Morgunblaðið - 31.01.1995, Síða 29

Morgunblaðið - 31.01.1995, Síða 29
28 ÞRIÐJUDAGUR 31. JANÚAR 1995 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. JANÚAR 1995 29 STOFNAÐ 1913 ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík. FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson. RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. KRÖFUR TIL FJÖLMIÐLA KRÖFUR um vönduð vinnubrögð fjölmiðla og áreiðan- leik hafa nokkuð verið til umræðu að undanförnu. Ljóst er, að kröfur þær, sem gerðar eru til fjölmiðla á öllum sviðum, færast í vöxt og er það vel. Það er óum- deilt, að áhrif fjölmiðla í nútímaþjóðfélagi eru mikil, og ábyrgð þeirra að sama skapi. í Morgunblaðinu í fyrradag var nokkuð ítarleg umfjöll- un um það hlutverk, sem fjölmiðlar landsins höfðu að gegna við fréttaflutning af náttúruhamförunum í Súðavík og hvernig fjölmiðlar hefðu valdið því hlutverki sínu. í megindráttum má lesa það út úr umsögnum þeirra sem við var rætt, að fjölmiðlar hafi almennt skilað sínu hlut- verki á þann veg, áð viðunandi teljist, eða jafnvel að þeir hafi staðið sig mjög vel í þessu viðkvæma og vandasama verki, þótt dæmi séu um annað. Starfsregla sérhvers blaða- og fréttamanns, sem hefur það hlutverk með höndum, að flytja þjóðinni fréttir af jafn válegum atburðum og áttu sér stað í Súðavík, hlýtur ávallt að vera sú, að hafa aðgát í nærveru sálar. Fjölmiðlar, sem í umfjöllun sinni beina spjótum sínum að stjórnmálamönnum og embættismönnum, gagnrýna embættisfærslur þeirra, starfshætti og saka þá jafnvel um spillingu, verða að vera viðbúnir því, að þeir og störf þeirra séu með sama hætti undir smásjá almennings í landinu. Gagnrýni Ólafs G. Einarssonar, menntamálaráð- herra, á fjölmiðla og starfsmenn þeirra kemur því ekki á óvart. Fjölmiðlar eiga, á alla lund, að þola jafngagnrýna umfjöllun og þeir beina að ráðamönnum þjóðfélagsins. Því má búast við meiri kröfuhörku á hendur fjölmiðlum um vinnubrögð og starfshætti. í nálægum löndum eru nýleg dæmi um að stjórnendur og starfsmenn fjölmiðla, sem hafa orðið uppvísir að óviðunandi vinnubrögðum, hafi orðið að láta af störfum. Eftir því sem fjölmiðlar veita umhverfi sínu meira aðhald má búast við að almenn- ingur veiti fjölmiðlum og starfsmönnum þeirra sterkara aðhald á móti. Og þannig á það að vera. VERK JÓNS LEIFS ROBERT von Bahr, eigandi BlS-tónlistarútgáfunnar í Svíþjóð, hefur í hyggju útgáfu á allri tónlist Jóns Leifs. Þetta eru gleðileg tíðindi fyrir tónlistarunnendur, því törvelt hefur verið að nálgast verk Jóns og mörg þeirra hafa alls ekki verið gefin út á plötum, böndum eða disk- um. Sérstakur fengur er að heildarútgáfunni fyrir ís- lenzkt tónlistarlíf og ekki sízt vegna þess, að Bahr hyggst ganga til samstarfs við íslenzka tónlistarmenn við útgáf- una. Tónlist Jóns Leifs lá að miklu leyti í þagnargildi hér á landi áratugum saman, en síðari árin hefur orðið eins konar vakning meðal margra íslenzkra tónlistarunnenda og áhugi stóreflst á verkum hans. Sænski tónlistargagn- rýnandinn Carl-Gunnar Áhlén á þar mestan hlut að máli. Einnig má nefna áhugann, sem blossaði upp í kjölfar frum- flutnings Sinfóníuhljómsveitar æskunnar á „Baldri“ vorið 1991 undir stjórn Pauls Zukofskys. Á síðasta ári komu út tveir geisladiskar með tónlist eftir Jón Leifs hjá BlS-útgáfunni, píanótónlist með leik Arnar Magnússonar og strengjakvartettar leiknir af sænska kvartettinum Yggdrasill. Báðir hlutu frábærar móttökur gagnrýnenda og reyndar hefur einn þeirra, Carl- Gunnar Áhlén, tónlistargagnrýnandi Svenska Dagbladet, haldið tónlist Jón Leifs fast að Robert von Bahr. Robert von Bahr segir m.a.: „Jón er mjög sérstakt tón- skáld og það er í raun ekki hægt að líkja honum við neitt tónskáld annað; tónlistarheimur hans var einstakur." Áhlén segir aftur á móti, að Jón Leifs standi fyllilega jafnfætis Sibelius og Bela Bartok. Bahr segir, að byijað verði á Sögusinfóníunni og Eddu í heildarútgáfunni. Hann hyggst leita samstarfs við Sinfóníuhljómsveit Islands og íslenzka tónlistarmenn um flutninginn. Áhugi Bahrs, Áhléns og Zukofskys á verkum Jóns Leifs er mikil hvatning fyrir íslenzkt tónlistarfólk og mikilvæg- ur fyrir land og þjóð. Þess vegna eiga íslenzk stjórnvöld g.ð greiða götu hins sænska útgefanda eftir því sem í þeirra valdi stendur. Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra um tillögur sjálfstæðismanna á Vestfjörðum í sjávarútvegsmálum Hafa heldur aukið ósætti manna innan flokksins Þorsteinn Pálsson sjáv- arútvegsráðherra segir að tillögur frambjóðenda SjálfstæðisflokksinS á Vestfjörðum um breytta fiskveiðistjórn hafi held- ur aukið á ósætti manna innan Sjálfstæðisflokks- ins fremur en hitt. í við- tali við Ómar Friðriks- son gagnrýnir Þorsteinn tillögugerð Vestfirðing- anna harðlega. ORSTEINN Pálsson segir að markmiðin með fiskveiði- stjórnun skipti höfuðmáli. „Eg er þeirrar skoðunar að það séu þijú höfuðmarkmið sem menn þurfa að hafa að leiðarljósi. Í fyrsta lagi verndun og uppbyggingu fiski- stofnanna, í öðru lagi sem mesta hag- kvæmni í veiðum og vinnslu og í þriðja lagi sem mest athafnafrelsi atvinnu- greinarinnar, innan þeirra takmarka sem takmörkuð auðlind setur,“ segir Þorsteinn. Þorskstofninn myndi hrynja „Ef menn ná saman um megin- markmiðin þá má alltaf ræða um hvaða verkfæri á að nota til þess að ná þeim. Það sem mér finnst helst ámælisvert við þessar hugmyndir, sem Vestfirðingarnir hafa sett fram, er að það er ekki eitt orð um að byggja eigi á vísindalegri ráðgjöf. Það er sagt að tillögurnar séu.fullútfærðar en það er ekki eitt orð um að það eigi að byggja á vísindalegri ráðgjöf og heildarafla- marki. Af sjálfu leiðir að ef ætti að framkvæma tillögurnar þannig myndi þorskstofninn hrynja á örskömmum tíma. Nú heyri ég í samtölum sem flutningsmenn tillögunnar hafa átt eftir að þessi gagnrýni kemur fram, að þeir eru byijaðir að draga í land. Þó þannig að þeir vilja ekki byggja á vísindalegri ráðgjöf heldur setja heild- arafiamark, sem er fyrst og fremst ákveðið að ósk skipstjórnarmanna og sjómanna. í því sambandi minni ég á að þetta eru þeir menn sem jafnan hafa gagnrýnt að byggt sé á tillögum fiskifræðinga. Þeir hafa alltaf talið að það hafí verið farið of nærri þeirra tillögum, þó að reynslan sýni að við höftim farið að meðal- tali 30% fram úr tillögum þeirra í þorskveiðunum. Það er því augijóst að markmið þeirra eru allt önnur en vemdun á vísindalegum grundvelli. Þeir hljóta þá líka að sníða sér stjóm- tæki í samræmi við það,“ segir Þor- steinn. Eðlilegt að bera saman núverandi kerfi og sóknarmark Hann segir að menn geti rætt um ýmsar hugmyndir um stjórnkerfí í fískveiðum ef Jieir séu sammála um markmiðin en Islendingar hafí nokkra reynslu af sóknarmarkskerfi. „Við bjuggum við sóknarmark á meðan skrapdagakerfið var við lýði en við gáfumst upp á því. Fram til 1990 bjuggum við við tvöfalt kerfi aflakvóta og sóknarmarks og menn gáfust upp á sóknarmarkinu. Við höfum því allm- ikla reynslu af þessu og hún var ekki góð. í endurskoðun fiskveiðistefnunn- ar gerði tvíhöfðanefndin samanburð á ólíkum fiskveiðistjórnunarkerfum og komst að þeirri niðurstöðu að sóknarmarkið væri óhagstætt, óhagkvæmfr og hefði hvergi reynst vel. Þrátt fyrir bæði reynslu og skoðanir af þessu tagi, þá finnst mér mjög eðlilegt að menn geri enn á ný samanburðarathuganir á faglegum grundvelli á nú- verandi kerfi og sóknar- markskerfi. Ég hef ekki á móti því en bendi á að við höfum þessar athuganir og reynslu að baki,“ segir Þorsteinn. Hann segir jafnframt að hér séu á ferðinni gaml- ar tillögur og bendir á að þrír þing- menn hafi flutt frumvarp um samskon- ar tillögur á Alþingi veturinn 1988- 1989. „Þeirra tillögur voru að því leyti miklu ábyrgari en þessar að þar var gert ráð fyrir heildaraflamarki," segir Þorsteinn. Leysa ekki hugmynda- fræðilega vandann „í sóknarmarkskerfí, þar sem byggt er á fiskverndun en ekki aðeins stjórn- lausum veiðum, magnast mjög átök á milli byggða. Það má segja að sóknar- markskerfið sé byggð gegn byggð, því sóknarkapphlaupið er í því fólgið að ná í fisk svo að næsta byggð við hlið- ina eða pláss á öðru landshorni nái ekki í þann hlut. Hins vegar deilir aflahlutdeildarkerfið aflanum fyrir- fram niður á skipin, þannig að menn eru ekki að klóra augun hver úr öðrum í veiðiskapnum. Þetta er mikill ágalli við sóknarmark,“ segir Þorsteinn. Þorsteinn segir ljóst að tillögumar um sóknarstýr- ingu byggist á einkaeign útvegsmanna á veiðiréttin- um. „Það var mjög ræki- lega útskýrt af hálfu flutn- ingsmanna á fundi sjávarútvegsnefnd- ar Sjálfstæðisflokksins að svo væri í þessu tilviki. Þessar deilur leysa því ekki þann hugmyndafræðilega vanda sem hefur verið uppi. Ég hefði viljað sjá menn koma með einhveijar lausnir á þeim vanda ef menn væru að koma með tillögur á annað borð,“ segir Þor- steinn. Að hans mati leysir fískveiðikerfi á borð við þetta á engan hátt þann vanda sem uppi er þegar fiski er hent. „Á það er að líta að ljótustu sögurnar sem við höfum fengið um að fiski er hent hafa komið af veiðum á Reykjanes- hrygg og í Smugunni en þar ríkir engin stjórnun. I þessu kerfi, sem þarna er verið að leggja til, er líka Ijóst að menn munu keppast við að veiða verðmætustu tegundirnar fyrst og .þegar menn væru komnir upp í þakið á verðmætustu tegundunum, þá f æru menn að snúa sér að öðrum en það fer ekkert hjá því að menn halda áfram að fá þorsk, þótt þeir séu komnir upp í þakið á þorskinum tiltölulega snemma á fiskveiðiár- inu. Freistingamar til að henda fiski eru al- veg jafn miklar eins og í núverandi kerfi og þetta felur ekki í sér neina lausn að því leyti,“ segir hann. Þorsteinn telur einnig að í tillögunum Vestfirðinganna felist of mikil ofstjórn af hálfu ríkisins. „Mín skoðun er sú að það eigi að reyna að hafa fiskveiðistjórnunarkerfíð sem fijálslegast fyrir atvinnugreinina en þarna er gert ráð fyrir opinberri fjár- festingarstefnu. Hún mun meðal ann- ars koma fram í því, samkvæmt þess- um tillögum, að eiganda 300 tonna skips, sem þarf að endurnýja það, verður gert það ókleift nema hann minnki skipið niður í 100 lestir. Menn sjá í hvaða vanda byggðarlög myndu lenda sem byggja afkomu sína kannski á einu skipi, sem komið er að endurnýj- un á. Menn sjá í hvaða vanda menn lenda þegar taka þarf á tækninýjung- um og umbótum í gerð skipanna. Opinber fjárfestingarstjóm af þessu tagi hefur aldrei gefist vel og þetta væri að mínu viti skref til gömlu hafta- áranna. Það er líka ljóst að það yrði að byggja í mjög vemlegum mæli á banndögum, þar sem skrifborðskarlar í sjávarútvegsráðuneytinu væru fyrir- fram að segja til um hvenær menn mættu róa og hvenær ekki. Það yrði ekki fijáls ákvörðun útvegsmanna og sjómanria eins og nú er. Þetta tel ég að sé opinber ofstjórn sem eigi ekki við í íslenskum sjávarútvegi," segir hann. Erfitt að samræma veiðar, vitinslu og markað Þorsteinn bendir einnig á að í sókn- armarkskerfi sé mjög erfítt að koma við samræmingu milli veiða, vinnslu og markaðar. „Þá leggja menn allt kapp á að hugsa bara um hagsmuni útvegsmanna en ekki stöðu vinnslunn- ar og markaðsfyrirtækjanna. Frá mín- um bæjardyrum séð verður þróunin í sjávarútvegi á næstu árum fyrst og fremst fólgin í því að samræma þessa þijá þætti. Að vinnslufyrirtækin fái aðstöðu til að fullvinna afurðir og koma þeim á markað. Vinnsla sjávar- fangs í neytendaumbúðir kallar til að mynda á stöðugt aðstreymi hráefnis og stöðuga afhendingu vöru. í sóknar- marki er nánast útilokað fyrir fisk- vinnslufyrirtæki að skipuleggja veið- arnar þannig að það sé hægt að byggja markvisst upp framleiðslu beint fyrir neytendamarkað. Að því leyti er sókn- armarkið verra en núverandi kerfi," segir hann. I greinargerð með tillögu Vestfírð- inganna kemur fram að ofveiði und- anfarinna ára sé ekki afleiðing af ákvörðun einhvers kerfís, heldur af ákvörðun stjórnmálamanna, að sögn Þorsteins. „Þeir menn sem standa að þessari tillögugerð eru þeir sömu og harðast hafa barist gegn því að taka ákvarðanir á grundvelli vísindalegrar ráðgjafar og þeir hafa staðið fyrir því að hafa opin göt í stjórnkerfínu til þess að veiðin færi fram úr því sem að var stefnt á grundvelli vísindalegr- ar ráðgjafar. Það þýðir ekki að kenna kerfínu um þegar allir vita að það er breyskleiki stjómmálamannanna sjálfra sem hefur ráðið niðurstöðunni,“ segir hann. Þá segist Þorsteinn ekki hafa áttað sig alveg á því af lestri greinargerðar Vestfírðinganna hvort þeir væru að leggja til nýja skattlagningu á greinina með hugmyndum sínum um að setja á sjávarútvegsgjald. „Flutningsmenn hafa dregið mjög í land með þetta og það má nánast skilja það svo að það gjald sem innheimt er í dag eigi ekki að innheimta fyrr en eftir tíu eða tutt- ugu ár. Ég geri því ekki mikið úr þeim þætti tillagnanna," segir hann. Enginn flokkur með heilt bakland í þessu máli Aðspurður hvort hann teldi að til- lögurnar gætu stuðlað að samkomu- lagi innan Sjálfstæðisflokksins um sjávarútvegsstefnuna segir Þorsteinn: „Mér sýnist að þetta fmmkvæði hafi heldur aukið á ósætti manna innan flokksins fremur en hitt.“ Þorsteinn segir að ágrein- ingur um þessi mál innan Sjálfstæðis- flokksns sé þó ekki meiri í dag en hann hafí verið. Vestfirðingar hafi jafnan haft sérstöðu í þessum málum. Auk þess hefðu tveir þingmenn Sjálf- stæðisflokksins á sínum tíma flutt frumvarp ásamt einum þingmanni Borgaraflokksins þar sem mátti finna samskonar tillögur og því væri ekkert nýtt hér á ferðinni. Þorsteinn var þá spurður hvort hann teldi að Sjálfstæðisflokkurinn gæti boðið upp á heildstæða stefnu í þessum máíaflokki fyrir kosningarnar í vor. „Hún verður náttúrlega hvorki heil- steyptari eða markvissari en flokkur- inn ákveður sjálfur en hitt er ljóst að það eru skiptar skoðanir í öllum stjórn- málaflokkum um þessi málefni. Það er enginn stjórnmálaflokkur með heilt bakland í þessum málum,“ segir Þor- steinn Pálsson sjávarútvegsráðherra. Ekki eitt orð um vísinda- lega ráðgjöf Þorsteinn Pálsson Skreftil gömlu hafta- áranna FRA skoska bænum Lockerbie eftir að Boeing 747-þota í eigu bandaríska flugfélagsins Pan Am kom í tætlum eins og skæðadrífa yfir bæinn 21. desember 1988. ERLENDUM VETTVANGI NOKKRUM klukkustundum eftir að farþegaþotan sprakk og hrapaði í tætlum yfir Lockerbie í desember árið 1988 hóf hópur bandarískra leyni- þjónustumanna leit í brakinu. Daginn eftir hafði litlu svæði við útjaðar bæj- arins verið lokað. Bandaríkjamennirnir eru sagðir hafa tekið þaðan ferðatösku fulla af heróíni og skjölum frá banda- rískum leyniþjónustumanni, sem lést í sprengjutilræðinu og tók þátt í eitur- lyfjasmygli frá Líbanon til að afhjúpa smyglhring. Flug farþegaþotunnar hófst í Frankfurt og tveimur mánuðum fyrir sprengjutilræðið hafði þýska lögreglan handtekið 14 palestínska hryðjuverka- menn í borginni. Höfuðpaurarnir voru gripnir glóðvolgir. Sprengja fannst í bíl þeirra og hún var næstum nákvæm- lega eins og sú sem grandaði farþega- þotunni og varð 270 manns að bana. Eftir fjmm daga yfírheyrslur voru 12 af Palestínumönnunum 14 látnir lausir í október árið 1988 og þeir fengu að halda búnaði sínum til sprengju- gerðar. Margir sérfræðingar í málinu telja að einn þeirra sem voru látnir lausir, Marwan Khreesat, sem er þekktur sprengjusmiður, hafi lagt á ráðin um að koma sprengjunni fyrir í farþega- þotunni á flugvellinum í Frankfurt. Leyniskýrsla hunsuð Stjómvöld í Bretlandi, Þýskalandi og Bandaríkjunum keppast nú við að vísa á bug nýjum upplýsingum sem fram hafa komið um málið. Til að mynda þegar leyniskýrsla frá leyni- þjónustudeild bandaríska flughersins var birt í síðustu viku. í skýrslunni, sem var skrifuð tveimur árum eftir sprengjutilræðið, er því haldið fram að atkvæðamikill erkiklerkur frá íran, Ali Akbar Mohtashemi, hefði greitt palestínska hópnum, sem var handtek- inn í Frankfurt, fyrir að setja sprengj- una í farþegaþotuna. Mohtashemi var þá sendiherra Irans í Sýrlandi. Um leið og skýrslan var birt tóku bresk og bandarísk stjórnvöld að gera lítið úr áreiðanleika hennar. í Wash- ington var sagt að skýrslan væri „feil- skot“, byggð á óáreiðanlegum upplýs- ingum frá þriðja aðila, og skýrslan hefði verið skrifuð og prentuð vegna mistaka. í London var talað um „gamla tuggu“ sem engin ástæða væri til að æsa sig yfir. Engin þeirra stofnana, sem hafa átt þátt í rannsókn sprengjutilræðis- ins, gaf til kynna að vert væri að kanna skýrsluna nánar. Vildu hefna árásar á íranska þotu Þegar morðmál eru rannsökuð er lögð höfuðáhersla á að grafast fyrir Nýjar upplýsingar um Lockerbie- tiiræðið vekja spurningar Hylmt yfir með Irönum? Margir telja að bresk og bandarísk stjórnvöld hafí hylmt yfír með írönum og Sýrlendingum, er hafí staðið fyrir sprengjutilræðinu í farþega- þotu Pan Am semsprakk í loft upp yfír bænum Lockerbie í Skotlandi fyrir rúmum sex árum. um ástæðu verknaðarins. íranir höfðu næga ástæðu til að granda banda- rískri farþegaþotu þar sem bandarískt herskip hafði skotið íranska Airbus- þotu niður á Persaflóa sumarið 1988. 290 manns biðu þá bana. Bandaríkjamenn báðust aldrei af- sökunar á árásinni og Margaret Thatc- her, þáverandi forsætisráðherra Bret- lands, virtist réttlæta hana og kynti þannig undir reiði írana. Mohtashemi erkiklerkur, sem stofnaði Hizbollah- hreyfinguna í Líbanon á síðasta áratug og lagði á ráðin um töku vestrænna gísla, sór opinberlega að hefna árásar- innar. Vitað var að Mohtashemi hafði stutt hryðjuverkastarfsemi og það var því ærin ástæða til að rannsaka hugsan- legan þátt hans í sprengjutilræðinu. Sú staðhæfíng að bandaríska skýrslan hafi verið skrifuð og prentuð vegna mistaka þykir ekki trúverðug skýring. Sérfræðingar benda á að starfsmönn- um leyniþjónusta er gert að rannsaka gaumgæfílega upplýsingar áður en prentaðar eru skýrslur um þær. Ef marka megi talsmenn bandarískra stjórnvalda virðist upplýsingar um Lockerbie-tilræðið hins vegar ekki vegnar og metnar fyrr en þær hafa verið gerðar opinberar og valdið ráða- mönnunum vandræðum. Játaði áform um hermdarverk Þýska stjórnin brást á svipaðan hátt við í síðustu viku þegar The Sunday Telegraph skýrði frá því að Abdel Ghadanfar, sem margir telja að tengist sprengjutilræðinu, hefði verið sleppt úr fangelsi í Frankfurt og fluttur til Sýrlands samkvæmt leynisamningi við írani. Skoskum rannsóknarmönnum var mjög í mun að yfírheyra Ghadanfar, sem var einn Palestínumannanna sem voru handteknir í Frankfurt og var dæmdur í 12 ára fangelsi fyrir hermd- arverk. Ghadanfar var hins vegar fluttur frá Þýskalandi með leynd áður en Skotamir fengu fullnægjandi svör við þeim spurningum sem þeir ætluðu að leggja fyrir hann. Skosku rannsóknarmennirnir og embættismenn breska utanríkisráðu- neytisins vissu ekki að Ghadanfar hefði verið sleppt fyrr en þeir lásu um það í The Sunday Telegraph í síðustu viku. Milliríkjasamvinnan vegna rann- sóknarinnar virðist því ekki upp á marga fiska. Ghadanfar játaði fyrir þýskum yfir- völdum að hann og samverkamaður hans, Hafez Dalkamoni, hefðu ásamt fyrmefndum Khreesat safnað saman hópi hermdarverkamanna sem hefðu lagt á ráðin um um sprengjutilræði í Evrópu tveimur mánuðum áður en farþegaþotan sprakk í loft upp. Mörg- um þykir það með ólíkindum að tólf- menningunum skyldi hafa verið sleppt í kjölfar slíkrar játningar. Dalkamoni er sá eini í hópnum sem er enn í haldi Þjóðvetja og þeir hyggj- ast nú flytja hann úr landi í sumar. Margir telja að verði það gert komi sannleikurinn um atburðina í Frank- furt aldrei í ljós. Nýjar upplýsingar hunsaðar Mörgum þykir erfiðara að útskýra hvers vegna stjórnvöld í Bretlandi og Bandaríkjunum halda enn fast við þá kenningu að Líbýumenn einir hafi staðið fyrir sprengjutilræðinu, þrátt fyrir vísbendingar um hið gagnstæða. Bretar og Bandaríkjamenn gáfu út handtökuskipun á hendur tveimur lí- býskum leyniþjónustumönnum árið 1991 eftir að skoskir og bandarískir rannsóknarmenn höfðu komist að þeirri sameiginlegu niðurstöðu að mennirnir tveir hefðu sent ferðatösku með sprengju með flugvél frá Möltu og taskan hefði síðan verið sett í far- þegaþotu Pan Am í Frankfurt. „Rannsóknin hefur ekki leitt í ljós neinar vísbendingar sem styðja tilgát- ur um að önnur ríki hafí átt hlut að máli,“ sagði Douglas Hurd, utanríkis- ráðherra Bretlands, skömmu eftir að handtökuskipunin var birt. „Þetta mál hefur því ekki áhrif á samskipti okkar við önnur ríki í þessum heimshluta." Sérfræðingar segja þetta mjög þægilega afsökun fyrir bresku stórn- ina og þeir benda á að meðan deilan um framsal Líbýumannanna tveggja er óútkljáð geta þeir sem taka þátt í rannsókn málsins í Skotlandi ekki tjáð sig um nýjar upplýsingar sem fram koma í málinu. Þannig að þegar sir Teddy Taylor, þingmaður Ihaldsflokksins, kveðst hafa „nýjar og sláandi" upplýsingar um að sýrlenskir hermdarverkamenn, ekki Líbýumenn, hafi staðið fyrir sprengjutilræðinu fást engin opinber viðbrögð. Og þegar Tam Dalyell, þingmaður Verkamannaflokksins, sagði á þinginu að hann hefði upplýsingar um að Bandaríkjamenn hefðu „stolið“ líki úr flaki farþegaþotunnar var því aðeins svarað með skætingi af hálfu Douglas Hoggs, staðgengils Hurds í utanríkis- ráðuneytinu. Persaflóastríðið ástæðan? Þeir sem saka bresk og bandarísk stjórnvöld um yfirhylmingu segja að þau hafí haft margar ástæður til að hindra að Sýrlendingar og íranir yrðu bendiaðir við sprengjutilræðið. í fyrsta lagi áhyggjur þeirra af örlögum vest- rænu gíslanna sem voru í haldi í Líban- on; síðan þörfín á að halda Sýrlending- um og írönum góðum í stríðinu fyrir botni Persaflóa. Handtökuskipanimar á hendur Líbýumönnunum tveimur vom gefnar út eftir að íranir og Sýrlendingar höfðu unnið með bandamönnum í stríðinu gegn írökum. En nú þegar fram koma nýjar upplýsingar, sem benda til þess að Líbýumennirnir hafi ekki verið einir að verki, er fast lagt að bresku stjórninni að skipa nefnd til að annast viðamikla rannsókn á tilræðinu. Ættingjar fórnarlamba sprengjutil- ræðisins vilja til að mynda fá að vita hvað það var sem bandarísku leyni- þjónustumennirnir gerðu í Lockerbie daginn eftir tilræðið og hvers vegna standi á litlu samstarfi þýskra og sko- skra yfírvalda vegna rannsóknarinnar. „Meira en sex ár em nú liðin frá' Lockerbie-tilræðinu og við höfum ekki enn fengið almennilega skýringu á því sem gerðist,“ sagði Jim Swire, tals- maður ættingjanna. „Það sem gerðist þetta kvöld lagði líf okkar í rúst og stjórninni ber skylda til að segja okkur hvers vegna þetta saklausa fólk dó.“ Heimild: The Sunday Telegrapli.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.