Morgunblaðið - 17.04.1993, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1993
Breskir tónlistarmenn kvarta sáran
Vilja ódýrari
geisladiska
London. Reuter.
FORRÁÐAMENN breskra hljómsveita og fulltrúar neytenda héldu
því fram við vitnaleiðslur hjá breskri þingnefnd að óheyrileg álagn-
ing ætti sér stað á geisladiskum. Hvöttu þeir plötufyrirtæki til að
lækka verðið til að auka sölu. Geisladiskar væru verðlagðir eins og
þeir væru munaður en þeir geta kostað allt upp í 15 pund eða jafn-
virði 1.450 króna.
í kjölfar mikillar opinberrar
gagnrýni á verðlagningu á geisla-
diskum hefur nefnd neðri málstofu
breska þingsins, þjóðararfleifðar-
nefndinni, verið falið að kanna hvort
eitthvað sé hæft í gagnrýninni um
að diskaverðið sé óeðlilega hátt.
Hátt verð á geisladiskum hefur
leitt til þess að margur breskur
ferðamaðurinn hefur hamstrað
plötur á ferðalögum í útlöndum,
einkum í Bandaríkjunum þar sem
ein og sama platan getur kostað
70% minna en hún kostar í breskri
plötubúð.
Þannig er kunn ljósmynd af
Normu Major forsætisráðherrafrú
með pokafýlli af geisladiskum er
hún kom nýlega úr heimsókn til
Bandaríkjanna en hún er annáluð
fyrir óperuáhuga sinn.
Andy Dodd, umboðsmaður
Simply Red, vinsælustu hljómsveit-
ar Bretlands í dag, sagði við vitna-
leiðslur hjá Þjóðararfleifðarnefnd-
inni að verulegur hluti þess' verðs
sem geisladiskur kostaði væri
hreinn hagnaður plötuframleið-
enda. Bæði Dodd og Ed Bicknell,
umboðsmaður Dire Straits, sögðu
að „þjóðsagan" um að tónlistar-
mennirnir þénuðu vel á plötusölunni
væri lífsseig. Þeir fengju innan við
18% af verði geisladisksins. Það
væri kappsmál tónlistarmanna að
verðið lækkaði til þess að fjörkippur
færðist í plötusöluna sem dregist
hefði saman ef eitthvað væri.
Endurskoðandi hélt því fram við
vitnaleiðslurnar að upplýsingar um
verðmyndun í plötuútgáfu frá sam-
tökum útgefenda væri „samsull af
lygi“. Fulltrúi neytendasamtakanna
sagði að lög um höfundarrétt kæmu
í veg fýrir innflutning frá löndum
þar sem hljómplötur væru ódýrari,
svo sem frá Bandaríkjunum. Nauð-
synlegt væri að breyta þeim til þess
að auka samkeppni.
Gerald Kaufman, formaður Þjóð-
ararfleifðarnefndarinnar, sagði er
hann dró saman í lokin að kjarni
málsins væri sá að í Bandaríkjunum
hefðu útgefendur neytandann og
hagsmuni hans í fyrrúmi.
Stöðvaðir með skothríð
ÍSRAELSKIR skriðdrekar og stórskotalið hófu skothríð til að stöðva göngu
um fjögur hundruð palestínskra útlaga í átt að ísraelsku landamærunum.
Útlagarnir hafa hafst við í Suður-Líbanon frá því þeim var vísað úr landi
frá ísrael í desember. Með göngu sinni vildu þeir mótmæla því að hugsan-
lega munu friðarviðræðumar um Mið-Austurlönd hefjast að nýju. Um 20
sprengjum var skotið rétt fýrir framan útlagana og féllu sumar þeirra
einungis í um 50-100 metra fjarlægð frá þeim.
MJALDURINN Aydin sést nú á ný
við Svartahafsstrendur Tyrklands
eftir nokkurra mánaða fjarveru.
Var myndin tekin í gær er hann
þáði gómsæta síld hjá sjómönnum
í bænum Gerze. Aydin hlaut heims-
frægð í fýrra eftir að hafa strokið
úr sjódýrasafni í Úkraínu. Um síðir
tókst að góma hann og flytja hann
aftur í safnið en þaðan strauk hann
nýlega öðru sinni og leitaði aftur á
sömu slóðir við Tyrklandsstrendur
og í fyrra.
Reuter
Mjaldurinn
mataður
Varaforseti Rússlands ber fram alvarlegar ásakanir
Æðstu ráðgjafar Jelts-
íns sakaðir um spillingu
Moskvu. Reuter.
ALEXANDER Rútskoj, varaforseti Rússlands, fullyrðir að
nokkrir af æðstu mönnum í röðum umbótasinna ríkisstjórnar-
innar hafi selt ríkiseignir á gjafverði til vestrænna fyrir-
tækja og innlendra glæpasamtaka. Rútskoj fer fyrir nefnd
sem fylgjast á með spillingu. Hann nafngreindi sérstaklega
þá Jegor Gajdar, fyrrverandi forsætisráðherra, Gennadí
Búrbúlís, einn nánasta ráðgjafa Borísar Jeltsíns forseta, og
tvo aðstoðarforsætisráðherra, Alexander Shokhín og Vladím-
ír Sjúmeikó. „Þessir menn vilja að fylgt sé áfram þeirri
umbótastefnu sem auðgar þá sjálfa og fyllir vasa svartamark-
aðsbraskara,“ sagði varaforsetinn í tilfinningaþrunginni
ræðu á þingi.
Þrátt fyrir þessar ásakanir sagði
Rútskoj, sem tekið hefur afstöðu
gegn mikilvægustu þáttum í stefnu
Jeltsíns og stutt miðju- og aftur-
haldsöfl á þingi að undanförnu, að
hann væri enn trúr forsetanum er
fréttastofan Itar-TASS ræddi við
hann að lokinni ræðunni. Hann
sagði ljóst að Jeltsín vissi ekki
sjálfur um framferði áðumefndra
embættismanna sinna. Jeltsín hef-
ur gefið í skyn að hann muni ef
til vill reyna að þvinga Rútskoj til
afsagnar en þeir voru áður nánir
samherjar.
Jeltsín flutti ræðu á fundi um
4.000 leiðtoga í iðnaði í gær og
sagði þá að greina mætta bata-
merki í efnahagslífinu. Er hann
sagði að verðbólga hefði minnkað
frá því í janúar drukknuðu orð
hans næstum í hlátrasköllum. For-
setinn virtist undrandi. „Þetta skil
ég ekki,“ sagði hann og sneri sér
að fundarstjóra. Stjórnendur ríkis-
fyrirtækja eru yfirleitt á því að
verðbólgan sé ekkert á undanhaldi
og segja þeir að vegna þess hve
hratt sé farið í umbætur í átt til
markaðshagkerfis séu mörg stór-
fyrirtæki á gjaldþrotsbarmi. Vest-
rænir sérfræðingar eru almennt á
því að í reynd sé enginn rekstar-
grundvöllur fyrir þessum risafyrir-
tækjum sem eru arfleifð frá sovét-
skeiðinu. Þeim er haldið á floti
með taumlausri seðlaprentun er
fóðrar verðbólguna.
Gegn „leifturstríði"
Fundarstjórinn, Arkadí Volskí,
gagnrýndi stjórnvöld harðlega fyr-
ir að heyja efnahagslegt „leiftur-
stríð.“ Þessi stefna væri óþolandi
og hlaut hann mikil fagnaðarlæti
að launum fyrir þau ummæli.
Volskí bætti þó við að ekki væri
allt á niðurleið og hann gagnrýndi
þingið, sem hann situr sjálfur á,
fyrir að fara sér of hægt við að
setja lög um efnahagsumbætur.
Réttarhöldum yfir valdaráns-
mönnum í Moskvu var frestað í
gær um óákveðinn tíma vegna
veikinda eins af sakborningum,
Vladímírs Tízjakovs.
Tölvufyrirtækið Nintendo tapar dómsmáli í Bandaríkjunum
Breskir bræður hagnast vel
London. The Daily Telegraph.
HÆSTIRÉTTUR Bandaríkjanna hefur úr-
skurðað að japanska tölvufyrirtækið Nint-
endo hafi ekki einkarétt á sölu búnaðar
fyrir samnefndar leikjatölvur í Bandaríkj-
unum. Verður fyrirtækið að borga tveimur
breskum bræðrum, Richard og David Darl-
ing, 10 milljónir punda í skaðabætur, jafn-
virði 980 milljóna króna. Talið er að foreldr-
ar „tölvusjúkra" barna og unglinga græði
enn meira þegar til lengri tíma er litið.
Nintendo-fyrirtækið hafði reynt fyrir dómstól-
um að koma í veg fyrir að Dariing-bræðumir
seldu búnað sinn í Bandaríkjunum enda má með
honum breyta leikjum fyrir Nintendo-tölvur en
það hefði að líkindum dregið úr tekjum fyrirtæk-
isins af sölu nýrra leikja. Málið fór alla leið fyr-
ir hæstarétt en hann tók kröfuna um að sala
búnaðarins stangaðist á við Iög um einka- og
birtingarrétt ekki til greina. Með búnaði bræðr-
anna getur hver og einn breytt styrkleikastigi
Nintendo-leikja, gert þá ýmist auðveldari eða
erfíðari og þannig lagað þá að eigin getu. Það
er talið munu lengja lífdaga leikjanna verulega.
Með úrskurðinum geta bræðumir selt búnað
sinn, svokallaðan Game Genie, í Bandaríkjunum,
en möguleikar á sölu hans þar eru taldir miklir.
Nýleg rannsókn hefur leitt í ljós að meira en
helmingur unglinga fær leið á einum og sama
tölvuleiknum á innan við sex vikum eftir að
hafa eignast hann.
Þar sem hver leikur kostar allt að 4.000 krón-
ur getur það komið við pyngju foreldra að þurfa
reglulega að kaupa nýja leiki.
Pýramída-
ýkjur
ÞÝSKUR fornleifafræðingur,
Rainer Stadelmann, vísaði í
gær á bug frétt í þreska blað-
inu Independent um að fundist
hefði grafhýsi í Keops-pýr-
amídanum er gæti reynst enn
stórkostlegra en hið fræga
grafhýsi með múmíu Tútank-
Amons faraós. Stadelmann
segir að lítið vélmenni hafí ver-
ið sent í rannsóknarleiðangur
um örmjó göng sem lægju úr
hvelfingu 60 metra leið inn í
miðju byggingarinnar en þar
virtust þau enda í vegg.
Verkfalli
aflýst
VERKFALLI um 250.000 fé-
laga í norska Alþýðusamband-
inu var afstýrt í gær er samn-
ingar tókust um að hækka kaup
þeirra sem taka laun sam-
kvæmt taxta um eina krónu,
tíu ísl. kr., á klukkustund en
þeirra sem gera sérkjarasamn-
inga um 60 aura norska. Al-
þýðusambandið hafði krafist
þess að tímakaup hækkaði um
allt að 1,32 kr.
Aleinir heima
BRETINN David Sharod var
sektaður um 200 pund, nær
tuttugu þúsund kr., fýrir að
eyða tíma dómstóla að óþörfu
í gær. Sharod hafði verið kærð-
ur fyrir að skilja íbúa í fiska-
búri sínu eftir heima dögum
saman án nokkurrar umhirðu
og hafði beðið réttinn um meiri
tíma til að undirbúa vörn sína.
Dýraverndunarstofnun kærði
manninn fyrir vanræksluna og
verði hann fuhdinn sekur á
hann yfir höfði sér allt að sex
mánaða fangelsi eða háa sekt
fýrir misþyrmingu.
Fæðuskorti
spáð í Asíu
FÆÐUSKORTUR í Asíulönd-
um er tímasprengja sem getur
valdið versnandi lífskjörum á
næstu öld, að sögn Klaus
Lampe, forstöðumanns alþjóð-
legrar stofnunar á Filippseyjum
er kannar hrísgrjónafram-
leiðslu í heiminum. Hann sagði
að 51 milljón manna bættist
við íbúafjölda álfunnar á hveiju
ári og árið 2025 myndi þörfín
fyrir hrísgijón hafa vaxið um
70%. Akrar hafa minnkað
vegna útþenslu borganna, á
stórum svæðum hefur jarðveg-
ur orðið of saltur og víða hefur
áveitum ekki verið haldið við.
Hagnaði
stolið
STARFSMENN útibús franska
seðlabankans í Toulon tóku
þátt í bankaráni í desember sl.
sem átti sinn þátt í því að hagn-
aður bankans varð 24% minni
en ella í fyrra, samkvæmt ár-
skýrslu. Stolið var 146 milljón-
um franka eða rúmum 1.500
milljónum króna. I skýrslunni
segir að hagnaður hafi þó aðal-
lega minnkað vegna þess að
seld voru þýsk mörk, líklega til
að veija gengi frankans.
Járnbrauta-
verkfall
ENGIN járnbrautaumferð var
í Bretlandi í gær vegna mót-
mælaverkfalla gegn uppsögn-
um og er þetta í annað skiptið
á tveim vikum sem járnbarutir
lamast. Ekki kom til neinna
alvarlegra truflana á bílvegum.