Morgunblaðið - 25.04.1993, Blaðsíða 28

28 B
MORGUNBLAÐIÐ VELVAKANDI SUNNUDAGUR 25. APRÍL 1993

„7/ae Tyrcu... Qú-fctrv.. fn/ernig
hejar&u þo&, elskarv ? "
©1988 Universal Press Syndicete
Með
morgnnkaffíjiu
i' (|M
^ ---—----sS^j
Þetta var flott, en vildirðu vera Ég get ekki fyrirgefið þér að
svo vænn að þurrka af fótunum hafa ekki viljað vera á 1. far-
áður en þú kemur um borð rými
BREF TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 681811
Athafnir við borgaralegar nafn-
gjafir, hinn félagslegi þáttur
Athugasemd frá Siðmennt, félagi um borgaralegar athafnir
Frá Helga Sigurðssyni:
AÐ GEFA nýfæddu barni nafn er
stór atburður og hefur alltaf verið.
Fram á þessa öld fór nafngjöf nær
undantekningarlaust fram á vegum
kirkjunnar. Nafngjöfin hafði með
öðrum orðum trúarlegt inntak, var
skírt, hreinsun af erfðasyndinni, og
innganga í samfélag trúaðra. Á tutt-
ugustu öldinni hafa trúarbrögð veikst
hérlendis sem annars staðar í Evr-
ópu. Upp er runninn tími efasemda
og vísindahyggju. Samt sem áður
telja margir sig vera kristna, að
minnsta kosti trúa á sinn hátt. Þessi
hópur lætur yfirleitt skíra börn sín
hjá presti. En einnig hefur talsvert
tíðkast að gefa ungbörnum nafn án
atbeina prests, þ.e. borgaralega. Eru
foreldrarnir þá flestir fríhyggju-
menn, trúlausir, eða efahyggjumenn.
Borgaralegar nafngjafír hafa yfir-
leitt farið fram á óformlegan hátt,
með því einungis að tilkynna nafnið
til Hagstofu íslands. Trúarlegum
nafngjöfum hafa hins vegar fylgt
veisluhöld innan íjölskyldunnar með
gjöfum tii bamsins. Hér er einmitt
komið að tilefni þessara lína, þ.e.
hinum félagslega þætti í nafngjöf-
inni. Hvort sem hún er trúarleg eða
borgaraleg er hún stór stund í lífi
barnsins, verið er að bjóða það vel-
komið í fjölskylduna og ættmenna-
hópinn. Þetta atriði ættu þeir að
hafa í huga sem velja borgaralega
nafngjöf fyrir barnið sitt. Það er
engu minni ástæða til að halda upp
á borgaralega nafngjöf heldur en
trúarlega. Einnig er rétt að athuga
að borgaralega nafngjöf, engu síður
en skím, getur farið fram með form-
legri athöfn. Slíkt hefur tíðkast all-
nokkuð í nágrannalöndunum og er
einnig byijað að ryðja sér til rúms
hérlendis. Fyrr á þessum vetri fór
fram borgaraleg nafngjafarathöfn í
Reykjavík í samráð við Siðmennt.
Fór hún fram í heimahúsi að við-
stöddum um 40 aðstandendum. Var
hún með þeim hætti að vinur foreldr-
anna hélt fyrst stutta ræðu, bauð
barnið velkomið í heiminn, færði því
árnaðaróskir og gerði nafn þess heyr-
inkunnugt. Síðan var sungið viðeig-
andi lag og foreldrum afhent nafn-
gjafarbréf, skrautritað skjal sem var
staðfesting á nafngjöfinni. Athöfnin
þótti mjög nýstárleg en persónuleg
og sérlega viðkunnanleg.
Nokkuð hefur skort á upplýs-
ingamiðlun í þessum efnum, þ.e.
hvernig fólk getur á auðveldan og
aðgengilegan hátt hagað nafngjöfum
og nafngjafarathöfnum eftir sann-
færingu sinni. Hyggst Siðmennt, fé-
lag áhugafólks um borgaralegar at-
hafnir, gefa út bækling til að bæta
úr því. Mun hann koma út síðar á
þessu ári.
Um Siðmennt
Markmið Siðmenntar er að leggja
áherslu á mikilvægi þess lífs sem við
lifum. Maðurinn sjálfur, umhverfi
hans hér á jörðinni og menning eru
þeir fjársjóðir sem ber að varðveita
og hlúa að. Trúarsetningar, hversu
aðlaðandi og skynsamlegar sem þær
virðast, koma ekki í stað þekkingar.
Á stefnuskrá Siðmenntar er enn-
fremur lögð áhersla á ábyrgð hvers
einstaklings gagnvart náunga sínum,
hann skuli temja sér lýðræðisleg við-
horf til samfélagsins, virða mann-
réttindi í hvívetna o.s.frv. Félagið er
andvígt forræðishyggju af öllu tagi,
arvöldum" eða „yfírburðarmönnum".
Við teljum að trúfrelsi skuli virt í
öllum atriðum, í grunnskólum jafnt
sem annars staðar, afnema beri trú-
arleg forréttindi Þjóðkirkjunnar og
að ríki og kirkja eigi að vera aðskilin.
Siðmennt hefur til þessa fyrst og
fremst starfað á sviði borgaralega
athafna og almennrar fræðslu. Á
hennar vegum hafa fímm hópar ungl-
inga sótt borgaralegt fermingamá-
mskeið, um 15 talsins í hvert sinn
þar til á þessu ári, þegar þeir eru
27. Einnig hefur Siðmennt starfað
að borgaralegri útför og er nýlega
búin að gefa út bækling þar um.
Að áliti Siðmenntar er sjálfsagt
og eðlilegt að fólk haldi upp á ýmis
tímamót á mannsævinni án tillits til
þess hvort það er trúhneigt eða ekki.
Félagið vill gera fólki kleift að gefa
þessum athöfnum nýtt inptak í stað
þess að fella þær niður. Ástæðan er
sú að þær þjóna ekki fyrst og fremst
trúarlegum tilgangi, heldur félags-
legum. Við nafngjöf til að mynda er
einstaklingurinn boðinn velkominn í
heiminn. Með fermingunni er ung-
mennið tekið inn í samfélag fullorð-
inna. Við útför er síðan einstakling-
urinn kvaddur í hinsta sinn.
F.h. stjómar Siðmenntar,
HELGI SIGURÐSSON.
hvort sem hún byggist á „æðri mátt-
Fnykur frá Kletti
Frá Sigurði Ragnarssyni:
MIG LANGAR að kvarta yfir loðnu-
bræðslunni Kletti í Reykjavík.
Hvernig í ósköpunum stendur á því
að þessi loðnubræðsla fær að spúa
yfir okkur þessum ófögnuði úr skor-
steini sínum ár eftir ár? Af hvetju
komast stjórnendur bræðslunnar upp
með það ár eftir ár að setja ekki síur
og aðrar mengunarvarnir á þennan
skorstein? Þetta er ekkert annað en
mengun. Enginn skal fá mig til að
trúa því að þetta sé heilnæmt. Það
er sagt að verksmiðjan fái undan-
þágu út aprílmánuð. En ég yrði ekki
hissa þó hún fengi undanþágu enn
eitt árið. Ég er búinn að fá mig
fullsaddan af þessum fnyk sem fí-
fellt er yfir borginni. Nú er árið 1993
og maður hefði haldið að til væri
tækni til að stöðva þennan ófögnuð.
Og ég vorkenni þessum mönnum
ekkert að fjárfesta í mengunarvörn-
um, varla er verið að reka þessa
bræðslu ef ekkert er upp úr því að
hafa.
Og eitt að lokum: Er ég sá eini hér
í_ bæ sem fínnst þessi lykt til vansa?
Ég hef hvergi séð neinn kvarta yfir
þessu. Varla getur þetta aukið á
vegsemd Íslands í huga erlendra
ferðamanna. Allavega er þetta ekki
mín hugmynd um hreint og heilnæmt
loft á Islandi.
SIGURÐUR RAGNARSSON,
Blómvallagötu 11, Reykjavík.
HÖGNI HREKKVÍSI
...06 H/eTTO fiÐ BOfíbfi þESSfiR. UFAHOt
p/gzo/e."
Víkveiji skrifar
Fyrir nokkrum vikum skýrði
Morgunblaðið frá því að út-
gerðarfélaginu Óðni hf. hafi verið
„stolið". Sá gjömingur, þegar ein-
hveijir tilkynntu til firmaskrár að
ný stjórn hefði verið kjörin og nafni
félagsins breytt, hefur nú verið ógilt-
ur, enda vissi enginn af hluthöfum
Óðins um breytingarnar, fyrr en þeir
uppgötvuðu það í hlutafélagaskrá.
. Nú er verið að endurvekja Óðin
af margra áratuga svefni. Eigendur
félagsins ætla að freista þess að
endurreisa atvinnulíf á Eyrarbakka
öðru sinni með félaginu, en félagið
stóð á sínum tíma að eflingu bátaút-
gerðar á Eyrarbakka. Þannig hefur
þetta mál fengið farsælan endi og
vonandi verður Óðinn lyftistöng fyrir
Eyrbekkinga í nýju hlutverki og end-
urnýjuðu.
xxx
Sumardagurinn fyrsti var i vik-
unni og svo sém margir aðrir
garðeigendur fór Víkveiji út í garð-
holuna sína og tók til eftir veturinn,
hreinsaði lauf og visinn gróður frá í
fyrra, enda veðrið með eindæmum
gott þennan dag. Víkveiji fyllti tvo
stóra svarta ruslapoka, sem hann
síðan hugðist fara með í Sorpu.
En viti menn, þegar í gámastöð
Sorpu kom var þar allt harðlæst og
meira en það, daginn eftir, föstudag
var ekki opnað fyrr en klukkan 13.
Á meðan Víkveiji stöðvaði framan
við hliðið að Sorpu til þess að lesa á
skilti með upplýsingum um af-
greiðslutíma stöðvarinnar, komu
a.m.k. fjórir bílar sem allir fóru sömu
fýluferðina og Víkveiji.
Þegar vorar ætti þetta fyrirtæki,
Sorpa, að hafa opið um frídaga, því
að það er einmitt sá tími, sem allt
venjulegt fólk notar til þess að gera
vorhreingerningar í görðum sínum
og þetta fyrirtæki getur ekki ætlazt
til þess að menn séu með bíla sína
alla fulla af garðaúrgangi dögum
saman. Þetta fyrirtæki verður að
sýna borgurunum meiri þjónustu en
það gerir og hafa a.m.k. opna gáma,
þar sem fólk getur losað sig við úr-
gang á dögum sem þessum.
xxx
Kunningi Víkveija sagðist hafa
hlustað á pistil Bjarna Sig-
tryggssonar í útvarpinu á föstudag.
Hann gerði að umtalsefni svokallaða
McDonald’s-vísitölu, sem er sérstök
vísitala, sem menn hafa búið sér til
erlendis. Bera menn saman verð á
McDonald’s-hamborgara víða í heim-
inum og kanna hlutfall af gengis-
skráningu. Kemur þá í Ijós, hvort
gjaldmiðill viðkomandi lands er of-
skráður eða vanskráður.
Nú er McDonald’s-hamborgari enn
ekki til á íslandi, og fyrsti hamborg-
arastaðurinn með því nafni opnar
ekki fyrr en í ágústmánuði. Hins
vegar skýrði Bjarni frá athugun í
áðurnefndum útvarpsþætti, þar sem
þessi sama aðferð var notuð með því
að nota verð á pylsu í pylsubrauði
til samanburðarins. Kom þá í ljós
skekkja sem sýndi að íslenzka krónan
var rangt skráð sem nam á annað
hundrað prósentum.
Annars verður forvitnilegt að
skoða hver áhrif tilkoma McDonald’s
hefur á hamborgaraverð á íslandi.
Nýlega keypti kunningi Víkveija sér
hamborgara með frönskum kartöfl-
um í miðborg Reykjavíkur og með
Coke-glasi kostaði þessi máltíð hátt
í eitt þúsund krónur. Þetta eru auð-
vitað slíkir frekjuprísar að engu tali
tekur.