Morgunblaðið - 01.03.1994, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. MARZ 1994
Ágústa Sveins-
dóttir - Minning
Fædd 15. ágúst 1924
Dáin 19. febrúar 1994
Amma okkar, Ágústa Sveins-
dóttir, lést í Landspítalanum þann
nítjánda febrúar síðastliðinn. Þrátt
fyrir verulegt og sívaxandi heilsu-
leysi hin síðustu misseri bar andlát
hennar óneitanlega snöggt að
garði, og ekki er laust við að ákveð-
ins tómleika gæti að ættmóðurinni
allri. Virkur þátttakandi í uppeldi
voru, fastur heimilisgestur, kjöl-
Testa fjölskyldutengsla, hjálpsemin
og greiðviknin holdi klædd - hún
skilur eftir sig skarð í lífi voru sem
ekki verður fyllt. Þó má segja að
með því að fá að fara með þessum
hætti hafi hún fengið ósk sína
uppfyllta, því sárþjáð af ólæknandi
kvillum átti hún sífellt færri gleði-
stundum að fagna, og eflaust fer
betur um hana nú. Leiða má líkum
að því að í andlegum skilningi
hafi ættmóðirin „verið tilbúin" eins
og það er gjarnan kallað. I það
minnsta hafði hún oftar en einu
sinni minnst á eigin jarðarför sem
hún vildi hafa „svolítið létt yfir“,
og nefndi í því sambandi það frem-
~*ar óvenjulega jarðarfarartónverk
„Spanish Eyes“. Að sjálfsögðu
mun orðið við þeirri ósk hinnar
látnu.
Sem virkur þátttakandi í uppeldi
voru sýndi ættmóðirin ungum
ærslabelgjum oft mikið umburðar-
lyndi. Líkt og hjá eiginmanni henn-
ar og afa vorum heitnum, Gústafi
Adolf Ólafssyni, var viðkvæðið
gjarnan á þá leið að það hefði
„hvort eð var þurft að rýma til
fyrir nýjum birgðum", svo sem eins
' og þegar fótbolti nokkur breytti
dýrindis gólfvasa í óálitlega brota-
hrúgu. Þó var okkur pollunum sagt
til syndanna færum við sjálfum
okkur að voða, svo sem eins og
með ævintýralegum bæjarferðum
í kjölfar loforða um að halda okkur
fjarri götunni.
Seinna meir, er pollarnir tóku
að stálpast, var ættmóðirin ávallt
full áhuga um og reiðubúin til að
aðstoða við úrlausn hvers kyns
vandamála, stórra sem smárra,
jafnvel er slíkir smámunir voru sem
tómur hégómi í samanburði við
hennar eigin heilsubresti. Jafn-
framt gladdi það hana ávallt mikið
er vel gekk hjá börnum og bama-
börnum. Þegar því annar okkar
bræðra festi kaup á íbúð í haust
sem leið var ættmóðirin honum
innan handar á allan hátt, enda
ekki laust við að andi hennar svífi
þar yfir vötnum. Þar er til dæmis
að finna sófasett hvar undirritaðir
ásamt öðrum barnabömum sátu
nánast á hverjum sunnudegi til
margra ára, með pönnuköku í ann-
arri hönd og kókflösku í hinni, og
fylgdust með fjölskyldulífi á sléttu
nokkurri Vestanhafs. Enn þann
dag í dag er sem pönnukökubragð-
ið geri vart við sig er sest er í
sófann.
Greiðvikni og ósérhlífni í garð
‘ barna og barnabarna sem og ann-
arra munu ávallt vera helstu ein-
kenni minningarinnar um ættmóð-
ur vora. Ekki var þó svo að hún
væri ávallt sátt við framferði eða
skoðanir dóttursonanna. Þannig
átti strangtrúuð sjálfstæðiskonan
ERFIDRYRKJUR1
HðTEL ESJA
sími 689509
V _______/
á stundum erfitt með að skilja efa-
semdir sumra, en lét sér þó oftast
nægja að hrista höfuðið með sjálfri
sér í von um aukinn pólitískan
þroska þeirra með aldrinum. Þá
gramdist sumum stundum að þurfa
að sitja fyrir á frægum „stiga-
myndum“ af barnabörnunum um
hver jól langt fram eftir þrítugs-
aldrinum, en ættmóðirin lét slíkt
óánægjuhjal sem vind um eyrun
þjóta. Þeir hinir sömu nöldurseggir
hafa þó ítrekað staðið sjálfa sig
að þyí að skoða þessar myndir af
áhuga, innan um ótal aðrar fjöl-
skyldumyndir sem nánast þekja
heilu veggina í nú annars mann-
lausri íbúð - ættmóðirin hafði vit
fyrir oss, þá sem oftar.
Meðal þess sem öðru fremur
gladdi ættmóður vora munu hafa
verið ferðalög og mannamót, enda
mikil félagsvera. Alin upp við lítil
efni kunni hún sannarlega vel að
meta það að geta á sínum fullorð-
insárum veitt sér þann munað að
ferðast um framandi lönd, og deildi
hún því áhugamáli giftusamlega
með afa vorum heitnum. Árum
saman annaðist hún síðan eigin-
mann sinn af mikilli umhyggju í
erfiðum veikindum hans. Áð hon-
um látnum sneri ættmóðirin sér
um sinn aftur í talsverðum mæli
að ferðalögum, nú í félagsskap
bama sinna, tengdabarna og
bamabarna, eða ágætrar vinkonu
sinnar Vibekku heitinnar Jónsdótt-
ur. Einveran að eiginmanninum
látnum átti þó aldrei of vel við
ættmóðurina, slík félagsvera sem
hún var. Naut hún sín því þeim
mun betur á mannamótum og þá
ekki síst innan fjölskyldunnar, þar
sem hún gegndi þó löngum sjálf
því hlutverki að „uppfarta“ mann-
skapinn. Rúmum sólarhring fyrir
andlát sitt átti ættmóðir vor ein-
mitt ánægjulegar stundir í áttræð-
isafmæli Kristínar Kristvarðar-
dóttur, uppeldissystur afa vors
heitins, og fer óneitanlega vel á
því að hin látna taki góðar minn-
ingar með sér yfir móðuna miklu.
Við minnumst ömmu okkar með
söknuði, virðingu og þakklæti fyrir
fleira en upp yrði talið. Hvíli hún
í friði.
Ágúst Einar og Gústaf
Adolf Skúlasynir.
Elsku stelpan mín. Ég gleymi þér
aldrei þegar þú tókst á móti mér
þá aðeins 17 ára gamalli, en þá
hafði ég flutt inn á heimili þitt í
algjöru leyfisleysi, meðan þú og
Ólafsson voruð á Spáni. Ég og
Gústa gerðum upp herbergin tvö,
máluðum og betrekktum og ég var
flutt inn. Þið komuð heim og buðuð
mig velkomna, aldrei nein spurning.
Þú varst mér sem móðir og Ólafs-
son sem faðir. I fjögur ár bjó ég
með ykkur inni á svefnherbergis-
gangi og aldrei varð okkur sundur-
orða, ég elska þig fyrir það. Þú og
Ólafsson, ég elska ykkur.
Eins og Katrín Ösp sagði við
dánarbeð þitt, ég bið að heilsa afa.
Báðar vorum við ljón og áttum
sama afmælisdag og oftast héldum
við upp á hann saman. Stundum
heima hjá þér, stundum uppi í sum-
arbústað, eða þá um víða Evrópu,
nema þá var engin peruterta. En
þú manst hvað París var skemmti-
leg. Og ferðalögin voru mörg, en
eitt var þó alveg spes, þegar við
fórum yfir frönsku Alpana, sjö sam-
an í fimm manna bíl, allir í klessu,
en höfðum samt alltaf gaman af
öllu saman, mjög gaman. Svo hitt-
um við Óla og Stínu og krakkana
á frönsku Rívíerunni, þá var nú
kátt í kotinu. Eða þegar við vorum
í Rúdesheim í Rínardalnum, í fyrra-
sumar, með hvítvín í glasi og dill-
andi lifandi tónlist í öllum hornum,
já það var sko mikið fjör og dans,
grín, gleði og stjörnuljós.
Við töluðum oft svo mikið saman
og við höfum alltaf verið bestu vin-
konur og trúað hvor annarri fyrir
ótrúlegustu hlutum og getað verið
alveg vissar, að það færi ekki
lengra, sem þá var sagt. Stundum
grétum við saman, stundum hlógum
við saman, oftast hlógum við sam-
an, mikið.
Elsku vinkona mín, þakka þér
fyrir samfylgdina, elskuna, hlýjuna,
jógúrtina og rista-brauðið. Og eitt
er víst að þú munt alltaf vera hjá
mér í sunnudagssúkkulaðinu, þar
sem þú hélst uppi samræðunum,
sagðir fréttir úr fjölskyldunni og
lagðir á ráðin, hélst fjölskyldunni
saman.
En eitt er það sem ég nú á þess-
ari stundu þoli ekki. Ég þoli það
e.kki að þú skyldir deyja frá okkur,
þú sem varst eini fasti punkturinn
í tilverunni. Hvert á Gústi að labba
núna á morgnana og fá morgun-
kaffi, eða þá Stína hans Óla? Hvetj-
um á Sirrý að fara með í Kringluna
eða þá Systa hans Alla og hvar á
Alli að komast í rúsínur og súkku-
laði? Hver á að baka peruterturnar
í ferminguna hennar Kristínar Eik-
ar minnar? Hver á að búa til heims-
ins bestu svínakótilettur á jólunum,
rækju og humarkokkteil, hvað held-
ur þú að Skúli og strákarnir segi
um það?
Elsku Gústa mín ég samgleðst
þér innilega að fá að deyja svona
skjótt og fallega, eins og þú hefur
alltaf verið, falleg og góð. Ég sam-
gleðst þér að þú skulir hafa verið
svo tilbúin til þessa ferðalags. Ég
samgleðst þér að vera komin til
mannsins sem þú elskar. Ég elska
þig, ég elska ykkur bæði.
Björg.
Mig Iangar með fáum orðum að
kveðja góða nágrannakonu mína
er lést skyndilega 19. febrúar. Það
hvarflaði ekki að mér kvöldinu áður
er hún kallaði á mig upp til sín að
það yrði okkar síðustu samveru-
stund, en dauðinn gerir ekki alltaf
boð á undan sér. Á sunnudag frétti
ég að Ágústa væri látin og vakti
það hjá mér mikinn söknuð að missa
svona góða konu úr húsinu.
Það var fyrir um það bil átta
árum að Ágústa flutti í Dalalandið
og fann ég fljótt að þarna var kona
sem höfðaði vel til mín, og ófáar
ferðir fór ég upp til hennar í kaffi-
sopa og voru þá málin rædd. Ágústa
trúði mér fyrir því að hún væri
gæfumanneskja, hefði átt góðan
mann, góð börn, tengdabörn og
barnabörn, og fannst mér aðdáun-
arvert hvað þau hugsuðu öll vel um
hana.
Að lokum vil ég þakka þér,
Ágústa mín, fyrir allar þær góðu
stundir sem við áttum saman og
hlýhug í minn garð. Síðan votta ég
börnum hennar, tengdabörnum,
barnabörnum, bróður og mágkonu
mína innilegustu samúð.
Guð blessi ykkur öll.
Blessuð sé minning góðrar konu.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Þín vinkona,
Guðný.
Mig langar að skrifa nokkrar lín-
ur um Gústu mína sem lést laugar-
daginn 19. febrúar. Daginn áður
vorum við saman í afmæli kátar
og hressar. Það hvarflaði ekki að
mér að það yrði í síðasta sinn sem
ég sæi hana á lífi.
Það eru svo margar góðar minn-
ingar sem koma í hugann þegar
ég hugsa til þín. Ég man eftir öllum
gjöfunum sem þú gafst mér þegar
þið Gústi komuð heim frá útlönd-
um, þið gleymduð mér aldrei. Og
öllum bíltúrunum sem ég fór í,
þegar ég var lítil, með ykkur Gústa,
mömmu og pabba og við krakkarn-
ir sungum svo mikið og enginn
sussaði á okkur. Ég man líka þeg-
ar þið sóttuð okkur Sirrý á Úlfljóts-
vatn og við fórum í viku frí til
Akureyrar. Það er svo margt sem
kemur í hugann.
Ágústa Sveinsdóttir var gift föð-
urbróður mínum Gústaf A. Ólafs-
syni hæstaréttarlögmanni. Þau
áttu saman þrjú börn sem eru: Sig-
ríður, gift Skúla Guðmundssyni og
eiga þau saman tvo drengi; Ólafur,
kona hans er Kristín Sigurðardótt-
ir, þau eiga þijú börn; og Gústaf,
kvæntur Björgu Hauksdóttur og
eiga þau tvær dætur.
Það var mikil vinátta milli móður
minnar og Gústu, þær voru bestu
vinkonur, töluðu saman í síma á
hveijum degi og fóru saman í bæ-
inn tvisvar til þrisvar í viku. Eftir
að þær urðu báðar ekkjur fóru þær
saman til Spánar, Ítalíu og París-
ar. Þær voru svo góðar saman og
þeim þótti svo vænt hvorri um aðra.
Þegar móðir mín lá á sjúkrahúsi í
einn mánuð áður en hún dó kom
Gústa til hennar á hveijum degi í
heimsókn. Ég veit að Gústa sakn-
aði móður minnar mikið, en nú er
hún komin til hennar og Gústa, svo
nú eru þau öll saman og líður
áreiðanlega vel.
Hvíldu í friði.
Þín Hrafnhildur.
Fædd 19. apríl 1930
Dáin 20. febrúar 1994
Fallega, góða mamma mín með
stóru augun er farin í sína hinstu
ferð. Oft sat hún kyrr, langa stund
í senn og horfði út í fjarskann eins
og hún væri farin í ferð til land's
sem ég og aðrir áttum engan að-
gang að. Þá sat maður hljóður og
þorði ekki að yrða á hana fyrr en
það var nokkurn veginn ljóst að
hún væri að koma til baka. Hvert
mamma fór á þessum augnablikum
vissi ég ekki, stundum datt mér í
hug að hún væri að hvíla sig á
umhverfinu og þessu hversdags-
lega amstri með því að útiloka sig
frá því með þessum einfalda hætti,
en miklu oftar fannst mér sem hún
væri farin til Gests litla, sonar síns
sem hún missti fyrir mörgum
árum. Augnaráðið var þannig.
Kannski hvarf hún til að leika ögn
við hann í landinu þar sem ljósið
ætíð logar.
Þótt ég bíði nú hljóð allan dag-
inn kemur hún aldrei til baka. En
minningarnar streyma látlaust um
hugann, ég sit og segi dætrum
mínum frá lífi hennar, skoðunum
og draumum, frá systkinum henn-
ar og foreldrum, stundum man ég
ekki nógu vel einstök atriði og
segi þá eftir að hafa velt vöngum:
nei, ég man þetta ekki nógu vel,
ég verð að spyija hana mömmu
betur um þetta.
Á sömu stundu veit ég að það
er orðið of seint og sársaukinn og
söknuðurinn heltekur sálina. Bara
að ég hefði spurt oftar, lengur og
betur. Þótt ég hafi horft upp á
þjáningar hennar og baráttu við
krabbamein, eða miklu heldur af-
leiðingar geislameðferðar, trúði ég
alltaf á bata hennar. Mömmur
deyja ekki.
Amma mín er farin, en andi
hennar og minningar munu lifa í
hjarta mínu.
Hún var heppin, því kvalirnar
voru stuttar. Nú ei hún komin til
afa Ólafssonar, en h ín var mikið
búin að sakna hans. Þess vegna
sætti ég mig alveg við dauða henn-
ar. Ég elska hana, þessa yndislegu
mannveru, eins og við öll gerum.
Ég þakka þér, amma mín, fyrir
allar samverustundirnar og skilaðu
kveðju til afa frá okkur öllum.
Katrín Ösp.
Að óvænt yrði boðið upp í síð-
asta dans lífsins og dansinn stiginn
til enda án nokkurs hiks. Þannig
hafði tengdamóðir mín óskað sér
að lífshlaupið mætti enda og gleðst
ég fyrir hennar hönd að óskin sú
var uppfyllt.
Það mun taka tíma að átta sig
á því, að morgunganga í Daialand-
ið er nú liðin tíð. Engin Gústa bros-
andi á stigapallinum segjandi: „En
gaman, gakktu í bæinn.“ Ekki sest
aftur við eldhúsborðið og hlustað á
frásagnir af lífshlaupinu. Eins og
þegar lítil stelpa, pínulítið myrkfæl-
in og með kaldar tær, skreið í skot-
ið hjá Einari afa sínum, sem henni
þótti afar vænt um og sem passaði
hana svo oft, þegar mamma var
að vinna. Þegar stelpan var tíu ára
og fór ein í rútu austur í Biskups-
tungur með koffortið sitt til að
vinna sumarlangt sem barnfóstra.
Kvíðin vistinni hjá bláókunnugu
fólki, sem reyndist síðan svo elsku-
legt og gott. Þegar stelpan á leið
úr skólanum setur í sig kjark og
labbar inn hjá kaupmanninum.
Læst vera að skoða í hillur, maginn
í hnút, en nær að stynja upp:
„Þekkir þú mig?“ Þögn. Síðan: „Já,
dóttir sæl“. Boðið í bakherbergi,
rabbað saman. Stór stund og búin
að ráða sig í vinnu er skóla lýkur.
Þegar stelpan 16 ára í vinnu á
matsölustað roðnar, fær aukinn
hjartslátt og kiknar í hnjánum,
Þegar móðir mín leit fyrst dags-
ins ljós á kreppuárunum á ísafirði,
19. apríl árið 1930, trúðu fæstir
því að hún myndi lifa. Amma mín,
Kristín Karlína Jónsdóttir frá Aðal-
vík, og afi minn, Gestur Sigurðsson
af Ströndum, áttu son sinn Magn-
ús á þriðja ári þegar mamma og
tvíburasystir hennar fæddust. Þær
fæddust tveimur mánuðum fyrir
tímann og voru þijár og fjórar
merkur. Amma vafði þær inn í
bómull, því húð þeirra var óþrosk-
uð, lagði þær í kommóðuskúffu,
setti þriggja pela flösku með heitu
vatni á milli þeirra og stillti skúff-
unni við hlið kolaeldavélarinnar þar
sem hitinn var mestur.
Það var með ólíkindum að litlu
telpurnar skyldu lifa, en amma
sagði að það væri álfkonu að
þakka. Álfkonan hefði birst sér í
draumi stuttu fyrir fæðingu barn-
anna og lofað henni hjálp, því hún
hefði gætt hólsins hennar í Aðal-
vík. Amma hafði sýnt náttúrunni
virðingu sína og hélt því dætrunum
litlu að launum. Þær voru síðar
skírðar í höfuðið á álfkonunni, Álf-
hildur Erla og Hulda Elsa. Amma
mín fæddi síðan sjö börn til viðbót-
ar, Sigurð, Öldu, Steinunni, Þóri,
Stein, Báru og Sóleyju. Af tíu
systkinum eru nú sex á lífi.
Mamma mín eignaðist sjálf
fimm börn. Við vorum elstar, ég
og Þórdís, en með eiginmanni sín-
um, Gunnari Guðmundssyni húsa-
smið, átti hún Ásdísi, Gest og Stef-
aníu. Gest litla misstu þau ungan,
aðeins tveggja ára gamlan.
Lýsingin sem ég gaf eiginmanni
mínum væntanlegum á móður
minni daginn sem ég fór með hann
suður í Keflavík til að kynna hann
fyrir henni, var þessi: Hún er fal-
leg, lítil og nett, með stór augu
Hulda Elsa Gests-
dóttir — Minning