agren.
JHorcnnblnbib
Menning/Listir
► Kabaretttónlist - Ég heiti ís-
björg hlýtur hól - Sænskt bama-
leikhús í Norræna húsinu - Jó-
hann Smári stígur sín fyrstu spor
í London - Tónlistartilraunir.
í beinu framhaldi segir í yfirlýs-
ingunni að reynsla síðustu ára hafi
leitt til aukinnar andstöðu samtaka
sjómanna gagnvart óheftu framsali
veiðiheimilda og nú sé svo komið að
mælirinn sé fullur. Sjómannasamtök-
in telji að nú sé komið að vendi-
punkti í þessu máli. „Frjálst framsal
veiðiheimilda hefur skapað fleiri
vandamá! en það hefur leyst. Kjara-
samningum fískimanna, sem byggðir
eru í höfuðatriðum á hlutskiptum,
er ógnað vegna þess að fiskimenn
eru nauðugir látnir taka þátt í kaup-
um á óveiddum fiski. Óheft framsal
veiðiheimilda hefur búið til nýja stétt
sjómanna og útgerðarmanna, sem
eru ofurseldir kjörum leiguliðans, þar
sem þeim er skammtaður aðgangur
að fiskimiðunum af þeim sem veiði-
réttinn^ hafa. Þessari óheillaþróun
verður ekki snúið við nema með al-
gjörri höfnun á sölu á óveiddum
fiski,“ segir í yfirlýsingunni.