Morgunblaðið - 25.04.1993, Blaðsíða 7

Morgunblaðið - 25.04.1993, Blaðsíða 7
-MQRfíljNBlADro^SlJíb^DAGUk-^k^PilíÍi^ák. B ( j7 að fækkun hafi orðið er upp á svo mikinn fjölda að hlaupa að ég tel ekki ástæðu til að hafa áhyggjur. Við höfum að minnsta kosti ekki orðið varir við að dregið hafi úr fæðingartíðni." Hvað krabbamein í eistum varðar segir Ólafur Örn það svo sjaldgæft að ekki sé hægt að tala um mark- tækar breytingar. „Á einu ári eru tilfellin 2-3 á hveija 100.000 íbúa. Fundin hafa verið upp lyf við krabbameini í eistum og því hefur íslendingur ekki látist úr því á ann- an áratug." Algengustu orsakir ófijósemi og fækkun sæðisfruma í sæði segir Ólafur Örn vera meðfædda galla. „Hins vegar liggur skýringin ekki alltaf fyrir. Annað sem hefur áhrif á fijósemi er t.d. hettusótt, æða- hnútar, of þröngar buxur og of mikill hiti, svo sem heit böð. Talið er að tíunda hver sambúð eða hjóna- band sé barnlaus og þá skiptist ófijósemin nokkuð jafnt á milli kynja.“ Mengun á vinnustað Meðal þess sem gæti haft áhrif á Vesturlöndum er mengun á vinnu- stað. Til dæmis hefur komið í ljós að logsuðumenn eignast að jafnaði færri börn en aðrir málmiðnaðar- menn og að jafnframt eru mun færri sæðisfrumur í sæðisvökanum. Ekki hefur tekist að sýna fram á að þetta sé afleiðing logsuðureyks- ins eingöngu, streita og mikil vinna eru einnig inni í myndinni. Þá eru leysiefni undir smásjánni, danskir læknar hafa taiið tengsl á milli notkunar leysiefnisins toluen í prentsmiðjum og ófijósemi í hópi 349 starfsmanna í prentsmiðju þar sem leysiefnið var notað. Vilhjálmur segir að vitað sé að mengun á vinnustað, t.d. meðal þeirra sem vinna með illgresiseysis- eyði og lífræn leysiefni, geti valdið ófijósemi, og haft önnur áhrif. Hins vegar sé ákaflega erfitt að meta líkurnar á því hvort og hvaða áhrif mengun hafi á almennum vinnu- stöðum. Estrógen í mat Þá beina Danir sjónum sínum að kvenhormóninu estrógen en það fínnst víða í umhverfinu, meðal annars í mat, til dæmis soyavörum. Sagt er frá því að á árunum 1945 til 1971 hafí milljónum þungaðra kvenna verið gefið DES estrógen til að koma í veg fyrir fósturlát. Þegar börn þessara kvenna uxu úr grasi, fengu mörg þeirra krabba- mein í kynfæri eða fæddust með vanþroskuð kynfæri. Guðmundur Vikar, sérfræðingur í þvagfæraskurðlækningum við Landspítalann sagðist ekki vita hvort estrógen gæti haft áhrif á fulltíða karlmenn. Hins vegar væri vitað að ef konur gengju með svein- böm og tækju inn estrógen á þeim tíma sem kynfærin væru að mynd- ast, gæti það haft áhrif. Sáðfrumum fækkar um helming Árið 1944 innihélt hver millilítri sæðis í dönskum karlmönnum að jafnaði 113 milljónir lifandi sáð- fmma og því góðar líkur á því að þeir gætu getið börn. Árið 1990 var talan komin niður í 66 milljónir. í heilbrigðum ungum manni eru frá 20 milljónum og upp í 150 milljónir sæðisfruma í hveijum millilítra sæðis. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin segir töluna verða að vera að minnsta kosti 20 milljónir til að möguleikar séu á getnaði. Nú er fímmti hver karlmaður undir þess- um mörkum. Til þess að snúa þess- ari þróun við, hægja á henni að minnsta kosti, verður fólk að temja sér heilbrigðari lífshætti, sem felst ekki síst í því að forðast mengun og borða hollan mat. En ekki er allt sem sýnist. Mengun á Norðurhveli? Danskir vísindamenn segja meng- un einna mesta á Norðurhveli jarð- ar. Kvikasilfur og PCB berist í menn með matnum á meðan Austur-Evr- ópuþjóðir andi því að sér. Rannsókn- ir hafa sýnt fram á að Færeyingar og Grænlendingar hafí 25 sinnum meira magn kvikasilfurs í blóðinu en íbúar í suðurhluta Danmerkur og talið er að það stafí af fískneyslu. Líklegt er að danskir vísindamenn muni beina sjónum sínum til norðurs þegar rannsóknum á Austur-Evr- ópubúum sleppir. „Ég get nú ekki tekið undir það að ýmis snefílefni berist í menn með fiskneyslu," segir Vilhjálmur Rafns- son. „Þar er miklu frekar um að kenna feitmetinu sem þessar þjóðir neyta, t.d. selkjöti, hval, hákarli og feitum fiski. Fituleysanleg efni, t.d. PCB, safnast fyrir í fituvef þessara dýra en eyðast afar hægt þar sem helmingunartími þeirra er svo lang- ur. Dýrin eru nokkurs konar ryksug- ur á snefiiefni í náttúrunni, jafnvel þótt hafíð sé hreint. Þau eru næstsíð- asti hlekkurinn í fæðukeðjunni og maðurinn sá síðasti." Vísindamannanna dönsku bíður ekki létt verk. En þeir leggja áherslu á það að með því að beina sjónum sínum að mengun sjái þeir ekki fyr- ir endalok mannkyns, heldur hafí mannkynið fengið aðvörun, sem vert sé að huga að. Umsóknir um sumardvöl í orlofshúsum og tjaldvögnum V.R. Auglýst er eftir umsóknum um dvöl í orlofshúsum og tjaldvögnum V.R. sumarið 1993. Umsóknir á þar til gerðum eyðublöðum sem fást á skrifstofu V.R. þurfa að berast skrifstofu V.R., Húsi verslunarinnar 8. hæð, í síðasta lagi föstudaginn 30. apríl 1993. Orlofshúsin eru á eftirtöldum stöðum: Akureyri Bifröst í Borgarfirði Einarstöðum, Suður-Múlasýslu Flúðum, Hrunamannahreppi Húsafelli í Borgarfirði lllugastöðum í Fnjóskadal Kirkjubæjarklaustri Miðhúsaskógi í Biskupstungum Stykkishólmi Ölfusborgum við Hveragerði Húsin eru laus til umsóknar á tímabilinu 28. maí til og með 10. september 1993, nema Bifröst í Borgarfirði sem leigist frá 18. júní til og með 13. ágúst 1993. Nýjung: Tjaldvagnarverða nú leigðirtil félagsmanna í fyrsta sinn og leigutíminn erfrá 28. maí til og með 13. ágúst 1993. Úthlutunarreglur: Við þessa úthlutun byggist réttur til úthlutunar á félagsaldri í V.R. aö frádregnum fyrri úthlutunum orlofshúsa. Nánari upplýsingar um úthlutunarreglur fást á skrifstofu V.R. og er reglunum dreift meö umsóknareyðublaðinu. Leigugjald: kr. 9.000,- til kr. 10.000,- á viku í orlofshúsi. kr. 6.000.- í tjaldvagni. Sérstök athygli er vakin á því að umsóknir verða að berast skrifstofu V.R. í síðasta lagi 30. apríl n.k. Upplýsingar um hverjir hafa fengið úthlutað munu liggja fyrir 10. maí n.k.. Umsóknareyðublöð ásamt reglum um úthlutun eru afhent á skrifstofu V.R., Húsi verslunarinnar 8. hæð. Ekki verðurtekið á móti umsóknum símleiðis, en senda má útfyllt umsóknareyðublöð í myndrita nr. 678356. V Verzlunarmannafélag Reykjavíkur y SIEMENS Með SIEMENS heimilistœkjum verður lífið léttara! Traustir umboðsmenn okkar eru víðs vegar um landið! • Akranes: Rafþjónusta Sigurdórs, Skagabraut 6. • Borgarnes: Glitnir, Fálkakletti 13. • Borgarfjöröur: Rafstofan Hvítárskála. • Hellissandur: Verslunin Blómsturvellir, Munaðarhóli 25. • Grundarfjöröur: Guðni Hallgrímsson, Grundargötu 42. • Stykkishólmur: Skipavík, Hafnargötu 7. • Búöardalur: Versl. Einars Stefánssonar, Brekkuhvammi 12. • ísafjöröur: Póllinn hf., Aðalstræti 9. • Blönduós: Hjörleifur Júlíusson, Ennisbraut 1. • Sauðárkrókur: Rafsjá hf., Sæmundargötu 1. • Siglufjöröur: Torgið hf., Aðalgötu 32. • Akureyri: Ljósgjafínn, Reynishúsinu, Furuvöllum 1 • Húsavík: öryggi sf., Garðarsbraut 18a. • Þórshöfn: Norðurraf, Langholti 3. • Neskaupstaöur: Rafalda hf., Hafnarbraut 24. • Reyöarfjöröur: Rafnet, Búðareyri 31. • Egilsstaðir: Raftækjav. Sveins Guðmunds., Kaupvangi 1. • Breiödalsvík: Rafvöruv. Stefáns N. Stefánss., Asvegi 13. • Höfn í Hornafiröi: Kristall, Hafnarbraut 43. • Vestmannaejjar: Tréverk hf., Flötum 18. • Hvolsvöllur: Kaupfélag Rangæinga, Austurvegi 4. • Selfoss: Árvirkinn hf., Eyrarvegi 29. • Garöur: Raftækjav. Sigurðar Ingvarssonar, Heiðartúni 2. • Keflavík: Ljósboginn, Hafnargötu 25.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.