Morgunblaðið - 13.05.1995, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 13. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Nýtt
álegg
kynnt í
Nóatúni
ÞESSA dagana stendur yfír
í verslunum Nóatúns kynning
á folaldakjöti og unnum kjöt-
vörum sem að mestu eru unn-
ar úr folaldakjöti.
Yfirskrift kynningarinnar
er „Ódýrt og gott frá Blöndu-
ósi“ og er sérstök áhersla lögð
á að kynna nýjar áleggsteg-
undir, paprikupylsu, veiði-
pylsu, ölpylsu, sveppapylsu
og hádegispylsu.
Allar áleggstegundirnar
eru seldar á 99 krónur bréfið
(u.þ.b. 150 g í bréfi).
Þá er einnig kynnt ný þýsk
kjötpylsa ásamt hefðbundn-
um afurðum úr folaldakjöti.
NEYTENDUR
ÞEGAR fer að vora er grillið tekið
úr geymslunni eða bilskúrnum og
„ilmurinn" fer ekki fram hjá neinum
sem fær sér göngutúr um kvöldmat-
arleytið.
Áður en grillið er tekið í notkun
eftir veturinn þarf að þrífa það.
Steinunn Ingimundardóttir hjá Leið-
beiningastöð heimilanna segir að
fyrsta boðorðið sé að þrífa grillið
alltaf eftir notkun. Þá þarf ekkert
stórátak að vori.
Það skiptir máli hvort ristin er úr
stáli eða járni eða hvort hún er húð-
uð. Vírburstar henta vel á stálgrind-
ur og það er æskilegt að þeir séu
úr kopar a.m.k. þegar um járn eða
húðaða grind er að ræða.
Grill standa oftast úti yfír sumarið
og járngrind þarf að pensla með
hreinni matarolíu þegar búið er að
þrífa hana svo hún ryðgi ekki.
Ef matarleifar festast illilega við
grillrist er líka heillaráð að leggja
ristina í bleyti og stijúka síðan yfir.
Ingvar Sigurðsson matreiðslumeist-
ari segist yfirleitt nota hrjúfan
svamp á ristina þegar búið er að
leggja grillgrindina i bleyti í u.þ.b
klukkustund. Hann mælir með að
húðaðar grindur séu settar í bleyti
frekar en þær séu burstaðar
með vírbusta.
Grillsteinana í suðu
Ingvar segir að það sé gott
ráð að taka steinana úr gasgrill-
inu á vorin, setja þá í pott og láta
sjóða upp á þeim. Steinarnir safna
í sig allskyns ohreinindum yfir sumar-
ið og það er óþarfi að kaupa nýja
steina ef þeir eru meðhöndlaðir á
þennan hátt. Þegar búið er að fleyta
ofanaf vatninu er því hellt af og stein-
amir tilbúnir fyrir sumarið.
Grillið þrifið
eftir veturinn
Ekki kveikja upp í grillinu
þegar það er lokað |
Ingvar segir að fólk þurfi að passa
að hafa grillið ekki lokað á meðan
kveikt er á því. Þá þarf líka að gæta
þess að beygja sig aldrei yfir grillið
þegar kveikt er á því með neistatakk-
anum.
Hann talar um að best sé að halda
fótboltasnillingum í fjarlægð og aðal-
lega frá kolagrillum. „Ef kolagrillin
detta um koll er ekki hægt að skrúfa |
fyrir eins og á gasgrillum heldur |
detta kolin rjúkandi út um allt. Þetta
er sérstaklega varasamt ef verið er
að grilla á tréverönd.
Þurrkið kjötið áður
en það fer á grillið
Ingvar segir að almenn regla
sé að þerra maríneringu af kjöti
áður en það er sett á grillið; ef I
það er sett á grillið löðrandi í |
sósu brennur sósan við kjötið.
„Maríneringin hefur gert sitt gagn
þegar kjötið fer á grillið. Hins
vegar er mjög gott að pensla bæði
ristina og kjötið með olíu áður en
gi’illa á.“
Hann bendir á að kjöt þurfi að
vera við stofuhita þegar það fer á
grillið. Ef það er tekið beint úr ís-
skápnum tekur steikingin lengri :
tíma en ella og verður ekki eins jöfn
og ef það hefur verið látið standa '
við stofuhita. |
— Hvernig veit fólk hvenær steik-
in er tilbúin?
„Þegar búið er að snúa steikinni
einu sinni til tvisvar og safapollar
myndast ofan á steikinni þá er hún
millisteikt. Kjósi fólk að hafa steikina
gegnumsteikta þarf að hafa hana
aðeins léngur á grillinu.
Sundjakki leysir
kútinn af hólmi
SUNDJAKKAR munu væntanlega
leysa af hólmi sundkúta á næst-
unni. Það er í það minnsta von Her-
dísar Storgaard, bamaslysafulltrúa
Slysavamafélags íslands. „Gömlu
kútamir eru varhugaverðir að því
leyti að bam getur auðveldlega snú-
ist við og haldist í kafí. í sundjakka
er bamið fijálst-í vatninu og getur
því auðveldlega lært að synda. Flot-
ið er ofarlega í jakkanum og því
stendur höfuð bamsins alltaf upp
úr vatninu, hvort sem það syndir á
maga eða baki. í jakkanum er eng-
in hætta á að höfuð bams haldist í
kafí.
2.000-3.000 krónur
SVFÍ hefur gert samkomulag við
innflytjanda sundjakkanna og selur
þá í verslun sinni við Grandagarð
í Reykjavík. „Við seljum jakkana
án álagningar, á um 2.000 krónur
og ég geri ekki ráð
fyrir að verðið fari yfír
3.000 kr. annars stað-
ar.“
Slysavarnarfélagið
hefur skipulagt átak
dagana 22.-28. maí
næstkomandi. „Við
ætlum að kynna helstu
orsakir fyrir drukknun
og gefa út blað með
upplýsingum þar að
lútandi. Deildir Slysa-
vamarfélagsins um allt
land munu einnig
kanna ástand í sund-
laugum og við bryggj-
ur, þar sem helst er
hætta á drakknunar-
slysum."
Sundjakkarnir era,
að sögn Herdísar, góð og örugg
vöm fyrir ósynd böm. „Þeir eru
saumaðir úr efni sem einangrar vel
og kemur í veg fyrir að barni verði
kalt, þó blautt efnið liggi að líkam-
anum. Þeir hafa verið prófaðir við
alls kyns aðstæður og eru viður-
kenndir af sundfélögum og slysa-
varnafélögum í Bandaríkjunum. í
mörgum almenningslaugum þar er
börnum bannað að fara í laugina
nema í svona jakka og víða eru
þeir leigðir út. Hér á landi er sund-
laugin á Akureyri sú fyrsta sem
tekur upp útleigu á sundjökkun-
um.“
Drukknunarslys eru meðal al-
gengustu orsaka dauðsfalla og
heilaskaða hjá börnum. Pétur Lúð-
vígsson, Herdís Storgaard og Guð-
rún B. Guðmundsdóttir gerðu rann-
sókn á drukknunarslysum meðal
bama á íslandi á áranum 1984-
1993 á vegum Barnaspítala Hrings-
ins og Slysavarnafélags íslands.
13 drukknuðu á 10 árum
Rannsóknin beindist m.a. að því
að kanna tíðni drukknunarslysa
meðal barna hér, aðstæður á slys-
stað og afdrif barnanna. Á þessum
tíma urðu 48 drukknunarslys. í
greinargerð um rannsóknina kemur
fram að þar af hafi 13 börn drakkn-
að, en af þeim 35 börnum sem lifðu,
hafi 32 náð sér að fullu. Þijú börn
eru heilasköðuð fyrir lífstíð.
Algengast er að drakknunarslys
verði í sundlaugum, en þar lifa böm
frekar af en ef þau lenda í ám eða
lækjum. „Borið saman við niðurstöð-
Sundjakkamir koma ekki í stað
björgunarvesta, en henta vel í
sundlaugum og garðpottum.
ur erlendra rannsókna virðast
drakknunarslys hlutfallslega algeng
hér og dánartíðni vegna drukknana
hærri en víða í nágrannalöndunum,“
segir í greinargerðinni.
Athygli vekur að miklu fleiri
drengir lenda í drukknunarslysum
en stúlkur, 31 á móti 17 stúlkum.
Þá er það umhugsunarefni að flest
barnanna sem lentu í slysum af
þessu tagi voru á aldrinum 1-2
ára, en rannsóknin sýndi einnig
fram á að 6-8 ára
börn eru í talsverðri
hættu. Yngstu börnin
höfðu oftast komist í
garðpotta eða leys-
ingavatnspolla nærri
heimilum sínum, eftir
að hafa sloppið úr
gæslu umsjónar-
manna stutta stund.
f tveimur stærðum
Sundjakkar era til í
tveimur stærðum, fyr-
ir börn allt að 25 kg
og fyrir 25-38 kg
börn. Herdís segir að
íslenskar Ieiðbeiningar
séu saumaðar inn í
alla jakka sem seldir
verða hér. „Víða í Evr-
ópu er nú verið að gera úttekt á
sundvestum og útbúnaði fyrir ósynd
börn. Þar sem komið hefur í ljós
að kútar og annar búnaður sem
hingað til hefur verið notaður,
stenst engan veginn kröfur um ör-
yggi barna, geri ég fastlega ráð
fyrir að sitthvað af því sem nú er
á markaði muni hverfa.“
HÖFUÐ barns stendur alltaf upp úr vatninu,
hvort sem það syndir á baki eða maga.
Ofnæmis-
prófaðar
gallabuxur
LEE og Wrangler gallabuxur era
ofnæmisprófaðar samkvæmt evr-
ópska staðlinum „0ko-tex standard
100“ og eru nú merktar sem slíkar.
Hjá innflytjanda, Kr. Þorvalds-
syni & Co, fengust þær upplýsingar
að til þess að fá „0ko-Tex“ stimpil-
inn þyrfti að meðhöndla allt hráefni
sérstaklega með tilliti til ofnæmis-
áhrifa og umhverfisverndar.
Stimpillinn á að vera trygging
fyrir því að neytandinn fái vöru,
sem ekki inniheldur skaðleg efni
eða þunga málma (nikkel) sem geta
ert húð eða valdið ofnæmi. Efnið
er þvegið og litað samkvæmt
ströngum kröfum og á ekki að
smita við þvott eða í snertingu við
húðfitu og svita.
Efni og efnasambönd í hnöppum,
smellum, tölum, rennilásum og
þræði verða að vera samkvæmt
ákveðnum staðli. Bannað er að nota
ákveðin litunarefni sem geta verið
ofnæmis- eða krabbameinsvaldandi
og barnagallabuxur eru sérstaklega
prófaðar með tilliti til slefs og
ýmissa þátta sem viðkoma unga-
börnum.
„0ko-Tex Standard 100“
stimpillinn tryggir að varan
er ofnæmisprófuð.
Blómastoðir úr stáli
NÝLEGA var hafinn inn-
flutningur á blómastoðum
úr stáli en þær eru gal-
vaniseraðar og plasthúð-
aðar.
Stoðirnar eru seldar í
gegnum póstverslun sem
heitir Gull og grænir
skógar og fást þær í ýms-
um stærðum.
Blómastoðunum er
stungið niður og þær
kræktar saman. Lykkj-
urnar má síðan hafa eins
margar og þarf á hverri
stöng og færa til eftir því
sem vill.