Morgunblaðið - 19.08.1995, Side 13

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 19. ÁGÚST 1995 13
LANDIÐ
Bóndinn á
Nýhóli á HólsfjÖllum hefur búið einn í aldarfjórðung
NÝLEGA sótti fréttaritari heim ein-
setubóndann Ragnar Guðmunds-
son, Nýhóli á Hólsfjöllum. Hann
er einn af sex íbúum fyrrverandi Fjalla-
hrepps, sem nú hefur verið sameinaður
Oxarfjarðarhreppi gegn vilja allra íbúa
hreppsins á sínum tíma.
Ragnar fluttist til Fjallanna með móður-
systur sinni, aðeins þriggja ára gamall.
Móðir hans veiktist af berklum þá hún
gekk með hann, og átti að fara á Vífíls-
staðahæli, er hann væri fæddur, líklega
ekki fyrr, vegna talinnar meiri smithættu
ef barnið fæddist þar. Móðursystir hans
réðst þá sem ráðskona til föður síns 1926
og tók systurson sinn, Ragnar, með sér
og var hann síðan hjá þeim og þau hjá
honum, eftir að hann tók við búinu og
hefur búið þar einbúi síðan 1970. Hann
segist hafa haft ráðskonu í ellefu sumur
og margir unglingamir hafi verið í sumar-
dvöl hjá sér, þótt hann hafi einn séð um
heimilisstörfin.
Erfitt að fella bústofninn
Þó að á árum áður hafi ungir Fjallabú-
ar farið á vertíð að vetrum, hafi hugur
hans aldrei staðið til þess, þótt faðir hans
hafi verið hinn þjóðþekkti útgerðarmaður
Guðmundur frá Rafnkelsstöðum. Fjalla-
kyrrðin heillaði hann og þar hefur hann
unað sér vel alla daga.
Ragnar hefur frá mörgu að segja enda
lifað mikla breytingatíma. Hann segir að
það hafi verið erfítt að fylgja þeirri ákvörð-
un, þegar Hólsfjallabúum var gert skylt
að fella allan sinn bústofn, vegna land-
græðslu. Hann fékk þó að halda eftir
nokkrum kindum og er eini bóndinn á
HólsfjöllUm sem hefur svokallað búmark,
það eru 10 ærgildi, en féð fer ekki úr
afgirtum heimahaga.
„Það var ánægjulegra þegar ég hafði
um 200 fjár á fóðrum og fékk af fjalli
3-400 fjár. Þá hafði ég líka geitur sem
gáfu mér þá mjólk, sem ég þurfti, en nú
eru geiturnar aðeins tvær sem ég hefi
mér til ánægju. Svo er ég með þessar tíu
kindur og nokkrar hænur. Þetta er nú
Morgunblaðið/Silli
RAGNAR bóndi hugar að geitum sínum og hænsnum.
Einum líður
mér vel
Ragnar Guðmundsson bóndi á Nýhóli á Hólsfjöllum
segist aldrei fínna fyrir einstæðingsskap í þessari fá-
mennu sveit, enda líði sér best einum. Sigurður
Pétur Bjömsson heimsótti einbúann.
bústofninn svo ég þarf nú ekki mikinn
heyskap, enda kemur það sér vel, því ég
geng ekki heill til skógar, eftir að ég háls-
brotnaði fyrir þremur árum. Já, þetta
gengur allt úr sér, hús, tún, vélar og svo
ég sjálfur."
Ragnari finnst það alleinkennilegt að
arkitekt, sem teiknaði húsið hans 1934,
skuli þá ekki hafa gert ráð fyrir snyrtingu
því ábyggilega hefði hann gert ráð fyrir
henni ef hann hefði verið að teikna fyrir
Reykvíking. Hann hefur síðan bætt fyrir
þetta en löng er leiðin frá svefnherbergi
að snyrtingunni.
Hafragrautur alla daga
Eftir fróðlegt kvöldrabb við Fjallabónd-
ann, þáði ég gistingu, morgundrykk og
hádegismat. Hann sagðist hafa til tilbreyt-
ingar, kakó og brauð á sunnudagsmorgn-
um, en aðra daga sjóði hann sér hafra-
graut og noti-nú gerilsneydda mjólk, í stað
geitamjólkur, sem hann segir að sér hafi
þótt betri.
Hann segist verða að fylgja nokkuð
nútímanum, þótt hann henti sér oft ekki
betur. Það má meðal annars sjá á því, að
með smásteikinni í hádeginu, ber hann
fram rauðkál, blandað grænmeti og sultu
og maturinn smakkaðist mér eins og á
besta veitingastað, þótt þjónar væru ekki
við framreiðslu. Ragnar á mikið af bókum
enda segist hann lesa mikið, því nú hafi
hann betri tíma til þess en áður. Þar í
skáp sé ég nýjar útgáfur matreiðslubóka,
en hann segist lítið nota þær, því sér finn-
ist þær eldri betri.
Aðspurður segist hann aldrei finna til
einveru einn í einni hæstu byggð landsins,
hann segir:
„Ég gat fundið fyrir einstæðingsskap,
þá fleira fólk var hér í kring um mig, en
einum líður mér hér vel. Ég hefi engan
áhuga á því að flytja í þéttbýli, þótt ég
verði máske einhverntíman að gera það.
Þetta er mitt heimili og ég snýst við
blessaðar skepnurnar mínar og félaga, en
í kaupstað gæti ég það ekki,“ segir hinn
aldni bóndi, á áttræðis aldri.
Kvikmyndahá-
tíð á Seyðisfirði
Seyðisfirði - Kvikmyndasafn ís-
lands og Kvikmyndasjoður efnir til
kvikmyndahátíðar um land allt í til-
efni af því að liðin eru hundrað ár
frá sýningu fyrstu kvikmyndarinnar
í heiminum. Á flestum stöðum
stendur hátíðin aðeins í eitt kvöld,
en þar sem Seyðisfjarðarkaupstaður
fagnar einnirg hundrað ára afmæli
verður efnt til kvikmyndaviku þar
í bæ.
Sýndar verða íslenskar kvik-
myndir frá ýmsum tímum. Myndirn-
ar eru ýmist 16 mm eða 32 mm.
Bæði svart/hvítar og litmyndir
verða á boðstólum og eru þær ýmist
þöglar eða með hljóði.
Þöglu myndirnar verða í sínu
rétta umhverfi, því frú Katrín Jóns-
dóttir hefur samþykkt að leika und-
ir þöglu myndunum, líkt og hún
gerði fyrr á tímum.
Lýðveldismynd fyrst
Kvikmyndahátíðin á Seyðisfirði
hefst á laugardaginn 19. ágúst með
sýningu heimildarmyndarinnar
Stofnun Lýðveldis á íslandi (1944)
og stendur fram á næsta fimmtudag
þar á eftir. Að sögn Böðvars Péturs-
sonar, safnvarðar Kvikmyndasafns-
ins verða margar merkar myndir til
skoðunar fyrir áhorfendur.
Á laugardagskvöld verður einnig
79 á stöðinni sýnd. Samkvæmt
bestu heimildum er þetta fyrsta
skiptið sem myndin er sýnd í bíó-
húsi síðan 1963. Hún hlaut fádæma
góðar viðtökur hvað áhorfendafjölda
varðar, því talið er að um 60.000
manns hafi séð hana frá því hún
va,r frumsýnd 1962 og fram á árið
1963. Myndin var framleidd af Eddu
Film og var mjög umdeild a sínum
tíma, ekki síst vegna nektaratriða
sem í henni eru. Leikstjóri var Dan-
inn Erik Balling og var myndin sýnd
víða um Norðurlönd.
Á sunnudaginn verður sýnd heim-
ildarmynd Lofts Guðmundssonar frá
1924, ísland í llfandi myndum og
síðan „Hvítir mávar (1985) sem
Jakob Magnússon leikstýrði og var
að mikhi leyti kvikmynduð á Seyðis-
firði. Á mánudaginn verða tvær
myndir sem Óskar Gíslason stjórn-
aði, Síðasti bærinn í dalnum (1950)
og Ágimd (1952).
Hadda Padda og Bakkabræður
Tvær myndir Ásgeirs Long, Gili-
tmtt (1957) og Tunglið, tunglið
taktu mig (stuttmynd frá 1959)
verða í fyrri sýningu á þriðjudags-
kvöld og siðan sú sjaldséða mynd
Hadda Padda sem Guðmundur
Kamban stjórnaði (1924). Miðviku-
dagskvöld verður Reykjavíkuræv-
intýri Bakkabræðra (1951) Óskars
Gíslasonar á hvíta tjaldinu í Herðu-
breiðarbíói og síðan mynd Friðrik
Þórs Friðrikssonar Börn náttúrunn-
ar (1991).
Á fimmtudagskvöldinu verða
sýndar svokallaðar Austijarðar-
myndir. Þetta eru myndir úr fómm
safnsins, þar á meðal gamlar mynd-
ir frá Seyðisfirði og myndir sem
Leifur Haraldsson tók. Meiningin
er að menn geti skoðað þessar
myndir fram og aftur og látið heyra
í sér ef þeir bera kennsl á einhveij-
um eða vilja fræðast betur um það
sem er á myndunum.
Vitanefnd í
Vigur
ÞEGAR vitanefnd fór í Látravík
á dögunum til að skoða Horn-
bjargsvita var komið við í Vigur
á ísafjarðardjúpi. Halldór Blöndal
samgönguráðherra, Herinann
Guðjónsson vita- og hafnamála-
stjóri og fleiri starfsmenn vita-
málaskrifstofunnar voru með í
för, svo og makar nefndarmanna.
I Vigur sýndi Baldur Bjarnason
bóndi þar gestunuin nærri 200 ára
gainlan árabát, Vigur-Breið, sem
enn er notaður við búskapinn. Á
milli Baldurs og samgönguráð-
herra á minni myndinni sést Tóin-
as Sigurðsson forstöðumaður
rekst rarsviðs. Morgunblaðið/Svavar B. Magnússon