Morgunblaðið - 08.01.1995, Qupperneq 12

12 SUNNUDAGUR 8. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
misserum og árum. Kjósendur á ís-
landi eiga skilyrðislaust kröfu til
þess að frambjóðendur og flokkar
geri grein fyrir afstöðu sinni til þess
máls, vegna þess að allar líkur benda
til að því verði ekki lengur frestað
að taka afstöðu til málsins á næsta
kjörtímabili.
Mér fínnst það koma úr hörðustu
átt þegar sjálfskipaðir kvótaeigendur
brigsla öðrum um að þeir vilji fram-
selja auðlindina í hendur útlending-
um. Við beittum okkur fyrir þeirri
lagabreytingu að fiskveiðiauðlindin
væri ýfírlýst sameign þjóðarinnar.
Við höfum beitt okkur fyrir því, að
menn verði að greiða gjald fyrir þau
forréttindi að fá skammtaðan aðgang
að auðlindinni. í stefnuskrá núver-
andi ríkisstjórnar var kveðið á um
að við vildum gera stjómarskrárlega
virkt ákvæði fískveiðistjómunarlag-
anna um sameign þjóðarinnar á
fískimiðunum. Til þess að taka af öll
tvímæli um að það er fullkomin þjóð-
arsamstaða um sameign þjóðarinnar
á auðlindinni tel ég að við eigum að
binda það í stjómarskrá að fiskimiðin
séu sameign þjóðarinnar, varanleg
eign og óframseljanleg. Þá þarf eng-
inn að velkjast í vafa um það hvert
samningsmarkmiðið á að vera.“
Er ekki Alþýðuflokkurínn að úti-
loka sig frá stjórnaraðild eftir kosn-
ingar með Evrópustefnu sinni?
„Nei. Við munum ekki setja öðr-
um neina úrslitakosti í þessu máli.
Málið nær ekki fram að ganga nema
meirihluti þjóðarinnar kveði á um
þann vilja sinn í þjóðaratkvæða-
greiðslu. Við teljum langtímahags-
munum okkar best borgið með því
að skipa okkur í sveit sem aðildar-
ríki í framtíðinni. Við viljum viðræð-
ur við aðra stjórnmálaflokka og
hagsmunaaðila um samnings-
markmiðin. Við teljum okkur hafa
veigamikil rök fyrir því að við getum
náð þessum brýnustu samnings-
markmiðum fram. Umræðan hefur
ekki náð lengra hér en þessum samn-
ingsmarkmiðum verðum við að ná
fram. Um það er enginn ágreining-
ur. Síðan þarf að vinna heimavinn-
una varðandi mat á kostum og göll-
um aðildar. Ríkisstjórnin steig fyrsta
skrefið í þá átt með því að fela rann-
sóknarstofnunum Háskólans að
vinna skýrslur um málið. Viðbrögð
einstakra þingmanna við því voru
reyndar þeim og Alþingi til skamm-
ar. Auk þess hefur ríkisstjórnin sam-
þykkt að kveðja til aðila vinnumark-
aðar og atvinnulífs til að halda áfram
þessari vinnu.
Ég tek undir það með Vilhjálmi
Egilssyni og þeim forsvarsmönnum
atvinnuveganna, sem hafa ályktað
um þetta, að þetta mál er ferli. Fyrst
þarf að skapa sem mesta samstöðu
um samningsmarkmiðin, í öðru iagi
að sækja um þannig að Island verði
rpetið sem umsóknarland, í þriðja
lagi að fara út í samningaviðræður,
fyrr fáum við ekki svör við lykil-
spurningunni. Loks þarf að fara
fram rækileg kynning á samning-
sniðurstöðunni og þjóðaratkvæða-
greiðsla um málið. Þetta er það ferli
sem ég vil gjarnan sjá fara af stað
á næsta kjörtímabili vegna þess að
ef við sláum því á frest, vinnur það
gegn hagsmunum okkar. Ég hef
ekki heyrt Sjálfstæðisflokkinn úti-
loka þessa leið. Reyndar hef ég skil-
ið ummæli formanns Framsóknar-
flokksins á þá leið, að hann útiloki
ekkert og hann viðurkennir að við
þurfum að tryggja hagsmuni okkar
gagnvart þessu bandalagi," segir
hann.
Hvaða möguleika sérðu á gerð
kjarasamninga nú í aðdraganda
kosninga?
„Stóra spurningin er sú, hvernig
við getum nýtt efnahagsbatann tii
að bæta lífskjörin og til kjarajöfnun-
ar, án þess að tefla stöðugleikanum
í hættu. Öilum er Ijóst að Iaun á
íslandi eru lág og það þarf að leið-
rétta hlutskipti þeirra sem bera
minnst úr býtum. Launakerfið geng-
ur út frá því að hver ijölskyida þurfi
tvær fyrirvinnur, án þess þó að þjóð-
félagið hafi lagað sig að þessari stað-
reynd. Við eigum að nýta efnahags-
batann til að bæta kjör þeirra sem
verst eru settir með tryggum og
öruggum hætti án þess að það þýði
kollsteypu þannig að allur sá árang-
ur sem náðst hefur fari forgörðum.
Heimilin og fyrirtækin eru skuldug
og aukin verðbólga mun einfaldlega
þýða framlengingu á stöðnuninni,
sem mun bitna á lífskjörum. Þetta
vita aðilar vinnumarkaðarins. Efna-
hagsbatinn er einhverjir x-milljarðar
króna og ef við skiptum honum út
frá því hvert iaunahlutfallið er í þjóð-
artekjunum, höfum við nokkra millj-
arða til ráðstöfunar. Okkar sjónar-
mið er að það sé best við þessi skil-
yrði að semja um krónutöluhækkun
sem fjari út við umsamið mark,
þannig að þeir sem eru þar fyrir
ofan verði að bíða. Þetta á að gera
í samningum milli aðila vinnumark-
aðarins og með útspili ríkisstjórnar-
innar fyrir jól um tekjujöfnunarað-
gerðir í tengslum við fjárlög er þetta
fær leið.“
Hefur ekki ríkisstjórnin þvert á
móti hagað sér ógætilega í þessum
málum með samningum um f%
launahækkun til sjúkraliða, sem aðr-
ir aðilar á vinnumarkaðnum munu
óhjákvæmilega taka mið af?
„Nei. Það náðust samningar við
sjúkraliða á seinustu stundu sem
hafa stysta gildistíma sem um getur
eða í rúman sólarhring. Þeir byggj-
ast á forsendum um samanburð við
aðrar heilbrigðisstéttir, að mati
gerðardóms. Eftir þá samninga eiga
sjúkraliðar að vera jafnsettir öðrum.
Vafalaust má fínna rök fyrir því að
teflt hafi verið á tæpasta vað með
samningnum við hjúkrunarfræðinga
á sínum tíma en það geta aldrei
orðið rök fyrir því að þess vegna
eigum við að ana blindandi út í ófær-
una, sem væri til dæmis að fallast
á 25% kaupkröfur. Það vita allir
hvernig það endar,“ segir Jón Bald-
vin.
Óraunhæfir kjarasamningar
stefnubrigð
Nú standa menn frammi fyrír
kröfugerðum upp á 15-25% og at-
kvæðagreiðslum um verkfallsboðun.
Kemur til greina að þínu mati að
flýta kosningum eða hvernig á að
bregðast við þessum aðstæðum?
„Það væru algjör stefnubrigð nú-
verandi stjórnarfiokka að ganga til
samninga sem við vissum að myndu
ekki færa launþegum neinar raun-
verulegar kjarabætur heldur þýða
að við værum að kollvarpa grund-
velli fyrir áframhaldandi stöðugleika
og þar með hagvexti og framförum
í þessu þjóðfélagi á komandi tímum.
Það vita allir sem að þessu koma
að það er ekkert svigrúm til 25%
kauphækkana yfir alla línuna.
Hversu óánægðir sem menn kunna
að vera með sín kjör þá verða menn
samt sem áður að gæta að því að
óánægja og reiði eru vondir ráðgjaf-
ar. Menn verða að láta skynsemi og
raunsæi ráða, og réttlætiskennd og
sanngirni. Það er svigrúm til kaup-
hækkana og ef menn halda þeim
innan þeirra marka sem þjóðarbúið
hefur efni á geta þær haldist. Ef
ástandið verður þannig að það verði
hér allt logandi í verkföllum til
stuðnings slíkum kröfum þá er ein-
sýnt að það bæri fremur að efna til
kosninga þannig að það verði kosið
um þessar leiðir. Hvernig á að nýta
efnahagsbatann? Á að koma honum
til skila sem raunverulegum verð-
mætum í hendur þeirra sem mest
þurfa á að halda eða á að efna hér
til bögglauppboðs pólitískra yfirboða
og spellvirkja í okkar hagkerfi sem
mun taka fram á næstu öld að bæta
fyrir? Þessi ríkisstjórn mun ekki
axla þá ábyrgð að láta undan slíkum
kröfum og láta svo nýja ríkisstjórn
taka afleiðingunum."
Fyrir tíu árum fórstu um landið
undir kjörorðinu „Hverjir eiga ís-
land?“. Er meiri jöfnuður á Islandi
í dag en þá eftir tæplega átta ára
stjórnarsetu Alþýðuflokksins?
„Ég held að ég geti sagt með
góðri samvisku að öll okkar stefna,
öll okkar viðleitni og öll okkar bar-
áttumál hafa snúist um það að vinna
gegn einokun og forréttindum, að
vinna fyrir almennum reglum þar
sem hinir mörgu fá að spjara sig
við aðstæður jafnræðis og sam-
ræmdra samkeppnisreglna.
10-11 ára
12-13 ára
14-15 ára
bamanna
Börnin eiga
það be<ita jkiluf
Skemmtilegur dans,
þjálfun í líkamsburði,
jafnvægisæfíngar, léttar
fimleikaæfingar,
hreyfiþroski, hollar
teygjur og nauðsynleg
liðkun líkamans.
15. vikna byrjenda- og
framhaldsnámskeið
2- 3 óra
3- 4 ára
5-6 ára
7-9 ára
10-11 ára
Hefot 14. janáar
Innrihui hafin
G
V\
DANSSTUDIO
sólveigarA,_____
- náða Ijrainjá'm íegta/
Engjateigi 1
Símar 568- 7701
I • • * • » • »
»• • * « • •
I » •. •
»• • • •
• •••« • f •
« •«•• «• •
;; ” ••jjTf”
dönsumj^^
15. vikna B .\
námskeið wB
'V_ s
•••• **•* ••#
o«« . ••• • »
• • • • • •
• • • I • • ■
• • • !• •«
•* »•«
• • • ««
• • •« •
« A innritun hafin \
íár!
DANSS TÚDÍÓ
SÓLVEIGAR'H^____
- náðu, /-m/m b&staj
Engjateigi 1
Simar 568-7701