Morgunblaðið - 08.01.1995, Page 36

36 SUNNUDAGUR 8. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
l
Í'
'ii
'i"

þeTTA ERAmAÐ H\SO&r £7V66£>\
SÐ/f H8DÐ SUZÚÞG/tNGA j
01994 Tribune Media ServiOM, Inc.
»/3 cisw mouneMwia;
l%rrj A> Rlghts Reserved.

£3^£3 aV^
Grettir
Ferdinand
Smáfólk
Stundum velti ég því fyrir mér, Maður spilar út þeim spilum sem Hvað svo sem það þýðir.
hvernig þú skulir þola það að manni er gefið ...
vera bara hundur.
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 691100 • Símbréf 691329
Aðgát skal
höfð...
Frá Susie Bachman:
FYRST vil ég óska umhverfisráð-
hera og eiginkonu hans innilega til
hamingju með dótturina. Gleðin
leyndi sér ekki þar sem þau birtust
okkur í sjónvarpi nú nýlega. Ekkert
jafnast á við að verða foreldri. Þá
skiptir ekki máli hvort um kjörbörn
er að ræða eða þau sem af okkur
hafa fæðst. Kjörbörn eiga öll rétt-
indi og njóta sömu forréttinda sem
hold okkar og blóð. Það er gleðiefni
að litla stúlkan skuli vera svo lánsöm
að fæðast á tímum þegar ekkert er
sjálfsagðara en að upplýsa kjörbörn
um uppruna sinn. Fyrir u.þ.b. 50-60
árum var það álitið óhugsandi í flest-
um tilfellum, fyrst og fremst af til-
litssemi við bömin. Það þótti ekki
ráðlegt að raska ró þeirra.
Eitt atriði gleymdist
í allri ást og umhyggju fyrir börn-
unum gleymdist eitt mikiívægt at-
riði. í litlu landi sem okkar, þar sem
allir þekkja alla, er óhugsandi annað
en að einhvetjir séu lausmálir. Gróa
á Leiti hefur alltaf verið til. Það
aftur á móti leiðir til þess að börn
sem þannig er ástatt um geta þurft
að bera þungan kross allt til ævi-
loka. Ég vil gefa hér lítið dæmi.
Lítil stúlka á sér einskis ills von.
Hún er glöð og hamingjusöm. Hún
veit að hún á bestu mömmuna og
besta pabbann í öllum heiminum.
Sex ára gömul á hún að bytja í skóla
og hún er full tilhlökkunar. Sjálfstra-
ustið í ágætu lagi, hún er fluglæs
og einnig kann hún töluvert að skrifa
og reikna. Kennarinn sem hún fær
virðist heillaður af þessari litlu telpu
og þau eru góðir vinir kennarinn og
hún. Fyrsta skólaárið er leikur og
hamingja. En svo bytjar martröðin.
Næsta skólaár er skipt um kenn-
ara. Litla telpan á sér einskis ills
von þegar hún er kölluð inn á kenna-
rastofu í bytjun skólaárs. Nýi kenn-
arinn ber upp spurninguna. Hann
er hvassyrtur. „Þú ert tökubarn, þú
hlýtur að vita það?“ Telpan horftr á
kennarann þrumulostin. Hjartað er
alveg að springa út úr bijóstinu á
henni og svo er eins og fæturnir
geti ekki með nokkru móti staðið
undir henni. Hún kemur ekki upp
nokkru orði þó svo hún reyni af öll-
um lífs- og sálarkröftum að svara.
Það er ekki satt, ég er ekki töku-
barn. Nei það er ekki satt. Hún vildi
svo gjaman geta sagt þetta en hún
kemur ekki upp nokkru orði. Kenn-
arinn verður öskureiður og segir að
hún verði lokuð ein inni á kennara-
stofu þar til hún hafi sagt sannleik-
ann.
Leyndarmálið varð sem
martröð
Fyrir henni er kennarinn skrímsli.
Hún hatar hann, hatar hann tak-
markalaust. Skrímslið var kennarinn
hennar öll bamaskólaárin nema það
fyrsta og síðasta. Hann fékk hana
aldrei til að segja að hún væri töku-
barn vegna þess einfaldlega að eng-
inn hafði nokkurntíma sagt henni
það. Hún minntist aldrei á þetta við
nokkurn mann. Aldrei spurði hún
foreldra sína. Mamma og pabbi voru
það besta sem hún átti og ekki vildi
hún særa þau. „Layndarmálið" varð
að óbærilegri martröð.
Árin liðu og telpan óx og varð
fullorðin, eignaðist mann og börn.
Hún hefði svo gjarnan viljað létta á
byrðinni og segja þeim frá leyndar-
málinu en leyndarmálið varð hún að
bera ein. Hún gat ekki með nokkru
móti komið orðum að því, það var
svo djúpt í sálinni. Það komst aldrei
fram á varirnar. Það eins og lokað-
ist djúpt inni í sálinni á kennarastof-
unni forðum.
í dag eru enn einstaklingar sem
eins er ástatt fyrir. Einstaklingar
sem hafa verið ættleiddir og eiga í
mörgum tilfellum ókunnuga fjöl-
skyldu sem þeir eru ekki í neinum
tengslum við, hafa aldrei verið og
kæra sig heldur ekki um að vera í
tengslum við einfaldlega vegna þess
að þeir eiga eða hafa átt föður og
móður sem þau elska og dá.
Hvað getum við svo gert fyrir
þessa einstaklinga í dag?
Ég á svarið: Sýnið þeim tillitssemi.
SUSIE BACHMAN,
Reykjavík.
Villandi upplýsingar
Frá Ólafi Oddi Jónssyni:
Það vekur undrun hvernig sumir
fréttamenn koma upplýsingum á
framfæri. „Skýrslur sýna“, „tölu-
legar upplýsingar gefa til kynna“
eru nánast setningar sem eru taldar
birta vilja guðs í upplýsingasamfé-
laginu. Hvernig fréttir og upplýs-
ingar er settar fram og í hvaða
samhengi skiptir minna máli. Það
er kominn tími til að varast þess
háttar yfirborðsmennsku í frásögn
„frétta" eða „fréttaskota". Fjöl-
miðlamenn átta sig oft ekki á því
að ef þeir mata fjölmiðil á rusli eða
lygum sendir hann frá sér rusl eða
lygar.
Eftir standa hinir varnarlausu
sem Kafka fjallaði svo vel um í
Réttarhöldunum. Jósef K. er ákærð-
ur um glæp. Hvers eðlis glæpurinn
er eða hver leggur fram ákæruna
veit hann ekki, ekki fremur en aðr-
ir þjáningarbræður hans og -systur.
Aftur og aftur leyfa fjölmiðlar sér
að gerast ópersónulegir ákærendur,
sem birta ekki og eru ekki krafðir
um að birta aðdraganda áfellisdóm-
anna. Það nægir að fjölmiðill hefur
talað. Hver hefur komið upplýsing-
unum á framfæri, í hvaða tilgangi
og hveijum til framdráttar skiptir
engu. Slíkt er ótækt í samfélagi sem
kallar sig siðmenntað, auk þess sem
menn hætta að taka fjölmiðlana
trúanlega.
ÓLAFUR ODDUR JÓNSSON,
* Skólavegi 28, Keflavík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók verður framvegis varðveitt í
upplýsingasafni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu það-
an, hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu
efni til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.