Morgunblaðið - 02.07.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
V
V
i
Í
i
i
Í
i
i
i
i
i
i
:
i
i
i
I
i
&
I
I

straumsins mest fyrir sunnan- og
vestanverðu landinu. Það er mikill
eðlisþyngdarmunur á hlýsjó og
kaldsjó og Björn lýsir þvi þannig, að
eftir því sem kaldsjórinn, eða sval-
sjórinn eins og hann vildi fremur
kalla hann, nær yfirhöndinni „þá
breytist krafturinn í vélinni. Hún
hægir á sér. Þegar andstæðumar
minnka, þá minnkar líka krafturinn
sem heldur maskínunni gangandi.
Líkön sýna að þá hækkar vetrarhiti
og breytingar allar á norðurslóðum
magnast, einkum á þann hátt að
hlýnun verður meiri. Það er hins
vegar ekki þar með sagt að það
myndi hlýna hér á landi við slíkar
breytingar. Á einstökum svæðum
gæti breytingin orðið á þveröfugan
veg og er sú afturvirkni ekki að fullu
skilin."
Er að hægja á maskínunni okkar?
„Svend Aage Malmberg haffræð-
ingur hefur mælt Irmingerstrauminn
og hann lýsir því þannig að það hafi
„slaknað á honum“. Þar á hann við
að áhrifa hans gætir minna . Það
er hægt að ímynda sér að kólnun í
hlýstraum okkar valdi því að lægðar-
kerfí fara síður beint yfír landið,
fremur austan við það. Það olli því
t.d. síðasta vetur að þrálátar kaldar
norðanáttir heijuðu með óvenjulega
mikilli úrkomu á norðanvert landið.
Menn telja að svalsjórinn fyrir Norð-
urlandi stafí einmitt m.a. af þessum
þrálátu norðlægu áttum þannig að
þarna er augljóst samhengi á milli.
Þessi breyting á lægðagangi veldur
því einnig að úrkoma Sunnanlands-
og Vestan hefur dregist talsvert sam-
an.
Hvað veldur þessari breytingu á
Irmingerstraumnum er ekki auðsvar-
að. Golfstraumurinn bytjar nærri
miðbaug og þar kvikna einnig lægð-
imar sem þeytast norður í höf.
Vindafar setur ekki síður upp
strauma en eðlislyngd einstakra sjó-
gerða. Það hefur orðið einhver breyt-
ing á sjógerðunum og yfírborðshita-
stigi þarna við miðbaug sem hefur
haft áhrif á Golfstrauminn og lægða-
sveiminn."
Hvað er fram undan?
Hvað þarf að breytast til þess að
Golfstraumurinn og þá Irminger-
straumurinn nái aftur yfirhöndinni á
íslandsmiðum?
„Það er umhugsunarefni. Það
gæti verið nóg að það kólnaði á norð-
urslóðum. Þá myndi aukið streymi
færa allt veðurkerfíð norðar aftur.
Eins og ég sagði áður, þá segir
reynslan okkur að þessar sveiflur
eiga það til að leiðrétta sig. Við höf-
um dæmi þess að kólnað hafí með
líkum hætti áður og hefur það jafnan
staðið í einhver ár. Kólnunin sem ég
nefndi að gæti verið forsenda fyrir
nýrri hlýnun gæti komið í kjölfarið
á nokkurra ára kuldakasti.
í þessu sambandi má ekki gleyma,
að mælingar eru af skornum
skammti og varla hægt að segja að
við höfum nóg til að byggja á. Mæl-
ingar þær sem við höfum í höndunum
byija við svokallaða „Litlu ísöld“ í
byijun 20 aidarinnar. Á þessu tíma-
bili var hlýjast í kring um 1930 og
er talað um hlýskeið fram til ársins
1960, en síðan hefur kólnað þegar á
heildina er litið. Enn komum við að
þeim veruleika að íslendingar verða
að vera beinir þátttakendur í alþjóð-
legum rannsóknum."
En hvað með spár um meiri kóln-
un strauma, hafís og hrun físki-
stofna?
„Þessum hlutum er hægt að velta
endalaust fyrir sér, því náttúran er
stöðugt að valda sjálfri sér áreiti.
Eldgos eða röskun á hefðbundnum
lægðagangi getur gert mun stærri
staðbundin útslög heldur en einhver
gróðurhúsaáhrif af mannlegum toga
á stórum skala. Dómsdagskenningar
á þessu stigi málsins eiga því ekki
við og fráleitt að umræðan sé á slíku
plani.
Hins vegar verður að horfa á stað-
reyndir. Það er ein grundvallarspurn-
ing sem hér er á ferðinni: Hvaða
áhrif hafa loftslagsbreytingar á haf-
straumabreytingar í Norður Atiants-
hafí? Á næstu áratugum fæst von-
andi úr því skorið og þúsundum millj-
ónum dollara verður varið til þeirra
rannsókna sem verða margþættar
og fjölþjóðlegar. Vonandi bera ís-
lendingar gæfu til þess að marka sér
stefnu í þessum málum þannig að
þeir geti verið virkir þátttakendur í
þessum rannsóknum ,“ segir Björn
Erlingsson.
Grand Cherokee Laredo árg. '95
V-8 vél 220 hp - Uphækkaður á 31“ dekkjum - lúxus innrétting - fullkomin
Infinity hljómflutningstæki - þjófavarnakerfi - ABS læsivörn og diskabrems-
ur á öllum hjólum - líknarbelgur í stýri - veltistýri og hraðastillir - rafdrifnar
rúður - upphitaðir útispeglar - fjarstýrðar samlæsingar á hurðum - ásamt
þeim búnaði er prýðir Grand Cherokee Laredo.
Verð aðeins
kr. 3.850.000
Uppl. í síma
l587-0-l587
_________Vagnhöfða 23, sími 587-0-587
SUNNUDAGUR 2. JÚLÍ 1995 17
Pullhonilega frjáís I
M eð Freeway 450 frá simdnsen
Lótasxór vasatetsttTO og
bWasM Vjrá \s\ensWa
\aís\n\aWert\ó 450\
Steráui,\óWÍK 09
meótæráegvK
VAatgtt'pæ9'teQÍ" rácjtráetet
UQtsWhQttttutt 09
JapöttsV. 9æöa\tam\e\ös\a
Kvnráuipét Vostma
S Íífel
Síöumúla 37- 108 Reykjavík
S. 91-687570 - Fax.91-687447
Góður pappír til
endurvinnslu
TILBOÐSASKJA MEÐ
HYDRATIVE FRÁ LANCÓME
Við bjóðum þér einstakt tilboð á næsta Lancome útsölustað:
TILBOÐSÖSKJU MEÐ HYDRATIVE RAKAKREMI.
í öskjunni færðu hreinsimjólk sem hreinsar, andlitsvatn sem frískar og Hydrative
rakagefandi dagkrem.
Einstakt verð — mjög mikill afsláttur miðað við venjulega vöru.
Einnig bjóðum við öskju með
Clarifiance geli 75 ml, Clarifiance tonique 100 ml, Hydrative 30 ml.
ÞU GETUR TREYST FAGOR
FAGOR ^
ÞVOTTAVÉLAR
UPPÞVOTTAVÉLAR
OG ELDUNARTÆKI
Á EINSTÖKU VERÐI
RÖNNING
BORGARTÚNI 24
SÍMI 568 58Ó8
FAGOR S-23N
Kælir: 212 I - Frystir: 16 I
HxBxD: 122x55x57 cm
Innbyggt frýstlhólf
Stgr.kr.
FAGOR D-32R
Kælir: 282 I - Frystir: 78 I
HxBxD: 171x60x57 cm
Stgr-kr. 54.800
FAGOR C31R - 2 pressur
Kælir: 270 I - Frystlr: 110 I
HxBxD: 170x60x57 cm
Tvöfalt kælikerfl
Stgr.kr. Ij'y ^ 800