Morgunblaðið - 13.05.1995, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 13. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLEIMT
Reuter
Japanir heiðra Delors
JAPANSKA ríkissljórnin
sæmdi Jacques Delors, fyrr-
verandi forseta framkvæmda-
stjórnar Evrópusambandsins,
æðstu orðu ríkisins fyrr í vik-
unni. Heiðursmerkið, efsta stig
orðu hinnar rísandi sólar, var
afhent í japanska sendiráðinu
í Brussel og hér skála þeir
Delors og Tomohko Kobayas-
hi, sendiherra Japans, af því
tilefni.
Japanir sjá ástæðu til að
heiðra Delors þótt stundum
hafi hvesst i samskiptum ESB
og Japans á valdatíma hans.
Þarf 2 milljómr
nýrra starfa á ári
London. The Daily Telegraph.
SAMTOK breskra atvinnurekenda
telja að Evrópusambandið verði að
búa til tvær milljónir nýrra starfa
á ári fram á næstu öld og minnka
reglugerðafargan. Það sé eina leið-
in til að komast hjá atvinnuleysis-
kreppu.
í skýrslu á vegum samtakanna
er því haldið fram ekki hafi bæst
við eitt einasta nýtt starf í einka-
geiranum innan ESB á undanförn-
um tveimur áratugum. A sama
tíma hafi 31 milljón nýira starfa
orðið til í einkageiranum í Banda-
ríkjunum. Einu nýju störfin í Evr-
ópu, fimm milljónir talsins, eru hjá
hinum opinbera og því gfeidd af
skattgreiðendum.
Á meðan atvinnuleysi hefur ver-
ið um sex prósent í Bandaríkjunum
hefur það aukist úr 2,5% í 11,5%
í Evrópu.
Skýrsluhöfundar telja að þijú af
hveijum fjórum nýjum störfum
verði að verða til í litlum fyrirtækj-
um og að það sé einungis fram-
kvæmanlegt ef að fyrirtæki með
færri en fímmtíu starfsmenn, verði
undanþegin launaskatti og félags-
legum gjöldum, líkt og í Bandaríkj-
unum.
Þá kemur einnig fram að þó að
að meðaltali séu fjórum sinnum
meiri líkur á að Bandaríkjamaður
missi vinnuna séu einnig mun meiri
líkur á að hann fínni sér nýtt starf.
Einungis einn atvinnulaus Banda-
ríkjamaður af tíu* er án atvinnu
lengur en í eitt ár miðað við 42,2%
í Evrópusambandsríkjunum.
Atvinnuleysi V*
í ESB-ríkjum
í mars 1Q94 og 1995
Mars Mars Breyt-
1994 1995 ing
% % %
ESB alls 11,3 10,8 -4,4
Spánn 24,3 23,2 -4,5
Finnland 19,7 16,5 -16,2
írland 15,5 14,7 -5,2
Frakkland 12,6 12,4 -1,6
Ítalía 11,1 11,7 5,4
Belgía 10,0 10,1 1,0
Danmörk 10,7 9,2 -14,0
Svíþjóð 9,9 9,0 -9,1
Bretland 9,8 8,5 -13,3
Þýskaland 8,5 8,0 -5,9
Portúgal 6,8 7,7 13,2
Holland 7,0 7,0 0,0
Lúxemborg 3,4 3,8 11,8
Atvinnuleysi
í ESB 10,8%
ATVINNULEYSI í Evrópusam-
bandinu minnkaði lítillega frá
febrúar síðastliðnum til marzmán-
aðar, eða úr 10,9% af vinnufæru
fólki í 10,8%. í marz fyrir ári var
það hins vegar 11,3%. Nærri átján
milljónir manna eru atvinnulausar
í ESB-ríkjunum.
Mest minnkaði atvinnuleysið —
þegar reiknað hefur verið með árs-
tíðabundinni sveiflu — á Spáni, í
Finnlandi, Danmörku og Bretlandi.
Nærri fjórðungur
Spánveija án atvinnu
Mest atvinnuleysi var á Spáni, eða
23,2% og hafði það þó minnkað úr
24,3%. Minnsta atvinnuleysið er hins
vegar í Lúxemborg, eða 3,8%.
Samkvæmt upplýsingum frá
Eurostat, tölfræðiskrifstofu ESB,
hefur minnkun atvinnuleysis undan-
farið ár einkum komið fram hjá körl-
um, en síður hjá konum.
Viðræður ESB og Ástralíu
Brussel. Reuter.
EVRÓPUSAMBANDIÐ og Ástr-
alía hyggjast auka og bæta sam-
skipti, sem talin eru góð fyrir.
Hátt settir embættismenn beggja
munu halda fund í Brussel næst-
komandi mánudag.
ESB er stærsti viðskiptavinur
Ástralíu og fer fímmtungur út-
flutnings Astrala til sambandsins.
Að sögn embættismanna verður
rætt um að gera viðskiptasam-
bandið „formlegra“, ef til vill með
sérstökum samningi, en fram-
kvæmdastjórnin hefur enn ekki
fengið samningsumboð ráðherrar-
áðsíns og árangurs er því ekki að
vænta strax.
Rætt verður m.a. um viðskipti
með nauta- og kindakjöt, korn,
ost, fræ og vfn og samstarf á sviði
orkumála, iðnaðar, umhverfísmála
og þróunarmála.
Mílanó. Reuter.
ÁSTRALSKI fjölmiðlajöfurinn
Rupert Murdoch hefur form-
lega boðist til þess að kaupa
sjónvarpsstöðvar Silvios Ber-
lusconis, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Italíu, fyrir 2,8 millj-
arða dala, um 175 milljarða ísl.,
að sögn dagblaðsins II Sole 24
Ore í gær. I frétt blaðsins segir
að tilboðið nái einnig yfir aug-
lýsingastofu sjónvarpsstöðv-
anna sem fyrirtæki Berlusconis,
Fininvest, rekur.
Embættismenn hjá Fininvest
hafa ekki viljað Ijá sig um mál-
ið en að sögn blaðsins er búist
við að fyrirtækið, sem er að
fullu í eigu Berlusconis, muni
gefa svar um helgina.
Berlusconi, sem sagði af sér
í desember sl. eftir sjö mánaða
setu í stól forsætisráðherra,
hefur hvað eftir annað lýst yfir
vilja sínum til að selja sjón-
varpsstöðvar sínar, fái hann
gott verð fyrir þær. Með því
hefur hann viljað kveða niður
Murdoch
vill kaupa
sjónvarps-
stöðvar
Berlusconis
Berlusconi Murdoch
ásakanir um hagsmunatengsl
vegna stjórnmálaafskipta hans.
Býður 51% á einu bretti
Berlusconi er leiðtogi Frelsis-
bandalags mið- og hægriflokka
og vonast hann til að komast
til valda í kjölfar kosninga, sem
kunna að verða haldnar í októ-
ber.
Að sögn blaðsins II Sole 24
Ore, sem nefndi ekki heimildar-
menn sína, bauðst Murdoch til
að greiða 51% á einu bretti og
á verði sem samkomulag næðist
um. Samið yrði um verð 49% á
fundi sem eftir 11. júní en þá
verður þjóðaratkvæðagreiðsla á
Ítalíu um eignarhald sjónvarps-
stöðva.
I þjóðaratkvæðagreiðslunni,
sem pólitískir andstæðingar
Berlusconis hafa lagt áherslu á
að verði haldin, verða ítalir
beðnir um að takmarka fjölda
þeirra sjónvarpsstöðva sem
einn aðili, fyrirtæki eða ein-
staklingur, má eiga. Fininvest á
þrjár stöðvar.
Sameinuðu þjóðirnar framlengja refsiaðgerðir gegn írak
Fela hráefni í efnavopn
Sameinuðu þjóðunum. Reuter.
EMBÆTTISMENN Sameinuðu
þjóðanna grunar, að stjómvöld í
Irak hafí falið efni, sem notuð eru
við gerð efnavopna, og hafa eftir-
litsmenn samtakanna verið sendir
til Bagdad til að kanna málið.
- Nefnd á vegum SÞ, sem sér um
að uppræta gjöreyðingarvopn í
höndum Iraka, tilkynnti í apríl, að
hún vissi ekki hvað orðið hefði af
birgðum, sem dygðu til að fram-
leiða 250 tonn af taugagasinu VX.
Síðan hafa skýrslur Iraksstjómar
verið kannaðar nánar og nú er
talíð, að ekki hafi verið grein fyrir
400 tonnum af hráefnum til efna-
vopnagerðar.
Áhyggjur af
lífefnavopnum
Frá því í júní 1992 til júní 1994
var eytt 30 tonnum af tabun og
70 tonnum af sarin, hvorttveggja
taugagas, og 600 tonnum af sinn-
epsgasi. Búist er við, að öryggis-
ráð SÞ bíði með yfírlýsingar um
þetta mál þar til íraksstjórn hefur
komið með sín svör en meira
áhyggjuefni er hins vegar hvað
orðið hafi um 17 tonn af efnum,
sem unnt er að nota til lífefnahern-
aðar. Til stóð, að öryggisráðið
framlengdi refsiaðgerðirnar gegn
írak í gær þar sem engin tillaga
hafði verið lögð fram um að af-
létta þeim.
Frakkar og Rússar hafa verið
því hlynntir að endurskoða refsiað-
gerðirnar gegn Irak en vegna
þessara mála ætla þeir að bíða
eftir að SÞ-nefndin ljúki störfum
sínum.
Flugdrekinn er í mikilli sókn hjá ungum jafnt sem
öldnum og því er spáð að íþróttin verði ólympíugrein
KÍNVERJAR notuðu þá fyrir
3.000 árum til að draga farar-
tæki á hjólum yfir sléttumar,
Wright-bræður notuðu þá til að
læra að fljúga, Guglielmo Marc-
oni notaði þá til að lyfta loftnet-
inu, sem flutti fyrsta þráðlausa
skeytið yfir hafíð, og þeir hafa
verið notaðir í meira en eina öld
til loftmyndatöku. Hér er verið
að tala um flugdrekann, sem á
síðustu 20 árum hefur átt sitt
endurreisnarskeið og verður
stöðugt vinsælli.
Miklar framfarir hafa orðið í
flugdrekasmíði síðustu tvo ára-
tugina, bæði hvað varðar efnið
til hennar og eiginleika drekans
til að fljúga og láta að stjórn.
Drekaflugið er nú ekki lengur
bara tómstundagaman fjölskyld-
unnar, heldur íþrótt, sem stund-
uð er um allan heim, og því er
spáð, að um eða eftir aldamótin
verði eitt afbrigðið, svokallaður
drekadans, orðið að ólympíu-
grein.
Listdans í loftinu
Drekadansinn felst í því að
láta flugdrekana, sem venjulega
eru hafðir í tveimur eða fjórum
aðskildum röðum, leika hinar
flóknustu listir í loftinu. Banda-
rísku flugdrekasamtökin, sem
hafa 5.000 félaga í öllum ríkjun-
um 50 og í 29 öðrum löndum,
hafa nú gengist fyrir stofnun
alþjóðasambands og auk þess
beitt sér fyrir, að drekadansinn
verði samþykkt sem ólympíu-
grein.
Flugdrekasamtökin í Banda-
ríkjunum, Bretlandi og Japan
hafa þegar komið sér saman um
ákveðnar reglur fyrir drekadans-
inn en sviðssetning hans á
himninum minnir um margt á
listdans á skautum. Tölvutæknin
kemur hér líka við sögu en til
Með byr
undir
báða
vængi
er hollenskt forrit, KiteFlite, sem
auðveldar mönnum að æfa
himnaballettinn sinn á skjánum
áður en til alvörunnar kemur.
Þá eiga flugdrekavinir að sjálf-
sögðu sinn kima á Internetinu.
Vinsældir flugdrekanna hafa
stórvaxið eins og áður segir og
aðeins í janúar sl. voru haldnar
að minnsta kosti 12 flugdrekahá-
tíðir víða um heim. Þykja þær
hin besta skemmtan og hina ár-
legu flugdrekahátíð í Washing-
ton-ríki í Bandaríkjunum sækja
meira en 100.000 manns.
Vindurinn er ókeypis
Hver skyldi svo vera skýringin
á þessum vinsældum? Svarið við
því getur verið, að vindurinn
blási alls staðar og hann kostar
ekkert. Þess vegna geti ungir
sem aldnir, ríkir sem fátækir,
konur og karlar sameinast í þess-
ari ánægjulegu íþrótt. Skýringin
getur líka verið sú að nokkru
leyti, að í drekafluginu geta full-
orðnir orðið böm á nýjan leik.
Fyrir meira en þremur árþús-
undum smíðuðu Kínveijar fíug-
drekana sína úr bambus og silki
eða pappír en nú eru notuð alls
konar gerviefni, nælon, dacron,
kevlar, spectra, grafít og kolefni
svo fátt eitt sé nefnt, og hægt
er að fá þá í öllum stærðum og
gerðum.
Til eru flugdrekar í líki risa-
vaxins arnar með tilheyrandi
vængjaslætti, aðrir eins og fót-
leggur í laginu eða eldspúandi
dreki, 17 metra langur. Menn
geta sett saman sína eigin „flug-
vél“ og svo eru næturdrekar, sem
ljóma í myrkrinu í mikilli lita-
dýrð.
Til viðbótar við þetta má nefna
drekadráttinn en þá eru stórir
flugdrekar notaðir til að draga
fólk á eftir sér á allt að 80 km
hraða. Er þá ýmist verið á lágu
þríhjóli, sem stýrt er með fótun-
um, eða á skautum, hjólaskaut-
um, brimbrettum, sleðum, bátum
eða skíðum, allt eftir því hvenær
og hvar íþróttin er stunduð. Hér
er þó um að ræða fremur dýrt
sport, sem á kannski lítið skylt
við sjálft drekaflugið.
Heimild:T/ie Economist.