Morgunblaðið - 12.03.1994, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. MARZ 1994
Skrif gagnrýnenda um San Francisco-ballettinn
Uppsetning Helga á
Rómeó og Júlíu lofuð
Ballettinn mitt besta verk til þessa, segir danshöfundurinn
Boston. Frá Karli Blöndal, fréttaritara Morgunblaðsins.
HELGI Tómasson ræðst um þessar mundir í hvert stórvirkið á fæt-
ur öðru. í kjölfar Svanavatnsins og Þyrnirósar siglir nú ballettinn
Rómeó og Júlía, sem San Francisco-ballettinn frumsýndi á þriðjudag
við lofsamlegar viðtökur gagnrýnenda fyrir bæði dansa og sviðsetn-
ingu. „Það er glæsileg viðbót við verkefnaskrá San Francisco-bal-
lettsins," skrifaði Carol Fowler gagnrýnandi í dagblaðið Los Angel-
es Times á fimmtudag.
„Frumsýningin tókst mjög vel,“
sagði Helgi Tómasson, stjórnandi
San Francisco-ballettsins, í samtali
við Morgunblaðið á fimmtudag.
„Hún heppnaðist stórkostlega. Þetta
er stærsta sýningin, sem ég hef sett
upp, og mitt besta verk hingað til.“
Ballettgagnrýnendur Kaliforníu-
blaðanna lofuðu flestir uppfærslu
Helga á Rómeó og Júlíu við tónlist
Rússans Sergeis Prokoffjevs.
Gagnrýnandi dagblaðsins San
Francisco Examiner, Allan Ulrich,
skrifaði að Helga hefði tekist
„undravel að gæða hvert atriði þess-
arar ástarsögu úr smiðju Shakespe-
ares tilfinningu djúpstæðrar við-
kvæmni og vitund um hverfulleika
mannanna athafna og hviklyndi ör-
laganna."
Ulrich bendir á það að Helgi hafí
víða leitað fanga og fundið fyrir-
mynd við uppsetningu sína á Rómeó
og Júlíu.
„En hér er á ferðinni damatísk
skarpskyggni, sem ljær frásögninni
talsvert meira samhengi, en fínna
má í fjölda frægra uppsetninga, sem
hægt væri að vísa til,“ skrifaði
Ulrich.
Umfjöllun gagnrýnenda hefur þó
ekki verið eintómur lofsöngur.
„En hvað gerist þegar danshöf-
undur, sem í tilfínninganæmi sínu
spannar það að vera svalur til þess
að vera kaldur, tekst á við ástríðu-
og lostafyllsta ballettverk hins vest-
ræna heims?“ spurði David Gere,
gagnrýnandi dagblaðsins San
Franscisco Chronicle, á fimmtudag
og svaraði: „Ballett í andstöðu við
sjálfan sig.“
Undir fyrirsögninni „Hrífandi en
kuldalegur, Rómeó“ kvað Gere
Helga njóta sín best í atriðum, þar
sem væri „hrein og ómenguð hreyf-
ing“, en þrátt fyrir glæsilega bún-
inga og sviðsmynd í umsjá Danans
Jens-Jacobs Worsaaes og magnaða
tónlist vanti upp á og sé ekki að sjá
að dansararnir eigi sök á því.
Annan tón kveður við í gagnrýni
Los Angeles Times. „Hin nýja [upp-
færsla] Helga Tómassonar á Rómeó
og Júlíu er knúin ástríðum," skrifar
gagnrýnandi blaðsins, Carol Fowler.
„Shakespeare er sómi sýndur með
þessari dansuppfærslu af hinu klass-
íska leikriti."
Johanna Berman dansaði í hlut-
verki Júlíu á frumsýningunni og
Jeremy Collins var í hlutverki Róm-
eós. Bæði fengu góðar umsagnir og
sagði Fowler að þau væru „full-
komnir dansfélagar".
Skrifaði hún einnig að „Helgi
Johanna Berman og Jeremy Coll-
ins dansa Romeo og Júlíu
hefði ekki getað fundið týpur, sem
hæfðu betur hlutverkum leiksins að
líkamsburðum, þótt hann hefði leitað
til Hollywood.“
Dálkahöfundur sama blaðs, Herb
Caen, sagði að frumsýningin hefði
yfirskyggt allt annað það kvöldið og
greip til einfaldleikans í umsögn
sinni: „Namminamm: [Þessi sýning]
leit nógu vel út til að hægt væri að
borða hana.“
Dagblaðið The Oakland Review
sagði sýningu San Francisco-bal-
lettsins „æsilega og gallalausa" í
fyrirsögn. Gagnrýnandi blaðsins
hældi jafnt Helga, Worsaae og Den-
is de Coteau hljómsveitarstjórnenda
Helgi Tómasson leiðbeinir dönsurum á æfingu Morgunbiaðið/Ástvaidur
og kvað ekki hafa verið galla að sjá
á ballettinum við fyrstu sýn.
Það er ekki orðum aukið að þetta
sé stór sýning. Dálkahöfundur einn
skrifaði að menn ættu ekki að reka
upp stór augu þótt sýningin væri
alveg milljón, hún hefði nefnilega
kostað tæpa milljón. Það eru tæpar
70 milljónir ÍSK.
San Francisco-ballettinn hefur ver-
ið á uppleið frá því Heigi tók við
honum og sagði Anna Kisselgoff,
gagnrýnandi The New York Times,
útsendara Morgunblaðsins, að hann
væri meðal fjögurra bestu balletta
Bandaríkjanna, þegar Helgi kom með
dansflokk sinn til New York í fyrra.
Uppfærsla Helga á Rómeó og
Júlíu hefur þegar vakið athygli í
Kaliforníu og mun hún sennilega
spyijast víðar á næstunni. í gær,
laugardag, átti að fjalla um sýning-
una á sjónvarpsfréttastöððinni CNN.
Þá hófu gagnrýnendur hvað-
anæva í Bandaríkjunum málþing um
Rómeó og Júlíu í San Francisco.
Þessi ráðstefna ballettgagnrýnenda
er haldin óháð sýningu San Franc-
isco-ballettsins. Hins vegar ber vel
í veiði fyrir stjórnanda hans að gagn-
rýnendur skuli þyrpast til San Franc-
isco til að fjalla um Rómeó og Júlíu
um leið og fyrstu sýningar nýrrar
uppfærslu hans standa yfir.
Foreldrar óttast skerta þjónustu skóladagheimila vegna breytinga á yfirstjórn
Vistunartími styttur en
heimilin ekki lögð niður
FORELDRAR sem eiga börn sín á skóladagheimilum Reykjavík-
urborgar óttast að breytingar verði á starfsemi heimilanna þegar
starfsemi þeirra flyst frá Dagvist barna yfir til Skólaskrifstofu
Reykjavíkur þann 1. september næstkomandi og í vikunni afhentu
þau Markúsi Erni Antonssyni, borgarsljóra, undirskriftalista 697 ein-
staklinga sem mótmæltu fyrirhuguðum breytingum á starfseminni.
Þær breytingar sem fyrirhugaðar eru í framtíðinni snúa að styttingu
þess tíma sem börnin dvelja á skóladagheimilunum og með eflingu
heilsdagsskólans verði þörf fyrir gæslu utan skólatíma fullnægt í
heilsdagsskólanum og skóladagheimilin þá lögð niður. Viktor A.
Guðlaugsson, forstöðumaður Skólaskrifstofu, segir þennan ótta vera
á misskilningi byggðan, skrifstofan muni einungis yfirtaka reksturinn
og skóladagheimilin muni í flestum tilfellum verða rekin áfram.
Ekki yrði hróflað við rekstri þeirra fyrr en börnum sem þar eru
vistuð verði tryggð viðunandi þjónusta. Hálfsdagsvistunin miði síðan
að því að auka plássin á skóladagheimilunum.
Alls rekur Reykjavíkurborg 12
skóladagheimili fyrir börn á aldrin-
um 6 til 9 ára, auk þess sem borgin
vistar 22 börn á einu einkareknu
skóladagheimili í Vesturbænum.
Aðeins börn einstæðra foreldra eiga
rétt á vistun á skóladagheimilum
borgarinnar og um áramót voru 309
börn vistuð þar.
Bergur segir að einhver biðlisti
sé eftir vistun 6 ára barna á skóla-
dagheimilunum í haust. Reynslan frá
síðasta hausti hafi hins vegar sýnt
að heilsdagsskólinn hafi haft veruleg
áhrif á þá og því lítil bið verið eftir
plássi í vetur auk þess sem nokkur
heimilanna séu vannýtt.
Yfirstjórn skóladagheimilanna
hefur hingað til verið hjá Dagvist
barna en þann 31. janúar sl. var
ákveðið að færa forræði þeirra yfir
til Skólaskrifstofu, sem sér um
rekstur grunnskóla höfuðborgarinn-
ar. í framhaldi af því rituðu Bergur
Felixson, forstöðumaður Dagvistar
barna, og Viktor greinargerð þar
sem fjallað var um þær breytingar
sem kynnu að verða á rekstri þeirra
á komandi árum og ástæður þeirra.
Bergur segir ástæðu tilfærslunnar
vera að eðlilegra sé að skóladag-
heimilin séu í forsjá Skólaskrifstofu
þar sem þjónustan tengist rekstri
grunnskólanna. Til dæmis hafí það
komið fyrir að skólarnir hafi breytt
stundaskrá barna einhliða og það
hafi haft veruleg áhrif á rekstur
heimilanna. Betra verði að samræma
stundaskrár og vistun á skóladag-
heimilunum ef sami aðilinn hafi yfir-
umsjón með starfinu. Bergur segir
að Dagvist barna hafí samþykkt
þessa tilfærslu með því skilyrði að
þjónusta við einstæða foreldra verði
áfram tryggð.
Einsetinn skóli breytir þörfinni
Það eru einkum tvær breytingar
sem Bergur og Viktor segja að verði
á rekstri skóladagheimila. Boðið
verði í ríkara mæli upp á hálfs dags
vistun og í framtíðinni sé fyrirsjáan-
legt að rekstri skóladagheimila verði
breytt.
I greinargerðinni segir að þær
breytingar sem nú standa yfir í
skólamálum borgarinnar, svo sem
starfræksla heilsdagsskóla, áform
um einsetinn skóla sem væntanlega
leiddi til aukinnar kennslu, leiddi til
þess í framtíðinni að starfsemi skóla-
dagheimila í núverandi mynd verði
óþörf.
Áslaug Haraldsdóttir sem sæti á
í óformlegum vinnuhóp foreldra
barna segir foreldrana í sjálfu sér
ekki vera á móti breytingu á starf-
semi skóladagheimilanna, það þurfi
bara að skilgreina betur í hveiju
breytingamar væru fólgnar. Ein-
stæðir foreldrar gætu ekki nýtt sér
þjónustu heilsdagsskólanna í núver-
andi mynd, stærsta vandamálið væri
frí í skólum á skólaárinu sem séu
um 30 dagar. Inn í þessari tölu eru
jólafrí, páskafrí, frí vegna starfsdaga
kennara og aðrir lögbundnir frídag-
ar. Við þetta bættist svo sumarfrí
skólanna sem er 3 Vi mánuður.
Bergur og Viktor taka undir þessa
gagnrýni og segja að áður en hægt
sé að gera verulegar breytingar á
rekstri skóladagheimilanna verði að
leysa vandann með frídagana, það
sé brýnasta verkefnið.
í greinargerð þeirra segir að
„þetta verður þó aðeins gert, að við-
komandi grunnskólar (heilsdags-
skóli) og skóladagheimili geti í sam-
vinnu tryggt foreldrum viðveru á
svokölluðum „starfsdögum" og virk-
um dögum aðliggjandi leyfum og
lengt árlegan tíma a.m.k. til jafns
við það sem nú gerist á skóladag-
heimilum."
í greinargerð sem vinnuhópur for-
eldra barna á skóladagheimilum
sendi frá sér í byijum mars segir
ennfremur að áður en heilsdagsskól-
inn verði viðunandi úrræði fyrir ein-
stæða foreldra verði að taka á ýms-
um óvissuþáttun í rekstri hans, eins
og mismunandi aðstöðu og starfs-
mannahaldi, en engir kjarasamning-
ar hafa verið gerðir við þá sem starfa
í heilsdagsskólanum auk þess sem
gefa verði næringarþörf bamanna
gaum. Víðast hvar komi börnin sjálf
með nesti eða geti keypt máltíðir í
skólanum. Áslaug segir að á skóla-
dagheimilunum séu börnin í fæði og
fái morgunmat, heita máltíð í hádeg-
inu og síðdegiskaffi.
Skóladagheimilum breytt í
leikskóla
Bergur segir að ekki sé búið að
ákveða að leggja niður nein skóla-
dagheimili, þau verði ekki lögð niður
fyrr en að vel athugðu máli, þegar
hægt verður að fá sömu þjónustu
innan heilsdagsskólans. Hann segir
að þar sem skóladagheimili verði
lögð niður verði þeim breytt í leik-
skóla fyrir yngri börn. Að vísu að
búið að ákveða að sameina tvö skóla-
dagheimili í Breiðholti sem hafi ver-
ið vannýtt hingað til. Börn frá Hóla-
koti verði flutt yfir á Hraunkot og
því fyrrnefnda breytt í leikskóla.