Morgunblaðið - 25.04.1993, Blaðsíða 7

-MQRfíljNBlADro^SlJíb^DAGUk-^k^PilíÍi^ák.
B ( j7
að fækkun hafi orðið er upp á svo
mikinn fjölda að hlaupa að ég tel
ekki ástæðu til að hafa áhyggjur.
Við höfum að minnsta kosti ekki
orðið varir við að dregið hafi úr
fæðingartíðni."
Hvað krabbamein í eistum varðar
segir Ólafur Örn það svo sjaldgæft
að ekki sé hægt að tala um mark-
tækar breytingar. „Á einu ári eru
tilfellin 2-3 á hveija 100.000 íbúa.
Fundin hafa verið upp lyf við
krabbameini í eistum og því hefur
íslendingur ekki látist úr því á ann-
an áratug."
Algengustu orsakir ófijósemi og
fækkun sæðisfruma í sæði segir
Ólafur Örn vera meðfædda galla.
„Hins vegar liggur skýringin ekki
alltaf fyrir. Annað sem hefur áhrif
á fijósemi er t.d. hettusótt, æða-
hnútar, of þröngar buxur og of
mikill hiti, svo sem heit böð. Talið
er að tíunda hver sambúð eða hjóna-
band sé barnlaus og þá skiptist
ófijósemin nokkuð jafnt á milli
kynja.“
Mengun á vinnustað
Meðal þess sem gæti haft áhrif
á Vesturlöndum er mengun á vinnu-
stað. Til dæmis hefur komið í ljós
að logsuðumenn eignast að jafnaði
færri börn en aðrir málmiðnaðar-
menn og að jafnframt eru mun
færri sæðisfrumur í sæðisvökanum.
Ekki hefur tekist að sýna fram á
að þetta sé afleiðing logsuðureyks-
ins eingöngu, streita og mikil vinna
eru einnig inni í myndinni.
Þá eru leysiefni undir smásjánni,
danskir læknar hafa taiið tengsl á
milli notkunar leysiefnisins toluen
í prentsmiðjum og ófijósemi í hópi
349 starfsmanna í prentsmiðju þar
sem leysiefnið var notað.
Vilhjálmur segir að vitað sé að
mengun á vinnustað, t.d. meðal
þeirra sem vinna með illgresiseysis-
eyði og lífræn leysiefni, geti valdið
ófijósemi, og haft önnur áhrif. Hins
vegar sé ákaflega erfitt að meta
líkurnar á því hvort og hvaða áhrif
mengun hafi á almennum vinnu-
stöðum.
Estrógen í mat
Þá beina Danir sjónum sínum að
kvenhormóninu estrógen en það
fínnst víða í umhverfinu, meðal
annars í mat, til dæmis soyavörum.
Sagt er frá því að á árunum 1945
til 1971 hafí milljónum þungaðra
kvenna verið gefið DES estrógen
til að koma í veg fyrir fósturlát.
Þegar börn þessara kvenna uxu úr
grasi, fengu mörg þeirra krabba-
mein í kynfæri eða fæddust með
vanþroskuð kynfæri.
Guðmundur Vikar, sérfræðingur
í þvagfæraskurðlækningum við
Landspítalann sagðist ekki vita
hvort estrógen gæti haft áhrif á
fulltíða karlmenn. Hins vegar væri
vitað að ef konur gengju með svein-
böm og tækju inn estrógen á þeim
tíma sem kynfærin væru að mynd-
ast, gæti það haft áhrif.
Sáðfrumum fækkar um
helming
Árið 1944 innihélt hver millilítri
sæðis í dönskum karlmönnum að
jafnaði 113 milljónir lifandi sáð-
fmma og því góðar líkur á því að
þeir gætu getið börn. Árið 1990 var
talan komin niður í 66 milljónir. í
heilbrigðum ungum manni eru frá
20 milljónum og upp í 150 milljónir
sæðisfruma í hveijum millilítra
sæðis. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin
segir töluna verða að vera að
minnsta kosti 20 milljónir til að
möguleikar séu á getnaði. Nú er
fímmti hver karlmaður undir þess-
um mörkum. Til þess að snúa þess-
ari þróun við, hægja á henni að
minnsta kosti, verður fólk að temja
sér heilbrigðari lífshætti, sem felst
ekki síst í því að forðast mengun
og borða hollan mat. En ekki er
allt sem sýnist.
Mengun á Norðurhveli?
Danskir vísindamenn segja meng-
un einna mesta á Norðurhveli jarð-
ar. Kvikasilfur og PCB berist í menn
með matnum á meðan Austur-Evr-
ópuþjóðir andi því að sér. Rannsókn-
ir hafa sýnt fram á að Færeyingar
og Grænlendingar hafí 25 sinnum
meira magn kvikasilfurs í blóðinu
en íbúar í suðurhluta Danmerkur og
talið er að það stafí af fískneyslu.
Líklegt er að danskir vísindamenn
muni beina sjónum sínum til norðurs
þegar rannsóknum á Austur-Evr-
ópubúum sleppir.
„Ég get nú ekki tekið undir það
að ýmis snefílefni berist í menn með
fiskneyslu," segir Vilhjálmur Rafns-
son. „Þar er miklu frekar um að
kenna feitmetinu sem þessar þjóðir
neyta, t.d. selkjöti, hval, hákarli og
feitum fiski. Fituleysanleg efni, t.d.
PCB, safnast fyrir í fituvef þessara
dýra en eyðast afar hægt þar sem
helmingunartími þeirra er svo lang-
ur. Dýrin eru nokkurs konar ryksug-
ur á snefiiefni í náttúrunni, jafnvel
þótt hafíð sé hreint. Þau eru næstsíð-
asti hlekkurinn í fæðukeðjunni og
maðurinn sá síðasti."
Vísindamannanna dönsku bíður
ekki létt verk. En þeir leggja áherslu
á það að með því að beina sjónum
sínum að mengun sjái þeir ekki fyr-
ir endalok mannkyns, heldur hafí
mannkynið fengið aðvörun, sem vert
sé að huga að.
Umsóknir
um sumardvöl í
orlofshúsum og tjaldvögnum V.R.
Auglýst er eftir umsóknum um dvöl í orlofshúsum og tjaldvögnum V.R. sumarið 1993.
Umsóknir á þar til gerðum eyðublöðum sem fást á skrifstofu V.R. þurfa að berast skrifstofu
V.R., Húsi verslunarinnar 8. hæð, í síðasta lagi föstudaginn 30. apríl 1993.
Orlofshúsin eru á eftirtöldum stöðum:
Akureyri
Bifröst í Borgarfirði
Einarstöðum, Suður-Múlasýslu
Flúðum, Hrunamannahreppi
Húsafelli í Borgarfirði
lllugastöðum í Fnjóskadal
Kirkjubæjarklaustri
Miðhúsaskógi í Biskupstungum
Stykkishólmi
Ölfusborgum við Hveragerði
Húsin eru laus til umsóknar á tímabilinu 28. maí til og með 10. september 1993, nema Bifröst
í Borgarfirði sem leigist frá 18. júní til og með 13. ágúst 1993.
Nýjung:
Tjaldvagnarverða nú leigðirtil félagsmanna í fyrsta sinn og leigutíminn erfrá 28. maí til og með
13. ágúst 1993.
Úthlutunarreglur:
Við þessa úthlutun byggist réttur til úthlutunar á félagsaldri í V.R. aö frádregnum fyrri
úthlutunum orlofshúsa. Nánari upplýsingar um úthlutunarreglur fást á skrifstofu V.R. og er
reglunum dreift meö umsóknareyðublaðinu.
Leigugjald: kr. 9.000,- til kr. 10.000,- á viku í orlofshúsi.
kr. 6.000.- í tjaldvagni.
Sérstök athygli er vakin á því að umsóknir verða að berast skrifstofu V.R. í síðasta lagi
30. apríl n.k.
Upplýsingar um hverjir hafa fengið úthlutað munu liggja fyrir 10. maí n.k..
Umsóknareyðublöð ásamt reglum um úthlutun eru afhent á skrifstofu V.R., Húsi verslunarinnar
8. hæð. Ekki verðurtekið á móti umsóknum símleiðis, en senda má útfyllt umsóknareyðublöð
í myndrita nr. 678356.
V
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur
y
SIEMENS
Með SIEMENS heimilistœkjum verður lífið léttara!
Traustir umboðsmenn okkar eru víðs vegar um landið!
• Akranes: Rafþjónusta Sigurdórs, Skagabraut 6.
• Borgarnes: Glitnir, Fálkakletti 13.
• Borgarfjöröur: Rafstofan Hvítárskála.
• Hellissandur: Verslunin Blómsturvellir, Munaðarhóli 25.
• Grundarfjöröur: Guðni Hallgrímsson, Grundargötu 42.
• Stykkishólmur: Skipavík, Hafnargötu 7.
• Búöardalur: Versl. Einars Stefánssonar, Brekkuhvammi 12.
• ísafjöröur: Póllinn hf., Aðalstræti 9.
• Blönduós: Hjörleifur Júlíusson, Ennisbraut 1.
• Sauðárkrókur: Rafsjá hf., Sæmundargötu 1.
• Siglufjöröur: Torgið hf., Aðalgötu 32.
• Akureyri: Ljósgjafínn, Reynishúsinu, Furuvöllum 1
• Húsavík: öryggi sf., Garðarsbraut 18a.
• Þórshöfn: Norðurraf, Langholti 3.
• Neskaupstaöur: Rafalda hf., Hafnarbraut 24.
• Reyöarfjöröur: Rafnet, Búðareyri 31.
• Egilsstaðir: Raftækjav. Sveins Guðmunds., Kaupvangi 1.
• Breiödalsvík: Rafvöruv. Stefáns N. Stefánss., Asvegi 13.
• Höfn í Hornafiröi: Kristall, Hafnarbraut 43.
• Vestmannaejjar: Tréverk hf., Flötum 18.
• Hvolsvöllur: Kaupfélag Rangæinga, Austurvegi 4.
• Selfoss: Árvirkinn hf., Eyrarvegi 29.
• Garöur: Raftækjav. Sigurðar Ingvarssonar, Heiðartúni 2.
• Keflavík: Ljósboginn, Hafnargötu 25.