Morgunblaðið - 13.05.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
LAUGARDAGUR 13. MAÍ 1995 19
Ebóla-sjúkdómurinn er enn að breiðast út í Zaíre
Lítil hætta á far-
aldri annars staðar
New York, London, Genf. Reuter. The Daily Telegraph.
nána snertingu, með sýktu blóði og öðrum líkamsvessum. Fjór-
tán dögum eftir smit hefst óviðráðanleg blæðing.
Smábær
bannar
reykingar
utandyra
Boston. Morgunblaðið.
BÆRINN Sharon í Massachusetts
hefur samþykkt reglur, sem við
gildistöku munu gera að verkum
að hvergi í Bandaríkjunum verður
erfiðara að reykja. Frá og með
næstu mánaðamótum verður bann-
að að reykja á leiksvæðum og
ströndum í eigu bæjarins.
Herferð íbúa Sharon gegn reyk-
ingamönnum hefur verið látlaus
undanfarið. Um áramót var bannað
með öllu að reykja á veitingastöðum
og í síðustu viku voru reykingar
bannaðar á opinberum svæðum inn-
andyra, til dæmis í skrifstofum og
lyftum.
Tillagan um að banna reykingar
utandyra var sýnu yfirgripsmeiri í
upphafi, en höfundur hennar, bæj-
arbúi einn, sem á eiginmann með
asma, ákvað að draga aðeins í land
til þess að auka líkur á að hún
næði fram að ganga og auðvelda
eftirlit.
Erfitt í framkvæmd
Yfirvöld í Sharon telja að nógu
erfitt verði að framfylgja banninu
samt. Áhöld eru um það hvað telj-
ist leiksvæði og telja bæjarstarfs-
menn að það geti átt við um allt
frá hornabolta- og tennisvöllum til
almenningsgarða. Þá hefur einnig
verið spurt hvort menn teljist enn
vera á ströndinni ef þeir vaða
nokkra metra frá henni.
Einnig hefur verið rætt um viður-
lög. Sennilega verður ofan á að það
varði 20 dollara sekt að brjóta hin-
ar nýju reglur, en Henry Katz, for-
maður bæjarráðsins í Sharon, sagði
að fólk væri að tala um að „inn-
leiða fótastokka og gapastokka að
nýju“.
TALSMAÐUR Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunarinnar, WHO, sagði í
gær, að ebólasýkin í Zaíre væri enn
að breiðast út en taldi ekki ástæðu
til að grípa til sérstakra ráðstafana
vegna fólks, sem kæmi þaðan. Að
mati bandarískra sérfræðinga er
ekki líklegt, að veiran muni berast
frá Zaíre til annarra landa en engin
lyf eru til gegn veirunni. Dregur
hún allt að 90% þeirra, sem sýkj-
ast, til dauða á skömmum tíma.
Richard Leclair, talsmaður WHO,
sagði stofnunina ekki vera iilynnta
þeim aðgerðum, sem Zaírestjórn
hefur gripið til, en hún reynir nú
að einangra svæðið þar sem sjúk-
dómurinn geisar. Benti hann, að
veiran bærist ekki auðveldlega milli
manna og aðeins við nána snertingu
eins og við kynmök. Þau eru líka
heldur ólíkleg þvi að sjúklingarnir
smita ekki frá sér fyrr en þeir eru
orðnir alvarlega veikir.
Veiran berst milli manna með
sýktu blóði og öðrum líkamsvessum
og 14 dögum eftir smit hefst óvið-
ráðanleg blæðing, jafnt innvortis
sem útvortis. Leitar blóðið út um
augu, varir, eyru ogjafnvel hörund-
ið enda leysir veiran upp líkamsvef-
ina. Yfirleitt hefur hún lagst á apa,
svín og önnur dýr en stundum á
menn. Tölur um látna í Zaíre eru
mjög á reiki en þeir eru að minnsta
kosti nokkrir tugir, þar á meðal
þrjár ítalskar nunnur, sem hjúkruðu
sjúku fólki.
Einangrun getur
hindrað smit
Richard Preston, höfundur met-
sölubókarinnar „Hættusvæðis"
(The Hot Zone) um banvænar veir-
ur eins og ebóla, telur ólíklegt, að
sjúkdómurinn verði að miklum far-
aldri og einkum vegna þess í hve
skamman tíma sjúklingarnir lifa.
Komi hann upp á Vesturlöndum og
þar sem heilsugæsla er góð sé auð-
velt að einangra sjúklinginn eða
sjúklingana og girða þannig fyrir
smit.
í bók Prestons berst veiran til
Bandaríkjanna með öpum og það
er einnig stefið í kvikmyndinni „I
bráðri hættu“.
Undir sjónarmið Prestons tekur
Guido van der Groen, prófessor við
rannsóknarstofnun í hitabeltissjúk-
dómum í Antwerpen í Belgíu. Hann
var í hópi þeirra sem rannsökuðu
veiruna er hún kom fyrst upp árið
1976. Leggur hann áherslu á að
hættan af henni sé smámunir miðað
við alnæmi og að engar líkur séu
á að hún verði að faraldri sem verði
tugum milljóna að aldurtila líkt og
alnæmi.
Ævaforn veira
Ebóla-veiran er ormlaga og nátt-
úruleg heimkynni hennar virðast
vera myrkviðir regnskóga Mið-Afr-
íku, á svipuðum slóðum og talið er
að alnæmisveiran sé upprunnin.
Veirusérfræðingar telja að ebóla-
veiran sé ævafom en að hæfileiki
hennar til að verða mönnum að
bana sé nýr og haldist í hendur við
sókn manna inn í regnskógana.
Snoðin-
kollur ját-
ar morð
París. Reuter.
UNGUR franskur snoðinkoll-
ur hefur játað að hafa drekkt
innflytjanda frá Marokkó í
Signu eftir 1. maí göngu
hægriöfgahreyfingarinnar
Þjóðfylkingarinnar í París.
Snoðinkollurinn var einn af
fimm mönnum sem voru hand-
teknir vegna málsins í borg-
inni Reims á miðvikudag. Lög-
reglan greindi ekki frá nafni
mannsins, en franskir fjöl-
miðlar sögðu hann heita
Mickael Freminet og vera 19
ára.
Talsmaður Þjóðfylkingar-
innar sagði að hreyfingin hefði
sjálf hafið rannsókn á málinu
og bent lögreglunni á unga
manninn og tvo samverka-
menn hans. Hann kvað þá
ekki vera í Þjóðfylkingunni og
lögreglan sagði að þeir væru
í lítt þekktri hægriöfgahreyf-
ingu, L’Oeuvre Francaise.
Leynileg
efnaverk-
smiðja
HÖGGMYND hindúaguðsins
Shiva prýðir herbergi í húsa-
kynnum sértrúarsafnaðarins
Aum Shinrikyo í Kamikuishiki
í Japan. Á bak við feludyr í
herberginu fannst leynileg
efnaverksmiðja þar sem talið
er að eiturgasið sarín hafi verið
framleitt. Einn af forsprökkum
safnaðarins hefur viðurkennt
við yfirheyrslur að söfnuðurinn
hafi stundað framleiðslu á gas-
inu.
Kennari og nemandi undir lögaldri
á flótta undan réttvísinni
Glæpsamlegt
ástarsamband
New York. The Daily Telegraph.
ÁSTARSAMBAND skólastúlku á
táningsaldri og kennara sem þykir
minna helst á kvikmyndina „Lolitu“,
hefur orðið til þess að parið er nú á
flótta og hefur eltingarleikurinn
teygt sig þvert yfir Bandaríkin.
Christina Rosado, sem er fimmtán
ára, varð yfir sig ástfangin í fyrra-
haust af leikfimikennaranum sínum,
hinum 35 ára Glenn Harris, sem er
fyrrum lögregluþjónn, er hann
kenndi við unglingaskóla í Harlem í
New York. í vor þótti samkennurum
Harris eitthvað athugavert við sam-
band kennara og nemanda og lögðu
fram kvörtun.
Harris og Rosado hurfu 8.'mars
eftir að Christina lenti í miklu rifrildi
við móður sína. Síðast sást til þeirra
17. apríl í Las Vegas en á fimmtu-
dag lýsti lögreglan formlega eftir
parinu þar sem óttast er um öryggi
stúlkunnar, sem er undir lögaldri.
Harris er eftirlýstur fyrir mannrán
þrátt fyrir að stúlkan hafi farið sjálf-
viljug með honum. Þá er hann grun-
aður um samræði við stúlkuna sem
telst nauðgunarbrot.
Málinu hefur verið líkt við kvik-
myndina „Lolitu“ sem gerð var eftir
samnefndri bók Vladimirs Nabakovs
en þar er lýst sambandi Humbert
Humbert og hinnar bamungu Lolitu
sem ekki skilur sleikipinnann sinn
við sig.
Slóð Harris og Rosado hefur verið
rakin úr einu ríki í annað, frá New
York til Washington, þaðan til Alab-
ama, Georgiu og Mississippi, Texas,
Kalifomíu og Nevada.
Afgreiðslumenn á gistiheimilum
hafa sagt þau hafa virst mjög ást-
fangin. Sumir töldu að feðgin væru
á ferð. Þau hafa m.a. eytt tíma sínum
í skemmtigörðum og í spilavítum og
ítrekað reynt að fá hjúskaparleyfi.
Edward Stancik, sem stýrir leit-
inni að parinu varar við því að fólk
líti á flóttann sem rómantískan. Par-
ið kunni að verða uppiskroppa með
fé og grípa til „heimskulegra ráða“.
„Þetta er glæpur," segir Stancik.
Rockefeller-miðstöð í þrot
Ncw York. Ucutcr.
JAPANSKT fjárfestingafyrirtæki
sem á Rockefeller-miðstöðina í
New York, hefur óskað eftir
greiðslustöðvun.
Ástæða beiðninnar er sögð „djúp
og viðvarandi kreppa á fasteigna-
markaði í New York,“ að sögn tals-
manna samsteypunnar sem er að
miklu leyti í eigu Mitsubishi-fyrir-
tækisins í Japan. Tilraunir til að
semja um afborganir af húsnæðis-
kaupaláni upp á 1,3 milljarða doll-
ara, jafnvirði 80 milljarða íslenskra
króna, höfðu runnið út í sandinn.
Reuter
Vopnahlé úr gildi fallið í Tsjetsjníju
Rússar ráðast
Nálægt Serzhen-Yurt. Reuter.
RÚSSNESKAR herþotur gerðu í
gær loftárásir á þorp í Tsjetsjníju
og hófu stórskotaárásir á yfirráða-
svæði Tsjetsjena á fjöllum í grennd
við þorpið.
Stórskotaárásirnar hófust þrem-
ur klukkustundum áður en einhliða
vopnahlé Rússa féll úr gildi.
Borís Jeltsín, forseti Rússlands,
tilkynnti vopnahléð til að freista
þess að koma í veg fyrir bardaga
meðan þjóðhöfðingjar kæmu saman
til að minnast 50 ára afmælis loka
síðari heimsstytjaldarinnar í Evrópu
í Moskvu 9. maí. Bill Clinton, for-
seti Bandaríkjanna, forðaðist að
gagnrýna hernaðaraðgerðir Rússa
þegar hann var í Moskvu en hvatti
Jeltsín til að framlengja vopnahléð.
Sergej Medvedev, fréttafulltrúi
áþorp
Jeltsíns, sagði í gær að ekki hefðu
verið lögð drög að nýrri vopnahlés-
yfirlýsingu.
Tsjetsjenar eru ekki líklegir til
að gefast upp. „Rússar eru að reyna
að sækja fram smátt og smátt, en
þeir eru hræddir. Við sýnum þeim
hvers Tsjetsjenar eru megnugir á
fjöllunum," sagði ungur tsjetsjensk-
ur kaupmaður.