Morgunblaðið - 13.05.1995, Blaðsíða 23

22 LAUGARDAGUR 13. MAÍ1995
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ÞINGMENNSKA
OG EMBÆTTI
*
OLAFUR Þ. Þórðarson, fyrrverandi alþingismaður, hefur
óskað eftir því að taka á ný við skólastjórastarfi í Reyk-
holtsskóla, sem hann gegndi, þegar hann var kjörinn þingmað-
ur fyrir hálfum öðrum áratug. Þá fékk hann launalaust leyfi
frá því starfi svo sem hefðir stóðu til. Réttur Ólafs til embætt-
isins er ótvíræður skv. lögum, að því er menntamálaráðherra
hefur upplýst.
En mikil óánægja er hjá kennurum og nemendum Reyk-
holtsskóla með ákvörðun Ólafs. Að þeirra mati gegnir Reyk-
holtsskóli breyttu hlutverki í skólakerfinu. Þeir telja mikil-
vægt að núverandi stjórnendur fái að halda áfram starfi við
uppbyggingu skólans.
Eðlilegt verður að telja, að ríkisstarfsmenn, sem kjörnir
eru á þing, fái að halda fyrra starfi — tímabundið. Þannig
bindur Háskóli íslands „geymslu" starfs af þessu tilefni við
átta ár og er það býsna langur tími. í Reykholtsskóla er hins
vegar um að ræða mun lengri tíma og erfitt, ef ekki ómögu-
legt, að færa fram rök fyrir því, að opinber starfsmaður eigi
að geta haldið starfi svo lengi vegna þingmennsku.
Réttlætanlegt er að halda starfi fyrir ríkisstarfsmann sem
kjörinn er á þing í eitt kjörtímabil. Réttinn til fyrra starfs
ætti hins vegar að fella niður, þegar þingmaður hefur annað
kjörtímabil sitt á þingi. Þingmenn verða, eins og aðrir, að
velja og hafna.
I þessu sambandi verður bæði að horfa til hagsmuna viðkom-
andi stofnunar svo og þeirra starfsmanna, sem gegna starfi
þingmanns í fjarveru hans. Þótt sami einstaklingur hafi ekki
gegnt starfi skólastjóra í Reykholti allan þann tíma, sem Ólaf-
ur Þ. Þórðarson sat á þingi, breytir það engu um það, að
óviðunandi er fyrir þá hina sömu að eiga yfir höfði sér slíka
óvissu.
Alþingi þarf í löggjöf að setja skýr og þrengd ákvæði um
þetta efni.
LÆKKUN RIKIS-
ÚTGJALDA
RÍKISSTJÓRNIN, sem nýlega tók við völdum, hefur, eins
og síðasta stjórn, á stefnuskrá sinni að ná jafnvægi í
ríkisQármálum á kjörtímabilinu og stöðva sjálfvirkni í útgjöld-
um ríkissjóðs. En jafnframt er ljóst, að ráðherrar sjá margvís-
leg vandkvæði á að ná þeim markmiðum með því að draga
úr útgjöldum. Þannig segir Björn Bjarnason menntamálaráð-
herra í viðtali við Morgunblaðið um síðustu helgi: „Forveri
minn fylgdi mjög aðhaldssamri stefnu og ég tel að það hafi
verið sparað eins og frekast er kostur, það verður því erfitt
að skera meira niður.“
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðisráðherra hefur ekki viljað
lýsa því yfir að útgjöld í heilbrigðis- eða tryggingamálum
verði skorin niður. í sjónvarpsviðtali fyrir skömmu um vanda
sjúkrahúsanna í Reykjavík sagði hún þvert á móti að hann
yrði ekki leystur nema með meira fé.
Ástæða er til sparnaðar í öllum ráðuneytum. Þessi tvö
dæmi eru nefnd hér vegna þess að undir menntamála- og
heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneyti heyra útgjaldamestu
málaflokkar ríkissjóðs. Ef takast á að ná tökum á ríkissjóðs-
hallanum og stuðla þannig að framförum, lágum vöxtum og
öflugu atvinnulífi, eins og miðað er að í stjórnarsáttmálanum,
verður að hemja útgjöldin í þessum málaflokkum.
Björn Bjarnason bendir á í áðurnefndu viðtali að auka þurfi
hlut menntamála í ríkisútgjöldunum til þess að nýta tækifæri
þjóðarinnar og fjárfesta til framtíðar. Þetta má til sanns veg-
ar færa, en vonandi þýðir það fremur það að hlutur mennta-
málanna aukist með því að útgjöld til annarra málaflokka
lækki meira, fremur en að aukin útgjöld séu boðuð.
Hvað velferðarmálin varðar, sem heyra undir Ingibjörgu
Pálmadóttur, er ljóst að þar er erfiðasta viðfangsefnið í ríkis-
fjármálum. Það eru lífeyrisgreiðslur, heilbrigðisútgjöld og
aðrar velferðargreiðslur, sem hafa verið helzta undirrót sjálf-
virkrar útgjaldaaukningar og nánast sligað fjárhag ríkisins í
ýmsum nágrannalöndum okkar, til dæmis í Svíþjóð, og sem
munu hafa sömu áhrif hér, verði þróuninni ekki snúið við.
Þar er því rík ástæða til meiri sparnaðar.
Allra sízt mega stjórnmálamenn treysta á að efnahagsupp-
sveifla, sem virðist vera hafin, jafni ríkissjóðshallann fyrir
þá með því að auka tekjur ríkisins. Eigi ísland að vera sam-
keppnishæft við önnur lönd til Iengri tíma litið, verður að
halda áfram að lækka ríkisútgjöldin og leggja áherzlu á að
greiða niður skuldir ríkisins. Állt annað væri ábyrgðarleysi
gagnvart komandi kynslóðum.
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 13. MAÍ 1995 23
Tillögur spamaðamefndar Reykj avíkurborgar
TILLOGUR nefndar um
spamað í rekstri borgarnn-
ar hafa verið lagðar fram
í borgarráði. Nefndin er
skipuð þremur borgarfulltrúum, þeim
Sigrúnu Magnúsdóttur og Árna Þór
Sigfússyni af Reykjavíkurlista og
Guðrúnu Zoéga, Sjálfstæðisflokki, og
er Sigrún formaður nefndarinnar.
Nefndinni var falið að leita leiða til
að lækka rekstrargjöld borgarinnar
um allt að 2,7% eða um 260 milljónir
króna á þessu ári auk þess sem unnin
hefur verið úttekt á hvaða fasteignir
í eigu borgarinnar gæti reynst hag-
kvæmt að selja en stefnt er því að
salan skili borgarsjóði um 300 milljón-
um króna á þessu ári.
Sigrún sagði að nefndarmenn
væm sammála um þær tillögur sem
lagðar hafa verið fram. Leitað var
til forstöðumanna stofnana borgar-
innar um hugmyndir að sparnaði og
sagði Sigrún það athyglisvert hversu
vel var bmgðist við hugmyndum um
sparnað hjá Félagsmálastofnun
Reykjavíkurborgar og íþrótta- og
tómstundaráði. „Þar fór í gang ferli-
vinna þar sem talað var við alla
undirmenn og forstöðumenn í borg-
arkerfinu og við skynjuðum að hreyf-
ing fór í gang,“ sagði hún.
Yfirstjórn borgarinnar
í greinargerð með tillögunum til
borgarráðs kemur fram að sýnt þyki
að hlutur borgarsjóðs í rekstri Gjald-
heimtunnar verði um 15 millj. lægri
en ijárhagsáætlun ársins gerir ráð
fyrir. í kaflanum um spamad í yfir-
stjóm borgarinnar leggur nefndin
auk þess til að samræmi í innkaupum
verði aukið og að dregið verði úr
akstri á borgarskrifstofum. Þannig
muni nást um 17 millj. króna sparn-
aður.
Skipulags- og byggingamál
í svari forstöðumanns borgar-
skipulags til sparnaðamefndar við
tilmælum borgarstjóra er ekki bent
á sérstakar leiðir til sparnaðar í
rekstri. Fjárveiting til reksturs borg-
arskipulags er 109 millj. á árinu og
leggur nefndin til að reynt verði að
ná einnar milljónar króna spamaði.
Jafnframt er gert ráð fyrir að spara
megi 4 millj. á skrifstofu borgarverk-
fræðings.
Fram kemur að þar sem mikil
óvissa ríki um rekstur slökkviliðs,
meðal annars vegna breytinga á
sjúkraflutningum og þrengri stöðu
Húsatrygginga, telji nefndin ekki
rétt að leggja til sparnað auk þess
sem ákveðið hefur verið fram fari
úttekt á rekstri slökkviliðsins.
Menningarmál
í svari forstöðumanns borgar-
bókasafns til nefndarinnar kemur
fram að ekki er unnt að spara í
rekstri án þess að það komi fram í
auknum kostnaði á næsta ári. Fjár-
veiting til bókakaupa er 34 millj. á
árinu en þar af hefur verið ráðstafað
rúmlega 7 millj. Leggur nefndin til
einnar milljónar króna spamað í
bókakaupum.
Jafnframt er lagt til að Kjarvals-
staðir, Ásmundarsafn og Ljósmynda-
safnið spari eina milljón í rekstri og
að Árbæjarsafn spari 8 millj., meðal
annars með því að hægja á endur-
byggingu gamalla hús en til viðhalds
og endursmíði húsa er áætlað að
veija 21 millj. á árinu.
Skólamál
Áætlað er að spara megi 14 millj.
með niðurskurði í rekstri skólaskrif-
stofu. í tillögu til spamað- ---
amefndar er bent á þijá
flokka til sparnaðar, niður-
skurði gjaldliða, langtíma-
markmið og hagræðingu
að frumkvæði skólanna.
Lagt er til að framlag til Lions Quest
verði skorið niður um eina kennslu-
stúnd, en_ það samsvarar 3 millj.
spamaði. Á móti kemur að ríkið fjölg-
ar kennslustundum um eina í 7. bekk
á haustönn. Framlag vegna lengingar
skóladags verði skorið niður sem
svarar einni kennslustund í 2. og 3.
bekk en það samsvarar 3,5 millj.
spamaði. Ríkið fjölgar stundum í
þessum bekkjum um eina á haustönn.
Þá er lagt til að framlag til skóla-
Leiðir til að lækka rekstr-
argjöld um 260 milljómr
Nefnd um spamað í rekstrí Reykj avíkurborg-
ar hefur skilað tillögum sínum til borgarráðs.
Kristín Gunnarsdóttir kynnti sér tillögumar
en rétt er að taka fram að þær hafa ekki
hlotið endanlegt samþykki borgaryfirvalda.
Óvissa ríkir
um rekstur
slökkviliðs
sjóða verði lækkað úr 500 krónum
í 450 krónur á nemanda á haustönn
en það sparar 500 þúsund krónur.
Framlag til listkynninga í skólum
verði lækkað úr 10 millj. í 8 millj.
og að framlag til þróunarsjóðs
grunnskóla verði lækkað úr 10 millj.
í 7,5 millj.
Sem langtímamarkmið er lagt til
að hreinlætis- og ræstingaefni verði
boðin út í auknum mæli og að tekn-
ar verði upp gólfmoppur, en þannig
mætti ná tæplega 1,9 millj. sparn-
aði. Hætt verði að senda þvegla og
gardínur í þvottahús en kostnaður
vegna þessa er áætlaður 3 millj. á
árinu. Þess í stað verði keyptar
þvottavélar fyrir um 1,5 millj., þar
sem þær eru ekki fyrir hendi.
Lagt er til að gerð verði úttekt
til lækkunar á hita- og rafmagns-
kostnaði en talið er að árlegur sparn-
aður gæti orðið um 10-15% og er
reiknað með að spara 5 millj. á haust-
önn. Fram kemur að launakostnaður
vegna ræstinga er um 110-120 millj.
á ári. Bent er á að í tengslum við
endurskipulagningu á starfslýsingu
------- starfsfólks í skólum væri
hugsanlega hægt að taka
upp dagræstingu í tíma-
vinnu. Er þá átt við að ræst-
ing verði hluti af störfum
starfsmanna skóla og færi
fram að mestu leyti innan dagvinnu-
marka.
Loks er lagt til að ákveðnum fjölda
gjaldaliða verði úthlutað beint til skól-
anna og að heimilt verði að færa til
fé milli þeirra liða. Með auknu fijáls-
ræði yrði unnt að auka kröfur um
að fjárhagsáætlun skólanna standist.
íþrótta- og tómstundaráð
í tillögum frá íþrótta- og tóm-
stundaráði eru gefnir tveir valkostir.
Annar gerir ráð fyrir 2,38% sparnaði
af heildarrekstraráætlun sem er
rúmur 1,1 milljarður og hinn gerir
ráð fyrir 2,7% sparnaði. í tillögum
sparnaðarnefndar til borgarráðs er
síðari valkosturinn valinn en þar er
lagt til að íþrótta- og tómstundaráð
spari rúmar 1,4 millj. í rekstri, fé-
lagsmiðstöðvar spari 715 þús., í fé-
lags- og tómstundastarfi verði spar-
að 845 þús. og að framlag til sumar-
starfs atvinnulausra verði lækkað
um 1,7 millj. Þá verði dregið úr fram-
lagi til Hins hússins um rúmar 1,6
millj. og framlag til sundstaða verði
lækkað um 6,5 millj., framlag til
íþróttahúsa verði lækkað um 586
þús., framlag til íþróttasvæða lækki
um rúmar 2,6 millj. og framlag til
skíða- og skautaíþrótta í hverfum
um 200 þús. Framlag til skíðaíþrótta
lækki um 1,6 millj., framlag til ann-
arrar starfsemi lækki um rúmar 3,4
millj. og að styrkir lækki um 9 millj.
Rétt er að taka fram að eingöngu
verður um lækkun á rekstrarliðum
hjá íþrótta- og tómstundaráði að
ræða og ekki dregið úr yfirvinnu.
Dagvist barna
í tillögum um sparnað í rekstri
hjá Dagvist barna er bent á að tals-
verður munur sé á rekstri eldhúsa í
leikskólum borgarinnar og að 11
skólar fari fram úr meðaltali. Með
tilliti til þess verður gerð krafa um
að skólarnir spari um 3 millj.
Borgin spari þijár milljónir á ári
Leikskólar hætti
að kaupa bleiur
NEFND til sparnaðar í rekstri
Reykjavíkurborgar leggur til að
leikskólar borgarinnar hætti að
leggja til bleiur fyrir börn þann
tíma sem þau dvelja í skólanum.
Þannig mætti spara nálægt
þremur milljónum króna á ári.
Tillaga nefndarinnar hefur
verið lögð fram í borgarráði og
verður væntanlega afgreidd á
næstunni. Þar kemur fram að
þrátt fyrir útboð sé kostnaður
vegna bleiukaupa leikskólanna
nálægt þremur milljónum króna
á ári. Jafnframt að ef tekin yrði
ákvörðun um að hætta bleiu-
kaupum nú þegar mætti spara
eina milljón á þessu ári.
Að sögn Bergs Felixssonar,
framkvæmdastjóra Dagvistar
barna, hafa leikskólar keypt blei-
ur í fullmiklu mæli og að nú sé
lagt til að tekið verði fyrir það.
„Það hefur verið ákveðin vinnu-
regla að barnið komi í hreinni
bleiu og komi með eina hreina
til að fara í heim, en það hafa
þó ekki allir skólar haft þessa
reglu,“ sagði hann. „í Kópavogi
hefur það verið þannig að allir
koma með sínar bleiur og nú
erum við að leggja til að taka
upp sama fyrirkomulag."
Að sögn Bergs hafa leikskólar
keypt bleiur í fullmiklu mæli og
að það hafi verið látið óátalið,
en ef tillagan yrði samþykkt
kæmi hvert barn eftirleiðis með
sinn merkta bleiupoka að heim-
an.
Heildarinnkaup á matvælum
námu 120 millj. á síðasta ári og er
talið raunhæft að reikna með 2%
sparnaði eða um 2,4 millj. Fram
kemur að rætt hafi verið við Inn-
kaupastofnun Reykj avíkurborgar
um útboð á ýmsum matvörum en
engar fastmótaðar tillögur liggi fyrir
ennþá. Þá hafi verið rætt við Félags-
málastofnun Reykjavíkurborgar um
samflot í útboðunum.
Lagt er til að leikskólar hætti að
leggja börnum til bleiur sem þar
dvelja en þannig sparast 3 millj. á
ári. Loks er lagt til að gjaldskrá
verði einfölduð og gjaldflokkum
fækkað verulega en nú eru 32 mögu-
leikar í gjaldskrá og er hálf klukku-
stund reiknuð sérstaklega. Lagt er
til að boðinn verði einn pakki með
ákveðinni þjónustu er miðist við 4,
5, 6 og 8-9 stunda dvöl. Slík hag-
ræðing muni auka tekjur Dagvistar
barna en ekki er vitað hversu mikið.
Bent er á að hvert prósentustig í
endurgreiðslu nemi 5 millj. á ári.
Félagsmálastofnun
í tillögum Félagsmálastofnunar
er gert ráð fyrir 2,7% sparnaði en
það svarar til 31,5 millj. Lagt er til
að dregið verði úr yfirvinnu og vakta-
fyrirkomulagi breytt og er gert ráð
fyrir að þannig megi spara 13 millj.
Jafnframt að fyrirkomulagi heima-
þjónustu verði breytt þannig að yfir-
vinnu verði breytt i álagsgreiðslu en
með því móti sparist 3,5 millj. Þá
verði verkefnum húsvarða við Norð-
urbrún og Skúlagötu ____________
breytt en þar sparast 160 Félagsmála-
stofnunum verði sagt upp en þar
sparast 500 þús. og samningi við
Borgarspítala um lyfjakaup fyrir
öldrunarstofnanir verði sagt upp en
þar sparast ein millj. og loks að
rekstrartími Unglingaheimilisins við
Búðargerði verði skertur, en sú ráð-
stöfun sparar 2 millj.
Bent er á þann möguleika að taka
upp viðræður við heilbrigðisráðu-
neytið um yfirtöku á viðbótarvist-
gjöldum sem félagsmálastofnun
greiðir með öldruðum á Blesastöðum
og Kumbaravogi. Þá sé það skoðun
stofnunarinnar að forstöðumönnum
verði heimilt að færa á milli gjaldal-
iða til að ná fram aukinni hag-
kvæmni. Jafnframt er bent á að
koma þyrfti á fastri verkaskiptingu
milli stofnunarinnar og innheimtu-
deildar borgarinnar um innheimtu á
húsaleigu, heimaþjónustugjöldum og
framfærslulánum. Þannig mætti
væntanlega auka tekjur borgarsjóðs.
Rekstur fasteigna
í tillögum sparnaðarnefdar er
einnig lagt til að rekstur fasteigna
þ.m.t. Ráðhúss, Höfða og Viðeyjar,
verði lækkaður um 8 millj. Þá er
samningur sem gerður hefur verið
um skuldbreytingu lána við Lands-
banka íslands ásamt frekari skuld-
breytingum talinn geta skilað um
50 millj. í lækkun vaxtagjalda á ár-
inu.
Gatnamálastj óri
Gert er ráð fyrir að heildarsparn-
aður hjá embætti gatnamálastjóra
gæti numið 17 millj. Lagt er til,
undir liðnum sameiginlegum kostn-
aði, að yfirvinna lækki um 5%, að
ekki verði ráðið til sumarafleysinga
en fólk ráðið af atvinnuleysisskrá til
átaksverkefna og að auglýsingum
um nagladekk verði sleppt. Dregið
verði úr framkvæmdahraða við
gangstéttir og gönguleiðir, dregið
úr fjölda yfirferða við gatnahreinsun,
tími götulýsinga styttur og dregið
úr daglegu eftirliti.
Gjaldskrá fyrir hita í götum og á
gönguleiðum lækkuð, opin svæði og
hreinsun seld borgarstofnunum og
loks er lagt til að dregið verði úr
fjölda færanlegra náðhúsa. Enn-
fremur kemur fram að með innsöfn-
un dagblaðapappírs megi draga úr
kostnaði við sorphirðu sem nemur
um 5 millj.
Holræsi
Reynt að stöðva veiðar í Síldarsmugu
Tekið undir
norsk mót-
mæli við ESB?
*
Islenzk stjómvöld mælast til þess að ekki sé
veitt í Síldarsmugunni og telja hugsanlegt að
taka undir mótmæli Noregs við veiðum skipa
frá ESB þar. Olafur Þ. Stephensen kynnti
sér norsk og íslenzk viðhorf.
þús.
Lagt er til að dregið
verði úr notkun og kaupum
á ritföngum sem nemi 400 “
þús, dregið úr kaffikostnaði sem
nemi 600 þús., leigubílakostnaður
lækkaður eftir samninga um 1,5
millj., ferðir út á land endurskipu-
lagðar sem spara mun 300 þús. og
endurskoðun vátrygginga sem spara
munu 1,5 millj.
Gert er ráð fyrir að útboð á hráefn-
iskaupum til eldhúsa spari 6 millj.
og breyting á samsetningu matar-
bakka spari 1,2 millj. Lagt ér til að
samningum við presta á öldrunar-
stofnun sparl
2,7%
Reiknað er með framlagi sam-
kvæmt lögum til stuðnings við fram-
kvæmdir borgarinnar í fráveitumál-
um, þó svo það verði ekki greitt fyrr
en fyrrihluta næsta árs. Styrkhæfar
framkvæmdir verða fyrir 369,7
millj., þar af er hluti nágrannasveit-
arfélaganna 67 millj. þannig að hlut-
ur borgarinnar gæti orðið 20% af
302,7 millj. Framlag til stuðnings
gæti því numið 60,5 millj. sem kæmi
til lækkunar nýbyggingar holræsa á
árinu. Þó ekki sé um lækkun kostn-
aðar að ræða í kjölfar sérstakra
sparnaðaraðgerða telur nefndin eðli-
legt að benda á að gera má ráð fyr-
ir að heildarkostnaður verði lægri
en fjárhagsáætlun ársins.
Garðyrkjustjóri
Tillaga garðyrkjustjóra gerir ráð
fyrir að spara megi með einfaldari
og íburðarminni hönnun nýrra úti-
vistarsvæða. Það muni draga úr við-
haldskostnaði auk þess sem fram-
kvæmdir verða ódýrari og er gert
ráð fyrir 6 millj. sparnaði.
--------- Verið er að vinna úttekt
á starfsemi Heilbrigðiseft-
irlitsins sem væntanlega
mun hafa í för með sér
_________ breytingar á starfseminni.
Ný gjaldskrá tekur gildi
1. júlí og er talið hugsanlegt að gjöld
að frádregnum tekjum verði um 5
millj. lægri en upphaflega var gert
ráð fyrir.
Fram kemur að ekki er gert ráð
fyrir breytingum á framlagi til
Strætisvagna Reykjavíkur.
Loks bendir Innkaupastofnun
Rykjavíkurborgar á að breyta megi
eða leggja niður starfsemi söludeild-
ar notaðra muna. Tap hafi verið á
starfseminni undanfarin ár.
ÞRÁTT fyrir að viðræður fjög-
urra landa um stjómun
veiða á vorgotssíld í Síldar-
smugunni hafi farið út um
þúfur í seinustu viku leitast ísland og
Færeyjar nú að nýju við að stöðva
veiðar eigin skipa á svæðinu. Með
þessu er Norðmönnum og Rússum
sýndur samningsvilji í síldardeilunni.
Það er reyndar útlátalítið fyrir síldar-
skipin að hætta veiðum í Síldarsmug-
unni, enda er veiði þar dræm.
Eitt af markmiðum íslands, Nor-
egs, Rússlands og Færeyja, landanna
sem telja sig eiga sögulegt tilkall til
síldarstofnsins, með því að semja sín
á milli, var að hindra veiðar eigin
skipa í Síldarsmugunni og reyna,
með tilliti til nýrra úthafsveiðireglna
Sameinuðu þjóðanna, sem kunna að
verða samþykktar síðar á árinu, að
koma jafnframt í veg fyrir síldveiðar
„fimmtu ríkja“ á hinu alþjóðlega
hafsvæði.
Fregnir af veiðum írskra og
danskra báta í Síldarsmugunni hafa
því valdið áhyggjum. í gær skýrðu
norskir Qolmiðlar svo frá því að
fimmtán skozkir bátar hefðu sett
kúrsinn á Síldarsmuguna.
Olsen skrifar Bonino
Jan Henry T. Olsen, sjávarútvegs-
ráðherra Noregs, brást í gær við
veiðum skipa frá ESB-ríkjum með
því að senda Emmu Bonino, sem fer
með sjávarútvegsmál í fram-
kvæmdastjórn sambandsins, bréf og
lýsa áhyggjum vegna þessara veiða.
„Sjávarútvegsráðuneytið hefur
miklar áhyggjur af núverandi
ástandi. Æskilegast væri að löndin
fjögur, sem eiga sögulegt tilkall til
síldarinnar, gætu samið sín á milli,“
sagði Bernt Ellingsen, talsmaður
norska sjávarútvegsráðuneytisins, í
samtali við Morgunblaðið.
Aðspurður hvort Norðmenn væru
þá tilbúnir til viðræðna við íslendinga
að nýju um stjórnun á veiðum úr
síldarstofninum, sagði Ellingsen að
ekki hefði orðið nein stefnubreyting
af hálfu Norðmanna. „Það er ekki
bara mál Noregs að sýna samnings-
vilja. Það verða allir aðilar að gera,“
sagði hann.
Norskir sjómenn æfir
Síldin veiðist nú aðallega í fær-
eyskri lögsögu, þar sem hún er of
dreifð í Síldarsmugunni til að hægt
sé að kasta á sæmilegar torfur.
Norska strandgæzlan skýrði frá því
í gærmorgun að engin skip væru að
veiðum í smugunni. Norskir sjómenn
hafa hins vegar gefíð í skyn að þeir
hyggist halda í Síldarsmuguna. Þeir
eru nú hinir verstu yfir því að síldin
er gengin úr norskri lögsögu og illa
veiðanleg í Síldarsmugunni. Þeir
benda á að hefðu samningar náðst
við ísland og Færeyjar, gætu þeir
nú veitt síldina í færeyskri lögsögu
ásamt íslenzkum og færeyskum
skipum.
Þessi afstaða sjómannanna gæti
þrýst á norsk stjórnvöld að reyna
að fínna nýja lausn með samningum.
Sú lausn, sem stefnt var að í Reykja-
vík, var að veiðar yrðu bannaðar í
Síldarsmugunni en að strandríkin
Qögur veittu hvert öðru aðgang að
eigin lögsögu, eftir því hvar síldin
héldi sig. Þannig hefðu norsk og
rússnesk skip væntanlega fengið
veiðirétt við Færeyjar og ísland og
íslenzk og færeysk skip getað fylgt
síldinni eftir á norðurleið hennar inn
í lögsögu Jan Mayen.
Tilmæli um að veiða aðeins
innan lögsögu
íslenzka sjávarútvegsráðuneytið
sendi í gær frá sér fréttatilkynningu,
þar sem segir að samningur sá sem
íslenzk og færeysk stjómvöld gerðu
í framhaldi af því að slitnaði upp úr
viðræðunum í Reykjavík og göngur
síldarinnar síðan virðist styrkja mjög
stöðu íslands og gera það mögulegt
að halda síldveiðum íslenzkra skipa
innan lögsagna strandríkjanria þrátt
fyrir að víðtækt samkomulag hafi
ekki tekizt um veiðarnar. „Eru það
því eindregin tilmæli sjávarútvegs-
ráðuneytisins að íslenzk síldarskip
stundi að óbreyttum aðstæðum ein-
göngu síldveiðar innan lögsögu ís-
lands og Færeyja. Ráðuneytið hefur
kynnt Landssambandi íslenzkra út-
vegsmanna þessa afstöðu og hefur
stjóm Landssambandsins fyrir sitt
leyti fallizt á hana og beint þessum
tilmælum til félagsmanna sinna.“
í tilkynningu ráðuneytisins er
jafnramt vakin athygli á ákvæðum
laga um landanir erlendra skipa hér
á landi. Erlendum skipum er óheim-
ilt að sækja þjónustu og landa afla
í íslenzkum höfnum ef um er að
ræða veiðar úr sameiginlegum fiski-
stofni sem ekki hefur verið gerður
samningur um stjórn á við hlutaðeig-
andi ríki. Þetta þýðir að t.d. dönsk
og skozk skip, sem myndu hugsan-
lega veiða síld austan við íslenzka
lögsögu, gætu ekki fengið þjónustu
hér á landi, en langt er til bræðslu-
verksmiðja í öðrum löndum.
Styrkir stöðu okkar
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra sagði í samtali við Morgun-
blaðið að það hefði alltaf verið mark-
mið íslendinga að veiða síldina innan
lögsögu strandríkja. „Við teljum að
þetta muni styrkja stöðu okkar, þeg-
ar kemur að lokasamningum, og
gagnvart utanaðkomandi aðilum,"
sagði Þorsteinn. Hann sagði að í gær
hefðu íslenzk og færeysk skip veitt
innan færeysku lögsögunnar, en tvö
norsk skip hefðu verið í Síldarsmug-
unni í gærmorgun. „Af þessum
strandríkjum, sem eru eigendur
stofnsins, hafa því bæði íslendingar
og Færeyingar haldið sig innan lög-
sögumarka í dag. Aðeins Norðmenn
hafa brotið það.“
Þorsteinn sagði það koma til
greina að taka undir mótmæli þau,
sem Norðmenn hefðu sent ESB. „Eg
minni þó á að sú staða, sem við erum
í núna, er fyrst og fremst vegna
þvergirðingsháttar Norðmanna á
dögunum," sagði hann.
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra sagði um þetta atriði hefði
ekki verið tekin ákvörðun af hálfu
íslenzkra stjórnvalda. „Við höfum í
dag sýnt vilja til samninga með þeim
tilmælum, sem sjávarútvegsráðu-
neytið hefur sent út,“ sagði Halldór.
„í því felst að sjálfsögðu að við erum
andvígir veiðum annarra þjóða úr
þessum stofni og tilbúnir að gera
ráðstafanir, sem geta tryggt að kom-
ið verði í veg fyrir það.“
í
i
I