Morgunblaðið - 21.09.1994, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 21. SEPTEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
Spánverj-
ar hafna
vínáætlun
ESB
Madrid. Reuter.
HÖRÐ mótmæli Spánveija og
ítala hafa leitt til þess að Evr-
ópusambandið verður að taka
til nýrrar athugunar tilllögur
um að dregið verði úr vínfram-
leiðslu og gæði víns aukin.
Landbúnaðarráðherra
Spánar, Luis Atienza, sagði í
blaðagrein að Spánveijar gætu
ekki sætt sig við fækkun vín-
garða og líkti því við að „rífa
úr okkur hjartað." Hann kvað
fyrirhugaðar breytingar „um-
deildustu tillöguna síðan
Spánn gekk í EB 1986“.
Samkvæmt tillögunni á að
skera niður vínframleiðslu um
36 milljónir hektolítra á ári,
eð'a tæplega 20%. Það táknar
að hætta verður vínyrkju á
340,000 hektara svæði á Spáni
og að um 30,000 munu missa
atvinnuna.
Tillögunni hefur verið harð-
lega mótmælt á Spáni, þar sem
henni hefur verið líkt við at-
lögu gegn menningu Miðjarð-
arhafsþjóða. Atienza kveðst
reiðubúinn að beita neitunar-
valdi sínu til þess að koma í
veg fyrir að hún verði sam-
þykkt.
Blaðið E1 Pais bendir á að
víða séu vínekrur það eina sem
komi í veg fyrir gróðureyðingu
og fólksflótta. Auk þess sé
ósanngjarnt að kreíjast meiri
fórna af Suðurlandabúum en
þjóðum, sem búi norðar og séu
auðugri.
>
Ovæntur
demanta-
fundur í
Finnlandi
INNAN námaiðnaðarins hafa
fáar fréttir komið jafn mikið
á óvart og tilkynning námafé-
lagsins Ashton Mining of
Australia um demantafund í
Finnlandi. Önnur fyrirtæki
hafa verið að leita í Norðvest-
urhéruðum Kanada, í Afríku
og Ástralíu en svo virðist sem
könnun Ashton á jafn ólíkleg-
um stað og Finnlandi hafi far-
ið mjög leynt.
John Robinson, aðalfram-
kvæmdastjóri Ashton, segir,
að fundist hafi tvö jarðlaga-
svæði eða svokallaðar kimber-
lítæðar þar sem demanta er
að finna og auk þess stök kim-
berlítsvæði, 21 alls. Á einu
svæðinu fengust 26 karöt af
demöntum, sem voru meira en
8 mm í þvermál, úr 100 tonn-
um en að meðaltali 17 karöt
úr 100 tonnum.
Sanyo býr
til þrívídd-
arskjá
Tókýó. Reuter.
FYRIRTÆKIÐ Sanyo Eleetric
hefur þróað ódýran skjá sem
má nota til að sýna þrívíddar-
myndir og grafíkmyndir án
þess að nota þurfi gleraugu.
Tæki með slíkum skjá verða
líklega fáanleg 1997 að sögn
fyrirtækisins.
Sanyo hyggst nota skjáinn
í ýmsu skyni í sambandi við
tölvur, leikvélar, tæki sem líkja
eftir raunverulegum aðstæð-
um, kennslugögn, læknisbún-
að, sjónvarp o.fl.
VIÐSKIPTI
Ráðstefna Fagþings og iðnaðar- og viðskiptaráðuneytis um erlenda fj árfestingu
Skaðar möguleika á fjár-
festingn að standa utan ESB

Morgunblaðið/Sverrir
FRÁ ráðstefnu Fagþings um erlenda fjárfestingu í íslenzku atvinnulífi, sem haldin var á Hótel Sögu í gær.
Á ráðstefnu um erlenda fjárfestingu í ís-
lenzku atvinnulífi töldu nokkrir fyririesarar
að það myndi ekki auka möguleika Islend-
inga á að laða erlenda fjárfesta að landinu
að standa utan Evrópusambandsins.
NOKKRIR fyrirlesarar á ráðstefnu,
sem Fagþing og iðnaðar- og við-
skiptaráðuneytið héldu í gær um
erlenda Ijárfestingu á íslandi, töldu
að það myndi skaða möguleika ís-
lendinga á að laða til landsins er-
lenda fjárfestingu að standa áfram
utan Evrópusambandsins (ESB).
Vilhjálmur Egilsson, fram-
kvæmdastjóri Verzlunarráðs og al-
þingismaður, fjallaði um þýðingu
leikreglna viðskiptalífsins fyrir það
að laða erlenda fjárfestingu að land-
inu. „Hvað er Evrópusambandið að
gera?“ sagði Vilhjálmur. „Megin-
hlutverk þess er að sétja leikreglur
á þeim sviðum, þar sem þjóðirnar
ná meiri árangri með sameiginleg-
um leikreglum en þar sem þær setja
leikreglur hver fyrir sig. Þess vegna
hefur verið búinn til innri markaður
ESB, felldir niður allir múrar á
milli ríkja, leikreglur samræmdar
meira og minna í viðskiptum."
Vilhjálmur sagði að Islendingar
hefðu fylgt bandalagsríkjum sínum
í EFTA við gerð samningsins um
Evrópskt efnahagssvæði, en nú
hefðum við dregizt afturúr, þar sem
flest EFTA-ríkin væru að ganga í
Evrópusambandið.
Ekki á korti fjárfesta
Stæði ísland eitt fyrir utan ESB;
sagðist Vilhjálmur óttast þrennt. I
fyrsta lagi myndi ísland einangr-
ast. Einangrun væri ekki eingöngu
staðreyndamál, heldur líka huglægt
mál. Riki utan Evrópusambandsins
væru oft ekki á korti fjárfesta, sem
beindu fjárfestingum sínum til Evr-
ópu. Slíkt snerist meðal annars um
hugsunarhátt stjórnenda í erlendum
fyrirtækjum. Fæstir vissu þeir hvað
EES væri, en allir hefðu á hreinu
hvað Evrópusambandið væri og
beindu þangað fjárfestingum sín-
um.
í öðru lagi sagði Vilhjálmur
skipta máli hvaða leikreglur, hvaða
viðskiptalöggjöf, væri hægt að
segja eriendum fjárfestum að gilti
hér á landi. Máli skipti hvort hægt
væri að tryggja sömu leikreglur í
viðskiptum og giltu hjá Evrópusam-
bandinu. Evrópska efnahagssvæðið
veitti íslendingum mikinn rétt í við-
skiptum við ESB, en með honum
væri þó ekki tryggt að allar reglur
ES_B yrðu teknar upp hér á landi.
í þriðja lagi sagði Vilhjálmur að
með breyttu alþjóðlegu umhverfi
kæmu upp fjölmörg vandamál, sem
yrði að taka á sameiginlega milli
þjóða. Fullveldið snerist nú um að
hafa áhrif á sameiginlegar ákvarð-
anir, sem meðal annars væru tekn-
ar á vettvangi Evrópusambandsins
og móta þær reglur, sem giltu. Með
því að standa fyrir utan væru ís-
lendingar að afsala sér atkvæðis-
rétti um eigin mál.
Fjandskapur við útlendinga
skaðar Islendinga sjálfa
Sveinn Hannesson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins,
lagðist gegn þeim undanþágu-
ákvæðum frá fjármagnsflutningum
í EES-samningum, sem banna út-
lendingum að fjárfesta í íslenzkum
útgerðar- og fiskvinnslufyrirtækj-
um. Sveinn sagði að í umræðum
um EES-samninginn hefðu menn
verið hræddir með sögum um landa-
kaup útlendinga, yfirvofandi arðrán
erlendra auðhringa og að Island
yrði að þrælakistu útlendra auð-
manna, yrðu erlendar fjárfestingar
leyfðar. „En þessar raddir þagna
ein af annarri og dómur sögunnar
mun verða sá að tortryggni og jafn-
vel fjandskapur í garð erlendrar
þátttöku í íslenzku atvinnulífi hafi
stórskaðað okkur sjálf,“ sagði
Sveinn.
Hann sagði að íslendingar væru
alltof seinir af stað í því mikla kapp-
hlaupi um erlenda fjárfesta, sem
náð hefði hámarki í lok síðasta ára-
tugar. „Ég get heldur ekki að því
gert að ég hef áhyggjur af því hvaða
áhrif það hefur fyrir okkur að þessu
leyti ef við ætlum okkur að standa
einir Evrópurikja utan ESB,“ sagði
Sveinn.
EFTA-aðild glatar mikilvægi
sínu
Daninn Christian Hom, yfirhag-
fræðingur ABN AMRO Securities
Scandinavia, sagði í erindi sínu á
ráðstefnunni að aðild íslendinga að
ýmsum alþjóðasamtökum væri
mjög mikilvæg í augum erlendra
ijárfesta, sem sæktust eftir pólitísk-
um stöðugleika og jákvæðu stjórn-
máialegu umhverfi. Nefna mætti
NATO, Sameinuðu þjóðirnar, Al-
þjóðabankann, Alþjóðagjaldeyris-
sjóðinn, EFTÁ og loks EES.
„Hins vegar mun þátttaka ykkar
í EFTA glata mikilvægi sínu ef
Noregur, Finnland, Svíþjóð og
Austurríki ganga í Evrópusam-
bandið. Ég tel að þetta muni hafa
neikvæð áhrif á stöðu íslands í al-
þjóðaviðskiptum," sagði Hom.
Skýringarit um stjórn
sýslulögin komið út
FORSÆTISRÁÐUNEYTIÐ hefur
gefið út bókina Stjórnsýslulögin -
skýringarrit - eftir Pál Hreinsson
lögfræðing, aðstoðarmann um-
boðsmanns Alþingis en hann var
einnig einn af höfundum frum-
varps þess er varð að stjórnsýslu-
lögum fyrir rúmu ári og gildi tóku
hinn 1. janúar síðastliðinn.
í frétt frá ráðuneytinu kemur
fram að í ritinu sé leitast við að
skýra nokkra helstu þætti stjórn-
sýslulaganna og framsetningin í
samræmi við venjubundna efnis-
skipan lögfræðilegra skýringar-
rita. Hver lagagrein sé tekin sjálf-
stætt til umfjöllunar óg reifðar
skýringar og helstu dómar og álit
umboðsmanns Alþingis, sem að
gagni geta komið við túlkun hlut-
aðeigandi lagagreinar.
Þá segir að auk umfjöllunar um
hinar almennu málsmeðferðar-
reglur stjórnsýslunnar, formregl-
urnar, sé vert að benda sérstak-
lega á að bókin geymir óvenju ítar-
lega umfjöllun um hinar almennu
efnisreglur stjórnsýsluréttar, þ.e.
jafnræðisregluna og meðalhófs-
regluna.
Ritinu er skipt í hluta í sam-
ræmi við kaflaskiptingu stjórn-
sýslulaga og telur 377 blaðsíður.
I frétt ráðuneytisins kemur fram
að útgáfa þessi reki smiðshöggið
á umfangsmikið kynningar- og
fræðslustarf sem forsætisráðu-
neytið hafi gengist fyrir til að
kynna bæði almenningi og starfsl-
iði stjórnsýslunnar efnisatriði
stjórnsýslulaga. Þetta sé í fyrsta
skipti sem forsætisráðuneytið
hlutast til um að gefa út eiginlegt
skýringarrit til leiðbeiningar um
beitingu settra laga.
Skýringarritið er fyrst og
fremst ætlað þeim starfsmönnum
stjórnsýslunnar sem koma að með-
ferð og töku ákvörðunar um rétt-
indi og/eða skyldur einstaklinga
og fyrirtækja í því skyni að auð-
velda og tryggja eftir föngum
samræmi í framkvæmd stjórn-
sýslulaganna.
Áður hefur komið út á vegum
ráðuneytisins bæklingurinn Réttur
þinn í samskiptum við hið opin-
bera, sem borinn var inn á hvert
heimili í landinu í því skyni að
kynna aimenningi meginatriði iag-
anna. Þá voru lögin, ásamt at-
hugasemdum sem þeim fylgdu í
meðferð Alþingis, færð í búning
handbókar og gefin út undir heit-
inu Stjórnsýslulögin ásamt grein-
argerð til að auðvelda þeim, sem
kynna vilja sér efni laganna, að-
gang að þeim.
í frétt forsætisráðuneytisins er
þess einnig getið að við meðferð
málsins á Alþingi hafi verið lögð
á það rík áhersla að gildistaka
laganna yrði undirbúin og fylgt
eftir með námskeiðum fyrir
starfslið stjórnsýslunnar og lauk
skipulögðu fyrirlestrahaldi á veg-
um ráðuneytisins í því skyni á síð-
asta misseri.
Þ er Ríkiskaup sem annast
birgðahald og heildsöludreifingu í
umboði útgefanda.
Semur
Turner
við Time?
New York. Reuter.
TURNER Broadcasting Systems,
sjónvarpskerfi íjöimiðlakóngsins Teds
Tumers, og fyrirtækið Time Wamer
ræða samkomulag um að Time verði
meðeigandi í einu kaplakerfi Tumers
í skiptum fyrir um 20% hlut Time að
sögn Wall Street Joumal
Tilraun af hálfu beggja fyrirtækja
til þess að eignast keðju sjónvarps-
stöðva gæti greitt fyrir samkomulagi
að sögn blaðsins.
Time á þrjá fulltrúa i stjórn Turn-
ers og getur þar með komið í veg
fyrir að Ted Tumer stjórnarformaður
kaupi net sjónvarpsstöðva.
Yfir standa viðræður um að Time
kaupi NBC af fyrirtækinu General
Electric að sögn blaðsins.
Skipti á hlutabréfum og kapal-
kerfi gætu gert Time kleift að fjár-
magna sjónvarpskeðju eða grynnka
á skuldum, segir blaðið enn fremur.
Fyrirtæki Turners var rekið með
143 milljóna dollara hagnaði 1993.
Tumer hefur sagt að hann muni ekki
selja fréttasjónvarpið CNN (Cable
News Network), sem mundi aðstoða
sjónvarpskeðju við fréttaöflun.

'
€
I
u
€
\
i
í
i