Morgunblaðið - 19.08.1995, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 19. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Sverrir
NASL, sem unnið er úr innfluttu ostadufti og kartöfluafurðum hefur orðið dýrara í framleiðslu eftir að innflutningur fór að sæta
almennum tollum, en ekki undanþágum og leyfísveitingum.
Sumt innflutt landbúnaðarhráefni til iðnaðar hækkar í verði eftir gildistöku GATT
Var áður flutt inn um
*
a
Landbúnaðarhráefni til iðnaðarframleiðslu
hefur í ýmsum tilfellum hækkað eftir gildis-
töku GATT-laganna. Olafur Þ. Stephensen
komst að því að við setningu almennra reglna
um afnám innflutningsbanns og vemdartolla
gleymdist að taka með í reikninginn að áður
-----—-----------------------------------
voru sumar bannyömr fluttar inn á undan-
þágum frá landbúnaðarráðuneytinu og bám
lágatolla eða enga.
varnarmúrnum
EFTIR að lögin um fram-
kvæmd GATT-samkomu-
lagsins tóku gildi 1 byijun
júlí hefur verð á aðföng-
um sumra iðnfyrirtækja, sem vinna
matvöru úr landbúnaðarhráefni,
hækkað talsvert. Ástæðan er sú að
þessi hráefni voru áður bannvara,
en flutt inn á undanþágum frá land-
búnaðarráðuneytinu og báru þá eng-
an toll eða lágan. Með því að almenn-
ar reglur um innflutning með tollum
voru settar féllu undanþáguheimildir
úr gildi.
Samtök iðnaðarins hafa sent frá
sér minnisblað, þar sem tíundaðar
eru þær athugasemdir, sem samtök-
in hafa við framkvæmd GATT-
samningsins eftir að lög um hana
tóku gildi 1. júlí, og kröfur samtak-
anna um úrbætur. í minnisblaðinu
segir meðal annars að komið hafi í
ljós að laga- og reglugerðarheimildir
til að fella niður tolla og gjöld af
landbúnaðarhráefnum til iðnfram-
leiðslu hafi fallið niður. Afleiðingin
sé sú að hráefnisverð til nokkurra
íslenzkra iðnfyrirtækja hafi stór-
hækkað.
Undanþágur veittar frá
bönnum og gjaldtöku
Samtök iðnaðarins segja að í
nokkrum tilfellum hafi íslenzkir
framleiðendur fengið niðurfelld gjöld
af innfluttum landbúnaðarhráefn-
um, og í sumum tilfellum sérstakt
innflutningsleyfi fyrir hráefnum,
sem ekki hafi verið framleidd hér á
landi. Sem dæmi eru nefnd ostaduft
og kartöfluefni til naslgerðar og
gerilsneyddar eggjarauður til majó-
nesgerðar. Tekið er fram að osta-
duftið sé notað til að flytja inn osta-
popp, og beri það nú himinháa tolla,
á sama tíma og innflutt ostapopp
sé án allra tolla.
Samkvæmt upplýsingum frá land-
búnaðarráðuneytinu hefur verið út-
hlutað tollkvóta á lágmarkstolli bæði
í eggjarauðum og ostadufti. Osta-
duftkvótanum var úthlutað í fyrra-
dag, en duftið fellur undir hráefni
til ostagerðar, sem hefur forgang á
lágum tollum umfram fullunna osta
í neytendaumbúðum. Samtök iðnað-
arins segja það hins vegar enga
lausn að landbúnaðarráðuneytið vísi
á þessa tollkvóta.
Samtökin segja að þessar afleið-
ingar lagabreytinganna hljóti að
vera handvömm. „Með þessu snar-
versnar samkeppnisstaða iðnaðarins
og það getur varla hafa verið ætlun-
in,“ segir í minnisblaði samtakanna.
„Það er skýlaus krafa iðnaðarins að
settar verði almennar heimildir þeg-
ar í stað sem leyfi innflutning land-
búnaðarhráefna (sem ekki eru fram-
leidd hér eða fást ekki hér) án npkk-
urra tolla eða gjalda þegar hrpfnin
eru notuð í iðnframleiðslu. Jafnframt
fái þeir framleiðendur, sem hafa
flutt inn slík hráefni eftir 1. júlí og
þar til heimildin fæst, endurgreidd
þau gjöld sem þeir hafa verið krafð-
ir um.“
Að sögn Indriða H. Þorlákssonar,
skrifstofustjóra í fjármálaráðuneyt-
inu, liggur þannig í þessu máli að
innflutningsbann var áður á ýmsum
landbúnaðarhráefnum til iðnaðar-
framleiðslu, í því skyni að vernda
innlendan landbúnað. Það átti til
dæmis við um ostaduft og eggja-
rauður. Kartöfluvörur voru háðar
innflutningstakmörkunum og Iagt á
þær svokallað kartöflugjald. Indriði
segir að landbúnaðarráðuneytið hafi
hins vegar haft heimildir til að veita
undanþágur frá banninu, og veitt
innflutningsleyfi í einstökum tilfell-
um vegna einstakra innlendra fram-
leiðenda. Þau hráefni, sem leyfí
fékkst til að flytja inn, hafi í mörgum
tilfellum verið flutt inn án tolla, enda
hafi þau sem bannvara ekki verið í
almennum innflutningi.
Indriði segir að þessi lagaákvæði
hafi fallið burt með samþykkt
GATT-laganna. „Meiningin var að
sem minnst raskaðist með samþykkt
GATT-laganna. Þarna eru hlutir,
sem breytast, en það er á það að
líta að tollunum var ekki eingöngu
breytt, heldur líka viðskiptaháttun-
um, þ.e. að í stað þess að innflutn-
ingi yrði stjórnað með undanþágum
og leyfum til einstakra fyrirtækja,
yrðu settar almennar reglur," segir
Indriði. „Þá verða menn líka að
spyija hvort rök séu fyrir því að
innflutningur á landbúnaðarhráefn-
um í tiltekna framleiðslu, til dæmis
egg í majónes, sé tollfijáls um leið
og innflutt egg í bakstur eru tolluð.
Ætla menn að fara í samræmt kerfi
eða halda áfram ívilnunum fyrir
ákveðna hópa?“
Jöfnunargjöld gætu fallið
niður
Indriði bendir á að niðurfelling
gjalda á hráefni gæti snert ákvæði
samningsins um Evrópskt efnahags-
kvæði, en í Bókun 3 við samninginn
er kveðið á um að til að taka mið
af mismiklum kostnaði við landbún-
aðarhráefni, sem notuð eru til inn-
lendrar iðnaðarframleiðslu, megi
beita verðjöfnun með álagningu
gjalda við innflutning á fullunninni
vöru af sama tagi. Indriði segir að
yrðu öll gjöld af t.d. innfluttum
eggjarauðum í majónes felld niður,
gæti þurft að fella niður um leið
tolla á innflutt majónes, þar sem
mismunur á hráefnisverði væri ekki
lengur fyrir hendi. Spurning sé
hvernig innlendir framleiðendur
myndu bregðast við slíku. „Menn
geta ekki bæði sleppt og haldið,"
segir hann.
Indriði segir að þessi mál séu nú
til skoðunar í fjármálaráðuneytinu
og verið að meta kröfur Samtaka
iðnaðarins.
ísgerðin fær samkeppni
Samtök iðnaðarins gagnrýna að
tollar á innfluttum ís séu svo lágir,
að hann sé í hörkusamkeppni við
íslenzkan ís. Samtökin telja danska
ísútflytjendur, sem íslenzkir innflytj-
endur hafa verzlað við, stunda undir-
boð. Þannig sé útflutningsverð á ís
frá Danmörku á bilinu 21-60% af
heildsöluverði þar í landi, samkvæmt
verðskrám frá danska ísframleið-
andanum Eventyr. Afleiðingin sé sú
að þótt tollur samkvæmt GATT-lög-
unum bætist við, sé innflutningsverð
hér talsvert lægra en heildsöluverð
í Danmörku.
Samtökin benda á að jafnframt
þessu þurfi innlendur ísiðnaður að
kaupa íslenzkt undanrennuduft, sem
kosti um 234 krónur kílóið. Væri
duftið hins vegar keypt á heims-
markaðsverði, væri innflutningsverð
þess á bilinu 150-155' krónur. Með
GATT-tollum kosti það aftur á móti
um 540 krónur kílóið, og ófært sé
fyrir ísgerðirnar að flytja inn undan-
rennuduft á þessu verði.
„Samtök iðnaðarins krefjast þess
að ísgerðir fái sanngjarnan aðlög-
unartíma að óheftri samkeppni líkt
og almennur iðnaður fékk á sínum
tíma og landbúnaðinum er nú veittur
í svo ríkum mæli,“ segir í minnis-
blaði samtakanna. Þau vilja annars
vegar að íslenzkum ísgerðum verði
tryggt innlent undanrennu- og
mjólkurduft á um 150 kr. kílóið, eða
sem svarar heimsmarkaðsverði að
viðbættum flutningskostnaði. Hins
vegar vilja samtökin að nýttar verði
til fulls þær heimildir, sem séu til
þess að leggja gjöld á innfluttan ís,
en til þess þurfi lagabreytingu.
ísinn á hærri tollum en
hráefnið
Samtökin hafa sótt um það til
fjármálaráðuneytisins að það felli
niður toll á innflutt undanrennuduft,
samkvæmt heimild í tollalögum, sem
kveður á um að fella megi niður eða
endurgreiða toll af innfluttu hráefni
til innlendrar framleiðslu, ef sam-
bærileg innflutt framleiðsla beri
sama toll eða lægri en hráefnið.
Þessu hefur verið hafnað og segir
Indriði-Þorláksson ástæðuna þá að
tollar á hvert kíló af innfluttum ís
séu miklu hærri en tollar á undan-
rennuduft, sem þurfi í hvert kíló af
innlendri ísframleiðslu. „Það er aug-
ljóst að þessar reglur íþyngja ekki
innlendri framleiðslu í heild,“ segir
Indriði.
Um þá fullyrðingu Samtaka iðn-
aðarins að ísframleiðendur keppi við
niðurgreidda vöru, segir Indriði að
heildarefniskostnaður vegna fram-
leiðslu á einu kílói af innlendum ís
sé 60-80 krónur. Tollur á innfluttan
ís sé hins vegar að jafnaði 140-150
krónur á kílóið.
„Þótt innlendu framleiðendurnir
fengju efnið gefíns, væru þeir eftir
sem áður með vernd. Það er ekki
hægt að segja að þeir séu að keppa
við niðurgreiddan innflutning," segir
Indriði.
Hættumats
að vænta
VINNA að hættumati fyrir
Flateyri er langt komin að
sögn Guðjóns Petersens, fram-
kvæmdastjóra Almannavarna
ríkisins. Hann kveðst eiga von
á að fá það í drögum á næstu
vikum.
Að því loknu verður hafist
handa við vinnu við hættumat
fyrir Hnífsdal. Guðjón segir
ekki fulljóst hvenær þess er
að vænta en samkvæmt heim-
ildum Morgunblaðsins gæti
það orðið tilbúið um eða eftir
miðjan september.
Hættumat fyrir Súðavík er
tilbúið frá verkfræðistofu
þeirri sem vann það en eftir
er að fá umfjöllun almanna-
varnaráðs og er reiknað með
að það verði tekið til skoðunar
um 24. þessa mánaðar og sent
til staðfestingar ráðherra
skömmu síðar.
Endurbætur
á Bíldudals-
flugvelli
Tálknafirði. Morgunblaðið
GAGNGERAR endurbætur
hafa verið gerðar á Bíldudals-
flugvelli. Nýlega var lokið við
að leggja malbik á völlinn og
tók verkið fjórar vikur.
í síðustu viku var völlurinn
opnaður fyrir umferð og um
leið var vellinum á Patreksfirði
lokað þar sem hann verður
malbikaður á næstu vikum.
Fyrsta flugvélin sem lenti á
vellinum var vél íslandsflugs
í áætlun sinni til Bíldudals en
rétt á eftir lenti Fokker-vél
Flugleiða í áætlun sinni til
Patreksfjarðar með farþega.
Flugleiðir munu nota Bíldu-
dalsflugvöll fyrir áætlun sína
á suðursvæði Vestfjarða á
meðan Patreksfjarðarflugvöll-
um verður malbikaður.
Tekið undir
mótmæli
UTANRÍKISMÁLANEFND
Alþingis tekur undir mótmæli
íslenzku ríkisstjórnarinnar og
*stjómvalda á hinum Norður-
löndunum vegna kjarnorkutil-
rauna Kína fyrr í vikunni.
Að sögn Geirs H. Haarde,
formanns nefndarinnar, var
þetta fært til bókar á auka-
fundi nefndarinnar í gærmorg-
un. Fundurinn var kallaður
saman vegna viðræðna Rússa,
íslendinga og Norðmanna í
Pétursborg fyrr í vikunni. Þor-
steinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra og Halldór Ásgríms-
son utanríkisráðherra komu á
fundinn og röktu stöðu mála
í fiskveiðideildm ríkjanna
þriggja.
Umsóknir um
leikhús-
stjórastöðu
UMSÓKNARFRESTUR um
starf leikhússtjóra við Borgar-
leikhúsið rann út 15. þessa
mánaðar. Um tiu umsóknir
hafa borist, en þær geta orðið
fleiri því að umsóknir sem ber-
ast bréflega póststimplaðar í
síðasta Iagi 15. ágúst gilda.
Stjórn Leikfélags Reykja-
víkur mun ekki að svo stöddu
gefa upp nöfn umsækjenda.