Morgunblaðið - 02.06.1994, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 2. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Danskur verðlaunaleikhópur sýnir Litlu nornina á laugardag
LISBETH og- Peter leika í Litlu norninni.
LEIKHÓPURINN Maríuhænan í húsakynnum Möguleikhússins við Hlemm.
Bamaleikhús
allsaldurs
Þótt sýningin í Möguleikhúsinu miðist við 3-8 ára
áhorfendur vilja Danirnir helst enga aldursskipt-
ingu hafa í leikhúsi. Þeir segja Þórunni Þórsdóttur
hvers vegna og leyfa henni örlítið að heyra af
baráttu góðs og ills innra með nornarkríli efst
uppi á myllulofti.
„VIÐ SEGJUM sögu, en kennum
ekki, við erum leikarar. í lokin
höfum við lausn á vanda sögunn-
ar, möguleika sem hentar sumum ■
og öðrum ekki. Augun hafa að
minnsta kosti opnast, eða það von-
um við, og okkur tekist að vekja
til umhugsunar. Mömmur og
pabba jafnt og minnstu gestina.
Leikhús er nefnilega betra orð en
barnaleikhús. Þriggja ára áhorf-
andi á sér afmarkaðan heim, átta
ára skynjar annað og meira og
átján ára og fertugur hugsa hvor
sitt. Ef við lesum Tsjekov eða
Tolstoj skiljum við einungis hluta
sögunnar af því við þekkjum ekki
þá rússnesku veröld sem þeir Iýsa.
Samt gefur lesturinn mikið. Hver
sér með sínum augum og skilur
sínum skilningi, leikrit getur ef
vel er verið í mörgum lögum.“
Fjórmenningarnir í Maríuhæn-
unni, Lisbeth Knopper, Peter
Westphael, Jan Möller og Erik
Viinberg, fengu í fyrra opinberu
útnefninguna besta danska barna-
leikhúsið. Síðan hafa þau sett upp
sýningarnar Mömmudrenginn,
sem miðuð er við 8-14 ára áhorf-
endur, og Sannleikann og sjóhest-
inn, fyrir 3-8 ára. Þessar sýningar
fara þau með í danska skóla næsta
vetur auk þeirrar þriðju, Gaman-
leikarans, sem ætluð er unglingum
og fullorðnum.
„Þegar við leikum fyrir börn
segjum við ekki, nú ætlum við að
tala ykkar tungumál. Það væri á
vissan hátt niðrandi. Vitanlega
þýðir ekki að bjóða ungum áhorf-
endum flóknar sögur eða tilfínn-
ingar sem þeir þekkja ekki. En
börn velja úr eins og aðrir leikhús-
gestir, fólk verður snortið með
ólíkum hætti á sömu sýningu.“
Aldurshópur sem uppfærsla
miðast við er tilgreindur á kynn-
ingarkortum Maríuhænunnar til
leiðbeiningar fyrir stjórnendur
skóla og aðra sem hug kynnu að
hafa á sýningum. Þar eru fleiri
hagnýtar upplýsingar; um verð,
lengd sýningar og aðstæður sem
þörf er á. Maríuhænan er enda
enginn viðvaningur, hún hefur
starfað síðan 1982 og þijú ár í
núverandi mynd.
Lisbeth, Erik og Peter leika og
Jan semur tónlist og flytur hana.
„Við höfum verið að móta okkur
stíl,“ segja þau, „fléttum saman
leik og frásögn til að þétta söguna
og höfum sviðsmyndina einfalda
svo áhorfendum gefist færi á nota
ímyndunaraflið. Venjulega fáum
við einhvern í lið með okkur til
að semja verkin, prófum okkur
áfram með áhorfendum og breyt-
um þar til allir eru ánægðir." Að-
setur leikhópsins er í Randers í
Danmörku en mikill þeytingur á
honum yfir veturinn.
Maríuhænan frumsýnir gjarna
á barnaleikhúshátíð sem haldin er
í Danmörku í apríl ár hvert. Hún
er ein sú stærsta í heiminum, með
70 hópum og 400 sýningum á einni
viku. „Þarna kemur fólk úr skólun-
um og sér hvað er í boði fyrir
næsta vetur,“ segir einn úr hópn-
um, „flestir vilja að minnsta kosti
tvær sýningar. Síðan er hafður sá
snjalli háttur að ríkið borgar skól-
anum til baka helming kostnaðar
af sýningunni. Hóparnir geta líka
sótt um styrki, bæði hjá ríki og
sveitarfélagi og við höfum til
dæmis milljón danskra króna frá
ríkinu, 175.000 frá Randers þar
sem ieikhúsið okkar er og sjálf
höfum við milljón á vetri upp úr
leikferðum um landið.
Danmörk á sterka barnaleik-
húshefð og við erum stolt af því.
Hún hefur verið að þróast í aldar-
fjórðung og síðustu tíu ár hafa
yfir 50 manns einbeitt sér að þessu
formi leiklistar í landinu. Dönsku
barnaleikhússamtökin (DTS) eru
eins konar gæðastimpill á hópa.
Víða annars staðar er barnaleik- 1
hús ekki annað en aðgöngumiði 1
inn í leikhús fyrir fullorðna. Þarna
skerum við okkur úr. En leikhús-
fólk í Danmörku mætti gefa meiri
gaum franiandi straumum, við lok-
um okkur heldur mikið af.“
Maríuhænan hefur þó farið
nokkuð víða. Til að mynda til Finn-
lands og Póllands með Litlu norn-
ina sem hingað er komin og hún
fer seinna til Grænlands. Sýning- •
arnar á barnaleikhúshátíð Mögu- j
leikhússins við Hlemm tengjast
Listahátíð í Reykjavík. Nornin
birtist í síðara sinn á laugardaginn
klukkan 15. Þetta er fjögurra ára
gömul uppfærsla Maríuhænunnar
og viðfangsefnið stríð og friður,
hið góða og hið illa. Hvernig bland-
ast lítil norn inn í þessar andstæð-
ur? )
Hún býr á lofti myllunnar hans j
Martins með gamalli og virkilega )
vondri norn. Martin býr til leikföng
í myllunni vegna þess að það er
stríð og hann hefur ekki öðru að
sinna. Ekki fyrr en hann er líka
kallaður í herinn. Nornirnar eru
önnum kafnar við að hrekkja her-
mennina, að minnsta kosti gamla
nornin, enda löng hefð fyrir belli-
brögðum í fjölskyldunni. Litla )
nornin er hins vegar hrædd við ,
stríðið og léleg í hrekkjum. Her- *
mennirnir bara hlægja að henni. )
Einn daginn fær hún að vera
heima og tekur þá trédúkku sem
malarinn hefur smíðað. Seinna
týnist dúkkan á vígvellinum og
nornin verður leið af því hún ætl-
aði alltaf að skila henni til hans.
I sameingu ákveða þau að nota
dúkkurnar til að binda enda á
stríðið. Hermennirnir neyðast til )
að tala saman og leikföngin minna [.
á börnin þeirra heima. Þannig |
endar sagan og gamla nornin verð-
ur svo reið að hún sekkur í jörð-
ina. Eftir verður ekkert nema nef-
ið.
Þriggja Rétta
Kvöldverður
Léttreykt langvía
með rabarbara-vinegrettesafa
Hvítlauksleginn háfur
meðfáfnisgras-rósapiparsósu
Engiferís með marengs
og Grand Marnier-sósu
Verð kr. 1.960,-
Skólabrú
Sími 62 44 55
Líf og listir
þjóðarinnar
1930-1944
SÝNINGIN í deiglunnni 1930-
1944, er framlag Listasafns ís-
lands til Listahátiðar í Reykjavík.
Undirtitill sýningarinnar er Frá
Alþingjshátíð til Lýðveldisstofn-
unar - íslenskt menningarlíf á
árunum 1930 -1944. Listasafnið
efnir til sýningarinnar í tilefni
af fimmtíu ára afmæli íslenska
lýðveldisins en hún verður opnuð
föstudaginn 3. júní. Sýningin er
sú yfirgripsmesta sem Listasafn
Islands hefur ráðist í.
í fréttatilkynningu frá Lista-
safninu segir m.a.: „Sýningunni
er ætlað að varpa Ijósi á þau
umbrot sem urðu í íslensku
menningarsamfélagi, þegar
mættust gamalgróna bændasam-
félagið og vaxandi borgarmenn-
ing, einkum í myndlist, listiðn-
aði, hönnun og byggingarlist.
Dregin er upp mynd af þessu
tímabili, þegar skarst í odda með
þeim viðhorfum sem fleytt höfðu
Islendingum í átttil stjórnmála-
og menningarlegs sjálfstæðis...“
Sjónrænt samhengi
Að sögn Beru Nordal^ for-
stöðumanns Listasafns Islands,
hefur safnið aldrei áður tekið
VIÐ þvottalaugarnar eftir Kristínu Jónsdóttur frá árinu 1931.
)
)
>
)
I
)
ákveðið tímabil fyrir á þennan
hátt og þurfti meiri rannsóknar-
vinnu en við undirbúning ann-
arra sýninga. Leitað er svara við
spurningum eins og, hvað er ver-
ið að sýna hér á Iandi á hverjum
tíma? Hvað er að gerast bæði í_
myndlist og á öðrum sviðum? A
sérstökum súlum er gefin mynd
af þeirri umræðu og listamanna-
deilum sem bar hæst á þessu
tímabili.
Á sýningunni eru myndverk
bæði eftir suma af okkar þekkt-
ustu listamönnum og eftir aðra
sem voru virkir á þessum tíma
en eru nú fallnir í gleymsku.
Einnig eru á sýningunni ljós-
myndir, veggspjöld, bókakápur,
listiðnaður og ýmislegt annað
myndefni. Auk þess er umfjöllun ■
umíslenska byggingarlist.
Á meðan á sýningunni stendur
verða sýndar kvikmyndir frá
þessum árum sem Listasafnið )
fær lánaðar frá Kvikmyndasafni ,
íslands. Auk þess verða haldnir
fyrirlestrar í tengslum við sýn-
inguna. Þessi dagskrá verður
auglýst síðar.
Þar að auki gefur Listasafnið
út í samvinnu við Mál og menn-
ingu bókina í deiglunni, 1930-
1944. Bókinni er ætlað að gefa
sýn yfir líf og listir þjóðarinnar
á þessu tímabili. í henni er yfir-
lit um það helsta sem var að )
gerast í myndlist, tónlist, bók- )
menntum, byggingarlist og list-
hönnun. I