Morgunblaðið - 19.04.1994, Blaðsíða 1

72SIÐUR B
87. tbl. 82. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 19. APRÍL 1994
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Bandaríkin
Vextirnir
hækkaðir
Washington. Reuter.
BANDARÍSKI seðlabankinn til-
kynnti í gær, að hann ætlaði að
hækka skammtímavexti örlítið
með því að minnka útlánafé
bankanna. Verða svokallaðir
millibankavextir hækkaðir úr
3,50% í 3,75%.
Þetta er í þriðja sinn síðan í febr-
úar að bandaríski seðlabankinn
grípur til þess að hækka skamm-
tímavexti til að draga úr verðbólgu-
þrýstingi.
Allar opinberar tölur sýna þó, að
verðlagsþróunin sé innan eðlilegra
marka en Alan Greenspan seðla-
bankastjóri og ýmsir aðrir yfirmenn
bankans hafa áhyggjur af að hag-
vöxturinn sé of mikill.
Hlutabréf lækka
verulega í verði
Hlutabréf lækkuðu verulega í
verði í Kauphöllinni í New York
eftir tilkynningu bankans og sér-
fræðingar sögðu, að viðbrögð mark-
aðarins endurspegluðu þá skoðun
bandarískra fjármálamanna að
frekari vaxtahækkanna væri þörf
síðar á árinu.
Reuter
Sættir í nánd í Suður-Afríku?
F.W. DE Klerk, forseti Suður-Afríku, og forystu-
menn Inkatha-flokks Zúlú-manna eru hársbreidd frá
samkomulagi sem myndi tryggja þátttöku flokksins
í þingkosningunum 26.-28. þessa -mánaðar, sam-
kvæmt heimildarmönnum í Jóhannesarborg í gær.
De Klerk lagði fram tillögur sem miða að því að fá
Inkatha-flokkinn til að hætta við að sniðganga kosn-
ingarnar, en ekki var vitað hvað í þeim fólst. Til
skotbardaga kom milli fylgismanna Inkatha og Af-
ríska þjóðarráðsins í hverfi blökkumanna í Jóhannes-
arborg í gær og suður-afrískur ljósmyndari var skot-
inn til bana þegar hann var að taka myndir af átök-
unum. Á myndinni er verið að flytja hann á brott
en fremst er ljósmyndari Newsweek sem varð einn-
ig fyrir skoti.
Sjá „Úrslitatilraun til að ná sáttum ...“ á bls. 29.
Næstum
mettap í
fluginu
Genf, New York. Reuter.
GÍFURLEGT tap var á alþjóð-
legu áætlunarflugi í fyrra eða
sem nam 4,1 milljarði dollara.
Samanlagt tap frá 1990 er 15,6
milljarðar dollara. Kom þetta
fram á ráðstefnu IATA, Alþjóða-
samtaka áætlunarflugfélaga, í
New York í gær.
Búist hafði verið við, að heild-
artap á rekstri aðildarfélaga IATA,
221 flugfélags, yrði 2,4 milljarðar
dollara á síðasta ári en 1992 var
það 4,8 milljarðar, fjórir milljarðar
1991 og 2,7 milljarðar 1990. Pierre
Jeanniot, aðalframkvæmdastjóri
IATA, sagði, að nú væri ljóst, að
vonir manna um niðurskurð og hag-
ræðingu í rekstri félaganna hefðu
byggst á of mikilli bjartsýni. Vand-
inn væri enn sem fyrr allt of mikið
sætaframboð.
Bandaríska flugfélagið North-
west Airlines hefur ákveðið að
lækka sumarfargjöldin um allt að
40% til að freista þess að fjölga
farþegum. Stærstu flugfélögin í
Bandaríkjunum brugðust skjótt við
þessu og kynntu svipuð tilboð í gær.
Sendimaður Rússa hefur fengið nóg af „serbneskum öfgamönnumu
Segir Rússa eiga að var-
ast að styðja Bosníu-Serba
Sartyevo, Belgrad, Pale, Washington, Lúxemborg. Reuter.
EMBÆTTISMENN Sameinuðu
þjóðanna í Sarajevo staðfestu í
gær að leiðtogar Bosníu-Serba
hefðu fyrirskipað hersveitum
sínum að fara að minnsta kosti
þrjá kílómetra frá múslimaborg-
inni Gorazde. Serbar héldu þó
árásum sínum á borgina áfram
samkvæmt síðustu fréttum og
yfirmaður friðargæsluliðs Sam-
einuðu þjóðanna í Bosníu sagði
að ekki væri mark takandi á lof-
orðum Bosníu-Serba lengur. Vít-
alíj Tsjúrkín, aðstoðarutanríkis-
ráðherra og sérlegur sendimað-
ur rússnesku stjórnarinnar í
Bosníu, virtist hafa fengið sig
fullsaddan á leiðtogum Bosníu-
Serba og sagði að Rússar ættu
að varast að styðja „serbneska
öfgamenn".
Sir Michael Rose, yfirmaður frið-
argæsluliðsins, varaði við því að
hörmungarástand myndi skapast í
Gorazde ef árásunum linnti ekki.
Borgarstjóri Gorazde, Ismet Briga,
sagði hættu á að Serbar næðu borg-
inni algjörlega á sitt vald. Vítalíj
Tsjúrkín kvað stjórnarherinn í
Gorazde nánast lamaðan.
„Hópur serbneskra öfgamanna í
Bosníu er orðinn sjúkur af stríðs-
brjálæðinu," sagði Vítalíj Tsjúrkín
á blaðamannafundi í Belgrad eftir
viðræður við leiðtoga Bosníu-Serba:
„Getum við leyft okkur að láta
þennan hóp skýla sér á bak við
utanríkisstefnu Rússlands pg draga
aðra Serba í bijálæðið? Ég svara
þessu afdráttarlaust - nei.“
Tsjúrkín sagði að orðrómur hefði
verið á kreiki um að Atlantshafs-
bandalagið væri að undirbúa frek-
ari loftárásir á stöðvar Serba. Þessi
orðrómur hefði reynst rangur en
hann hefði þá þegar verið búinn
að senda skeyti til Moskvu með
eftirfarandi skilaboðum: „Styðjið
þær af kappi."
Ummæli Tsjúrkíns eru til marks
um breytta afstöðu Rússa til
Bosníu-Serba.
Árásirnar á Gorazde eru mikið
áfall fyrir ráðamenn á Vesturlönd-
um, sem virðast standa ráðþrota
frammi fýrir vandanum. Warren
Christopher, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, sagði stríðið í Bosn-
íu „mesta harmleikinn í Evrópu frá
því Járntjaldið leið undir lok“. Bill
Clinton Bandaríkjaforseti kvaðst
hafa falið ráðgjöfum sínum að meta
þá kosti sem væru í stöðunni.
Utanríkisráðherrar Evrópusam-
bandsins samþykktu ályktun þar
sem þeir krefjast þess að árásunum
verði hætt tafarlaust og án skilyrða.
Sjá fréttir á bls. 28.
----» ♦ -----
Rússar í
Smuguna
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara
Morgunblaðsins.
RÚSSNESKA strandgæslan mun
innan skamms eða snemma í maí
taka upp eftirlit í Smugunni.
Hefur norska fréttastofan NTB
það eftir Pavel Latysjev, einum
yfirmanni hennar í Múrmansk.
Pavel sagði, að ekki væri hægt
að senda skip fyrr en í maí vegna
mikilla anna á öðrum svæðum. Um
síðustu helgi voru þrír togarar að
veiðum í Smugunni, allir skráðir í
Belize en í eigu Islendinga og Fær-
eyinga. Að sögn starfsmanna
norsku landhelgisgæslunnar er
samanlagður afli þeirra 10-15 tonn
af þorski á sólarhring.
„Svikum“ mótmælt
Sarajevo. Reuter.
UM 3.000 múslimar komu saman í miðborg Sarajevo í gær til
að mótmæla því að Sameinuðu þjóðirnar skuli ekki hafa reynt
að afstýra því að Serbar næðu múslimaborginni Gorazde í Bosníu
á sitt vald.
„Við erum hér til að mótmæla
grimmdarverkum og svikum og
lýsa yfir því að við erum ekki
hrædd við Serba,“ sagði Alija Izet-
begovic, forseti Bosníu, í ræðu á
útifundinum.
„Friðargæsluliðinu er ekki um
að kenna, né hermönnum þeirra
og foringjum,“ sagði forsetinn og
vísaði til þess að friðargæsluliðið
í Bosníu hefur ekki umboð til að
beita hervaldi nema til að veija
sig.
„Æðstu embættismenn stofn-
unarinnar eru sökudólgarnir,"
hélt Izetbegovic áfram. „Þeir eru
að reyna að afsaka aðgerðarleysið
og það bitnar illa á Gorazde. Við
höfum lært okkar lexíu - við verð-
um að vera sterk, því umheimur-
inn tekur aðeins mark á þeim sem
sýna mátt sinn.“
Fundarmenn kröfðust þess að
Boutros Boutros-Ghali, fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna, segði af sér og Izetbegovic
tók undir þá kröfu.
Frá mótmælafundi múslima í Sarajevo í gær.