Morgunblaðið - 23.02.1995, Qupperneq 32

32 FIMMTUDAGUR 23. FEBRÚAR 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
ÁSGRÍMUR STEFÁN
BJÖRNSSON
+ Ásgrímur Stef-
án Björnsson
fæddist í Reykjavík
14. desember 1922.
Hann lést á Land-
spítalanum 13.
febrúar síðstliðinn.
Foreldrar hans
voru Björn Bjama-
son og Þorbjörg
Ásgrímsdóttir.
Systkini Ásgríms
vom fimm: 1) Lauf-
ey, húsmóðir. 2)
Jón Hilbert, sjó-
maður, látinn. 3)
Bjami, starfsmað-
ur við Reykjavíkurhöfn, látinn.
4) Björa Kári, trésmiður. 5)
Sigurður, vélvirki. Eftirlifandi
eiginkona Ásgríms heitir Cam-
illa Pétursdóttir. Hjónin eign-
uðust fjögur böm: 1) Þor-
björgu, hjúkrunarfræðing. 2)
Agnar Gunnar Láms, vélfræð-
ing. 3) Bjöm Stefán, en hann
lést á unga aldri. 4) Ásgrím
Láms, sjómælingamann hjá
Landhelgisgæslunni.
Ásgrímur var gagnfræðing-
* > ur frá Ingimarsskóla í Reykja-
vík og hann lauk farmanna-
prófi frá Stýrimannaskólan-
HANN afi okkar er dáinn og er
undarlegt til þess að hugsa. Það
er erfitt að lýsa samverustundum
okkar krakkanna með afa og enn
erfiðara er að lýsa afa í orðum,
minningar okkar verða aðeins að
vaðveita það. Það er erfítt til þess
að hugsa að aldrei framar verður
farið í skíðaferð, á skauta, í sund
eða út í Viðey með honum afa
okkar.
Viðey, eyjan sem afi ólst upp í,
var honum ávallt ofarlega í huga
og ferðir okkar á Sæbjörgu, litla
bátnum hans, voru ófáar. Heitt
kakó og bakkelsi hafði hann ávallt
með í ferðum okkar og hann sagði
af hjartans list sögur frá upp-
vaxtarárum sínum í Viðey eða
skemmtilegar sögur af sjónum sem
hann unni mikið. Það þurfti aldrei
að biðja hann nema einu sinni að
fara með okkur í þessar ferðir og
þá var hann kominn strax geisl-
andi af gleði.
Afí mat gildi vinnunnar mikils
enda var hann á sjó allt frá blautu
^"bamsbeini og stundaði sjóinn fram
á síðasta dag. Okkur strákunum
kenndi hann að veiða físk og ýmis
handbrögð við sjómennsku og hann
kenndi okkur ávallt af hjartans
ánægju. Hann var mikill dýravinur
og tók að sér veik og særð dýr.
Okkur stelpnunum kenndi hann
að synda og hvatti okkur áfram í
íþróttum, lét okkur keppa í víða-
vangshlaupum og handbolta. Einn-
ig fengum við að rækta með honum
garðinn hans og byggja snjóhús á
vetrum.
Afí var einstaklega góður maður
og það sást meðal annars á því
að flest böm hændust að honum
-*og sum, sem komu með okkur í
ferðimar, kölluðu hann jafnvel afa.
Um ömmu hugsaði hann alltaf vel
og í öllum hennar veikindum var
hann hennar stoð og stytta. Pabbi
hefur oft sagt okkur frá því að afí
hafí verið eins við sig og vini sína
þegar hann var lítill og fram á
fullorðinsár.
Það verður aldrei fyllt í það
skarð sem rofíð er við fráfall afa
en minningamar gera söknuðinn
léttbærari. Elsku amma okkar, við
vonum að þú hafir það alltaf gott
* *0g biðjum guð um að blessa afa
og minninguna um hann.
Dagur, Kári, Helga, Guð-
björg og Camilla.
Það er sárt að horfast í augu
við það skyndilega að geta ekki
framar notið samvista við qfa okk-
ar.
um í Reykjavík 1947,
Ásgrímur sinnti
fjölmörgum störf-
um bæði til sjós og
lands: Hann sigldi
sem stýrimaður og
skipstjóri á strand-
ferðaskipum rík-
isins, var erindreki
Sly savarnafélags
íslands, útgerðar-
stjóri hjá Vita- og
hafnarmálaskrif -
stofunni og afleys-
ingaskipstjóri hjá
Hafskipum. Ekki
má gleyma þeim
þætti í atvinnusögu Ásgríms
að hann vann um árabil óeig-
ingjarnt sjálfboðaliðsstarf
fyrir Slysavarnafélag íslands
og sigldi sem skipstjóri á
björgunarskipinu Henry Hálf-
danssyni, stolti Slysavarnafé-
lags íslands. f marga hættuför
hefir Ásgrímur haldið með
litlum fyrirvara til að bjarga
mönnum og skipum í sjávar-
háska.
Ásgrímur Stefán Björasson
verður jarðsunginn frá Bú-
staðakirkju í dag og hefst at-
höfnin kl. 13.30.
Við bræður vorum ekki háir í
loftinu þegar hann fór að sækja
okkur á gamla Willys-jeppanum,
sem hann hafði málað í litum
Slysavamafélagsins og flutti okkur
á vit ævintýra. Á sunnudögum fór-
um við gjaman í bamaguðsþjón-
ustur og eftir það í bíltúr niður á
höfn með viðkomu í Slysó. Alltaf
kunni hann svör við spuringum
okkar og var sömuleiðis duglegur
við að fræða okkur um hluti í
umhverfinu og lífíð sjálft.
Afi hafði yfír að ráða gömlum
trébát, sem heitir Sæbjörg. Dyttaði
hann að henni á hverju vori og kom
á flot. Á Sæbjörginni sigldum við
oft saman um Sundin, sem vom
honum afar kær, og oft var rennt
fyrir fisk. í þessum sjóferðum var
yfírleitt komið við í Viðey, þar sem
hann ólst upp. Sögur hans frá þeim
tíma em margar og ógleymanleg-
ar. Heitt kakó og meðlæti dmkkum
við ævinlega á tröppum húsarústa
heimilis hans þar.
Óteljandi era allar skautaferð-
imar upp á Rauðavatn með afa,
þar sem hann leiddi okkur inn í
ævintýraheim stjamanna og
tunglsins. Skíðaferðir í Skálafell
og Bláfjöll standa líka upp úr í
minningunni.
Svo ótalmargt fleira gerðum við
saman. Má nefna sundferðir, íjall-
göngur, fjömferðir og fleira. Síð-
asta sumar gerðum við okkur grein
fyrir því að Sæbjörgin væri orðin
það illa farin að hún færi varla á
flot næsta sumar. Ekki datt okkur
í hug þá að sömu sögu yrði að
segja um afa okkar.
Enginn maður hefur mótað okk-
ur og gefíð jafn mikið og afí. Hann
er án efa besti vinur sem við höfum
nokkum tíma átt.
Egill og Ásgrímur Haukur
Helgasynir.
í dag kveðjum við Ásgrím S.
Björnsson skipstjóra og fyrrum er-
indreka Slysavamafélags Islands á
ámnum 1956-1960 og 1981-
1985.
Störf Ásgríms fyrir Slysavama-
félagið verða seint fullþökkuð.
Hann var erindreki í þess orðs
fyllstu merkingu, slíkur eldhugi
þegar málefni Slysavamafélagsins
voru annars vegar og snjall ræðu-
maður að hann hreif alla með sem
á hlýddu.
Ásgrímur helgaði auk þess Slysa-
vamafélaginu nær allar sínar frí-
stundir. Hann starfaði mikið á vett-
vangi björgunarsveitar Ingólfs og
sem skipstjóri á björgunarbátunum
Gísla J. Johnsen og Henry A. Hálf-
danssyni. Óhætt er að fullyrða að
enginn hefur staðið þar lengur við
stjórnvöl en hann, og þær vom
orðnar margar ferðirnar sem hann
fór til leitar- og björgunarstarfa á
sjó.
Öryggisfræðsla sjómanna var
Ásgrími hugleikin alla tíð og hann
hafði mikinn áhuga á stofnun Slysa-
vamaskóla sjómanna sem tók til
starfa 1985. Það var honum kært,
sem skipstjóra á björgunarbátun-
um, að fá að fræða og æfa nemend-
ur Slysavarnaskolans á ytri höfn-
inni í Reykjavík eða úti á Faxaflóa.
Þegar björgunarbáturinn Henry
A. Hálfdansson var keyptur frá
Skotlandi árið 1989 var Ásgrímur,
eða Ási eins og hann var jafnan
kallaður, skipstjóri á heimsigling-
unni. Undirritaður var í áhöfn þá
og mun öll sú ferð seint úr minni
líða. Ég sé enn fyrir mér undrunar-
og gleðisvipinn á Ása þegar hann
leit bátinn fyrst augum við bryggj-
una í Buckie. Á leiðinni heim
hrepptum við hið versta veður, en
það var eins og Ási yngdist upp
um mörg ár þegar hann fann hvað
báturinn varði sig vel áföllum, og
hann sagði oft við okkur hina: „Það
verður hægt að bjarga miklu á þess-
um báti heima á Islandi þegar á
reynir fyrir alvöra.“
Á öðru starfsári sínu sem erind-
reki Slysavamafélagsins, árið 1957,
setti Ásgrímur hugleiðingar sínar
um slysavamamál í Árbók félags-
ins, að lokinni erfíðri eftirlitsferð
með skipbrotsmannaskýlunum
austur á söndum Skaftafellssýslna.
Þar segir m.a.: „Það er öllum ljóst
að margt hefur verið gjört á undan-
fömum ámm til eflingar slysa-
varna. Margir hafa þar lagt hönd
að verki og yngri kynslóðin þarf
að halda vel á spöðunum ef hún
ætlar að halda merkinu jafn hátt
og þeir sem borið hafa hita og
þunga dagsins hingað til. Þeir, sem
eldri em, þyrftu að hugsa fyrir því
í tíma og leiða þá, sem yngri em,
til starfa í þessum málum, svo allt-
af verði gróandi í félagsskapnum."
Ásgrímur starfaði sannarlega af
miklum eldmóði í samræmi við þessi
orð, og með einstakri frásagnar-
snilld náði hann vel til unglinga
þannig að þeir sátu hugfangnir og
hlustuðu á þennan rígfullorðna
mann. Þegar slíkar samkomur bar
á góma við aðra sagði Ási gjarnan:
„Ja, ég var bara að boða fagnaðar-
erindið," og um leið brosti hann
sínu smitandi brosi. Mannkærleikur
var í huga Ásgríms kjarni þessa
boðskapar, kjami starfs Slysa-
varnafélagsins.
Ásgrímur S. Bjömsson hefur nú
lagt upp í sína hinstu siglingu og
ég veit að þar sem hann tekur land
verða margir til að fagna honum.
Við, sem vomm honum samferða,
vitum hins vegar að skarð hans er
vandfyllt. Við geymum minningar
um góðan slysavamamann og góð-
an dreng.
Við fráfall Ásgríms bið ég guð
að styrkja Camillu, eiginkonu hans,
böm og aðra ættingja, og sendi
þeim innilegustu samúðarkveðjur.
Einar Sigurjónsson,
forseti Slysavamafélags
íslands.
Enginn fær flúið tímans kall,
en þrátt fyrir þessa vitneskju kem-
ur andlátsfregn alltaf nokkuð á
óvart. Svo var um andlát Ásgríms
Stefáns Bjömssonar, sem við hjón-
in hittum i fullu fjöri nokkurm
dögum fyrir andlát hans. Á svona
stundu rifjast upp minningar frá
liðnum tíma og manni verður tregt
um mál.
Tveggja ára gamall fluttist Ás-
grímur með foreldrum sínum út í
Viðey, þar sem faðir hans gerðist
verkstjóri hjá Kárafélaginu. Þar
dvaldi Ásgrímur öll sín æsku- og
uppvaxtarár.
Hin mikla skipaumferð fram hjá
æskuheimili Ásgríms hefír trúlega
vakið áhuga hans á siglingum og
öllu sem sjónum tengdist. Fljótlega
fann hann athafnaþrá sinni farveg
á þeim vettvangi, sem hann síðar
gerði að ævistarfí sínu. Skömmu
eftir að hann lauk gagnfræða-
prófí, eða aðeins 15 ára gamall,
hóf hann sinn sjómannsferil á fiski-
bátum og toguram. Ekki lét hann
þar staðar numið því hugurinn
stefndi hærra. Stefnan var sett á
Stýrimannaskólann í Reykjavík og
þar hóf hann nám 1945 og lauk
prófí frá farmannadeild skólans
1947. Ásgrímur, eins og bekkjarfé-
lagar hans, lifði merk tímamót í
þróunarsögu skólans. Hann sat
bæði í gamla og nýja skólahúsinu
og varð vitni að og þátttakandi í
þeim umbrotum og stórhug, sem
einkenndi íslenskt þjóðlíf á þessum
áram.
Alls vom bekkjarfélagamir níu,
sem útskrifuðust úr farmanna-
deildinni 1947. Bekkjardeildin var
samstillt og einhuga um að ná
settu marki. Ásgrímur féll einkar
vel inn í þessa heild. Hann var
vinfastur og sáttfús og samheldnin
var honum í blóð borin. Að lokum
rann upp sú stund að prófín vom
í höfn. Skólinn var kvaddur með
trega og söknuði, en á næsta leiti
beið alvara lífsins með öllum sínum
hættum og margslungna tækni-
búnaði. Nú varð ekki aftur snúið
á framabrautinni. Stefnan hafði
þegar verið mörkuð og bjart var
fyrir stafni. Vinátta bekkjarfélag-
anna hafði verið innsigluð og sú
vinátta var byggð á gagnkvæmu
trausti og virðingu hvers fyrir öðr-
um. Nú skildu leiðir og menn sigldu
hver sinn sjó. Á tyllidögum skár-
ust leiðir á ný og þá vom vináttu-
tengslin treyst og gamlar minning-
ar endurvaktar.
Það er samdóma álit allra sem
til þekkja og með Ásgrími hafa
starfað að hann hafí verið ötull,
ósérhlífínn, ráðagóður og traustur
félagi. Camilla, eiginkona Ás-
gríms, liggur nú á Borgarspítalan-
um, en hún hefír átt við langvar-
andi vanheilsu að stríða og verið
bundin við hjólastól í 15 ár. Ás-
grímur hefír sýnt henni mikla
umhyggju og nærgætni og hann
hefír reynst henni frábærlega vel
eins og hans var von og vísa.
Árið 1987 útskrifaðist yngsti
/Sbnur þeirra hjóna sem sjóliðsfor-
ingi frá The United States Coast
Guard Academy í Connecticut.
Hjónin lögðu á sig langa og
stranga ferð til að vera við út-
skrift sonar síns. Sú ferð varð þeim
mikill gleðigjafí og lífsfylling og
þau nutu þess að sjá son sinn í
þessu hlutverki.
Bekkjarfélagar Ásgríms frá
Stýrimannaskólanum færa eftirlif-
andi eiginkonu, bömum og fjöl-
skyldum þeirar innilegustu samúð-
arkveðjur. Blessuð sé minning
hans.
Fh. bekkjarfélaganna,
Garðar Pálsson.
ÖIl tökumst við á hendur ferða-
lög. Sum þeirra era stutt, önnur
em löng. Asgrímur hefur lagt upp
í þá för, sem allir munu fara. Eg
er einn þeirra heppnu sem fékk
að njóta leiðsagnar Ása í Slysa-
vamafélaginu. Minnist ég þess
þegar ég sá hann fyrst, þá var ég
smápatti með pabba í ökuferð um
höfnina, en þá var oft komið við
í Slysavarnafélagshúsinu við
Grandagarðinn og kíkt á Skyldu-
na. Ási starfaði þá sem erindreki
hjá SVFÍ og var þá oft á ferð um
landið að fræða björgunarsveitar-
menn um allt land um fluglínu-
tæki, björgun úr sjávarháska og
margt fleira. Pabbi kynnti mig
fyrir þessum þrekna og mikilfeng-
lega manni. Mikið fannst mér
höndin á mér lítil þar sem hún
hvarf inn í lófann á Ása í þéttu
handtaki. Árin liðu, ég fór að starfa
með unglingasveit björgunarsveit-
arinnar Alberts á Seltjamarnesi á
mínu fjórtanda ári. Þá fór maður
að sjá meira af starfi félagsins og
þar með talið af Ása. Hann starf-
aði mikið með sjóflokki bj.sv. Ing-
ólfs, var skipstjóri á björgunar-
bátnum Gísla J. Johnsen um ára-
bil og þegar nýtt skip.bættist í flot-
ann, Henry Á. Hálfdánsson, þótti
ekki annað koma til greina en að
Ási tæki við honum í Skotlandi
ásamt fleiram úr félaginu og sigldi
honum heim. Ási fór margar ferð-
ir á Gísla og seinna á Henry út á
Faxaflóa til að sinna hjálparbeiðn-
um og neyðarköllum, ásamt því
að fara hundrað ferða til æfínga
eða þjónustu á Sundunum eða Fló-
anum. Hann var eins og segir hér
fyrr, hraustur og mikilfenglegur.
Bróðir minn sagði mér frá því að
einhvem tíma var æfíng í Hval-
fírði og Ási kom á Gísla uppeftir.
Bróðir minn var ásamt fleiram
kominn í blautgalla og vora þeir
að gera sig klára til að fara í köf-
un. Þeir stukku út í og vora að
bleyta upp gallana, busluðu, ægtu
og kvörtuðu undan kulda. Ási
fylgdist með þeim þögull, snaraðist
síðan niður í lúkar og kom upp
eftir augnablik íklæddur sundskýlu
og stakk sér til sunds. Menn kvört-
uðu víst ekki mikið undan kulda
eftir það.
Árið 1988 tók bj.sv. Albert það
verkefni að sér að halda landsmót
fyrir unglingasveitir SVFÍ. Ákveð-
ið var að þar sem SVFÍ átti 60
ára afmæli, yrði mótið tileinkað
sjóbjörgun. Síðan vantaði stað fyr-
ir mótið og var ákveðið að það yrði
í Viðey á Sundbakkanum. Ási var
okkur innan handar frá fyrstu
stundu, enda þótti honum kært að
æska Slysavamafélagsins dveldi
helgarlangt í æskustöðvum hans.
Ási var með okkur á kvöldvök-
unni, söng og sagði sögur frá því
þegar Milljónafélagið var með
rekstur á Sundbakkanum.
Einn af þeim eiginleikum sem
Ási réð yfír var að þegar hann
talaði, hlustuðu menn. Hann var
brannur fróðleiks og þekkingar,
sem alltaf mátti sækja í. Ég starf:
aði um tveggja ára skeið hjá SVFÍ
við Slysavamaskóla sjómanna. Þá
kom Ási oft við og fékk sér kaffi-
sopa og kex, skammaði mig ef ég
var ekki búinn að flagga og spjall-
aði. Ég hafði mjög gaman af þess-
um stundum og var oft glatt á
hjalla þegar hann var að herma
eftir samferðamönnum sínum.
Fréttin af því að Ási væri dáinn
sló rnig. Mér fannst að þessi
hrausti og vinalegi kall myndi
verða lengur á meðal okkar. Mér
segir svo hugur að hann fylgist
nú með okkur og mér kæmi ekki
á óvart ef tekið væri í rórið á
hættustund. Himnafaðirinn hefur
fengið góðan stýrimann.
Frú Camilla og böm, sorgin er
þungbær en við hin deilum henni
með ykkur. Minningin um Ásgrím
verður ávallt ljóslifandi ásamt
minningunni um gleðistundimar.
Við sem erum félagar í björgunar-
sveitinni Albert á Seltjarnamesi
fáum aldrei fullþakkað það sem
Ási gerði fyrir okkur.
Hvíl í friði, Ásgrímur.
Guðjón Sig. Guðjónsson.
Ég kynntist Ásgrími Bjömssyni
haustið 1989, en þá fóru nemendur
Stýrimannaskólans í fyrsta skipti
með björgunarskipi Slysavamafé-
lagsins, Henry A. Hálfdanssyni, í
æfíngaferðir. Áður var venjan að
fara með varðskipum í slíkar æf-
ingaferðir, en vegna skertrar fjár-
veitingar til Stýrimannaskólans
var það ekki lengur mögulegt.
Okkur kennurunum var ljóst mikil-
vægi slíkra ferða fyrir nemendur
en tíminn var aðallega notaður til
verklegra þátta í siglingafræði, s.s.
siglingu skips, færslu leiðarbókar,
stjörnufræði o.s.frv. Því var brugð-
ið á það ráð að leita til Slysavam-
afélagsins og fá Henry A. Hálf-
dansson leigðan gegn vægu gjaldi
og var það auðsótt mál. Asgrímur
Björnsson var við stjómvölinn,
þaulvanur skipstjóri og björgunar-
maður sem þekkti Faxaflóann vel
og allar siglingahættur sem víða
leynast. Þegar ég kom með nem-
endur mína um borð tók Ásgrímur
við þeim og fór yfir helstu öryggis-
atriði og björgunarbúnað skipsins
með þeim hætti að allir tóku eftir
því sem hann var að segja. Honum